Libero w piłce siatkowej

1. Tomasz Lutostański Libero w piłce siatkowej

2. Kto to jest libero ??? • Libero jest to zawodnik „wyspecjalizowany” w grze obronnej i w przyjęciu zagrywki. • Zawodnik grający na tej pozycji ubrany jest w strój, którego kolor kontrastuje z ubiorem innych członków zespołu, ubiór libero może mieć inny wzór, ale numer musi wyglądać tak samo jak numery pozostałych zawodników. • Określenie zawodnika grającego na libero następuje przed meczem, nazwisko zawodnika zapisywane jest w protokole w specjalnie zarezerwowanej do tego lini. • Libero nie może być kapitanem.

3. Wprowadzenie zawodnika libero w światową siatkówkę • Zawodnik libero został oficjalnie zatwierdzony na kongresie F.I.V.B. ,a pierwszymi międzynarodowymi rozgrywkami z udziałem libero były Mistrzostwa Świata w Japonii w 1998r. • Celem jaki przyświecał F.I.V.B. wymyślając pozycję libero, było wprowadzenie zawodnika, który będzie specjalizował się w przyjęciu zagrywki, a przede wszystkim obronie, po to, aby zwiększyć ilość akcji szczególnie w męskiej siatkówce.

4. Wpływ libero na rozwój siatkówki • Libero pozwala na zastąpienie zawodników przeciętnych w przyjęciu zagrywki i obronie. • Pozycja libero pozwoliła na odciążenie zawodników przyjmujących z przyjęcia zagrywki. • Pozycja libero przyczyniła się do rozwoju complex`u ofensywnego jak i defensywnego. • Gra libero mimo iż nie jest pierwszo planowa dla oka przeciętnego kibica, może być bardzo widoczna dla zawodnika atakującego, w przypadku, kiedy atakuje z całej siły np. bez bloku a libero broni taką piłkę, podobnie jest w zagrywce.

5. Wybór zawodnika libero • Często zdarza się, że zawodnik libero w drużynie to ten, który jest niewysokiego wzrostu, mimo, iż nie posiada odpowiednich predyspozycji do gry na tej pozycji i odwrotnie, zawodnik, który jest wyższy gra np. na ataku mimo iż ma predyspozycje grania na libero. • Okazuje się, że wybór odpowiedniego zawodnika libero to nie tylko kwestia bardzo dobrej techniki czy predyspozycji fizycznych. • Problem w doborze zawodników, którzy mogliby grać na libero dotyczy siły woli i umiejętności radzenia sobie z ciągłą presją. • Czasami różnica między piłką obronioną czy też nie obronioną polega na samej chęci obrony takiej piłki i między innymi pod takim względem powinniśmy dobierać zawodników na pozycję libero.

6. Wybór zawodnika libero • Ważnym elementem w wyborze libero jest jego obserwacja podczas meczu czy treningu np.: powrót do gry po zepsutym przyjęciu zagrywki czy obronie piłki( w jaki sposób zawodnik reaguje na takie sytuacje, jakie są tego konsekwencje)? • Idealny libero powinien zatem łączyć odwagę (by obronić piłkę) i koncentrację (by nawet schodząc z boiska umiał mentalnie „pozostać” w meczu, powinien również umieć zastosować na boisku informacje płynące od trenera) oraz technikę. • Przygotowanie drugiego libero w sytuacji kontuzji pierwszego libero.

7. Funkcja libero w drużynie • Z założenia zawodnik libero określany jest jako przyjmujący- broniący. • Rola libero powinna być rozpatrywana w większej mierze przez odpowiedzialność aniżeli przez różnice w technice zawodników. • Libero to przysłowiowy „strażnik”, kierownik gry w obronie. • Libero pełni naczelną rolę w przyjęciu zagrywki, obronie i asekuracji ataku, gdyż we współczesnej siatkówce w organizacji ataku uczestniczy bardzo duża liczba zawodników.

