150 likes | 314 Views
Oosterhesselen als casestudie. Erwin H. Karel RU Groningen. Voorgeschiedenis. Verzoek van HOVO-Groningen (Seniorenacademie) om studenten in onderzoeksproject te laten mee participeren Gezinsreconstructies in Groningen (Richard Paping ) Bewoningsreconstructie in Vries (Erwin Karel)
E N D
Oosterhesselen als casestudie Erwin H. Karel RU Groningen
Voorgeschiedenis • Verzoek van HOVO-Groningen (Seniorenacademie) om studenten in onderzoeksproject te laten mee participeren • Gezinsreconstructies in Groningen (Richard Paping) • Bewoningsreconstructie in Vries (Erwin Karel) • Projectnaam: Het dagelijks leven in Oosterhesselen 1740-1860
Probleem-, vraag- en doelstelling (1) • Hoe verhoudt het te ontwikkelen onderzoek zich tot de bestaande literatuur? • Harm Tiesing • J. A. Verduin, Ontwikkelingen in de Drentse bevolking gedurende de 17e en 18e eeuw (Assen, 1982) • A. Blauw, Westervelde : een Drentse buurschap : erven, eigenerfden en Meiers in vroeger eeuwen (Zuidwolde, 1987) • Harry Gras, Op de grens van het bestaan : armen en armenzorg in Drenthe 1700-1800 (Zuidwolde, 1987) • Etc. • Zijn de door deze auteurs geponeerde conclusies juist en/of kunnen ze aangevuld worden
Probleem-, vraag- en doelstelling (2) • Hoofdvraagstelling: Hoe verhouden zich bevolkingsontwikkeling, bewoningsgeschiedenis, economische ontwikkeling en sociaal cultureel leven in Oosterhesselen in de periode 1740-1860? • Subvraagstelling • Welke demografische patronen zijn herkenbaar tussen 1740-1860? • Hoe omvangrijk was de geografische mobiliteit van de Oosterhesselse bevolking in de periode 1740-1860 • Was er sprake van sociale mobilteit? • Etc.
Probleem-, vraag- en doelstelling (3) • Toetsen van bestaande verhalen en gangbare opvattingen over boerenleven in Drenthe (b.v. Harm Tiesing) • Vergelijking maken tussen peasant gebied (Drenthe) en farmer gebied (Groningen) • Reconstructie van het ‘dagelijks leven’ in Oosterhesselen als voorbeelddorp in Drenthe • Ontwikkelen van nieuwe onderzoeksmodellen die ook op andere dorpen in Drenthe toepasbaar zijn
Selectie van Oosterhesselen • Selectiecriteria • Middelgroot boerenzanddorp • Voldoende bronnen aanwezig (m.n. wat betreft bevolkingsontwikkeling) • Aan de hand van matrix keus gemaakt • Het gaat in ons onderzoek dus niet zozeer om Oosterhesselen, maar om een Drents dorp dat representatief is voor Drents zandgebied.
Bronnen (1) • Bevolkingstellingen en –registers • DTB boeken • Burgerlijke Stand • Nominatieve lijsten • Belastingbronnen • Haardstedenregister • Kohieren van hoofdelijke omslag • Hondenbelasting • Kerkelijke bronnen • Diaconieboeken • Lidmatenregister • Kerkelijke belasting • Franse bronnen • Gesteldheid van de bevolking • Burgermachtlijst • Militaire bronnen • Militielijsten • Keuringslijsten lotelingen • Gemeentelijke bronnen • Raadsnotulen • In- en uitgaande stukken
Bronnen (2) • Economischebronnen • Patenten • Veetellingen • Accijns op ‘t gemaal • Varia • Schoolgeldlijsten • 40e penning • Lijsten met knechten • Kadaster • OAT´s • Minuutplannen • Rechterlijkebronnen • Vredesgerecht • Momberindexen • Schultegerecht • Etstoel • Notarissene.d. • Allerleiaktes • Successiememories
Databestanden • Alle gegevens zo veel mogelijk in computer opslaan, d.m.v. • Persoonskaarten • Gezinskaarten • Bewoningskaarten • Afzonderlijke lijsten van belastinggegevens • Bestanden worden gekoppeld door unieke persoonsnummers en gezinsnummers (vergelijkbaar met genealogische programma’s) • Op basis van nummers kunnen persoonsdossiers en/of gezinsdossiers worden gemaakt
Gebruik van bronnen • Gaat erom verschillende bronnen te combineren voor gevraagd doel. • Leidt naar persoonsdossiers, gezinsdossiers en erfdossiers
Enkele resultaten • Mobiliteit groter dan vaak verondersteld. Vooral arbeidersgezinnen en keuters verhuizen vaak. Echter wel hoofdzakelijk in de directe omgeving van de geboorteplaats. • Minder dan de helft van de boerderijen wordt vererfd aan gezinsleden (1egraads) • Concentratie van kleine boeren en arbeiders in één dorp (Gees). Komt dat in meer kerspelen/gemeenten voor??
Publicaties tot nu toe • ‘Hofstee in Oosterhesselen. Huwelijkspatronen 1740-1830’, Waardeel afl. 1, 24(2004) 22-24. • 'Migratie en migratiemotieven. Oosterhesselen in de eerste helft van de negentiende eeuw. Waardeel, Drents Historisch Tijdschrift, 31(1) 2011, 6-13. • ‘The transfer of farms in Dutch commercial and peasant rural societies, 1740-2000: two cases compared ‘/Paper for IHCS Amsterdam, August 2010 • 'Searching for a place to live. Succession and child career strategies of peasant and farmer households in rural Drenthe and Groningen in the first half of the nineteenth century‘/Paper Posthumus conference in Antwerp, May 2011. • 'The rural succession myth. Occupational careers and household formation of peasants' and farmers' offspring around 1800', TijdschriftvoorEconomische en SocialeGeschiedenisafl. 4, 2011, 44-75. • In voorbereiding: Rural elites 1600-1850/Paper conference Oldenburg, september 2012
Werkgroepsleden • Leden van de werkgroep hebben materiaal verzameld • Soms zelf verwerkt tot artikel