mgr Beata Wróblewska, CDiE, Włocławek – lider grupy mgr Aleksandra Gancarz, KPCEN, Toruń

1. Uwarunkowania realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie przedmiotów matematyczno -przyrodniczych

2. Prezentacja powstała przy współpracy konsultantów i doradców metodycznych z zakresu przedmiotów matematyczno – przyrodniczych województwa kujawsko-pomorskiego: mgr Beata Wróblewska, CDiE, Włocławek – lider grupy mgr Aleksandra Gancarz, KPCEN, Toruń mgr Krzysztof Gołębiowski, CKU-TODM i DN, Toruń mgr Maria Nowińska, CDiE, Włocławek dr Lena Tkaczyk, KPCEN, Włocławek mgr Barbara Zielińska, KPCEN, Bydgoszcz mgr Ewa Żychska, ODiDZN, Grudziądz

3. Plan prezentacji: • Ogólne założenia zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego wzakresie przedmiotów matematyczno - przyrodniczych • Kalendarium wdrażania zmian • Specyfika nauczania przedmiotów matematyczno-przyrodniczych • Wnioski

4. Ogólne założenia zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego wzakresie przedmiotów matematyczno - przyrodniczych

5. Forma zapisu podstawy programowej Efekty kształcenia zapisane są w języku wymagań na koniec każdego etapu kształcenia: • cele kształcenia opisane są przez wymagania ogólne • treści kształcenia opisane są przez wymagania szczegółowe • treści ścieżek edukacyjnych zostały włączone w treści przedmiotów

7. Wymagania edukacyjne są wspólne dla różnych odbiorców w szczególności dla: • ucznia • nauczyciela • autorów podręczników • autorów arkuszy sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych

8. Wzrost odpowiedzialności nauczycieli za proces nauczania • zapis podstawy programowej w postaci wymagań edukacyjnych ułatwia dobre przygotowanie do sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych • „odchudzenie treści” sprzyja realizacji podstawy programowej w określonym zaplanowanym czasie

9. Kształcenie umiejętności ponadprzedmiotowych na wszystkich etapach edukacyjnych - preambuła • czytanie ze zrozumieniem • myślenie matematyczne • myślenie naukowe – w rozwiązywaniu problemów, formułowaniu wniosków • komunikowanie się w języku polskim i obcym • uczenie wyszukiwania, selekcjonowania ikrytycznej analizy informacji • rozpoznawanie własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenie się przez całe życie • praca zespołowa

10. Zwiększanie szans edukacyjnych • w klasie VI szkoły podstawowej i III klasie gimnazjum będą odbywać się obligatoryjnie zajęcia dodatkowe dla uczniów o niezadawalającychwynikachizdolnych tzw. grupa wyrównawcza i konkursowa

11. Główne założenia reformy programowej w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej złączenie programowe gimnazjum oraz szkoły ponadgimnazjalnej, prowadzące do bardziej racjonalnego zagospodarowania 6-letniego cyklu nauki przeznaczenie przynajmniej pierwszych czterech lat tego cyklu na jednakowy dla wszystkich, pełny kurs kształcenia ogólnego, obejmującego wszystkie podstawowe obszary wiedzy

12. Założenia podstawy programowej wobszarze przedmiotów matematyczno-przyrodniczych: • uczenie się tego, co człowiekowi może być użyteczne w życiu i działalności • przyswajanie przez uczniów ze zrozumieniem podstawowych faktów, zasad, prawidłowości, praw i praktyk • kształcenie postaw ucznia warunkujących mu sprawne funkcjonowanie we współczesnym świecie • posługiwanie się technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi

13. Realizacja treści w przedmiotach matematyczno - przyrodniczych • przeniesienie ciężaru ze zdobywania wiedzy na zdobywanie i kształcenie umiejętności • zmniejszenie encyklopedyzmu • dominacja zasady egzemplaryzmu i metody dominantowej w doborze treści