8. Strefy działań libero • Działania libero przepisy ograniczają głównie do gry w trzech różnych strefach(I/VI/V), w zależności od założeń taktycznych. • Przeważnie libero gra w strefie 5, żeby bronić silne ataki po przekątnej i aby bronić piłki kiwane w tzw. „środek boiska”. • W przypadku określenia stref odpowiedzialności gry zawodników czy to w obronie czy w przyjęciu, libero w oparciu o swoje właściwości fizyczne i właściwości wynikające z pełnionej funkcji na boisku, może zmieniać strefy odpowiedzialności, przejmując na siebie część stref innych zawodników, lecz przede wszystkim powinien znać swoje pozycje wyjściowe i pola odpowiedzialności, za nie odpowiada w głównej mierze. • Czasami zawodnik libero gra w strefach VI czy I, w przypadkach wymagających szczególnego wzmocnienia tych stref w obronie.

9. Technika libero • Technika gry w przyjęciu zagrywki czy obronie nie różni się znacznie w porównaniu z innymi zawodnikami, lecz od libero wymaga się dokładniejszego dogrania piłki i umiejętności utrzymania wysokiego procentu skuteczności przez cały czas trwania meczu. • Od libero wymaga się również przejęcia większej odpowiedzialności w przyjęciu zagrywki, jakby dowodzenia przyjęciem zagrywki w relacjach z innymi zawodnikami. • Ponad to libero musi być nie tylko stabilny w swoich poczynaniach, ale musi łączyć stabilność w grze z umiejętnością bardzo szybkich reakcji w każdym kierunku. • Jest to gracz, który musi posiadać wysokie umiejętności techniczne, zwłaszcza w kontakcie z piłką będącą blisko podłoża, w biegu, pozycjach zachwianych itp.

10. Technika libero • Technicznie libero jest zatem zawodnikiem, który powinien posiadać bardzo dobrze ułożenie rąk(płaszczyzny, kąt odbicia), ułożenie ciała, powinien bardzo dobrze przemieszczać się na nogach( w przyjęciu zagrywki i obronie), powinien umieć(bardzo szybko i wcześnie) oceniać tor lotu piłki, umieć odczytywać zamiary przeciwnika oraz odczytywać intencje zawodnika atakującego oraz przeciwdziałającemu mu blokowi. • Powinien posiadać umiejętność kontrolowania piłek lecących z ogromną prędkością. • Powinien posiadać umiejętność analizy i umiejętność podjęcia decyzji w danym momencie w oparciu o komunikację z kolegami z zespołu(„moja”; „ja”; „biorę” itp.). • Powinien umieć bardzo precyzyjnie wystawić piłkę oburącz sposobem górnym jak i oburącz sposobem dolnym.

11. Index czynności libero • Przyjęcie zagrywki oburącz sposobem dolnym i górnym. • Obrona piłki oburącz i jednorącz sposobem górnym i dolnym. • Asekuracja własnego ataku. • Atak przez siatkę poniżej górnej taśmy. • Wystawienie piłki oburącz sposobem górnym i dolnym do ataku (również na rozgrzewce przedmeczowej). • Dokładne dogranie piłki łatwej oburącz sposobem górnym i dolnym .

12. Kaszel • Ból gardła • Katar • Gorączka • Poprawa gry w obronie • Poprawa przyjęcia zagrywki • Przyspieszenie gry w ataku • Zmiany rozkładu odpowiedzialności w przyjęciu zagrywki i obronie • Zwiększenie pewności w drużynie Gripex Libero

13. Skuteczność zawodnika przyjmującego a libero • Libero powinien być zdolny do przyjęcia zagrywki na poziomie 80% przyjęcia pozytywnego i 50% piłek podbitych w obronie, które pozostają po stronie drużyny broniącej i z których można wyprowadzić kontratak. W drużynie Paris Volley obserwowano jak zmienia się skuteczność zawodnika ,kiedy gra jako przyjmujący a później jako libero: • Zagrywka tenisowa + szybująca (float): 58% -przyjmujący; 67% -libero(zawodnik przyjmujący, który grał jako libero, miał również bardziej stabilne przyjęcie, niż jak grał jako przyjmujący). • Zagrywka tenisowa rotacyjna : 70% piłek przyjętych jako przyjmujący,68% jako zawodnik libero (libero „pokrywa” więcej boiska stąd większa odpowiedzialność). • 29% obronionych piłek kiedy był przyjmującym; 49% obronionych piłek kiedy był libero(dotyczy to dwóch aspektów: a) ilość obronionych piłek które są poza zasięgiem zawodnika, b) ilość wybronionych piłek określanych jako bardzo trudne).

