TEORIA I METODOLOGIA INFORMATOLOGII (NAUKI O INFORMACJI)

1. TEORIA I METODOLOGIA INFORMATOLOGII (NAUKI O INFORMACJI) Dr Sabina Cisek Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ 2012/13 2013-01-12

2. Sylabus WYKŁAD cz. 2. NAUKA O INFORMACJI 1. Wstęp. Struktura bloku przedmiotowego Teoria i metodologia nauki o książce, bibliotece i informacji. Omówienie celu zajęć, sylabusa i warunków zaliczenia, w tym pracy semestralnej. Wyjaśnienie terminów "teoria" i "metodologia". 2. Pojęcia nauki, dziedziny i dyscypliny naukowej. W jaki sposób można opisać dowolną dyscyplinę naukową, czyli także naukę o informacji? Kryteria identyfikacji i opisu nauk. 3. Warianty nazwy informatologii w językach polskim i angielskim. Nota historyczna – termin "informacja naukowa". 4. Co bada nauka o informacji? Przedmiot, pole badawcze i problematyka. Jaka "informacja" nas interesuje? Mapa wiedzy informatologii wg badań Zinsa i innych. 5. Geneza i historia nauki o informacji. Jej obecny charakter i miejsce w systemie nauk, związki z innymi dyscyplinami i praktyczną działalnością informacyjną. 6. Współczesne kierunki, nurty i obszary badań nauki o informacji. Charakterystyka ogólna. 7. Metodologia nauki o informacji. Charakterystyka ogólna. Główne paradygmaty i metodologie nauki o informacji. 8. Modele i teorie w nauce o informacji. Tworzenie teorii – sposoby.

3. Nazwa dyscypliny Informatologia, nauka o informacji, Information Science

4. Informatologia = nauka o informacji • „Informacja naukowa” – używane na określenie dyscypliny naukowej – podejście przestarzałe, podobnie – „nauka o informacji naukowej” • Używane jest oczywiście również „inib” = informacja naukowa i bibliotekoznawstwo • W języku angielskim Information Science albo – czasami – Information Studies, a najczęściej LIS = Library and Information Science

5. „Informatologia” a „informacja naukowa i bibliotekoznawstwo” • Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych. Dz.U. 2011 nr 179 poz. 1065. • W tym rozporządzeniu występuje termin „informatologia” • Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 czerwca 2006 r. w sprawie nazw kierunków studiów. Dz.U. 2006 nr 121 poz. 838. • W tym rozporządzeniu występuje termin „informacja naukowa i bibliotekoznawstwo”

6. Informatologia a nazwy zawodów informacyjnych 2622 Bibliotekoznawcy i specjaliści zarządzania informacją 262201 Analityk informacji i raportów medialnych 262202 Analityk ruchu na stronach internetowych 262203 Bibliotekoznawca 262204 Broker informacji (researcher) 262205 Menedżer zawartości serwisów internetowych 262206 Specjalista informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej 262207 Specjalista zarządzania informacja 262290 Pozostali bibliotekoznawcy i specjaliści zarządzania informacją Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz.U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r., poz. 537 6

7. Co bada nauka o informacji Przedmiot, pole badawcze, problematyka badań

8. Nauka o informacji, czyli o czym? • Jaka informacja interesuje nas w informatologii? • na użytek rozważań na tym slajdzie opieramy się na intuicyjnym rozumieniu słowa „informacja” • Informacja intencjonalna, upubliczniona/uzewnętrzniona, utrwalona, w społeczeństwie • Informacja „bezprzymiotnikowa”, tzn. nieograniczona do jakichś dziedzin nauki czy życia społecznego, czyli NIE tylko informacja naukowa (w sensie o nauce, w nauce albo dla nauki), ale również normalizacyjna, patentowa, profesjonalna (biznesowa, europejska, techniczna itp. itd.) a także – od połowy lat 90. XX wieku – informacja w życiu codziennym.

9. Co bada nauka o informacji? Przedmiot badań 1 • Przedmiotem badań jest szeroko rozumianadziałalność informacyjna • Maria Dembowska (1991, s. 23-24): „Przedmiotem informatologii jest działalność naukowoinformacyjna, której zadanie polega – mówiąc najogólniej – na udostępnianiu wyników nauki lub osiągnięć praktyki w celu wykorzystywania tych zdobyczy do dalszego rozwoju nauki, kultury i gospodarki. Informatologia zajmuje się całokształtem zagadnień teoretycznych i praktycznych związanych z działalnością naukowoinformacyjną.”

