System informatyczny wspomagący zarządzanie ryzykiem

1. System informatyczny wspomagący zarządzanie ryzykiem Ryzyko w projektach informatycznych Joanna Garlińska Dominika Kotowska Blanka Kornaszewska Dariusz Wojciechowski Dorota Wolna Karolina Zięba

2. Definicja RYZYKA Ryzyko – mierzalne jak i niemierzalne dewiacje od oczekiwanych efektów podejmowanych decyzji i działań. Ryzyko niemierzalne obejmuje oceny hipotetyczne jego wielkości i szacunki o niskim współczynniku dokładności (hipotezy, szacunki oraz dewiacje, o których nie posiadamy nawet bardzo skromnych informacji, co nie pozwala sformułować choćby głównych warunków osiągnięcia zamierzonego celu). [Grzybowski]

3. Pojęcia powiązane: • Niepewność - działania, między którymi trzeba dokonać wyboru, mogą prowadzić do różnych konsekwencji, a przy tym osoba decydująca nie wie, co się wydarzy; • Ryzykanctwo – działania podejmowane bez dostatecznego rozpoznania szans ich powodzenia oraz przy bardzo niskich szansach powodzenia. Wiąże się z pewnymi cechami osobowymi, związanymi ze skłonnością do podejmowania ryzyka; • Hazard - oznacza działanie lub decyzje przy niskim lub nawet bardzo niskim prawdopodobieństwie powodzenia. Jest to jednak prawdopodobieństwo znane lub możliwe do oszacowania (np.: totolotek).

4. Ograniczanie ryzyka: • Redukcja ryzyka - podjęcie działań zmierzających do ograniczania samego ryzyka i ewentualnych strat (analiza ryzyka i podejmowanie stosownych działań), • Retencja ryzyka - zatrzymanie ryzyka (np.: stworzenie odpowiedniej rezerwy w celu pokrycia ewentualnych strat), • Transfer ryzyka - przeniesienie ryzyka (np.: ubezpieczanie się od skutków ryzyka w firmie ubezpieczeniowej).

5. Ryzyko gospodarcze Ryzyko gospodarcze jest jednym rodzajów występujący w naszym życiu ryzyk. Charakteryzuje się tym, że łączące się z nim zagrożenie daje się wyrazić materialną stratą, natomiast ewentualne korzyści wyrażają się zyskiem. Naturalną miarą ryzyka jest kombinacja wielkości możliwej straty i wielkości prawdopodobieństwa poniesienia tej straty. Im większa jest możliwa strata i im większe jest prawdopodobieństwo jej poniesienia, tym bardziej ryzykowne jest dane zdarzenie lub działanie.

6. Zarządzanie ryzykiem System metod działań zmierzających do obniżenia stopnia oddziaływania ryzyka na funkcjonowanie podmiotu gospodarczego i do podejmowania w tym celu optymalnych decyzji. Szczegółowe poznanie charakteru i zakresu potencjalnego ryzyka pozwala na wybór w odpowiednim czasie czynności zapobiegawczych (np. ubezpieczenie od niektórych rodzajów ryzyka) bądź też minimalizujących jego skutki.

7. Zarządzanie ryzykiem (2) ETAPY • identyfikacja ryzyk występujących w organizacji • ocena i pomiar ryzyk: • wielkość ryzyka (prawdopodobna i maksymalna szkoda), • prawdopodobieństwo wystąpienia • odpowiadanie na ryzyko

8. Klasyfikacje ryzyka: • wg Grzybowskiego, • wg Nahotki, • wg Forysteka.

9. Klasyfikacja ryzyka ze względu na sferędziałalności gospodarczej wg Grzybowskiego Sfery działalności gospodarczej: • Działalność produkcyjna → ryzyko produkcyjne • Działalność handlowa → ryzyko handlowe • Działalność bankowo-finansowa → ryzyko finansowe

10. Ryzyko produkcyjne • Ryzyko techniczne • Ryzyko postępu naukowo – technicznego : - Ryzyko działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej - Ryzyko zagrożenia środowiska naturalnego - Ryzyko ekonomicznego starzenia się procesów i produktów - Ryzyko stresu innowacyjnego Ryzyko finansowe • Ryzyko bankowe • Ryzyko giełdowe

11. Wybrane rodzaje ryzyka gospodarczego: • Ryzyko inwestycyjne, • Ryzyko finansowe, • Ryzyko ubezpieczeniowe, • Ryzyko w projektach informatycznych.

