Özcal KORKMAZ Yeminli Mali Müşavir ANKARA, 11.01.2013

1. TÜRK TİCARET KANUNU’NDAKİ DENETİME İLİŞKİN HÜKÜMLER Özcal KORKMAZ Yeminli Mali Müşavir ANKARA, 11.01.2013

2. I-TARİHÇE VE SON DURUM ''ÜLKEMİZDE BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDA AŞAĞIDA AYRINTILARIYLA AÇIKLANDIĞI ÜZERE DAĞINIK BİR YAPI SÖZ KONUSUDUR.KAMU GÖZETİMİ FONKSİYONUNU İCRA EDECEK YETKİLİ BİR OTORİTE BULUNMAMAKTADIR. TÜRKİYE'DE BAĞIMSIZ DENETİM UYGULAMALARININ GEÇMİŞİ ÇOK ESKİ DEĞİLDİR.İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASININ FAALİYETE GEÇMESİ VE İZLEYEN YILLARDA BANKA VE DİĞER FİNANSAL KURULUŞLARIN TALEPLERİ ,BAĞIMSIZ DENETİMİN BAŞLAMASI VE GELİŞMESİNDE ÖNEMLİ ETKEN OLARAK KABUL EDİLEBİLİR.1987 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜ İÇİN BAĞIMSIZ DENETİMİN ZORUNLU HALE GETİRİLMESİ İLE DENETİM UYGULAMASI BAŞLAMIŞTIR. DENETİM MESLEĞİ İLK OLARAK ,3568 SAYILI SERBEST MUHASEBECİ VE MALİ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK KANUNU İLE TANIMLANMIŞTIR.ANCAK BU KANUNDA DENETİM MESLEĞİNİN YÜRÜTÜLMESİNE VE DENETİME İLİŞKİN STANDART VE İLKELERE İLİŞKİN HERHANGİ BİR DÜZENLEME YAPILMAMIŞTIR.

3. I-TARİHÇE VE SON DURUM BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU(BDDK)'NUN BANKACILIK SEKTÖRÜNDE BAĞIMSIZ DENETİME İLİŞKİN STANDARTLARI BELİRLEMEK AMACIYLA OLUŞTURDUĞU BAĞIMSIZ DENETİM İLKELERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK VE BAĞIMSIZ DENETİM YAPACAK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE YETKİLERİNİN GEÇİCİ VEYA SÜREKLİ OLARAK KALDIRILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 2002 YILINDA YÜRÜRLÜĞE KONMUŞTUR.AYRICA,KONUYA İLİŞKİN OLARAK 2006 YILINDA DA BANKALARDA BAĞIMSIZ DENETİM GERÇEKLEŞTİRECEK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK YAYIMLANMIŞTIR. SERMAYE PİYASASINDA DENETİM UYGULAMASININ TEMELİ,2499 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU VE 1996 YILINDA YÜRÜRLÜĞE KONULAN SERİ:X NO:16 SAYILI SERMAYE PİYASASINDA BAĞIMSIZ DENETİM HAKKINDA TEBLİĞ İLE ATILMIŞTIR.DENETİM STANDARTLARI ALANINDAKİ DÜZENLEME İSE 2006 YILINDA SERİ:X, NO:22 SERMAYE PİYASASINDA BAĞIMSIZ DENETİM STANDARTLARI HAKKINDA TEBLİĞ İLE YAPILMIŞTIR.

4. I-TARİHÇE VE SON DURUM 03/10/2003 TARİHLİ ENERJİ PİYASASINDA FAALİYET GÖSTEREN GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINCA DENETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK UYARINCA ENERJİ PİYASASINDA BAĞIMSIZ DENETİME İLİŞKİN YAPILAN DÜZENLEMELER.SPK DÜZENLEMELERİNE PARALELLİK ARZ ETMEKTEDİR.BU YÖNETMELİK,ENERJİ PİYASASINDA FAALİYET GÖSTEREN LİSANS SAHİBİ TÜZEL KİŞİLER,SERTİFİKA SAHİBİ GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLER İLE YETKİ BELGESİ SAHİBİ RESMİ VE ÖZEL ŞİRKETLERİN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINCA DENETLENMESİ,BU DENETİMLERİ YAPACAK BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ YETKİLENDİRİLMESİ VE YETKİLERİNİN GEÇİCİ YA DA SÜREKLİ OLARAK KALDIRILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLARI KAPSAMAKTADIR. SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ DE SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLİ KURUMLARINDAN SAYILMAKTA OLUP,BU ALAN ÖZEL MEVZUATLA DÜZENLENMİŞ BULUNMAKTADIR.NİTEKİM 5684 SAYILI SİGORTACILIK KANUNU .SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNİN FAALİYETLERİNİ DÜZENLEMEKTEDİR.HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI BU KANUNDAN ALDIĞI YETKİYLE 08/09/2003 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNDE BAĞIMSIZ DENETİM YAPILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİĞİ YAYIMLAMIŞTIR.

5. I-TARİHÇE VE SON DURUM BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDAKİ BU DAĞINIK YAPI,ÇEŞİTLİ KURUMLARIN MEVZUATINDA YER ALAN FARKLI HÜKÜMLER NEDENİYLE İŞLETMELER NEZDİNDE YAPILAN DENETİMLERDE FARKLI USUL VE TEKNİKLERİN UYGULANMASI VE BİR İŞLETME ADINA AYNI DÖNEMDE BİRDEN FAZLA DENETİM RAPORU DÜZENLENMESİ SONUCUNU DOĞURMAKTADIR.AYRICA BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDA KAMU GÖZETİM FONKSİYONUNU İCRA EDECEK BİR YETKİLİ OTORİTENİN OLMAMASI BU ALANDAKİ UYGULAMALARIN SIHHATİNİ DE ETKİLEMEKTE VE KAMUOYUNA BU KONUDA YETERİNCE GÜVENCE VERMEMEKTEDİR. BU NEDENLE,ÜLKEMİZDE BAĞIMSIZ DENETİM KONUSUNDA BÜTÜNCÜL BİR HUKUKİ YAPININ OLUŞTURULABİLMESİ İÇİN BU KONUDA NİHAİ YETKİ VE SORUMLULUĞA SAHİP BİR KURUMA İHTİYAÇ BULUNMAKTADIR.

6. I-TARİHÇE VE SON DURUM "...TÜRKİYE'DE BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDAKİ DAĞINIK YAPIYI ORTADAN KALDIRMAK AMACIYLA DENETİM STANDARTLARININ TEK ELDEN BELİRLENMESİ VE KAMU GÖZETİM SİSTEMİ KAPSAMINDA,BAĞIMSIZ DENETÇİLER VE BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ YETKİLENDİRME VE TESCİL .MESLEKİ ETİK KURALLARININ BELİRLENMESİ,BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI VE DENETİM UYGULAMALARININ KONTROLÜ,SÜREKLİ EĞİTİM,KALİTE GÜVENCESİ İLE SORUŞTURMA VE DİSİPLİN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NİHAİ SORUMLULUĞU ÜSTLENECEK KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİNİ HAİZ ,İDARİ VE MALİ ÖZERKLİĞE SAHİP TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI VE KAMU GÖZETİMİ KURUMU'NUN KURULMASI HEDEFLENMEKTEDİR."