10. Co bada nauka o informacji? Przedmiot badań 2 • Przedmiotem badań jest przepływ informacji od źródła do użytkownika • Wanda Pindlowa (1984, s. 35-38): Przedmiotem dociekań nauki o informacji jest całość problematyki związanej z przepływem informacji od źródła do użytkownika, wykrywanie zakłóceń występujących na poszczególnych etapach tego procesu oraz wskazanie sposobów usunięcia tych zakłóceń.

11. Co bada nauka o informacji? Przedmiot badań 3 • Główną perspektywę nauki o informacji stanowi mediacja, pośredniczenie pomiędzy zgromadzonymi przez ludzkość zasobami informacji i wiedzy z jednej strony a ludźmi, użytkownikami, odbiorcami informacji z drugiej. • „Przedmiotem nauki o informacji były i są, najogólniej mówiąc, obiekty, procesy, zdarzenia i zjawiska informacyjne w społeczeństwie, w świecie człowieka, widziane w perspektywie pośredniczenia pomiędzy utrwalonymi zasobami informacji a ludźmi, którzy jej potrzebują.” (Cisek 2009)

12. Przedmiot badań – różny w zależności od koncepcji nauki o informacji • Sześć koncepcji nauki o informacji • Zins, Chaim (2007b). Conceptions of Information Science. Journal of the American Society for Information Science and Technology vol. 58 nr 3, s. 335-350. • http://www.success.co.il/is/zins_conceptsof_is.pdf, p. 340-341

13. Na temat przedmiotu badań informatologii istnieją różne poglądy. Dlaczego? Ponieważ: • Po pierwsze, świat informacji w czasie ostatnich lat uległ daleko idącym przeobrażeniom, czyli – zasadniczo zmienił się badany przez nas obszar, co w naturalny sposób inspiruje do przemyślenia misji, problematyki i założeń dyscypliny. • Po drugie, pośredniczenie w społecznym świecie informacji, które stanowi oś naszych rozważań, jest wieloaspektowe, ma wymiar edukacyjny, instytucjonalny, komunikacyjny, kulturowy, organizacyjny, polityczny, prawny, psychologiczny, społeczny, technologiczny (dzisiaj – głównie informatyczny), utylitarny. Różnie można też pojmować obiekty, procesy, zdarzenia i zjawiska informacyjne, nie tak łatwo sprecyzować czym są utrwalone zasoby informacyjne, a jeszcze trudniej – potrzeby i zachowania informacyjne.

14. Na temat przedmiotu badań informatologii istnieją różne poglądy. Dlaczego? Ponieważ: [cd.] • Po trzecie, nauka o informacji ze swej istoty integruje to co fizyczne/materialne (nośniki, technologia), psychiczne (użytkownicy informacji) oraz – idealne (informacja jako taka, wiedza ludzkości); co indywidualne i społeczne; subiektywne i obiektywne. Niełatwo to ująć w sformułowaniu przedmiotu badań. (Cisek 2009) • Po czwarte, od lat istnieją różne koncepcje informatologii oraz paradygmaty w jej obrębie.

15. Co bada nauka o informacji? Pole badawcze • Badania Chaima Zinsa metodą delficką • Knowledge Map of Information Science • http://www.success.co.il/is/zins_kmapof_is.pdf • Badania Małgorzaty Janiak (2010) • Dla porównania: • Struktura informatologii wg Wandy Pindlowej (1984, s. 36) • Struktura tematyczna współczesnej nauki o informacji wg Barbary Sosińskiej Kalaty (2007, s. 109-117)

16. (Pindlowa 1984, s. 36)

17. Problematyka informatologii – ujęcie sprzed 20 lat • „W ramach nauki o informacji można wyodrębnić dwa główne zakresy badań: 1/ ogólne problemy działalności informacyjnej, bez względu na dziedzinę, z którą ta działalność jest związana; 2/ problemy dotyczące działalności informacyjnej w poszczególnych dziedzinach wiedzy. [...] Można wskazać trzy grupy problemów badawczych: 1/ problemy logiczno-lingwistyczne, związane z przetwarzaniem informacji pierwotnej w różne formy informacji pochodnej oraz z porządkowaniem informacji, 2/ problemy psychologiczno-socjologiczne, związane z recepcją informacji, 3/ problemy organizacyjno-techniczne, związane z działalnością informacyjną” (Dembowska 1991, s. 23-24)

