BIBLIOTEKI CYFROWE ŹRÓDŁEM INFORMACJI

1. BIBLIOTEKI CYFROWE ŹRÓDŁEM INFORMACJI

2. Biblioteki cyfrowe • Biblioteki cyfrowe umożliwiają korzystanie ze swoich zasobów za pośrednictwem internetu w dowolnym miejscu i czasie. • W polskich bibliotekach cyfrowych udostępniane są dokumenty z tzw. wolnej kultury (niepodlegające prawu autorskiemu). Należą tu: - zabytki piśmiennictwa (kanon literatury pięknej), - zbiory wymagające konserwacji (gazety, czasopisma), - zbiory często wykorzystywane (podręczniki, skrypty), - zbiory regionalne. • Wśród bibliotek cyfrowych możemy wyróżnić: - biblioteki tematyczne, które mają precyzyjnie określony zakres i zasięg zbiorów (w Polsce głównie literackie), - projekty polegające na digitalizacji „wszystkiego”,np. w Polskiej Bibliotece Internetowej. Trafia tu wszystko co twórcy uznają za ważne. Brak precyzyjnych kryteriów doboru, • - projekty realizowane pod nadzorem bibliotek narodowych. W Polsce jest to Cyfrowa Biblioteka Narodowa „Polona”. Digitalizowane są najcenniejsze kolekcje bibliotek narodowych jak zabytki piśmiennictwa i literatura narodowa.

3. Federacja Bibliotek Cyfrowych • Zasoby serwisów włączonych w Federację Bibliotek Cyfrowych tworzone są przez wyższe uczelnie, biblioteki, archiwa, muzea i różne ośrodki badawcze. • Federacja Bibliotek Cyfrowych ma na celu: - agregowanie metadanych, co ułatwia przeszukiwanie zasobów polskich bibliotek cyfrowych, - udostępnianie zagregowanych metadanych zewnętrznym serwisom, jak np. Europeana. • Poszukiwanie materiałów możliwe poprzez wyszukiwanie proste i zaawansowane. • Istnieje opcja odsyłająca użytkownika do konkretnej biblioteki cyfrowej (zakładka „digitalizacja”). http://fbc.pionier.net.pl

4. Cyfrowa Biblioteka Narodowa „Polona” • Gromadzi teksty literackie, naukowe, dokumenty historyczne, czasopisma, grafikę, fotografie, nuty i mapy. • Ze względu na ograniczenia wynikające z prawa autorskiego biblioteka nie publikuje książek z ostatnich 70 lat. • Zasoby można przeszukiwać standardowo w opisie i w tekście utworu, oraz wg. kolekcjitematycznych (np. powstanie styczniowe, Adam Mickiewicz) i podziału formalnegodokumentów (np. grafika, książki, muzykalia) . • Pliki udostępniane są w formacie jpg, txt, pdf. www.polona.pl

5. Polska Biblioteka Internetowa • W zasobach są: różnorodne publikacje w języku polskim, klasyka literatury polskiej, podręczniki akademickie, publikacje naukowe, książki dla niewidomych, starodruki, archiwalia, czasopisma, bogaty zbiór lektur szkolnych. • Została uruchomiona w 2003 r. Od 2007r. zasoby nie są aktualizowane. W 2008 r. PBI przekazano Bibliotece Narodowej. • Standardowe opcje wyszukiwania: wg. tytułu, autora, instytucji sprawczej oraz wydania. www.pbi.edu.pl

6. Europeana • Europejska Biblioteka Cyfrowa to instytucja unijna, do której przyłączona jest też polska Biblioteka Narodowa. Projekt ten został zainicjowany w 2005 r przez Komisję Europejską, a portal Europeana został uruchomiony w 2008 r. • Europeana ma na celu prezentowanie w ramach jednego portalu europejskiego dziedzictwa kulturowego i narodowego zgromadzonego m.in. w bibliotekach, archiwach, muzeach. • Dostarcza materiałów przetłumaczonych na wszystkie języki krajów Unii Europejskiej. • Nie gromadzi skanów nagrań filmowych, a tylko opisy i stąd „przechodzi” się do konkretnej biblioteki cyfrowej. • Mamy tutaj m. in.: - możliwość wyszukiwania prostego i złożonego, przeglądania osi czasu, miniatur najpopularniejszych obiektów, - możliwość selekcji wyników wyszukiwania wg. instytucji, języka, kraju, daty, typu dokumentu (tekst, obraz, audio, wideo). www.europeana.eu