7. I-TARİHÇE VE SON DURUM BÖYLECE; -FARKLI OTORİTELER TARAFINDAN AYNI ALANDA FARKLI DÜZENLEMELER YAPILMASININ NEDEN OLDUĞU BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDAKİ KARMAŞANIN ORTADAN KALDIRILMASI, -MALİ TABLOLARIN ÜLKE GENELİNDE TEK TİP DÜZENLENMESİ VE DENETİM STANDARTLARINDA YEKNESAKLIĞIN SAĞLANMASI, -ETKİN BİR KAMU GÖZETİM SİSTEMİ OLUŞTURULARAK BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDAKİ GEREKLİ KALİTE VE GÜVENİLİRLİĞİN SAĞLANMASI, -AVRUPA BİRLİĞİ MÜKTESEBATINA UYUM SAĞLANMASI, -MALİ TABLOLARIN .ULUSLARARASI GELİŞMELER VE ULUSLARARASI STANDARTLARLA UYUMLU ULUSAL DENETİM STANDARTLARI UYARINCA DENETLENMESİ, -İŞLETMELERİMİZİN MALİ GÜCÜNÜN .KARŞILAŞTIRABİLİR ÖLÇEKLERE GÖRE HESAPLANABİLMESİNİ TEMİN EDEREK REKABET GÜÇLERİNİN ARTIRILMASI, -İŞLETMELERİMİZİN BAĞIMSIZ DENETİMDEN GEÇEN MALİ TABLOLARININ ULUSLARARASI ALANDA KABUL GÖRMESİ İLE KREDİ BULMALARININ KOLAYLAŞTIRILMASI, -DAHA GÜÇLÜ VE ŞEFFAF BİR SERMAYE PİYASASININ OLUŞTURULMASI, -KAYIT DIŞI EKONOMİYLE MÜCADELEYE KATKI SAĞLAMASI," HEDEFLENMİŞTİR.

8. I-TARİHÇE VE SON DURUM 660 SAYILI KANUN HÜKMÜNDEKİ KARARNAME İLE BU GEREKÇELERLE AYRICA, "-ÜLKEMİZDE FİNANSAL TABLO HAZIRLANMASINDA UYGULAMADA BİRLİK SAĞLANMASI, -DAHA GÜÇLÜ VE ŞEFFAF BİR SERMAYE PİYASASININ OLUŞTURULMASI, -FİNANSAL TABLOLARA ULUSLARARASI ALANDA GEÇERLİK KAZANDIRILARAK ULUSLARARASI SERMAYENİN ÜLKEMİZE ÇEKİLMESİNE KATKI SAĞLANMASI, -ULUSLARARASI STANDARTLARLA PARALEL TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINI BELİRLEMEK VE PİYASALARI VE ULUSLARARASI GELİŞMELERİ İZLEYEREK UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLARA ÇÖZÜM ÜRETMEK ÜZERE KURULUN ETKİN BİR ŞEKİLDE ÖRGÜTLENMESİ VE KURUMSAL BİR YAPIYA KAVUŞTURULMASI " HUSUSLARI EKLENMİŞTİR. BİLİNDİĞİ ÜZERE,KAMU GÖZETİMİ ,DENETİM STANDARTLARI KURUMU İLE İLGİLİ 660 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME 02.11.2011 TARİH VE 28103 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANMIŞTIR. 30.12.2012 TARİH VE 28513 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANAN 6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU'NUN"BAĞIMSIZ DENETİM,DERECELENDİRME VE DEĞERLEME KURULUŞLARI "NA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİ AŞAĞIDA YER ALMAKTADIR.

9. FAALİYET ESASLARI MADDE 62 - (1) KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU TARAFINDAN YETKİLENDİRİLMİŞ BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINDAN BU KANUN UYARINCA BAĞIMSIZ DENETİM FAALİYETİNDE BULUNACAKLARDAN İSTENİLECEK İLAVE ŞARTLAR KURUL TARAFINDAN BELİRLENİR VE BU ŞARTLARI HAİZ BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINA İLİŞKİN LİSTE KAMUOYUNA AÇIKLANIR. KURUL, LİSTEDE YER ALAN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ BU KANUN KAPSAMINDAKİ BAĞIMSIZ DENETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN YAPACAĞI KALİTE KONTROL VE DENETİM ÇALIŞMALARI NETİCESİNDE STANDART VE MEVZUATA AYKIRILIKLARI TESPİT EDİLENLERİ LİSTEDEN ÇIKARMAYA YETKİLİDİR. KURUL, YAPACAĞI KALİTE KONTROL VE DENETİM ÇALIŞMALARININ SONUÇLARINI KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNA BİLDİRİR. (2) KURUL, BU KANUN HÜKÜMLERİNE TABİ KURULUŞLARIN BİLGİ SİSTEMLERİ DENETİMİ, DERECELENDİRME VE DEĞERLEME FAALİYETLERİNİN GÜVENLİ VE BAĞIMSIZ ŞEKİLDE YÜRÜTÜLMESİ VE BUNU TEMİNEN KALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİNİN OLUŞTURULMASI İLE KAMU YARARINI DA GÖZETMEK SURETİYLE ULUSLARARASI STANDARTLARA UYUMUNUN SAĞLANMASI AMACIYLA DÜZENLEME, GÖZETİM VE DENETİM YAPAR. BU KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ, YÖNETİCİ VE ÇALIŞANLARININ LİSANSLANMASI VE BU KURULUŞLAR HAKKINDAKİ SİCİL BİLGİLERİ İLE BU BİLGİLERİN KAMUYA AÇIKLANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR KURUL TARAFINDAN BELİRLENİR

10. FAALİYET ESASLARI MADDE 145 - 5411 SAYILI KANUNUN;  A) 33 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR. "KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU TARAFINDAN YETKİLENDİRİLMİŞ BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINDAN, 15 İNCİ MADDE KAPSAMINDA İSTENİLECEK İLAVE ŞARTLAR MERKEZ BANKASI VE KURULUŞ BİRLİKLERİNİN GÖRÜŞÜ ALINARAK KURUL TARAFINDAN BELİRLENİR VE BU ŞARTLARI HAİZ BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARINA İLİŞKİN LİSTE KAMUOYUNA AÇIKLANIR. KURUL, LİSTEDE YER ALAN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ BU KANUN KAPSAMINDAKİ BAĞIMSIZ DENETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN YAPACAĞI KALİTE KONTROL VE DENETİM ÇALIŞMALARI NETİCESİNDE STANDART VE MEVZUATA AYKIRILIKLARI TESPİT EDİLENLERİ GEÇİCİ VEYA SÜREKLİ OLARAK LİSTEDEN ÇIKARMAYA YETKİLİDİR. KURUL, YAPACAĞI KALİTE KONTROL VE DENETİM ÇALIŞMALARININ SONUÇLARINI KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNA BİLDİRİR. BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI, BU KANUN UYARINCA YAPTIKLARI FAALİYETLER DOLAYISIYLA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE VERDİKLERİ ZARARLARDAN SORUMLUDURLAR."