18. Problematyka informatologii – przykład z 21. wieku • „Andrew Dillon [2007] uważa, iż informatologia powinna uwolnić się od dominacji badań mniej lub bardziej stosowanych, związanych z systemami, usługami i produktami informacyjnymi. W zamian należy skupić się na tym, co jest w nauce w ogóle najważniejsze, to znaczy na sformułowaniu i n t e r e s u j ą c y c h pytań dotyczących badanego fragmentu rzeczywistości i poszukiwaniu na nie odpowiedzi. • Innymi słowy, nauka o informacji powinna być sterowana przez znaczące zagadnienia poznawcze, „wielkie pytania” – a nie przez problemy badawcze implikowane bezpośrednio lub pośrednio przez działalność informacyjną (praktykę) bądź rozwój i zastosowania technologii. Przykładem „wielkiego pytania” jest: co stanowi istotę informacji, jaka jest natura? Albo: jak zapewnić powszechny/globalnydostęp do informacji w nadchodzących dekadach?” (Cisek 2009, s. 54)

19. Miejsce informatologii we współczesnym systemie nauk Związki z innymi dyscyplinami oraz działalnością praktyczną

20. Trzy pytania • Jakiego typu nauką jest informatologia? Co z tego wynika? • Z jakimi innymi dyscyplinami jest powiązana i na czym te związki polegają? Przy okazji – na czym w ogóle mogą polegać związki między naukami i po co się nad tym zastanawiać? • Jaki jest stosunek informatologii do praktyki? • Ważne publikacje na ten temat • Pindlowa, Wanda (1984). Kształcenie studentów jako użytkowników informacji naukowej. Z pogranicza informatologii i pedagogiki. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. [w szczególności s. 59-61] • Sosińska-Kalata, Barbara (2007). Współczesne oblicze nauki o informacji w Polsce i za granicą. W: Studia z informacji naukowej i dyscyplin pokrewnych. Prace dedykowane Profesor Barbarze Stefaniak. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 93-119. [w szczególności s. 101-108]

21. Jaką nauką jest informatologia? • Ogół nauk dzielimy na aprioryczne (formalne, dedukcyjne) i empiryczne (realne) • Informatologia jest nauką empiryczną • Na czym polega bycie nauką empiryczną – zobacz prezentacja „Naukoznawstwo” • Nauki empiryczne dzielą się na dyscypliny humanistyczne, przyrodnicze, społeczne, techniczne albo ogólniej – na nauki o kulturze i nauki o naturze • Informatologia jest dyscypliną humanistyczną albo społeczną (w zależności od nomenklatury i podglądów), jedną z nauk o kulturze

23. Jaką nauką jest informatologia? Inne podziały nauk 1 • Badania/nauki idiograficzne i nomotetyczne (nomologiczne) (Rickert) • nauki idiograficzne – poznanie i indywidualizujący opis jednostkowych przypadków, rzeczy, zdarzeń • nauki nomologiczne – formułowanie uogólnień, hipotez, praw dotyczących badanego fragmentu lub aspektu rzeczywistości • Informatologia?

24. Jaką nauką jest informatologia? Inne podziały nauk 2 • Badania/nauki nomotetyczne i typologiczne (Oppenheim) • nauki nomotetyczne – formułowanie uogólnień, hipotez, praw dotyczących badanego fragmentu lub aspektu rzeczywistości • nauki typologiczne – ustalają typy i konstruują typologie badanych rzeczy/zdarzeń jednostkowych (Sosińska-Kalata 2002, s. 121) • Informatologia? • O podziale nauk – zob. (Sosińska-Kalata 2002)

25. Związki nauki o informacji z innymi dyscyplinami • Na czym polegają, skąd się biorą, jaki mają charakter związki pomiędzy różnymi dyscyplinami naukowymi? • Przykłady związków pomiędzy informatologią a innymi naukami – dyskusja • Interdyscyplinarność, multidyscyplinarnośćnauki o informacji? • Zob. też (Sosińska-Kalata 2002, s. 145)

26. (Pindlowa 1984, s. 60)

27. Związki nauki o informacji z innymi dyscyplinami i z praktyką • Na czym polegają, skąd się biorą, jaki mają charakter związki pomiędzy różnymi dyscyplinami naukowymi? • Przykłady związków pomiędzy informatologią a innymi naukami – dyskusja • Nauki podstawowe i stosowane. Badania a praktyka • Informatologia?

