Mustafa A kgül

1. İnternet ve Türkiye: Olanklar, Sorunlar ve Öneriler Mustafa Akgül akgul@bilkent.edu.tr

2. ÖZET • İnternetin tarihçesi, büyüklüğü • İnternet Nedir ? Nasıl Tanımlamalı? • İnternet Lüks mü? • Internet nasıl algılanmalı? • Ne durumdayız ? • Yöntem • Ulusal boyutta örgütlenme • Mekanizmalar • Eylem planı modeli • Kültürü yayma

3. ÖZET • Aşamalar • Rekabete açma • İnsan gücü • Demokrasi • Bilgi Toplumu, Tanım ve indeksler

4. BİLGİ TOPLUMU - 1 • Sanayi ötesi toplum • Tanımlamak mümkün mü? • ‘Bilgi’ üretim faktörü • Bilim/Teknoloji/AR-GE/Innovasyon • Entellektüel emek, entellektüel sermaye • Ağ toplumu

5. İnternetin Tarihçesi • Ilk fikirler 1961,62 Lickleider, Kleinrock • Fikrin satılması, deeyler 1967 • ArpaNet 1960, lab deneyleri 1983 • 1985 NFSnet, Junet, Janet • 84-95 saha testleri • Web 90+, mosaic 1993, java 95

6. Türkiye İnterneti Tarihçesi • 1986-7 TÜVAKA • 1990-1 DNS: com.tr, .edu.tr, gov.tr • 12 nisan 1993 tr-net : odtu-NFS baglantısı • 1995 turnet ihalesi – inet-tr’95, turnet 09/96 • 1997 ETKK, internet kurulu, Ttnet, Ulakbim • 1998 kamunet, TTNet ihalesi, calismasi 2000 • 1998-99 ticai internet patlamas1 • 2000 kriz, kücülme, yavas büyüme • 2002-3 yeni ulakbim,

7. Büyüklükler • Makina sayısı: 177 milyon dünya, 200 bin türkiye • Kullanıcı: 650 milyon dünya • Kullanici Türkiye: 1-2 milypn anobe, 4-5 milyon kullanıcı, 6 milyon tanışmıs, arada da bir • Web sayısı dünyada: 39 milyon( 20 milyon) • Türkiye’de: .tr altında

8. İnternet Nedir? • Bilgisayarlar, yönlendiriciler, uzerinde çalışan servisler, veriler, bilgiler ve insanlardır • Bunların oluşturduğu bir Haberleşme ortamıdır • Çok büyük, dağıtık, kaotik, tarama hizmetleri olan bir kütüphanedir • Etkileşim, bilgi, belge değişim temelli bir ortamdır • İş yeri, banka, okul, kitaplık, sağlık merkezi, ticarethane, ... Yaşamın ta kendisidir !

9. BİLGİ TOPLUMU - 2 • Enformasyon, bilgi, veri, ‘tacit bilgi’, know-how... • Information society • Knowledge society • Knowledge driven society, economy • Knowledge based economy • Bilişim toplumu / Bilgi toplumu

10. İnternet Filmudur ? • İnternet e-posta listeleri ile (100 bin civarında) grup haberleşemesi olanak veriyor • Web, forum, chat/icq ile küçük grupların oluşmasına olanak veriyor • Her yurttaşa kendi gazete, radyo ve TV’sini yayınlama olanagı veriyor; kendi kitaplarını yayınlama olanağı sunuyor

11. İnternet Lüks’müdür? • İnternet elektrik, telefon, fax kadar lüksdür • Telefon santraliniz kadar lüksdür • 365 gün/24 saat çalışan robotunuz’dur • İnternet bir tercih meselesi değildir • İnternet zaman ve mekan dezavantajını azaltan, yokeden bir ortamdır

12. Ne Yapmalı ? • Bu bir ögrenme sürecidir • Nihai olarak, tüm iş süreçlerniz internet uyumlu olmalıdır • Alan adınız = markanız, tabelanız • Web++ 24 saat çalışan halkla ilişkiler, santral ... • E-ticaret, dergi, reklam, ... • İnternet yaşamdır !

13. TANIM/INDEX DENEMELERİ • Masuda’nın bilgi toplum insanı • 80’lerin bilgi toplumu: • Nüfusun %25’i üniversite mezunu • Telefonlaşma, bilgisayarlaşma indexi • World Times / IDC indexi • Avrupa Birliği indexi

14. Bilgisayar Altyapısı PC dağılımı: Kişi, ev, okul, sektörler, kamu Öğrenci / öğrenmen başına PC Ev dışındaki ağa bağlı PC Yazılım ve donanım harcamaları Enformasyon Altyapısı kişi başına kabloTV Kişi başına GSM Telefonun maliyeti Kişi başına faks Kişi başına radyo Telefondaki hata oranı Ev başına telefon hattı Kişi başına TV IDC DEĞİŞKENLERİ

15. İnternet Altyapısı Tarım dışı çalışan başına İnternet kullanıcısı Ev başına evdeki İnternet kullanıcısı Öğrenci ve öğretici başına eğitimdeki İnternet kullanıcısı İnternet kullanıcısı başına e-tıcaret miktarı Toplumsal Altyapı Sivil özgürlükler Kişibaşına gazete Basın özgürlüğü Ortaokul okuma oranı Lise okuma oranı IDC DEĞİŞKENLER - 2