11. FAALİYET ESASLARI B) 37 NCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR. "BANKALAR, KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNUN VE KURULUŞ BİRLİKLERİNİN GÖRÜŞÜ ALINMAK SURETİYLE KURULCA BELİRLENECEK USUL VE ESASLARA UYGUN OLARAK MUHASEBE SİSTEMLERİNDE TEK DÜZENİ UYGULAMAK; KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNCA YAYIMLANAN MUHASEBE VE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINA UYGUN OLARAK TÜM İŞLEMLERİNİ GERÇEK MAHİYETLERİNE UYGUN SURETTE MUHASEBELEŞTİRMEK VE FİNANSAL RAPORLARINI BİLGİ EDİNME İHTİYACINI KARŞILAYABİLECEK BİÇİM VE İÇERİKTE, ANLAŞILIR, GÜVENİLİR VE KARŞILAŞTIRABİLİR, DENETİME, ANALİZE VE YORUMLAMAYA ELVERİŞLİ, ZAMANINDA VE DOĞRU ŞEKİLDE DÜZENLEMEK ZORUNDADIR." C) 72 NCİ MADDESİ YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞTIR.(*)

12. FAALİYET ESASLARI MADDE 146 - 26/9/2011 TARİHLİ VE 660 SAYILI KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNUN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN 23 ÜNCÜ MADDESİNE AŞAĞIDAKİ FIKRA EKLENMİŞTİR. "(4) BU MADDENİN UYGULANMASINDA SERMAYE PİYASASI KANUNU VE BANKACILIK KANUNU HÜKÜMLERİ SAKLIDIR." MADDE 148 - 660 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN 27 NCİ MADDESİNİN ÜÇÜNCÜ FIKRASI AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR. "(3) KANUNLARLA, BELİRLİ ALANLARI DÜZENLEMEK VE DENETLEMEK ÜZERE KURULMUŞ BULUNAN KURUM VE KURULLAR, TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA UYGUN OLMAK ŞARTIYLA KENDİ ALANLARI İÇİN GEÇERLİ OLACAK STANDARTLARLA İLGİLİ OLARAK AYRINTIYA İLİŞKİN SINIRLI DÜZENLEMELERİ YAPABİLİRLER."

13. FAALİYET ESASLARI MADDE 149 - 660 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN GEÇİCİ 1 İNCİ MADDESİNİN DÖRDÜNCÜ FIKRASININA AŞAĞIDAKİ CÜMLE EKLENMİŞTİR. "SERMAYE PİYASASI KURULU VE BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMUNUN, KENDİ MEVZUATLARI UYARINCA YETKİLENDİRİLMİŞ BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI HAKKINDA İDARİ PARA CEZASI UYGULAMA YETKİSİ SAKLIDIR." *5411 SAYILI KANUNUN 6362 SAYILI KANUNLA YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN 72.MADDE HÜKMÜ ŞÖYLEDİR: ‘’FİNANSAL SİSTEMİN BÜTÜNÜNE SİRAYET EDEBİLECEK ÖLÇÜDE OLUMSUZ BİR GELİŞMENİN ORTAYA ÇIKMASI VE BU DURUMUN KURUMUN KOORDİNASYONUNDA, FON, HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI VE MERKEZ BANKASINCA MÜŞTEREKEN TESPİTİ HÂLİNDE, ALINACAK OLAĞANÜSTÜ TEDBİRLERİ BELİRLEMEYE BAKANLAR KURULU YETKİLİ OLUP, İLGİLİ BÜTÜN KURUM VE KURULUŞLAR BELİRLENEN BU OLAĞANÜSTÜ TEDBİRLERİ DERHAL UYGULAMAKLA YETKİLİ VE SORUMLUDUR.’’

14. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ 1)DEFTER TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ MADDE 64 6335 SAYILI KANUNUN 8.MADDESİ İLE ,6102 SAYILI TTK’NUN 64.MADDESİNDEKİ MUHASEBE DEFTERLERİNİN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA UYUMLU OLARAK TUTULACAĞINI BELİRTEN HÜKMÜ AŞAĞIDA GÖRÜLECEĞİ ÜZERE DEĞİŞTİRİLEREK MADDE METNİNDEN ÇIKARTILMIŞ VE 5.FIKRA HÜKMÜ DE TAMAMEN DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.

15. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ

16. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ

17. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ

18. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ BU MADDENİN BİRİNCİ FIKRASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE ,TİCARİ DEFTERLERİN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE TUTULMASI İLKESİNDEN VAZGEÇİLMİŞTİR.3.FIKRADAN DA DEFTERLERİN ‘’TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE TUTULACAĞI’’İBARESİ ÇIKARTILMIŞTIR. BEŞİNCİ FIKRAYA GÖRE ,BU KANUNA TABİ GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLER, 4/1/1961 TARİHLİ VE 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNUNUN DEFTER TUTMA VE KAYIT ZAMANIYLA İLGİLİ HÜKÜMLERİ İLE AYNI KANUNUN 175 İNCİ VE MÜKERRER 257 NCİ MADDELERİNDE YER ALAN YETKİYE İSTİNADEN YAPILAN DÜZENLEMELERE UYMAK ZORUNDADIR.BU KANUNUN DEFTER TUTMA,ENVANTER, MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ,AKTİFLEŞTİRME,KARŞILIKLAR,HESAPLAR,DEĞERLEME,SAKLAMA VE İBRAZ HÜKÜMLERİ 213 SAYILI KANUN İLE DİĞER VERGİ KANUNLARININ AYNI HUSUSLARI DÜZENLEYEN HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA,VERGİ KANUNLARINA UYGUN OLARAK VERGİ MATRAHININ TESPİT EDİLMESİNE VE BUNA YÖNELİK MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMASINA ENGEL TEŞKİL ETMEYECEKTİR.

19. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ VUK’NUN 175.MADDESİNDE ’’MÜKELLEFLER BU KISIMDA YAZILI MAKSAT VE ESASLARA UYMAK ŞARTIYLA,DEFTERLERİNİ VE MUHASEBELERİNİ İŞLERİNİN BÜNYESİNE UYGUN OLARAK DİLEDİKLERİ USUL VE TARZDA TANZİM ETMEKTE SERBESTTİRLER.ANCAK MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI ;MUHASEBE STANDARTLARI ,TEK DÜZEN HESAP PLANI VE MALİ TABLOLARIN ÇIKARILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLARI TESPİT ETMEYE ,BUNLARI MÜKELLEF ,ŞİRKET VE İŞLETME TÜRLERİ İTİBARİYLE UYGULATMAYA VE BUNA İLİŞKİN DİĞER USUL VE ESASLARI BELİRLEMEYE YETKİLİDİR’’DENİLMEKTEDİR. YİNE AYNI KANUNUN MÜKERRER 257.MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASINDA ;’’MALİYE BAKANLIĞI,MÜKELLEF VE MESLEK GRUPLARI İTİBARİYLE MUHASEBE USUL VE ESASLARINI TESPİT ETMEYE, BU KANUNA GÖRE TUTULMAKTA OLAN DEFTER VE BELGELER İLE BUNLARA İLAVETEN TUTULMASINI VEYA DÜZENLENMESİNİ UYGUN GÖRDÜĞÜ DEFTER VE BELGELERİN MAHİYET, ŞEKİL VE İHTİVA ETMESİ ZORUNLU BİLGİLERİ BELİRLEMEYE, BUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPMAYA; BEDELİ KARŞILIĞINDA BASIP DAĞITMAYA VEYA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE BASTIRIP DAĞITMAYA VEYA DAĞITTIRMAYA, BUNLARIN KAYITLARINI TUTTURMAYA, BU DEFTER VE BELGELERE TASDİK, MUHAFAZA VE İBRAZ ZORUNLULUĞU GETİRMEYE VEYA KALDIRMAYA, BU KANUNA GÖRE TUTULACAK DEFTER VE DÜZENLENECEK BELGELERİN TUTULMASI VE DÜZENLENMESİ ZORUNLULUĞUNU KALDIRMAYA,YETKİLİDİR’’ HÜKMÜNE YER VERİLMİŞTİR.

20. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ 2)KAMU GÖZETİMİ,MUHASEBE VE DENETİM KURUMUNUN YETKİSİ MADDE:88 TTK’NUN 88.MADDESİ BAŞLIĞI İLE BİRLİKTE AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.

21. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ

22. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ

23. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ BU İKİ MADDEYİ BİRLİKTE DEĞERLENDİRDİĞİMİZDE ,TÜRK TİCARET KANUNU AÇISINDAN TİCARİ DEFTERLERİN ,MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞLERİ VE VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE TUTULACAĞI SONUCUNA VARILMAKTADIR. ÖTE YANDAN,KAMU GÖZETİMİ MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU(KMDSK)’NUN 14.11.2012 TARİH VE 01/07 KARAR SAYILI KURUL KARARI AYNEN AŞAĞIYA ALINMIŞTIR.

24. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ KURUMCA, -KAMU YARARINI İLGİLENDİREN KURULUŞLARIN, BAKANLAR KURULU KARARIYLA BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAKLARIN VE TTK’NUN 1534/2 MADDESİNDE SAYILAN ŞİRKETLERİN MÜNFERİT VE KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARININ HAZIRLANMASINDA TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINI UYGULAMASINA, 2) YUKARIDAKİ KAPSAMA DÂHİL OLMAYANLAR İÇİN KURUMCA BİR BELİRLEME YAPILINCAYA KADAR YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUATIN UYGULANMASININ DEVAMINA, KARAR VERİLMİŞTİR.(17.11.2012 TARİH VE 28470 SAYILI RESMİ GAZETE)

25. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ BU KARARDA SÖZÜ GEÇEN KAMU YARARINI İLGİLENDİREN KURULUŞLAR(KAYİK); -HALKA AÇIK ŞİRKETLER, -BANKALAR, -SİGORTA,REASÜRANS VE EMEKLİLİK ŞİRKETLERİ, -FAKTORİNG,FİNANSMAN ŞİRKETLERİ, -VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ, -EMEKLİLİK FONLARI, -SERMAYE PİYASASI KANUNUNDA TANIMLANMIŞ OLAN İHRAÇÇILAR VE SERMAYE PİYASASI KURUMLARI, -FAALİYET ALANLARI,İŞLEM HACİMLERİ,İSTİHDAM ETTİKLERİ ÇALIŞAN SAYISI VE BENZERİ ÖLÇÜTLERE GÖRE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KAMUOYUNU İLGİLENDİRDİĞİ İÇİN KURUM TARAFINDAN BU KAPSAMDA DEĞERLENDİRİLEN KURULUŞLAR , ŞEKLİNDE SAYILMIŞTIR.(BAĞIMSIZ DENETİM YÖNETMELİĞİ MADDE 4/J)

26. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ ''KAMU YARARINI İLGİLENDİREN KURULUŞLAR''KAVRAMI MEVZUATIMIZA 660 SAYILI KHK İLE GİRMİŞTİR.6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUMUZDA BÖYLE BİR KAVRAM YER ALMAMAKTADIR.660 SAYILI KHK’NİN 23.MADDESİNİN (1)FIKRASININ (G)BENDİNDE KAMU YARARINI İLGİLENDİREN KURULUŞLAR TEK TEK SAYILIRKEN BENDİN SONUNDA YER ALAN HÜKÜMLE KAMU GÖZETİM KURUMUNA OLDUKÇA GENİŞ YETKİLER VERİLMİŞTİR. ''KAMU YARARINI İLGİLENDİREN KURULUŞLAR ''KAVRAMININ BİR ÖZELLİĞİ DE ŞUDUR:660 SAYILI KHK YE GÖRE ,BU KURULUŞLARIN BAĞIMSIZ DENETİMİ MÜNHASIRAN BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI TARAFINDAN YAPILACAKTIR. KURUM SON FIKRAYA GÖRE HENÜZ BİR BELİRLEME YAPMAMIŞTIR.

27. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ ÖTE YANDAN ,BAKANLAR KURULU DA HENÜZ BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAKLARI BELİRLEMEMİŞTİR. ANCAK TASLAK İNTERNET ORTAMINDA YAYIMLANMIŞ OLUP,(II) SAYILI LİSTE’DE BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLER BELİRLENMİŞTİR.BUNA GÖRE; 1) TEK BAŞINA VEYA BAĞLI ORTAKLIKLARIYLA BİRLİKTE AŞAĞIDAKİ ÜÇ ÖLÇÜTTEN EN AZ İKİSİNİ SAĞLAYAN SERMAYE ŞİRKETLERİ; A) AKTİF BÜYÜKLÜĞÜ YÜZELLİMİLYON VE ÜSTÜ TÜRK LİRASI. B) YILLIK NET SATIŞ HASILATI İKİYÜZMİLYON VE ÜSTÜ TÜRK LİRASI. C) ÇALIŞAN SAYISI BEŞYÜZ VE ÜSTÜ.

28. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ TTK’NUN 1534/2.MADDESİNDE;’’BU KANUNUN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİNİN YÜRÜRLÜKLERİNE AŞAĞIDAKİ HÜKÜMLER UYGULANIR.BU KANUN; A)BU FIKRA HÜKMÜ 6335 SAYILI KANUNLA YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞTIR. B)SERMAYE PİYASASI KANUNUNA GÖRE,İHRAÇ ETTİKLERİ SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI BORSADA VEYA TEŞKİLATLANMIŞ DİĞER BİR PİYASADA İŞLEM GÖREN ŞİRKETLER,ARACI KURUMLAR ,PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİ VE KONSOLİDASYON KAPSAMINA ALINAN DİĞER İŞLETMELER, C)BANKACILIK KANUNUNUN 3.MADDESİNDE TANIMLANAN BANKALAR İLE BAĞLI ORTAKLIKLARI, D)SİGORTACILIK KANUNUNDA TANIMLANAN SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ, E)BİREYSEL EMEKLİLİK TASARRUF VE YATIRIM SİSTEMİ KANUNUNDA TANIMLANAN EMEKLİLİK ŞİRKETLERİ, BAKIMINDAN 01.01.2013 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRER’’HÜKMÜNE YER VERİLMİŞTİR.

29. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ YUKARIDAKİ AÇIKLAMALARDAN DA ANLAŞILACAĞI ÜZERE,MUHASEBE AÇISINDAN FİNANSAL TABLOLARIN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE YAPILACAĞI GÖRÜLMEKTEDİR. ÖTE YANDAN ,VERGİ KANUNLARI,MUHASEBE KAYITLARININ MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNE GÖRE YAPILMASINI VE FİNANSAL TABLOLARIN BU TEBLİĞDEKİ FORMATLARA UYGUN OLARAK DÜZENLENMESİNİ ZORUNLU KILMAKTADIR. BURADA BELİRTMEK GEREKİR Kİ,MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ’NDE HAZIRLANAN TEK DÜZEN HESAP PLANI VE FİNANSAL TABLOLAR ,VERGİ USUL KANUNUNUN DEĞERLEME İLKELERİ İLE TAM ÖRTÜŞMEMEKTEDİR.ÖRNEĞİN,MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜK KARŞILIĞI ,İŞTİRAKLER ,BAĞLI ORTAKLIKLAR DEĞER DÜŞÜK KARŞILIKLARI GİBİ HESAPLAR,VERGİ USUL KANUNUNDA YER ALMAMASINA RAĞMEN HALEN MEVCUT TEK DÜZEN HESAP PLANINDA YER ALMAKTADIR.VERGİ VE PARA CEZALARI GİBİ VERGİ KANUNLARININ GİDER OLARAK KABUL ETMEDİĞİ BİR ÇOK GİDER,TEK DÜZEN HESAP PLANINA GÖRE GİDER YAZILABİLMEKTEDİR.AYNI ŞEKİLDE İŞTİRAK KAZANÇLARI GELİR OLARAK KAYDEDİLİRKEN VERGİ AÇISINDAN VERGİYE TABİ BİR GELİR UNSURU KABUL EDİLMEMEKTEDİR.GÖRÜLÜYOR Kİ ,MEVCUT TEK DÜZEN HESAP PLANININ DA VERGİ USUL KANUNUYLA TAM BİR UYUM İÇERSİNDE OLDUĞU SÖYLENEMEZ. BU DURUMDA ,MALİYE BAKANLIĞININ HİÇBİR DÜZENLEME YAPMAMASI HALİNDE,MUHASEBE SİSTEMİ GENEL TEBLİĞİ KAPSAMINDAKİ İŞLETMELER AÇISINDAN İKİ AYRI FİNANSAL TABLO DÜZENLENMESİ ZORUNLU OLACAKTIR. DİĞER TARAFTAN,TTK’NUN 88.MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASIYLA BAĞLANTILI MADDELERİNE AŞAĞIDA YER VERİLMEKTEDİR.

30. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ 3) HAZIRLAMA YÜKÜMÜ MADDE 514 (1) YÖNETİM KURULU, GEÇMİŞ HESAP DÖNEMİNE AİT, TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINDA ÖNGÖRÜLMÜŞ BULUNAN FİNANSAL TABLOLARINI, EKLERİNİ VE YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORUNU, BİLANÇO GÜNÜNÜ İZLEYEN HESAP DÖNEMİNİN İLK ÜÇ AYI İÇİNDE HAZIRLAR VE GENEL KURULA SUNAR. MADDE ,ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN YIL SONU FİNANSAL TABLOLARINI,EKLERİNİ BELİRLİ BİR SÜRE İÇİNDE GENEL KURULA SUNMA GÖREVİNİ HÜKME BAĞLAMAKTADIR.

31. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ 4)DÜRÜST RESİM İLKESİ MADDE 515 (1) ANONİM ŞİRKETLERİN FİNANSAL TABLOLARI, TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE  ŞİRKETİN MALVARLIĞINI,  BORÇ VE  YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ,  ÖZ KAYNAKLARINI VE FAALİYET SONUÇLARINI TAM, ANLAŞILABİLİR, KARŞILAŞTIRILABİLİR, İHTİYAÇLARA VE İŞLETMENİN NİTELİĞİNE UYGUN BİR ŞEKİLDE; ŞEFFAF VE GÜVENİLİR OLARAK; GERÇEĞİ DÜRÜST, AYNEN VE ASLINA SADIK SURETTE YANSITACAK ŞEKİLDE ÇIKARILIR.

32. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ MADDE DÖRT EMREDİCİ İLKEYİ İÇERİR: A)YIL SONU FİNANSAL TABLOLARI TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE ÇIKARILIR, B)FİNANSAL TABLOLARDAN ŞİRKETİN MALVARLIĞI,BORÇLARI,YÜKÜMLÜLÜKLERİ,ÖZ KAYNAKLARI VE FAALİYET SONUÇLARI ANLAŞILMALIDIR, C)FİNANSAL TABLOLAR TAM,ANLAŞILABİLİR,GEÇMİŞ YILLARLA KARŞILAŞTIRILABİLİR,İHTİYAÇLARA VE İŞLETMENİN NİTELİĞİNE UYGUN,ŞEFFAF,GÜVENİLİR OLMALIDIR. D)ŞİRKETİN DURUMUNUN RESMİNİ VERMELİDİR,BU RESİM GERÇEĞİ DÜRÜST VE ASLINA UYGUN OLARAK YANSITMALIDIR.

33. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ 5) YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORU MADDE 516 (1) YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORU, ŞİRKETİN, O YILA AİT FAALİYETLERİNİN AKIŞI İLE HER YÖNÜYLE FİNANSAL DURUMUNU, DOĞRU, EKSİKSİZ, DOLAMBAÇSIZ, GERÇEĞE UYGUN VE DÜRÜST BİR ŞEKİLDE YANSITIR. BU RAPORDA FİNANSAL DURUM, FİNANSAL TABLOLARA GÖRE DEĞERLENDİRİLİR. RAPORDA AYRICA, ŞİRKETİN GELİŞMESİNE VE KARŞILAŞMASI MUHTEMEL RİSKLERE DE AÇIKÇA İŞARET OLUNUR. BU KONULARA İLİŞKİN YÖNETİM KURULUNUN DEĞERLENDİRMESİ DE RAPORDA YER ALIR. (2) YÖNETİM KURULUNUN FAALİYET RAPORU AYRICA AŞAĞIDAKİ HUSUSLARI DA İÇERMELİDİR: A) FAALİYET YILININ SONA ERMESİNDEN SONRA ŞİRKETTE MEYDANA GELEN VE ÖZEL ÖNEM TAŞIYAN OLAYLAR. B) ŞİRKETİN ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI. C) YÖNETİM KURULU ÜYELERİ İLE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE ÖDENEN ÜCRET, PRİM, İKRAMİYE GİBİ MALİ MENFAATLER, ÖDENEKLER, YOLCULUK, KONAKLAMA VE TEMSİL GİDERLERİ, AYNİ VE NAKDÎ İMKÂNLAR, SİGORTALAR VE BENZERİ TEMİNATLAR. (3) HEM ANONİM ŞİRKETLER HEM DE ŞİRKETLER TOPLULUĞU BAKIMINDAN, YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORUNUN ZORUNLU ASGARİ İÇERİĞİ, AYRINTILI OLARAK GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI TARAFINDAN BİR YÖNETMELİKLE DÜZENLENİR.

34. II-TÜRK TİCARET KANUNUNUN DENETİMLE BAĞLANTILI HÜKÜMLERİ SÖZKONUSU YÖNETMELİK 28.08.2012 TARİH VE 28395 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANMIŞ OLUP,YÖNETMELİĞİN 7.MADDESİNE GÖRE FAALİYET RAPORUNUN İÇERİĞİNDE ASGARİ AŞAĞIDAKİ BİLGİLERİN BULUNMASI ZORUNLUDUR. A) GENEL BİLGİLER, B) YÖNETİM ORGANI ÜYELERİ İLE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE SAĞLANAN MALİ HAKLAR, C) ŞİRKETİN ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI, Ç) ŞİRKET FAALİYETLERİ VE FAALİYETLERE İLİŞKİN ÖNEMLİ GELİŞMELER, D) FİNANSAL DURUM, E) RİSKLER VE YÖNETİM ORGANININ DEĞERLENDİRMESİ, F) DİĞER HUSUSLAR. BU MADDE,MÜNFERİT ŞİRKETLER İÇİN YÖNETİM KURULU TARAFINDAN HAZIRLANACAK YILLIK FAALİYET RAPORUNUN İÇERİĞİNİ DÜZENLEMEKTEDİR.

35. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN FİNASAL TABLOLARI VE YILLIK FAALİYET RAPORU 6) UYGULANACAK MUHASEBE STANDARTLARI MADDE 517 (1) KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARI HAZIRLAMAKLA YÜKÜMLÜ İŞLETMELER İLE KONSOLİDASYON KAPSAMINA GİREN İŞLETMELERİN BELİRLENMESİNDE VE İLGİLİ DİĞER KONULARDA TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI GEÇERLİDİR. (2) KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR 515 İNCİ MADDEDE ÖNGÖRÜLEN ESAS VE İLKELERE GÖRE ÇIKARILIR.