28. Geneza i historia nauki o informacji Elementy

29. Geneza i historia … • „Nauka o informacji jest stosunkowo młodą dziedziną wiedzy. … Jako nowoczesna dyscyplina powstała w latach 50-tych XX wieku, chociaż autorzy wypowiadający się na ten temat podawali różne konkretne daty, zwłaszcza, iż część z nich powołała się na pierwsze użycie terminu „information science”, drudzy – na zaakceptowanie tego terminu przez przedstawicieli adekwatnych grup zawodowych, jeszcze inni zaś – na pierwsze poważne badania” (Cisek 2002, s. 47-48)

30. Geneza i historia … [cd.] • David Ellis sądził, iż cezurę stanowi rok 1957, kiedy to przeprowadzono - przy udziale Cranfield Institute of Technology – badania empiryczne z zakresu wyszukiwania informacji [Ellis 1989]. • W roku 1953 brytyjski uczony J. E. L. Farradane użył, prawdopodobnie jako pierwszy w historii, terminu „information scientist” (pracownik informacji), a w roku 1955 – „information science” (nauka o informacji) [Shapiro 1995]. • Rok 1958 przyniósł pierwsze formalne użycie wyrażenia „information science” w nazwie powstałego w Wielkiej Brytanii stowarzyszenia Institute of Information Scientists (IIS) [Ingwersen 1992]. • Wreszcie, wedle Laurenca B. Helprina [1989], nauka o informacji ostatecznie wyodrębniła się około roku 1960, czemu towarzyszyło upowszechnienie się terminu „information science” (Cisek 2002, s. 47-48)

31. Geneza i historia … [cd.] • Korzenie, prapoczątki informacji naukowej jako nauki sięgają przełomu XIX i XX wieku; publikowane wówczas prace teoretyczne Paula Otleta zawierały idee, które są do pewnego stopnia aktualne po dzień dzisiejszy, aczkolwiek wyrażane w innej terminologii („dokumentację” Otleta zastąpiła „informacja”) [Rayward 1997]. Już w roku 1903 Autor ten widział potrzebę powstania nauki o dokumentacji [Otlet 1903], a w roku 1934 opublikował obszerne dzieło poświęcone szeroko rozumianej dokumentacji naukowej, dziedziny obejmującej działalność dokumentacyjną oraz naukę empiryczną ową działalność badającą [Otlet 1934; Żgutowicz 1977]. Pionierką dyscypliny była też Francuzka Suzanne Briet [Buckland 1995]. • W Polsce z koncepcją nauki dokumentologii wystąpił w roku 1946 Jan Muszkowski [1946]. (Cisek 2002, s. 47-48)

32. Wybrani twórcy informatologii (jako dyscypliny naukowej) w Polsce • Maria Dembowska (1965, 1974, 1991) • Wanda Pindlowa (1984, 1994) • Jerzy Ratajewski (1994)

33. Współczesne kierunki, nurty i obszary badań nauki o informacji Charakterystyka ogólna, wybrane kierunki

34. Kierunki badań • Co to jest kierunek badań? • Spójny zespół zagadnień, tworzący pewną całość, rozwijający się w ramach danej dyscypliny naukowej • Jak konstytuują się kierunki badań? Co jest / może być ich „ośrodkiem krystalizacji”? • obiekt zainteresowań, problem badawczy, przedmiot dociekań, np. architektura informacji, ekologia informacji • metoda, np. informetria, webometria (metody matematyczne) • założenia podstawowe, w tym filozoficzne, np. nurt kognitywny

35. Przykłady kierunków / nurtów badań • Architektura informacji • Ekologia informacji • Ekonomika informacji • ELIS Everyday Life Information Seeking (poszukiwanie informacji w życiu codziennym) • Information Literacy (edukacja informacyjna, kompetencje informacyjne) • Information Behavior (zachowania informacyjne) • Informetria, webometria, cybermetria • Podejście kognitywne (the cognitive viewpoint) • Refleksja meta-naukowa / meta-teoretyczna nad informatologią (w tym filozoficzna) • Zarządzanie informacją i wiedzą (Knowledge Management KM)

36. Nurt kognitywny (the cognitive approach, viewpoint, perspective) w informatologii • Umowny początek – rok 1977, International Workshop on the Cognitive Viewpoint w Gandawie (Belgia) (Belkin 1990) • Kierunek szczególnie wpływowy w latach 80. i 90. XX wieku • Krytykowany w latach 90. XX w. za zbyt daleko idący indywidualizm • „Indywidualistyczne nastawienie nurtu kognitywnego doczekało się krytyki w literaturze przedmiotu (…), również jego przedstawiciele przyznawali, że część problematyki badawczej nauki o informacji wymyka się instrumentom kognitywnym (np. zachowania informacyjne grup społecznych), a domaga się zastosowania spojrzenia o proweniencji socjologicznej” (Cisek 2002, s. 109)