14. Realizacja treści w przedmiotach matematyczno - przyrodniczych • nauczanie przedmiotów matematyczno-przyrodniczych w zakresie ogólnym: • szkoła podstawowa – matematyka, przyroda • gimnazjum – matematyka, biologia, chemia, fizyka, geografia, • szkoła ponadgimnazjalna – w pierwszej klasie: matematyka, biologia, chemia, fizyka, geografia, • 3 lata gimnazjum i 1 klasa szkoły ponadgimanzjalnej stanowią zamkniętą całość w nauczaniu przedmiotów ogólnych

16. Nauczanie liniowe przedmiotów matematyczno-przyrodniczych • odejście od nauczania spiralnego na rzecz liniowego tzn. zniesienie powtarzania treści kształcenia na rzecz ich poszerzania • sprawdzanie wiedzy ucznia powinno odbywać się w oparciu o treści nauczane wcześniej

17. Przyrost wiedzy w nauczaniu liniowym

18. Realizacja zajęć terenowych prowadzenie obserwacji i doświadczeń oraz zajęć w terenie wymaga znajomości przez nauczycieli zasad zachowania bezpieczeństwa realizacja celów podstawy programowej może być realizowana również w trakcie wycieczek krajoznawczo-turystycznych

19. Planowanie zajęć dydaktycznych w blokach przedmiotowych w gimnazjum zajęcia w blokach przedmiotów przyrodniczych należy uwzględnić w organizacji i planach nauczania np.: geografia +biologia fizyka + chemia

20. Metody poszukujące np. dyskusja obserwacja pomiar metody problemowe gry dydaktyczne Metody oddziałujące na emocje np. ekspresyjne impresyjne Oddziaływanie na emocje zmienia postawy i uczucia uczniów na określony temat Wykorzystywanie metod poszukujących, rozwija aktywność intelektualną

21. Kalendarium

22. Specyfika nauczania przedmiotów matematyczno-przyrodniczych według zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego

23. Nauczanie matematyki nieznaczne zmiany przesunięcia treści między szkołą podstawową a gimnazjum podtrzymane nauczanie czynnościowew szkole podstawowej kilkakrotny zapis w podstawie programowej dotyczący możliwości wykorzystania do obliczeń kalkulatorów, np. dodawania i odejmowania liczb naturalnych wielocyfrowych, zamiany ułamków zwykłych na dziesiętne, (jak będzie na sprawdzianie i egzaminach zewnętrznych?)

24. Nauczanie przyrody nastawione jest na: kształcenie badawczej postawy (m.in. dwa działy w podstawie programowej dotyczące prowadzenia obserwacji w terenie) kształcenie umiejętności korzystania z różnych źródeł i własnych obserwacji kształcenie umiejętności wykonywania własnych pomiarów stosowanie technologii informacyjno – komunikacyjnej

25. Głównymi obszarami aktywności ucznia w ramach nauczania przyrody powinno być: • doświadczanie • obserwowanie i mierzenie • prowadzenie doświadczeń • dokumentowanie i prezentowanie • stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi

26. Nauczanie geografii w podstawie programowej nastawione jest na: zbieranie, analizowanie i interpretowanie danych (ważny dostęp do różnych źródeł informacji) przedstawianie informacji w formie prezentacji multimedialnej (np. walory turystyczne regionów) wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnej (ważne wyposażenie pracowni w sprzęt multimedialny) dostrzeganie zjawisk (od lokalnych do globalnych)

27. Nauczanie geografii wymaga stosowania: • zajęć interaktywnych • metod polegających na samodzielnej obserwacji, analizie map, danych statystycznych prezentowanych w różnej postaci (np. tabele, wykresy) • metod problemowych

28. Nauczanie geografii wymaga: realizacji obligatoryjnie zajęć terenowych np. identyfikowanie obiektów geograficznych na mapie i w terenie (zapis z podstawy programowej) realizacji większości zajęć terenowych w klasie II gimnazjum z uwagi na nauczanie zagadnień dotyczących Polski i regionu