36. 7) YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORU MADDE 518 (1)TOPLULUĞA İLİŞKİN YILLIK FAALİYET RAPORU ANA ŞİRKETİN YÖNETİM KURULU TARAFINDAN 516 NCI MADDEYE GÖRE DÜZENLENİR. BU MADDEDE AÇIKLIĞA KAVUŞTURULMASI GEREKEN ÖNEMLİ NOKTA ,YILLIK FAALİYET RAPORUNUN HANGİ ŞİRKETİN YÖNETİM KURULU TARAFINDAN HAZIRLANACAĞIDIR.TOPLULUK SÖZ KONUSU OLDUĞU İÇİN YÜKÜMLÜLÜK ANA ŞİRKETE VE TOPLULUĞUN EN TEPESİNDEKİ ANA ŞİRKETE AİTTİR. YUKARIDAKİ MADDELER BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE,TİCARİ DEFTERLERİN DE TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE TUTULMASI GEREĞİ ORTAYA ÇIKMAKTADIR.ANCAK TTK’NUN 64 VE 88/1.MADDELERİ BUNA İMKAN VERMEMEKTEDİR. İŞTE BU NOKTADA MALİYE BAKANLIĞI’NA BÜYÜK BİR GÖREV DÜŞTÜĞÜ İNANCINDAYIZ.MALİYE BAKANLIĞI YAYIMLAYACAĞI MUHASEBE SİSTEMİ GENEL TEBLİĞİ İLE ,MUHASEBE KAYITLARININ TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE GÜNCELLENMİŞ TEK DÜZEN HESAP PLANI DİKKATE ALINMAK SURETİYLE YAPILACAĞINI İLAN ETMESİ HALİNDE ,TÜRKİYE MUHASEBE SİSTEMİNİN ULUSLARARASI NORMLARI YAKALAMASINA HİZMET EDECEKTİR.

37. BU YAPILMADIĞI SÜRECE,TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ KOBİ ‘LER DÜZEYİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ MÜMKÜN OLMAYACAKTIR. HALEN YAPILMAKTA OLAN UYGULAMA ŞÖYLEDİR: -TAM SETİ UYGULAMAK DURUMUNDA BULUNAN BANKALAR VE SİGORTA İŞLETMELERİ TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARIYLA UYUMLU HALA GETİRİLMİŞ HESAP PLANLARINI UYGULAYARAK MUHASEBE KAYITLARINI YAPMAKTA ,FİNANSAL RAPORLARINI BUNA GÖRE DÜZENLEMEKTEDİRLER. -SERMAYE PİYASASI KAPSAMINDAKİ BORSAYA KAYITLI İŞLETMELER İSE,SPK ‘NUN ÖNGÖRDÜĞÜ FİNANSAL TABLOLARI DÜZENLEMEK VE YAYINLAMAK ZORUNDADIRLAR.BU TABLOLAR TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI İLE UYUMLUDUR.BANKALAR VE SİGORTA İŞLETMELERİ DIŞINDAKİ İŞLETMELER DIŞINDAKİ İŞLETMELER MUHASEBE KAYIT DÜZENLERİNİ VE FİNANSAL TABLOLARINI,MALİYE BAKANLIĞININ YAYIMLAMIŞ OLDUĞU MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNE GÖRE DE YAPMAK ZORUNDADIRLAR.BAZI İŞLETMELER MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ ÇERÇEVESİNDE TEK MUHASEBE KAYDI TUTMUŞ VE FİNANSAL TABLOLARINI BAKANLIĞIN İSTEDİĞİ FORMATA GÖRE DÜZENLENMİŞ,ANCAK BU BİLGİLERDEN YARARLANARAK MUHASEBE STANDARTLARINDAKİ ESASLARA GÖRE DÜZELTEREK STANDARTLARA UYGUN FİNANSAL TABLOLARI HAZIRLAMIŞ VE BU TABLOLARI DA BAĞIMSIZ DENETİMDEN GEÇİRMİŞTİR.

38. ÜÇÜNCÜ GRUP OLAN KOBİ’LER İSE, BUGÜNE KADAR MUHASEBE UYGULAMALARINI MALİYE BAKANLIĞI’NIN DÜZENLEMELERİNE GÖRE YAPMIŞ VE ONUN DIŞINDAKİ BİR UYGULAMA İLE TANIŞMAMIŞLARDIR. SONUÇ OLARAK,MALİYE BAKANLIĞINCA MUHASEBE SİSTEMİ GENEL TEBLİĞİ İLE TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARIYLA UYUMLU DÜZENLEMELER YAPILMADIĞI TAKTİRDE ,BUGÜNKÜ UYGULAMANIN AYNEN DEVAM EDECEĞİ SÖYLENEBİLİR.

39. 8)YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNDA MUHASEBE UYGULAMALARI DEĞİŞİKLİKTEN ÖNCEKİ 6102 SAYILI TTK'DA ,MUHASEBE ALANINDA YAPILAN DÜZENLEMELERİN EN ÖNEMLİSİ ;DEFTERLERE KAYIT AŞAMASINDAN ,FİNANSAL RAPORLAMA AŞAMASINA KADAR TÜM PARASAL İŞLEMLERİN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA UYGUN OLMASI GEREKTİĞİ İDİ.(1)ANCAK,26.06.2012 TARİH VE 6335 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE,DEFTERLERE YAPILACAK KAYITLARIN,TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA UYGUN BİR ŞEKİLDE TUTULMASI HÜKMÜ KANUNDAN ÇIKARILMIŞTIR.(MADDE 64,MADDE 88)İŞLETMELER ESKİDEN OLDUĞU GİBİ ,VERGİ USUL KANUNU'NUN DEFTER TUTMA HÜKÜMLERİNE VE MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ'NE GÖRE KAYITLARINI TUTACAKLAR ,ANCAK TTK'NUN 64 VE 88.MADDE HÜKMÜNE TABİ OLACAK İŞLETMELER,MÜNFERİT VE KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARINI DÜZENLERKEN KAMU GÖZETİMİ ,MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU TARAFINDAN YAYIMLANAN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA,KAVRAMSAL ÇERÇEVEDE YER ALAN MUHASEBE İLKELERİNE VE BUNLARIN AYRILMAZ PARÇASI OLAN YORUMLARA UYMAK VE BUNLARI UYGULAMAK ZORUNDA KALACAKLARDIR.DOLAYISIYLA,İŞLETMELER GENEL KURULA SUNACAKLARI FİNANSAL TABLOLARI TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARINA UYGUN OLARAK HAZIRLAYACAKLARDIR.KANUNUN 88.MADDESİNDE YER VERİLEN BİR DİĞER HÜKÜM İSE ,KAMU GÖZETİMİ,MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNUN ,DEĞİŞİK İŞLETME BÜYÜKLÜKLERİ ,SEKTÖRLER VE KAR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLAR İÇİN ÖZEL VE İSTİSNAİ STANDARTLAR KOYMAYA VE FARKLI DÜZENLEMELER YAPMAYA YETKİLİ KILINMIŞ OLMASIDIR. ÜLKEMİZDE HALEN PAY SENETLERİ BORSADA İŞLEM GÖREN İŞLETMELER,BANKALAR VE SİGORTA ŞİRKETLERİ FİNANSAL TABLOLARINI ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI/ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARINA(UFRS/UMS)UYGUN BİR ŞEKİLDE DÜZENLEMEKTE,BAĞIMSIZ DENETİMDEN GEÇİRMEKTE VE KAMUOYUNA AÇIKLAMAKTADIRLAR.

40. İŞLETMELERİN DÜZENLEYECEKLERİ FİNANSAL TABLOLAR; -FİNANSAL DURUM TABLOSU -KAPSAMLI KAR VEYA ZARAR TABLOSU -ÖZ KAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU -NAKİT AKIŞ TABLOSU -ÖNEMLİ MUHASEBE POLİTİKALARINI ÖZETLEYEN DİPNOTLAR VE AÇIKLAYICI NOTLARDAN OLUŞACAKTIR. FİNANSAL DURUM TABLOSUNUN BİÇİMSEL YAPISINDA DA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI GEREKECEKTİR.TMS 1 'E GÖRE HAZIR DEĞERLER GRUBUNUN ADI ''NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ'',MENKUL KIYMETLER GRUBUNUN ADI ,''FİNANSAL VARLIKLAR''OLARAK DEĞİŞECEKTİR.TİCARİ ALACAKLAR VE TİCARİ BORÇLAR SADECE DÖNEN VARLIKLAR VE KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARDA RAPORLANACAK,VADESİ BİR YILI ÜZERİNDE DAHİ OLSA ,TİCARİ ALACAKLARIN DURAN VARLIKLARDA,TİCARİ BORÇLARIN İSE UZUN VADELİ BORÇLAR GRUBUNDA RAPORLANMASINA SON VERİLECEKTİR.

