F inansal S istem ve Faiz O ranları

1. 3. ÜNİTE Finansal Sistem ve Faiz Oranları Finansal Yönetim, 2. Baskı Prof. Dr. Nurhan AYDIN Yard. Doç. Dr. Mehmet BAŞAR Yard. Doç. Dr. Metin COŞKUN

2. Anadolu Üniversitesi İÇİNDEKİLER Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar Ülkemizdeki Finansal Piyasalar Finansal Araçlar Finansal Kurumlar Menkul Kıymet Borsalarının Ekonomik İşlevleri Faiz Oranları Aydın, Başar, Coşkun

3. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar • Finansal Sistem Fon talep edenler, fon arz edenler, fon akımını sağlayan araçlar, piyasanın işleyişini düzenleyen hukuki ve idari yapıdan oluşur. • Finansal Piyasalar Piyasanın en önemli fonksiyonu arz ve talebin karşılaşmasını sağlayarak değişime ortam hazırlamaktır. Aydın, Başar, Coşkun

4. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar TASARRUF SAHİPLERİ (FON ARZ EDENLER) YATIRIMCILAR (FON TALEPEDENLER) Aydın, Başar, Coşkun

5. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar Aydın, Başar, Coşkun

6. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar • Para Piyasası Vadesi en fazla bir yıl kadar fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. • Sermaye Piyasaları Vadesi bir yılı aşan fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. Aydın, Başar, Coşkun

7. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar • Örgütlenmiş Finansal Piyasalar Belirli bir fiziksel mekânı olan, belirli kurallara göre işlemlerin yapılabildiği piyasalardır. • Örgütlenmemiş (Tezgâh Üstü) Piyasalar Örgütlenmiş piyasalarda olduğu gibi belirli bir mekanda, önceden belirlenmiş kurallara göre işlemlerin yapılmadığı piyasalardır. Aydın, Başar, Coşkun

8. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar • Birincil Piyasa: Menkul kıymetlerin ilk kez alınıp satıldığı piyasalardır. • İkincil Piyasalar: Daha önceden alım-satıma konu olmuş menkul kıymetlerin işlem gördüğü piyasalardır. • Üçüncül Piyasalar: Borsaya kote edilmiş finansal varlıkların borsa dışında alınıp satılmasıyla oluşan piyasadır. • Dördüncül Piyasalar: Finansal varlığın aracısız alınıp satılmasıyla oluşan piyasadır. Aydın, Başar, Coşkun

9. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar • Spot Piyasalar Ödemenin ve teslimin hemen yapıldığı piyasalardır. • Vadeli Piyasalar Önceden belirlenmiş bir fiyattan, gelecekteki bir zamanda ödemenin ve teslimin yapıldığı piyasalardır. Aydın, Başar, Coşkun

10. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar Sermaye Piyasasının Gelişmesi İçin; • Ekonomide tasarruf düzeyinin yükselmesi, • Özel ya da kamu işletmelerinin uzun süreli fonlara ihtiyaçlarının olması, • Menkul değerlere yatırım yapılmasına uygun ortamın olması, • Çok sayıda halka açık anonim ortaklıkların olması, • Sermaye piyasasında aracılık yapacak aracı kurumların gelişmiş olması, • Halka açıklanacak bilgileri izleyecek, onaylayacak, yatırım analizleri yapabilecek kişi ve kurumların olması, • Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin olması Aydın, Başar, Coşkun

11. Anadolu Üniversitesi Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar Sermaye Piyasasının Etkinliği; • Piyasada fiyatlar etkin bir biçimde değişmeler gösterebilmelidir. Riski yüksek olan menkul değerlerin getirileri yüksek, riski düşük olanların getiri oranları da düşük olmalıdır. • Piyasada bilgi akışı hızlı ve kesintisiz olmalıdır. Yatırımcılar, doğru bilgiye kısa sürede ve düşük maliyetlerle ulaşabilmelidirler. • Piyasada işlem maliyetleri düşük olmalıdır. Yatırımcılar düşük maliyetlerle finansal varlıkları alıp satabilmelidir. • Piyasada yatırımcılar rasyonel hareket etmelidirler. Aydın, Başar, Coşkun

12. Anadolu Üniversitesi Ülkemizdeki Finansal Piyasalar • Organize Piyasalar • TC Merkez Bankası Piyasaları • Açık piyasa • İnterbank para piyasası • Döviz piyasası • İMKB Piyasaları • Hisse senetleri piyasası • Tahvil ve bono piyasası • Yabancı menkul kıymetler piyasası • İstanbul Altın Borsası • İzmir Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası Aydın, Başar, Coşkun

13. Anadolu Üniversitesi Ülkemizdeki Finansal Piyasalar • Organize Olmayan Piyasalar • Bankalararası Piyasalar • TL piyasası • Repo piyasası • Tahvil piyasası • Döviz piyasası • Serbest Altın Piyasası • Serbest Döviz Piyasası Aydın, Başar, Coşkun

14. Anadolu Üniversitesi Finansal Araçlar Finansal araçların başlıca özellikleri: Paraya çevrilebilirlik Bölünebilirlik Geri dönülebilirlik Getiri Vade Riskin tahmin edilebilirliği Aydın, Başar, Coşkun

15. Anadolu Üniversitesi Finansal Kurumlar Finansal kurumların başlıca faydaları: Fon maliyetlerini azaltmak Miktar ayarlaması yapmak Vade ayarlaması yapmak Risk ayarlaması yapmak Finansal danışmanlık hizmeti sunmak Aydın, Başar, Coşkun

16. Anadolu Üniversitesi Menkul Kıymet Borsalarının Ekonomik İşlevleri Likidite Sağlama İşlevi Ekonomiye Kaynak Yaratma İşlevi Sermaye Mülkiyetinin Geniş Bir Tabana Yayma İşlevi Ekonominin Göstergesi Olma İşlevi Uzun Vadeli Yatırımların Kısa Vadeli Tasarruflarla Finansmanını Sağlama İşlevi Menkul Kıymetlerle İlgili Bilgilere Kolay Ulaşma İşlevi Aydın, Başar, Coşkun

17. Anadolu Üniversitesi Faiz Oranları Faiz, üretim faktörü olan sermayenin bedelidir. Faiz, makro dengeyi sağlayan önemli bir faktördür. Faiz, para talebini ve likidite tercihini etkileyen önemli bir faktördür. Faiz bir maliyet unsurudur. Aydın, Başar, Coşkun

18. Anadolu Üniversitesi Faiz Oranları Nominal Faiz Oranını Belirleyen Faktörler i = i’+EP+ÖP+LP+VP i = Nominal faiz oranı i’ = Reel faiz oranı (gerçek faiz oranı) EP = Enflasyon primi ÖP = Ödenmeme risk primi LP = Likidite primi VP = Vade riski primi Aydın, Başar, Coşkun