7. The European Library • Serwis ten obejmuje katalogi i kolekcje cyfrowe z 48 europejskich bibliotek narodowych w 35 językach (także polską Bibliotekę Narodową). • Wyszukiwanie obejmuje zasoby katalogów, kolekcji cyfrowych, opisów kolekcji oraz indeks tematyczny kolekcji. • Wyszukiwanie można ograniczyć wyłącznie do jednego kraju lub typu zasobu czy kolekcji. • W celu przeszukiwania istnieje możliwość wyboru języka polskiego. http://www.theeuropeanlibrary.org

8. World Digital Library • Jest to inicjatywa UNESCO i Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych mająca na celu utworzenie biblioteki cyfrowej o światowym zasięgu. • Istnieje możliwość wyszukiwania i przeglądania dokumentów wg. następujących kryteriów: miejsca (kontynent, kraj) , czasu, tematu, typu zasobów oraz instytucji. • Brak możliwości przeszukiwania w języku polskim. http://www.wdl.org

9. Przykłady polskich bibliotek cyfrowych • Kujawsko – Pomorska Biblioteka Cyfrowa http://kpbc.umk.pl/dlibra Zawiera dokumenty dostarczane przezinstytucje nauki i kultury z tego regionu np . Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu • Zachodniopomorska Biblioteka Cyfrowa „Pomerania” http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/biblioteka-cyfrowa Zawiera głównie pomeranika, dostarczane w ramach regionalnego projektu koordynowanego przez Książnicę Pomorską • Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa http://www.wbc.poznan.pl/dlibra Dokumenty tu zamieszczane gromadzone są i udostępniane przezliczne instytucje poznańskiego środowiska akademickiego np. Bibliotekę Kórnicką PAN

10. Małopolska Biblioteka Cyfrowa http://mbc.malopolska.pl/dlibra?action=ChangeLanguageAction&language=pl Zawiera dokumenty prezentujące dziedzictwo kulturowe Małopolski, dostarczane przez różne instytucje tego regionu • Śląska Biblioteka Cyfrowa http://www.sbc.org.pl/dlibra Materiały udostępniane przez biblioteki, instytucje nauki, kultury z historycznego i współczesnego terenu Śląska • Pedagogiczna Biblioteka Cyfrowa http://dlibra.up.krakow.pl:8080/dlibra/dlibra Zawiera dokumenty dotyczące szeroko pojętej pedagogiki i nauk pokrewnych, które są udostępniane przez kilka instytucji pedagogicznych Krakowa • Biblioteka Cyfrowa Ośrodka KARTA http://www.dlibra.karta.org.pl/dlibra Zawiera zdigitalizowane materiały archiwalne Ośrodka KARTAw Warszawie. Są to dokumenty dotyczące historii XX wieku, gromadzone m.in. w takich kolekcjach jak Archiwum Opozycji czy Archiwum Wschodnie • Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji http://www.bc.ore.edu.pl/dlibra Znajdują się tu materiały wspomagające pracę nauczycieli i proces edukacji Cyfrowa Biblioteka Druków Ulotnych Polskich i Polski Dotyczących z XVI, XVII i XVIII wieku http://www.id.uw.edu.pl/dzialy/instytut/strona/cbdu Projekt realizowany w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Zawiera możliwie wszystkie zachowane i opisane w literaturze tego typu dokumenty tamtego okresu, wykonane z mikrofilmów znajdujących się w Bibliotece Narodowej

11. OpracowałaBarbara Jackowska Wykorzystano materiały: • 1. Biblioteki cyfrowe, serwisy i portale internetowe-nowe źródła informacji w pracy nauczyciela bibliotekarza. Materiały dla uczestników kursu.[ kurs dla nauczycieli bibliotekarzy organizowany przez Bibliotekę Narodową w Warszawie] • 2. Kowalska M: Literatura w polskich bibliotekach cyfrowych. Przegląd serwisów. „Biblioteka w Szkole” 2010nr 1 s.15-16 .