41. 1)GENEL OLARAK MADDE 397 III-ANONİM ŞİRKETLERİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER VE İKİNCİL MEVZUAT

42. III-ANONİM ŞİRKETLERİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER VE İKİNCİL MEVZUAT 1)GENEL OLARAK MADDE 397

43. MADDENİN BİRİNCİ FIKRASINDA,’ULUSLARARASI DENETİM STANDARTLARIYLA UYUMLU TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARINA GÖRE’’İBARESİ ,’’KAMU GÖZETİMİ,MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNCA YAYIMLANAN ULUSLARARASI DENETİM STANDARTLARIYLA UYUMLU TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARINA GÖRE’’OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞTİR. İKİNCİ FIKRAYA EK OLARAK‘’DENETİME TABİ OLANLAR,HAZIRLANMIŞ OLAN FİNANSAL TABLOLARIN DENETİMDEN GEÇİP GEÇMEDİĞİNİ ,DENETİMDEN GEÇMİŞ İSE DENETÇİ GÖRÜŞÜNÜ İLGİLİ FİNANSAL TABLONUN BAŞLIĞINDA AÇIKÇA BELİRTMEK ZORUNDADIR’’İBARESİ EKLENMİŞTİR.

44. III-ANONİM ŞİRKETLERİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER VE İKİNCİL MEVZUAT 2)KONU VE KAPSAM MADDE 398

45. III-ANONİM ŞİRKETLERİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER VE İKİNCİL MEVZUAT

46. MADDENIN AMACI ESASINDA GENEL KURULA TAM VE DOĞRU DEĞERLENDIREBILME OLANAĞINI SAĞLAMAK, DENETLEME RAPORUNU ETKEN, DOYURUCU VE GÜVENILIR KILMAKTIR. FT’LER ILE YR’LERIN DENETLENMESI, BU BELGELERIN KAĞIT ÜZERINDEN INCELENMESI OLMAYIP, ENVANTER DE DAHIL OLMAK ÜZERE TÜM MUHASEBENIN, KAYITLAR VE KAYITLARIN DAYANDIĞI BELGELER (MÜSBIT EVRAK) ILE DENETLENMESIDIR. BU DENETLEME ÖZEL DEĞIL GENELDIR; KISMÎ VEYA BAZI IŞLEMLERIN YA DA HALKA AÇILMA, MENKUL DEĞER ÇIKARMA, SERMAYE ARTIRIMI GIBI BAZI OLAYLARIN DENETIMI OLMAYIP, TÜM VEYA TÜMÜN DENETIMIDIR. VERGI DENETIMI VE VERGI MENFAATININ KORUNMASI 398 INCI MADDEDEKI DENETIM GÖREVININ SADECE DIŞINDA OLMAKLA KALMAZ, AYRICA ONA YABANCI VE AYRI BIR KONUMDADIR. ANONIM ŞIRKETIN TASARININ 398 INCI MADDESINE GÖRE DENETLENMESI VERGI DENETIMINI IÇERMEZ, ANCAK ONA YARDIMCI VE DESTEKTIR. İKINCI FIKRASI, DENETLEMENIN YAPILMASINA ILIŞKIN DÖRT KURAL IÇERIYOR. BUNLAR (A) ŞIRKET VE TOPLULUK YÖNÜNDEN, FINANSAL TABLOLARLA RAPORLARIN UYUMLU OLUP OLMADIKLARI; (B) TABLOLAR VE RAPORLARLA DENETIMININ ORTAYA KOYDUĞU BULGULARIN VE BILGILERININ BIRBIRIYLE UYUMLU OLUP OLMADIĞI; (C) ŞIRKETIN VE TOPLULUĞUN GENEL DURUMUNUN TATMIN EDICI BIR ŞEKILDE TAKDIM EDILIP EDILMEDIĞI VE (D) RISKLERIN ISABETLE IFADE OLUP OLUNMADIĞIDIR. DENETIM IKINCI FIKRADAKI ASGARÎLERI YERINE GETIRMEMIŞSE 398 INCI MADDE ANLAMINDA DENETIM ICRA EDILMEMIŞTIR. BU DÖRT NOKTA BIRBIRININ ALTERNATIFI DEĞILDIR; DÖRDÜ DE DENETIMIN OLMAZSA OLMAZ ŞARTIDIR.

47. ÜÇÜNCÜ FIKRA TOPLULUĞUN FT’LERI ILE ILGILI OLUP, BUNLARI DENETLEYEN DENETÇININ GÖREVININ, KONSOLIDASYONA TÂBI ŞIRKETLERIN FINANSAL TABLOLARININ INCELENMESINI KAPSAYACAK ŞEKILDE GENIŞLEDIĞINI IFADE ETMEKTEDIR. ÇÜNKÜ TOPLULUĞUN DENETIMI KONSOLIDASYONA TÂBI OLAN ŞIRKETLERIN DENETIMINDEN SOYUTLANAMAZ. KONSOLIDE FINANSAL TABLO, KONSOLIDASYONA TÂBI ŞIRKETLERIN KONSOLIDASYON KURALLARINA GÖRE BILEŞIMIDIR. KONSOLIDASYONA DAHIL ŞIRKET TASARI HÜKÜMLERINE GÖRE DENETLENMIŞSE, BU DENETIME GEREKLILIK YOKTUR. AYNI ŞEKILDE, MERKEZI YURT DIŞINDA BULUNAN BIR ŞIRKET TASARININ ÖNGÖRDÜĞÜ DENETIMLE EŞDEĞER BIR DENETIMDEN GEÇMIŞSE YENIDEN DENETIMDEN GEÇMEZ. YAPILAN DENETIMLER OLUMLU GÖRÜŞ YAZISI ALMIŞSA VEYA SINIRLI OLUMLU GÖRÜŞ VERILMIŞSE YA DA IHTILAF VARSA DENETIM GENE GEREKLI OLABILIR. ANCAK BU SORUNUN ÇÖZÜMÜ IÇTIHATLA GERÇEKLEŞECEKTIR. DÖRDÜNCÜ FIKRA:SON FIKRA 378 INCI MADDEYE GÖRE TEŞHIS SISTEMININ KURULUP KURULMADIĞININ, BUNUN IŞLETILIP IŞLETILMEDIĞININ BELIRLENMESI VE BELIRTILMESI ZORUNLUĞUNA IŞARET ETMEKTEDIR.

