Szkło w Polsce i Europie

1. Szkło w Polsce i Europie Problemy branży w pracach Związku Pracodawców Polskie Szkło (stan na 15 czerwca 2006)

2. Polski Przemysł Szklarski • Przeszło 100 firm, zatrudniających ok. 35 000 osób, wytapiających ok. 2,8 mln. ton szkła • 37 przedsiębiorstw topi 2,5 mln ton szkła w 39 instalacjach podlegających systemowi handlu emisjami gazów cieplarnianych • Wielkie zmiany w latach 1995-2000 • 100% instalacji jest opalanych gazem ziemnym; • Nowoczesne, niskoemisyjne systemy palników; • Wysokowydajne wanny o dobrej efektywności energetycznej; • Rozwijanie recyklingu odpadów ze szkła

3. Sektory produkcji szkła w Polsce • Produkcja opakowań szklanych • Produkcja szkła płaskiego • Float • Walcowanego • Ciągnionego • Produkcja szkła gospodarczego i artystycznego • Produkcja szkła kryształowego • Produkcja wełny szklanej i wełny skalnej • Produkcja ciągłych włókien szklanych i szkieł specjalnych (CRT, żarówki, …)

4. Opakowania szklane • Zautomatyzowana produkcja słojów i butelek • Rocznie wytwarza się ok. 1 100 tys. ton szkła opakowaniowego • Duże huty – OI Jarosław, HS Sieraków, Rexam Szkło Gostyń; HS Ujście • Małe huty – Pobiedziska, Czechy, Sława, Wymiarki • Ciągła rozbudowa – POL-AM Pack Orzesze

5. Szkło gospodarcze i artystyczne • Huty z małymi i bardzo małymi instalacjami • Z reguły wiele pieców o niewielkim tonażu zapewniających dużą elastyczność produkcji • Bardzo częste jest ręczne formowanie wyrobów • Zatrudniają tysiące osób

6. Szkło płaskie • Światowe koncerny: • Saint-Gobain – w trakcie rozbudowy, • Guardian Industries, • Pilkington • Mniejsze firmy • Gloss – Wałbrzych, • Szczakowa • Rozwinięte przetwórstwo szkła • Szyby samochodowe, • Szkło do AGD, mebli itd

7. Szkło specjalne • Jedna z dwóch europejskich fabryk kineskopów – Piaseczno • Wytwarzanie żarówek – Piła • Wytwarzanie ciągłych włókien szklanych - Jasło

8. Hutnictwo szkła • Bardzo nowoczesny, stabilnie rozwijający się przemysł (wzrost produkcji ok. 5% rocznie) • Szkło posiada niekwestionowane walory ekologiczne i nie da się go zastąpić innymi materiałami • Jest cenionym pracodawcą, rozumiejącym swą społeczną rolę

9. Problemy europejskie • Ochrona pracowników • Ochrona konsumentów • Ochrona środowiska • Bezpieczeństwo energetyczne • Bezpieczeństwo regulacyjne • Konkurencja spoza UE

10. BHP Limity ekspozycji (OEL) - ołów w powietrzu / krwi • zalecenia KE - we krwi (30µg/dl) w powietrzu (100µg/m3). Oddziaływania czynników fizycznych (Dyr. 86/188/CEE i nowa 2003/10/EC) • Hałas • limit 87 dBA bez ochrony indywidualnej, • Poziom ostrzegawczy: 80dBA i 85 dBA. Testy audiometryczne po przekroczeniu tych wartości • Promieniowanie optyczne • Dyrektywa o Promieniowaniu optycznym przyjęta 23/02/2006. Termin wdrożenia – 4 lata od dnia publikacji. Obejmuje sztuczne promieniowanie od 100 nm – 1mm (UV, widzialne, IR, laserowe.). • Drgania - dyrektywa 2002/44/EC (minimalne standardy): przyjęta 25/02/2002. • Pola elektromagnetyczne - Dyrektywa o limitach ekspozycji (OEL) dla pól elektromagnetycznych przyjęta 29/4/2004. Krzemionka krystaliczna