14. Przygotowanie taktyczne libero • Analiza gry przeciwnika dla libero obejmuje elementy techniczno- taktyczne związane z atakiem i zagrywką: w które strefy jest wykonywany atak/zagrywka, w jakich sytuacjach(atak po przyjęciu/kontratak) itp. • We współczesnej siatkówce na najwyższym poziomie, nieodzowna jest współpraca na lini statystyk- trener- libero. • Umiejętność obserwacji („czytania gry”), znajomość gry przeciwnika przez libero pozwala mu pomóc kolegom w sterowaniu grą w obronie.

15. Przygotowanie fizyczne libero Z punktu widzenia fizjologicznego libero powinien posiadać: • Dużą siłę (wysokie wartości siły eksplozywnej) by przemieszczać się szybko na określonym(krótkim) dystansie. • Powinien posiadać silne mięśnie stabilizujące kręgosłup (m. brzucha, m. pleców) tak potrzebnych podczas częstego kontaktu z podłożem oraz wzmocnione wysiłkiem izometrycznym silne mięśnie wew. miednicy w celu typowych ruchów technicznych w przyjęciu i obronie. • Libero powinien posiadać odpowiednie przygotowanie aerobowo- anaerobowe, specyficzne dla piłki siatkowej, które pozwoli pozostać „czynnym” przez cały czas trwania meczu.

16. Przygotowanie fizyczne libero • Przygotowanie fizyczne libero powinno również zawierać dużą ilość ćwiczeń akrobatycznych, gimnastycznych, aby nauczyć zawodnika koordynacji i umiejętności panowania nad własnym ciałem. • Libero powinien być także przygotowany pod względem wydolnościowym (wytrzymałościowym) aby umieć utrzymać wysoki procent skuteczności pomimo narastającego obciążenia psycho- fizycznego.

18. Charakter libero • Zawodnik libero powinien posiadać takie cechy charakteru, aby w sytuacji kryzysowej w przyjęciu zagrywki/obronie, był pierwszą osobą, która zechce wziąć odpowiedzialność za przyjęcie zagrywki/obronę. • „Libero to taki zawodnik, który ciągle <<walczy>>”. • Istotną rzeczą wydają się, być relacje między libero a innymi zawodnikami, libero, jego gra, ma dawać innym zawodnikom pewność, wprowadzać spokój, nie dopuszczalną jest sytuacja, w której zawodnik grający na pozycji przyjmującego „pokrywa” zawodnika libero. Dwa rodzaje charakterów zawodników: • 1- spokojny, opanowany, mało mówny, wręcz introwertyk-cechy, doskonałe przyjęcie, bardzo dobra obrona, brak cech przywódczych mniej widoczny na boisku, bardzo cenny dla zespołu, w którym mamy dwóch lub trzech zawodników o cechach przywódczych. • 2- „wulkan energii”, „gaduła”, ekstrawertyk, doskonała obrona, bardzo dobre przyjęcie, silne zdolności przywódcze, bardzo widoczny na boisku, ekspresyjny w wyrażaniu radości, nieobliczalny, bardzo cenny dla zespołu z jednym lub bakiem zawodników o cechach przywódczych.

19. Przygotowanie mentalne libero • Z neurofizjologicznego punktu widzenia powinien umieć utrzymywać maksymalną koncentrację przez cały czas trwania meczu, by być zdolnym do prawidłowej oceny, umiejętności obserwacji oraz antycypacji. • Libero musi umieć pozostawać w pełnej koncentracji podczas długich wymian jak i w czasie częstych przerw(zmiany z zawodnikami, rotacje, itp.). • Prócz koncentracji ważnym jest aby, libero posiadał odpowiednie cechy mentalne, takie jak: odwaga, chęć obrony piłki, wytrwałość, konsekwencja działania. • Ważną umiejętnością jest akceptacja wyższości działań ofensywnych nad defensywnymi.