12. Przyczyny dużego obciążenia ryzykiem realizacji projektów informatycznych • duża zmienność otoczenia, • wieloetapowy charakter działań przy udziale dużej ilości osób, • duża złożoność i nieustrukturyzowanie zadań, • niedostatecznie zaawansowane metody, metodyki realizacji projektów informatycznych, • za małe zaangażowanie kierownictwa, kluczowych użytkowników, • duże koszty.

13. Główne przyczyny niepowodzeń projektów informatycznych: • Brak uzasadnienia projektu, • Słabe umocowanie projektu w strukturach organizacyjnych dostawcy oprogramowania i klienta, • Słabe i rozmyte określenie projektu. Projekt musi być dobrze zdefiniowany, • Przyjęcie nierealistycznych warunków realizacji poprzez narzucenie ograniczeń , • Relacje z klientem, • Problemy w zespole i wewnątrz organizacji, • Złożoność, rozmiar i niepowtarzalność projektu.

14. Metodyki zarządzania ryzykiem wdrożeń w projektach informatycznych Metodyki zarządzania ryzykiem wdrożeń: • według Adamczewskigo, • według Tomasza Byzi, • według Mariana Kurasia i Agnieszki Zając, • według S. Frosdick’a i A. Odell’a, • według H. Krawczyk.

15. Metodyka zarządzania ryzykiem wdrożeń według Tomasza Byzi Etapy: • Identyfikacja ryzyka • Analiza • Specyfikacja • Planowanie • Śledzenie • Kontrola • Komunikacja

16. Metody analizy ryzyka • Listy kontrolne. • Scenariusze. • Kwestionariusze. • Interpretacja przyczyn i skutków.

17. Metody analizy ryzykaListy kontrolne Listy kontrolne zwykle stosuje się do ustalenia czy w projekcie uwzględniono określone rodzaje ryzyka. Dane źródłowe konieczne do opracowania listy kontrolnej to doświadczenia zdobyte podczas realizacji projektów w przeszłości oraz dokumentacja opisująca te doświadczenia. Zastosowanie techniki listy kontrolnej składa się z etapów: • Przegląd listy kontrolnej ryzyka. • Odpowiedź na pytania zawarte w liście lub zaznaczenie odpowiednich opcji. • Przegląd i prezentacja otrzymanych wyników.

18. Metody analizy ryzykaScenariusze Metoda opierająca się na scenariuszach składa się zazwyczaj z czterech zasadniczych części: • Identyfikacja ryzyka • Kwantyfikacja ryzyka • Określenie działań • Kontrola działań

19. Metody analizy ryzykaKwestionariusze Każdy kwestionariusz składa się z: • listy pytań lub zagadnień, • zestawu zamkniętych opisów sytuacji do każdego zagadnienia, • wartości liczbowych odnoszących się do poszczególnych opisów (oceny), • zestawu wag odpowiadających zagadnieniom, • reguły wyznaczania wartości współczynnika ryzyka.

20. Metody analizy ryzykaInterpretacja przyczyn i skutków Jest to metoda polegająca na tworzeniu zestawu pytań i odpowiadających im opisów zagrożeń (wraz ze sposobami ich unikania lub minimalizacji). Analizuje się więc co jest przyczyną ryzyka, jakie mogą być skutki, a także proponowane kroki na rzecz poprawy bezpieczeństwa projektu.

21. Zaprojektowany przez nas systemprzeznaczony doanalizy ryzyka w projektach informatycznych

22. Interfejs systemu

23. Obsługa Sumaryczny wpływbadanych czynników Maksymalny wpływ bad. czynników Przejście do arkusza z analizą wyników Numer wybranej odpowiedzi Waga – przypisana po analizie Czynnik o największym wpływie na ocenę Sumaryczna ocena wpływu czynnika Wybór wariantu

24. Wyniki działania programu

25. Dziękujemy za uwagę !