11. Krzemionka krystaliczna Dialog zamiast regulacji • Przemysł: krzemionka, kopalnie, ceramiczny, cementowy, wełna mineralna, betoniarnie, odlewnie, hutnictwo szkła – włókna, szkło specjalne, opakowania, szkło płaskie. • Związkizawodowe - EMCEF, EMF • Dwa zespoły negocjacyjne– grupa sterująca(polityczna) oraz techniczna • Negocjacje od maja 2005 do 2 marca 2006. • Podpisanie porozumienia 25 kwietnia. • Po ceremonii – • ukonstytuowanie się Rady (złożonej z reprezentacji sygnatariuszy), rozpowszechnienie dobrych praktyk, rozstrzyganie spraw problemowychitd.

12. Ołów • Zakazy sprzedaży produktów zawierających ołów w niektórych krajach – na razie kryształ bywa wyłączony • REACH – każda substancja niebezpieczna będzie wymagała raportu przed jej użyciem • W niektórych krajach (Skandynawia) ołów w krysztale zastępuje się barem • VRAL: Voluntary Risk Assessment on Lead

13. Dyrektywa ROHS: Pb, Cd, Cr+6 • Dyrektywa WEEE,2002/96/EC oraz dyrektywa ROHS, 2002/95/EC. • ROHS: całkowity zakaz stosowania Pb, Cd, HgCr+6od 1/7/2006 (wyłączenia -ołóww CRTs, szkłach optycznych.). • Ołów wżyrandolach kryształowych, zegarach, zegarkach lampach, a także Cd oraz Cr+6 są zakazane od1 lipca 2006. • W kwietniu / maju decyzja o ewentualnym wyłączeniu.

14. Ochrona środowiska i REACH • Program CAFE – Czystsze powietrze dla Europy • Dyrektywa IPPC – Zintegrowane zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń • rewizja dokumentu BREF dla produkcji szkła – początek prac w Sewilli – wrzesień 2006 • EU ETS – handel emisjami • Przygotowanie do II okresu handlu 2008-2012 – prace nad Krajowym Planem Rozdziału Uprawnień do Emisji CO2 • REACH

15. Założenie Programu CAFE – redukcja pyłów Skrócenie życia w 2020 roku związane powodowaną przez ludzi emisją pyłów PM2.5 [w miesiącach] 2000 2010 2020

16. Wdrażanie celów CAFE (1) • Zmiany prawa o jakości powietrza • Zmiana dyrektywy o Krajowych Poziomach Emisji (NEC 2001/81/EC), • Zmiana limitów emisji z pojazdów • Dyrektywa LCP 2001/80/EC obejmie źródła o mocy poniżej 50 MWth (prawdopodobnie 20 MWth), • Obejmie również rolnictwo, transport itd. …

17. Wdrażanie celów CAFE (2) • Projekt dyrektywy o jakości powietrza i czystszym powietrzu dla Europy (CAFE) - COM(2005) 447 • Dyrektywa ma zastąpić: • Dyr. ramową 1996/62 o jakości powietrza • Dyr. 1999/30/WE o limitach zawartości SO2, NO2 i NOX, pyłów oraz ołowiu w powietrzu; • Dyr. 2000/69/WE o limitach zawartości benzenu oraz CO w powietrzu; • Dyr. 2002/3/WE o limitach zawartości ozonu w powietrzu • Decyzja Rady nr 97/101/WE o wymianie informacji z sieci monitoringu

18. Zbyt kosztowna ambicja !

19. IPPC – Zmienia się dyrektywa i dokument referencyjny BREF • Nacisk na zmniejszenie granicznych wartości emisji z instalacji do wytopu szkła • Pyły PM 2,5 • Emisje NOx, SOx • Efektywność energetyczna • Technologie oxy-fuel, wtórna redukcja emisji: elektrofiltry – stają się obowiązkowe, • Od września ruszają prace TGR w Sewilli • Polska TGR ds. szkła już pracuje • Do końca maja – lista życzeń Krajów Członkowskich • Nowy BREF – koniec 2008 / początek 2009