20. Trening zawodnika libero • Podczas treningu ważnym jest aby libero przyjmował jak największą liczbę zagrywek, żeby bronił jak największą liczbę piłek. Nie chodzi tu tylko o cel do którego ma lecieć piłka ale przede wszystkim o jakość wykonania przyjęcia czy obrony. • Trening libero powinien obejmować ataki ze stref IV, III, II, I, VI, zawierać ćwiczenia, w których występuje konieczność padu, rzutu, obrony w pozycjach zachwianych, obejmować ćwiczenia kształtujące szybkość reakcji, szybkość pracy ramion, nóg, wzmocnienie obręczy miednicznej, m. brzucha, m. pleców. • W przyjęciu zagrywki, libero powinien przyjmować jak najwięcej różnorodnych zagrywek, po to, aby posiadał umiejętność odczytywania i reagowania na różne typy serwisu. • Ważnym jest, z punktu mentalnego, aby libero od czasu do czasu uczestniczył w treningu jako normalny atakujący(poprawa samopoczucia). • Atakując libero wie, jak czuje się nominalny atakujący w różnych sytuacjach, przy różnych rozegraniach, w różnych strefach, co może mu pomóc w czytaniu gry przeciwnika.

21. Trening libero • Dużo ćwiczeń o charakterze izometrycznym(zwłaszcza w obrębie m. brzucha, dolnej partii m. pleców, m. miednicy). • Ćwiczenia kształtujące szybkość przemieszczania się na krótkich odcinkach, starty z różnych pozycji, zatrzymania, zmiany kierunku i szybkości biegu, z pozycji statycznych w obronie aż do przemieszczania się na długich odcinkach. • Najwięcej piłek bronionych jest w krótkim zasięgu broniącego w stałej równowadze. Jednak należy również ćwiczyć obronę piłek w równowadze zachwianej i poza równowagą. • Np. w czasie gry niewiele jest sytuacji wymagających stosowania „ekstremalnych” technik, to jednak sama świadomość tych umiejętności dodaje dużo pewności w obronie. • Dużo ćwiczeń biegowych z kontaktem z piłką w ostatniej fazie ruchu, tuż przed zatrzymaniem, lub tuż po zatrzymaniu. • Praca nad szybkością zmiany kierunku ruchu ramion w zależności od kierunku lotu piłki. • Ćwiczenie wytrzymałości poprzez odpowiednią liczbę powtórzeń. • Ćwiczenie umiejętności aktywnego wypoczynku.

22. Wskazówki w obronie • Stań, aby mieć piłkę z przodu. • Broń piłkę w kierunku celu – ustawienie jak tarcza. • Stawaj na skraju bloku – masz jeden kierunek do reakcji. • Idź do asekuracji jeżeli ocenisz, że nie ma możliwości uderzenia piłki w Twoim kierunku. • Czytaj ruchy atakującego, ponieważ reakcja zawodnika na zaskoczenie jest zbyt długa. • Kieruj trudną piłkę wysoko na środek boiska.

23. Wskazówki w przyjęciu zagrywki • Utrzymuj gotowość do działania i skup uwagę na zagrywającym i piłce. • Rusz najpierw nogi i dostosuj właściwe tempo dojścia do odbicia. • Pamiętaj o zasadzie - kąt padania równa się kątowi odbicia. • Zaciskaj łokcie i odchylaj nadgarstki w dół. Przyjmuj piłkę blisko środka ciężkości ciała. • Trzymaj ustabilizowana głowę i do końca prowadź wzrokiem piłkę. Utrzymaj pozycje chwile po przyjęciu piłki.

24. Analogia libero w innych sportach • Pozycja libero jest w pewnym sensie podobna do pozycji bramkarza w piłce nożnej. W siatkówce punkty zdobywa się atakiem, w piłce nożnej mecze wygrywa się strzelając bramki, stąd ogromna potrzeba zrozumienia istoty pełnionej funkcji na boisku, gdyż nie atakując piłkę czy nie strzelając bramki można w dużym stopniu przyczynić się do zwycięstwa lub porażki zespołu. • Również przygotowanie fizyczne i mentalne libero przypomina przygotowanie bramkarza w piłce nożnej i w piłce ręcznej.

25. K O N I E C