48. BU MADDEDE TTK'NUN ''RİSKİN ERKEN SAPTANMASI VE YÖNETİMİ KONULU'' 378.MADDESİNE ATIF YAPILMIŞTIR.BU MADDE ŞU ŞEKİLDEDİR: (1) PAY SENETLERİ BORSADA İŞLEM GÖREN ŞİRKETLERDE, YÖNETİM KURULU, ŞİRKETİN VARLIĞINI, GELİŞMESİNİ VE DEVAMINI TEHLİKEYE DÜŞÜREN SEBEPLERİN ERKEN TEŞHİSİ, BUNUN İÇİN GEREKLİ ÖNLEMLER İLE ÇARELERİN UYGULANMASI VE RİSKİN YÖNETİLMESİ AMACIYLA, UZMAN BİR KOMİTE KURMAK, SİSTEMİ ÇALIŞTIRMAK VE GELİŞTİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. DİĞER ŞİRKETLERDE BU KOMİTE DENETÇİNİN GEREKLİ GÖRÜP BUNU YÖNETİM KURULUNA YAZILI OLARAK BİLDİRMESİ HÂLİNDE DERHÂL KURULUR VE İLK RAPORUNU KURULMASINI İZLEYEN BİR AYIN SONUNDA VERİR. (2) KOMİTE, YÖNETİM KURULUNA HER İKİ AYDA BİR VERECEĞİ RAPORDA DURUMU DEĞERLENDİRİR, VARSA TEHLİKELERE İŞARET EDER, ÇARELERİ GÖSTERİR. RAPOR DENETÇİYE DE YOLLANIR.

49. HÜKÜM, HISSE SENETLERI BORSADA IŞLEM GÖREN ŞIRKETLERDE KURUMSAL YÖNETIM ILKELERININ BIR UYGULAMASIDIR.. BU KOMITENIN DENETIM KOMITESINDEN FARKI DENETIM KOMITESININ YÖNETIMI GÖZETIM ALTINDA TUTMASINA KARŞILIK BU KOMITENIN SADECE RISKLERE ODAKLANMASIDIR. AYRICA DENETIM GEÇMIŞE YÖNELIK BIR INCELEME OLDUĞU HALDE, RISK TEŞHISI GELECEK VE GELECEĞIN YORUMUYLA ILGILIDIR. DENETIMIN YÖNETILMESI SÖZ KONUSU OLMADIĞI HALDE, RISK YÖNETILEBILIR VE YÖNETILMELIDIR. AMAÇ, YÖNETIMI, YÖNETIM KURULUNU VE GENEL KURULU DEVAMLI UYANIKLIK (TEYAKKUZ) ALTINDA TUTMAK, GEREĞINDE ORGANLARCA DERHAL ETKILI ÖNLEMLERIN ALINMASINI SAĞLAMAKTIR. BU SEBEPLE KOMITE SORUMLULUK SISTEMININ MERKEZINDE YER ALIR. KANUN ERKEN UYARI SISTEMINE ISTISNAÎ BIR ÖNEM VERDIĞINDEN BU KONUDA DENETÇILERI DE ÖZEL OLARAK GÖREVLENDIRMIŞTIR. BU ÖNEM 398 INCI MADDENIN IKINCI FIKRASININ SON CÜMLESIYLE, DÖRDÜNCÜ FIKRASINDAN, 402 NCI MADDENIN 6 VE 7. FIKRASINDAN VE 403 ÜNCÜ MADDENIN IKINCI FIKRASINDAN AÇIKÇA ANLAŞILMAKTADIR. TEHLIKELERIN ERKEN TEŞHISI KOMITESI, BAZI YÖNETIM KURULU ÜYELERININ GÖREVLENDIRILMELERI SURETIYLE KURULABILECEĞI GIBI, TAMAMEN ÜÇÜNCÜ KIŞILERDEN DE OLUŞABILIR. DENETÇININ BIR DIĞER ÖNEMLI GÖREVI DE GEREKLILIK ORTAYA ÇIKTIĞI TAKDIRDE KOMITENIN KURULMASI, HISSE SENETLERI BORSADA IŞLEM GÖRMEYEN BIR ŞIRKETTEN DE ISTEMESIDIR. HÜKÜM BU SURETLE KURULAN KOMITENIN ILK RAPORUNU NE ZAMAN VERECEĞINI DE BELIRLEMIŞTIR. KOMITENIN IKI AYDA BIR YÖNETIM KURULUNA HÜKMÜN AMACINA VE RUHUNA UYGUN RAPOR VERMESI GEREKIR. KANUN TEHLIKELERIN ERKEN TEŞHISI KOMITESINE AYNI ZAMANDA BIR IÇ DENETIM KOMITESININ GÖREVLERINI DE YÜKLEMEKTEDIR. BU SEBEPLE HALKA AÇIK ŞIRKETLERDE BU KOMITENIN BIR TARAFSIZ YÖNETIM KURULUNUN BAŞKANLIĞINDA ÇALIŞMASI DOĞRU OLUR.

50. 3)DENETÇİ MADDE 399 (1) DENETÇİ, ŞİRKET GENEL KURULUNCA; TOPLULUK DENETÇİSİ, ANA ŞİRKETİN GENEL KURULUNCA SEÇİLİR. DENETÇİNİN, HER FAALİYET DÖNEMİ VE HER HÂLDE GÖREVİNİ YERİNE GETİRECEĞİ FAALİYET DÖNEMİ BİTMEDEN SEÇİLMESİ ŞARTTIR. SEÇİMDEN SONRA, YÖNETİM KURULU, GECİKMEKSİZİN DENETLEME GÖREVİNİ HANGİ DENETÇİYE VERDİĞİNİ TİCARET SİCİLİNE TESCİL ETTİRİR VE TÜRKİYE TİCARET SİCİLİ GAZETESİ İLEİNTERNETSİTESİNDE İLAN EDER. (2) DENETÇİDEN DENETLEME GÖREVİ, SADECE DÖRDÜNCÜ FIKRADA ÖNGÖRÜLDÜĞÜ ŞEKİLDE VE BAŞKA BİR DENETÇİ ATANMIŞSA GERİ ALINABİLİR. (3) KONSOLİDASYONA DÂHİL OLAN ANA ŞİRKETİN FİNANSAL TABLOLARINI DENETLEMEK İÇİN SEÇİLEN DENETÇİ, BAŞKA BİR DENETÇİ SEÇİLMEDİĞİ TAKDİRDE, TOPLULUK FİNANSAL TABLOLARININ DA DENETÇİSİ KABUL EDİLİR. (4) ŞİRKETİN MERKEZİNİN BULUNDUĞU YERDEKİ ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ; A) YÖNETİM KURULUNUN, B) SERMAYENİN YÜZDE ONUNU, HALKA AÇIK ŞİRKETLERDE ESAS VEYA ÇIKARILMIŞ SERMAYENİN YÜZDE BEŞİNİ OLUŞTURAN PAY SAHİPLERİNİN, İSTEMİ ÜZERİNE, İLGİLİLERİ VE SEÇİLMİŞ DENETÇİYİ DİNLEYEREK, SEÇİLMİŞ DENETÇİNİN ŞAHSINA İLİŞKİN HAKLI BİR SEBEBİN GEREKTİRMESİ, ÖZELLİKLE DE ONUN TARAFLI DAVRANDIĞI YÖNÜNDE BİR KUŞKUNUN VARLIĞI HÂLİNDE, BAŞKA BİR DENETÇİ ATAYABİLİR. (5) GÖREVDEN ALMA VE YENİ DENETÇİ ATAMA DAVASI, DENETÇİNİN SEÇİMİNİN TÜRKİYE TİCARET SİCİLİ GAZETESİNDE İLANINDAN İTİBAREN ÜÇ HAFTA İÇİNDE AÇILIR. AZLIĞIN BU DAVAYI AÇABİLMESİ İÇİN, DENETÇİNİN SEÇİMİNE GENEL KURULDA KARŞI OY VERMİŞ, KARŞI OYUNU TUTANAĞA GEÇİRTMİŞ VE SEÇİMİN YAPILDIĞI GENEL KURUL TOPLANTISI TARİHİNDEN İTİBAREN GERİYE DOĞRU EN AZ ÜÇ AYDAN BERİ, ŞİRKETİN PAY SAHİBİ SIFATINI TAŞIYOR OLMASI ŞARTTIR.