20. Polskie hutnictwo szkła w EU ETS • Przeszło 100 firm, zatrudniających ok. 35 000 osób. • 38 przedsiębiorstw topi 2,4 mln ton of szkła w 42 instalacjach wykazanych w KPRU • Polska – to 5 przemysł szklarski w Europie • Podsektory: • Opakowania • Szkło płaskie - float • Szkło gospodarcze • Izolacyjne – wełna szklana • Szkło specjalne • Przetwórstwo szkła • Cały polski przemysł szklarski odpowiada za mniej niż 1% emisji CO2 objętych KPRU

21. FORUM CO2 BRANŻOWYCH ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH Przemysły energochłonne zjednoczyły swoje wysiłki aby lepiej przygotować się do udziału w systemie handlu emisjami, oraz skutecznie prezentować swoje stanowisko wobec rządu, mediów

22. Europejska Federacja Przemysłu Szklarskiego - CPIV • Współpracuje z organizacjami przemysłów energochłonnych – Alliance of Energy Intensive Industries. • Wapienniczy, • Cementowy, • Papierniczy, • Szklarski, • Stalowy, • Metali nieżelaznych, • Stopów metali, • Ceramiczny, • Chemii procesowej

23. Emisja CO2z hut szkła • Zależy od bardzo wielu parametrów: • Rodzaju produkowanego szkła, • Wielkości pieca (jego pojemności), • Wieku pieca – normalne starzenie się instalacji to pogorszenie parametrów energetycznych, a więc wzrost emisji o 0,8 – 1,2% / rok • Zastosowania stłuczki • Nie może być zmniejszana w nieskończoność • Stopienie zestawu wymaga dostarczenia niezbędnej ilości energii; • W szklarstwie nie stosuje się biomasy • Stłuczka (umożliwia redukcję emisji procesowych) nie jest jednakowo dostępna we wszystkich krajach UE oraz w różnych sektorach szklarstwa. W Polsce stanie się dostępna w ilościach porównywalnych z EU12 dopiero w 2014 – dwa lata po okresie Kioto. • Budowane dzisiaj piece będą wykorzystywane nawet do 2020 i dłużej.

24. Emisyjność produkcji szkła płaskiego [Mg CO2 / Mg szkła]

25. Jest o co walczyć Emisja CO2 z produkcji szkła płaskiego – ok. 5 mln. ton Potencjalne oszczędności w Europie – 140 mln. ton CO2

26. Konwencja Klimatyczna ONZ oraz Protokół z Kioto • Mają doprowadzić do globalnej redukcji emisji gazów cieplarnianych. • Celem jest zmniejszenie oddziaływania działalności ludzkiej na środowisko, a nie ograniczenie emisji z jakiegoś przemysłu, w jednej części świata – tak jak w przypadku EU ETS.

27. Protokół z Kiotozmusza sygnatariuszy do redukcji całkowitej emisji GHG • Branżeobjęte EU ETS to zaledwie 50%-60% emisji • Wielkie emisje CO2 pochodzą ze spalania paliw na ogrzewanie – w tym na ogrzewanie indywidualne. • Systemy grzewcze to około 765 mln ton CO2 rocznie. • Potencjalne redukcje w systemach ogrzewania mogą sięgnąćw skali Europy aż 140 mlnton CO2dzięki lepszej izolacji termicznej i nowoczesnym oknom, ale mieszkalnictwo nie jest objęte systemem handlu.

28. Tymczasem europejski system handlu emisjami • Skutkuje zamykaniem instalacji w krajach UE i przenoszeniem produkcji poza nią • Ogranicza wzrost gospodarczy nowych krajów członkowskich,które muszą walczyć z dużym bezrobociem. • Wprowadza zamęt prawny. • Wprowadził na rynku EU ETS czynnik ryzyka decyzji politycznych organów regulacyjnych.