37. Nurt kognitywny (the cognitive approach, viewpoint, perspective) w informatologii [cd.] • Since its start in 1977, the cognitive approach to information science has developed in two periods. The first covers 1977-1991, and is briefly characterized as user- and intermediary-oriented. The second period is 1992-2000, when the approach turns into a holistic view of all the interactive communication processes that occur during information transfer (Ingwersen; Williams 1999-2000, 2001). • W XXI wieku także istnieje, obecnie często w postaci socio-cognitive perspective • Najważniejsi badacze • na świecie – Nicholas Belkin, Peter Ingwersen • w Polsce – Maria Próchnicka (1991), Barbara Sosińska-Kalata (1999), Jadwiga Woźniak (1997)

38. Nurt kognitywny (the cognitive approach, viewpoint, perspective) w informatologii [cd.] • „Perspektywę kognitywną w informacji naukowej można ująć (…) następująco: należy zbadać jak ludzie myślą, jakie są ich struktury wiedzy, tj. wiedza o świecie, temacie (domenie), zadaniu, źródłach informacji (…) oraz procesy poznawcze, tj. uczenie się, pamiętanie, rozumienie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, wyobrażanie sobie etc. – w kontekście zachowań informacyjnych (…), następnie zaś – odzwierciedlić te regularności w budowie systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Zatem – w paradygmacie kognitywnym (…) to nie użytkownik ma się dostosować do sposobu organizacji i „myślenia” systemu, lecz odwrotnie – system informacyjno-wyszukiwawczy buduje się tak, by „pasował” do struktur, procesów kognitywnych oraz potrzeb i zachowań informacyjnych człowieka (…).” (Cisek 2002, s. 104)

39. Nurt kognitywny (the cognitive approach, viewpoint, perspective) w informatologii [cd.] • „Ujęcie kognitywne opiera się w zasadzie na psychologii kognitywnej oraz metodach badawczych nauk społecznych (…). Kładzie nacisk na użytkownika indywidualnego, jego struktury wiedzy i sposoby przetwarzania informacji, elementy subiektywne, aspekty psychologiczne oraz interakcje w procesach wyszukiwania informacji (człowiek – maszyna, użytkownik – system, użytkownik – pośrednik etc.).” (Cisek 2002, s. 109)

40. Refleksja meta-naukowa / meta-teoretyczna nad informatologią (w tym filozoficzna) • O refleksji meta-teoretycznej nad nauką o informacji w XXI wieku, jej kierunkach i przyczynach można przeczytać m.in. w (Cisek 2009) http://eprints.rclis.org/bitstream/10760/11098/1/Cisek_in_na_swiecie_eng.pdf • Wybrane polskie publikacje meta-teoretyczne dotyczące informatologii jako nauki (w kolejności chronologicznej) • (Dembowska 1965, 1974, 1991), (Leska, Leski 1972), (Górski 1977), (Pindlowa 1984, 1994, wybrane fragmenty), (Ratajewski 1994), (Ścibor red. 1998), (Cisek 2002, 2009), (Sosińska-Kalata 2007), (Janiak 2010)

41. Metodologia nauki o informacji Charakterystyka ogólna. Główne paradygmaty i metodologie nauki o informacji. Wybrane metody.

42. Co to jest metodologia? Znaczenie przyjęte na potrzeby naszych zajęć, są też inne – zobacz wykład z Naukoznawstwa • Metodologia jest to sposób poznawania świata akceptowany w danej dyscyplinie (dziedzinie) naukowej i obejmujący m.in.: • paradygmaty, podstawowe wytyczne, założenia, • metody badawcze, • techniki gromadzenia danych/materiału empirycznego, • techniki analizy zgromadzonych danych empirycznych, • formy i standardy prezentacji wyników, • reguły uzasadniania oraz zapewniania rzetelności i intersubiektywnej sprawdzalności badań