16. E-Evrupa İndexleri • Sabit telefonlu hane yüzdesi • İnternet kullanıcılarının nüfus içindeki yüzdesi • Bir milyon kişi başına düşen güvenli sunucu sayısı • K12’lerde internete bağlı öğrenci oranı • Uzaktan çalışan işgücü yüzdesi • E-ticaret yapan şirket yüzdesi • BT ile ilgili yüksek öğrenim kurumları ve öğrenci sayısı • E-devlet hizmet yüzdesi • İnternete erişebilen sağlık uzmanı yüzdesi

17. ÖNCELİKLER • (-1) BIT ve STK'ların örgütlenmesi • (0) Toplumun gündemine girme • (1) Ulusal boyutta örgütlenme • (2) Mekanizmalar • (3) Eylem planı • (?) Mega proje • (?) Seferberlik

18. İNTERNET'İ NASIL ALGILAMALI? • Sohbet, e-ticaret ? • Devrimsel bir gelişme • Stratejik, Generik • e-Türkiye = Yeniden yapılanma • e-devlet = Yeniden yapılanma • Dünya ile bütünleşme de vazgeçilmez araç • Internet yaşamdır !

19. NE DURUMDAYIZ ? • Türkiye İnternet'i 10. yılında • Siyasal sahip, örgütlenme, mekanizma, eylem planı • e-Avrupa+ kriterleri • e-Türkiye çalışmaları • İnternet-bilim-demokrasi “iyidir”

20. YÖNTEM • Nasıl? Nerede hata yaptık? Göstergeler? • 1 milyon bilgisayar, Mernis, erken emeklilik( Süreçler yanlış ! ) • İnternet bildirgesi, Bilişim Şurası kararları • Süreklilik, kararlılık

21. ULUSAL BOYUTTA ÖRGÜTLENME • Müsteşarlık+ (Kaliteli işgücü, özerk, katılımcı) • Politika belirleme • Çekirdek teknik ekip • KamuNET, Danışmanlık • Proje izleme - koordinasyon - standarlar • Yasa + Düzenleme • Mekanizmalara sekreterya • Kamuoyu görüşleri; Araştırma yaptıracak/yapacak

22. MEKANİZMALAR • Ciddi bir sekreterya ve çekirdek kadro • Katılımcı, saydam • Stratejik - ulusal mekanizma – Eylem planı; “Ulusal bilgi konseyi” Yılda 2-3 kere toplanmak, BTYK bağlantılı • Yasa / Yönetmelik çalışma grupları • e-Devlet konseyi • Teşvik mekanizmaları

23. MEKANİZMALAR • IK++, e-Türkiye++ • KamuNET konferansı, teknik • Vatandaşa yönelik geri besleme konferansı, anket • Yasaları gözden geçirme “konferansı / forumu” • Yasa yapma süreci

24. EYLEM PLANI • e-Avrupa / e-Avrupa+ • Çok genel • Daha somut olmalı • Esnek, 6 ayda bir gözden geçirilmeli • Küçük, uyumlu parçalardan oluşan projeler • Pilot proje, geri besleme bol olmalı • Tüm süreç katılımcı ve saydam olmalı

25. AŞAMALAR • e-Türkiye ve e-Devlet birer yeniden yapılanma süreçleridir • Eşit olmayan gelişme • Tanışma / Genel kültür aşaması • Otomasyon süreçleri tanımlama • “Web”leşme • Geri besleme / değerlendirme mekanizmaları

26. KÜLTÜRÜ YAYMA • Hedef: Her yurtaş bilgi, bilişim, İnternet okur yazarı olması • Emekliler, engelliler, köylüler dahil • BT çalışanlarının İnternet kültürü eksik • Öğrenmeyi öğrenmek • Öğretmen, hukukcu, kamu çalışanı / yöneticisi, sağlık, kobi, tarım..... özel projeler

27. KÜLTÜRÜ YAYMA • Okullar • Sayısal uçurum • Evrensel hizmet • İnternet evleri • Halk kütüphaneleri • Halk evleri • Kamu kioskları

28. REKABETE AÇMA • 2003'te çok çalışmak gerekir • BIT'de rekabet konferansı ? • Ses dışında VoIP dahil 2003'te rekabete açmak • KabloNET'i yeniden düzenlemek • xDSL, wireless, uydu • RTUK mevzuatını gözden geçirmek • Tüketici hakları

29. İNSAN GÜCÜ • Kamu'da BT personel politikaları • Sertifikasyon (kamu / ülke) • Universite yapısını gözden geçirmek • BT önem kazanmalı • Hocaları yeniden eğitmek • Bölümler kapanabilmeli • “Devşirme bilişimci” • Üniversiteye giremeyenlere BT • Lise / Meslek okulları

30. DEMOKRASİ • Bilim / demokrasi / İnternet • Öncelikli / Katalizör • Kamu yönetiminde saydamlık • Somut öneriler • Servet beyannameleri (6 ay / yıl), Özgeçmişler • Atamalar / İşten çıkartmalar, İhaleler, şartname taslakları • Yasa yapma süreci • Her yerde STK ! • Yönetime katılım