29. Nauczanie chemii oparte jest na: projektowaniu, przeprowadzaniu i interpretowaniu wielu prostych doświadczeń chemicznych i ich interpretacji wyjaśnianiu zjawisk życia codziennego w oparciu o procesy chemiczne klasyfikowaniu, opisywaniu, porównywaniu, wyjaśnianiu procesów chemicznych – rozwijanie „myślenia przyrodniczego”

30. Nauczanie chemii wymaga: przeprowadzania eksperymentu chemicznego (pokaz/doświadczenie), a w braku możliwości wykorzystywanie plansz, tablic, modeli, eksponatów, schematów, animacji do wyjaśniania procesów i problemów chemicznych zabezpieczenia bazy do prowadzenia doświadczeń przygotowania nauczycieli do prowadzenia doświadczeń w oparciu o proste, tanie, łatwo dostępne odczynniki

31. Nauczanie chemii sugeruje się, by zajęcia badawcze odbywały się w II klasie gimnazjum ze względu na większe umiejętności manualne uczniów uwzględnieniu w procesie dydaktycznym współpracy z innymi instytucjami, np. UMK, do prezentowania doświadczeń trudnych do wykonania w szkole

32. Nauczanie fizyki nastawione jest w szczególności na: wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników prezentowanie wyników własnych obserwacji, eksperymentów i przemyśleń wykorzystanie wiedzy fizycznej w praktyce życia codziennego posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularno-naukowych)

33. Nauczanie fizyki wymaga: szeregu badawczych działań ucznia 14 obligatoryjnych doświadczeń przeprowadzonych w szkolnej pracowni fizycznej bezpośrednio przez uczniów w grupach prowadzenia doświadczeń i obserwacji na lekcjach

34. Nauczanie fizyki polega na: opisywaniu zjawisk i rozwiązywaniu problemów fizycznych i astronomicznych z zastosowaniem modeli i technik matematycznych kształceniu umiejętności wykonywania pomiarów prostych i złożonych

35. Planowanie zajęć dydaktycznych z fizyki w gimnazjum fizyka - 30 h na eksperyment uczniowski w szkolnej pracowni fizycznej (15 zajęć) zabezpieczenie ok. 4 tys. zł. na kompletny zestaw doświadczalny „14” z poradnikiem dla nauczyciela i instrukcją dla ucznia (karty pracy)

36. Nauczanie biologii wymaga: poznawania przez ucznia metodyki prowadzenia badań biologicznych stworzenia warunków w szkole do samodzielnego planowania i wykonywania doświadczeń biologicznych prowadzenia obserwacji ze szczególnym uwzględnieniem obserwacji mikroskopowych (pracownie powinny być wyposażone w podstawowy sprzęt laboratoryjny, mikroskopy i preparaty trwałe)

37. Nauczanie biologii wymaga: • rozwijania umiejętności prowadzenia samodzielnych obserwacji w terenie, co stwarza konieczność wyposażenia ucznia w klucze do oznaczania gatunków • ujęcia lekcji w terenie przy planowaniu zajęć lekcyjnych dla poszczególnych klas

38. Wnioski

39. Edukacja matematyczno - przyrodnicza konieczność współpracy międzyprzedmiotowej „odchudzenie” treści programowych na rzecz realizacji zajęć doświadczalnych i terenowych konieczność planowania zajęć terenowych w organizacji pracy szkoły zabezpieczenie środków finansowych na pomoce dydaktyczne ułatwiające prowadzenie zajęć w terenie i wykonywanie doświadczeń wsparcie metodyczne i merytoryczne dla nauczycieli szczególnie przyrody (różne kwalifikacje podstawowe i różne kompetencje do nauczania)

40. Edukacja matematyczno - przyrodnicza uświadomienie nauczycielom konieczności nabywania nowych umiejętności metodycznych oraz nowego patrzenia na treści merytoryczne nauczanych przedmiotów (w tym na kolejność pojawiania się treści) uwzględnienie w roku szkolnym 2009/2010 szkoleń dla nauczycieli dotyczących bezpieczeństwa na zajęciach terenowych stworzenie warunków w szkołach i placówkach oświatowych do swobodnego korzystania z technologii komunikacyjno-informacyjnej