43. Co to jest metoda (naukowa)? • Metoda = sposób postępowania – • określony przez pewne dyrektywy, reguły, wytyczne • powtarzalny, systematyczny, • stosowany celowo i świadomie, • zawierający element normatywny, wartościujący (jak należy postępować) • Metoda = „określony, powtarzalny i wyuczalny sposób – schemat lub wzór – postępowania, świadomie skierowanego na realizację pewnego celu poprzez dobór środków odpowiednich do tego celu” • Nowak, Stefan (1985). Metodologia badań społecznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, s. 19

44. Co to jest metoda (naukowa)? [cd.] • Metoda naukowa = „sam tok operacji przy stawianiu zagadnień, ich rozwiązywaniu oraz uzasadnianiu i systematyzowaniu odpowiedzi, bądź także zespół założeń przyjętych jako ramy lub wytyczne badania (…), bądź wreszcie ogół czynności i środków zastosowanych do sprawnego osiągnięcia rezultatów badania” • Kamiński, Stanisław (1992). Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Wydanie IV poprawione. Lublin: KUL, s. 202 • Metody danej nauki = „ogólnie pojmowane schematy poszczególnych czynności badawczych – bądź faktycznie stosowane w jakiejś nauce, bądź w niej zalecane” • Nowak, Stefan (1985). Metodologia badań społecznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, s. 21

45. Polskie publikacje „ogólnometodologiczne” z zakresu informatologii • KROCHMALSKA, Jadwiga (2004). Przegląd publikacji na temat metod badań stosowanych w nauce o książce, bibliotece i informacji naukowej (w kontekście ostatniej książki Jerzego Ratajewskiego). W: W kręgu książki, biblioteki i informacji naukowej. Pod red. Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 95-116. • RATAJEWSKI, Jerzy (1994). Wybrane problemy metodologiczne informologii nauki (informacji naukowej). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. • ŚCIBOR, Eugeniusz (1976). Przegląd metod badawczych stosowanych w nauce o informacji. W: Metodologia bibliotekoznawstwa i nauki o informacji naukowej. Pod red. Stanisława Kubiaka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu, s. 97-101.

46. Sytuacja metodologiczna nauki o informacji jest skomplikowana • Dlaczego? • Ze względu na specyfikę przedmiotu i pola badawczego informatologii • W obszarze zainteresowań informatologii znajdują się obiekty o różnym statusie ontologicznym i epistemologicznym (por. koncepcja trzech światów Poppera – zastosowanie w informatologii), tzn. inaczej istnieją i przypuszczanie inaczej trzeba je badać

47. Sytuacja metodologiczna nauki o informacji jest skomplikowana [cd.] • Ze względu na genezę i „spory paradygmatyczne” • W informatologii istnieją dwa główne paradygmaty • tzw. pozytywistyczny, zorientowany na systemy, zasoby i źródła informacji, porządkowanie, reprezentowanie i wyszukiwanie ich zawartości • tzw. humanistyczny, zorientowany na człowieka w świecie informacji, użytkownika

48. Sytuacja metodologiczna nauki o informacji jest skomplikowana [cd.] • Ze względu na charakter i rodzaje związków z innymi naukami oraz multidyscyplinarność • Dodatkowo – „Questions drive methods, and define the field” (Dillon 2007), czyli – należy zacząć od sformułowania „wielkich pytań” dla informatologii – a metody badań są wobec nich wtórne

49. Trzy metodologie / strategie badań w informatologii – ilościowa, jakościowa i mieszana • Cisek, Sabina (2011). Metodologia jakościowa w badaniach współczesnej nauki o informacji. http://www.slideshare.net/sabinacisek/metodologia-jakosciowa-w-badaniach-wspolczesnej-nauki-o-informacji-7570815 • Cisek, Sabina (2010). Metodologia mieszana w badaniach nauki o informacji i bibliotekoznawstwa. W: Kocójowa, Maria (red.). Biblioteki, informacja, książka: interdyscyplinarne badania i praktyka w 21. wieku. [CD-ROM]. Kraków: Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ. • Dostęp także w repozytorium E-LIS http://hdl.handle.net/10760/15393

50. Wybrane metody w informatologii • Badanie w działaniu (Action research) • Wilson, Tom D. (1982). Nowy paradygmat badań w dziedzinie informacji naukowej: badanie przez działanie. Zagadnienia Informacji Naukowej 1982 nr 1 (40), s. 57-74. Dostęp także w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=161&dirids=1 • Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa (Critical literature review) • Cisek, Sabina (2010). Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa w nauce o informacji i bibliotekoznawstwie w XXI wieku. Przegląd Biblioteczny vol. 78 nr 3, s. 273-284. Dostęp także w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=489&dirids=1