29. Zamykanie instalacji w Europie • Drastycznie wzrosły ceny gazu oraz energii elektrycznej • Zaczęła się relokacja przemysłu • Tylko w ubiegłym roku zamknięto w Europie kilka hut szkła – razem z miejscami pracy!!! • Ich produkcja została przejęta przez huty poza UE, gdzie nie przestrzega się tak ostrych standardów ochrony środowiska. • W Europie utracono miejsca pracy (np. w Wlk. Brytanii zniknęło 2000 miejsc pracy w ostatnich 3 miesiącach • Globalna emisja CO2nie zmalała Dlaczego Komisja Europejska jest tak zadowolona?

30. REACH – nowa polityka wobec chemikaliów • Szkło zdaniem KE jest preparatem specjalnym – tak jak stopy metali, więc nie będzie podlegać rejestracji jako substancja. • Przemysł musi realizować obowiązki „dalszych użytkowników” używać chemikaliów zgodnie z danymi producenta • Pewne problemy mogą mieć producenci barwników • Drugie czytanie w PE 25 października 2006. Rozporządzenie wejdzie wtedy w życie 1 stycznia 2007.

31. Polityka handlowa • Wspólna inicjatywa USA i UE w sprawie ochrony własności intelektualnej oraz zwalczania piractwa przemysłowego • Statystyka: rewizja nomenklatury NACE/CPA, oraz CN (Combined Nomenclature). • High level group on competitiveness, - grupa wysokiego szczebla ds. konkurencyjności zajmuje się sprawami kosztów energii oraz dostosowania się do wymagań przemysłowych • Pierwsze rezultaty w czerwcu 2006.

32. Przemysł Szklarski – jest energochłonny • Huty wraz z przetwórcami szkła zużywają obecnie (plan na 2006 rok): • ok. 700 mln. Nm3 gazu ziemnego • ok. 650 GWh energii elektrycznej • Huty należą o najlepszych odbiorców systemu energetycznego – pobór mocy jest stabilny w ciągu całego roku i trwa bez przerwy przez pełny cykl życia instalacji – 10 do 15 lat

33. Koszty energii mogą być zabójcze • Podnoszenie cen produktów nie jest możliwe • Producenci działają na wolnym, konkurencyjnym rynku i nie mogą stosować dyktatu cen monopoli energetycznych • Wymagania ochrony środowiska dokładają kosztów, głównie z powodu związanej z nimi biurokracji • Energetyka też zniknie jeżeli znikną odbiorcy

34. Hutnictwo szkła ma plany rozwoju • W perspektywie 2012 roku przewidujemy: • Inwestycje w nowe moce produkcyjne oraz w unowocześnienie istniejących • Wzrost tonażu topionego szkła do ok. 4 mln. Mg • Jednoczesny spadek średniej emisyjności: z ok. 0,70 do ok. 0,55 Mg CO2/tonę szkła • Zapotrzebowanie na energię wzrośnie do: • Co najmniej 850 mln Nm3 gazu oraz • Co najmniej 850 GWh energii elektrycznej • Powstaną nowe miejsca pracy

35. Hutnictwo szkła • Może pomóc w osiągnięciu przez Polskę celów dyrektyw emisyjnych NEC - pułapowej, LCP, a także Protokołu z Kioto i celów ETS po 2013 roku – redukcja emisji GHG o 15 do 30% w perspektywie 2020 • Wytwarzanieszkła wiąże się z emisjami do środowiska alekorzyści z jego stosowania dają ogromne efekty • niskoemisyjne szkło float, materiały izolacyjne z wełny szklanej pozwalają znacznie zmniejszyć zużycie energii (a więc również emisję CO2) w systemach ogrzewania

36. W Polsce też jest bardzo trudno • 2005/2006 – cenygazuwzrosłyo 35% • Doświadczamy ograniczeń i ryzyka dostaw • Czynniki pogodowe (mroźne zimy, huragany, upały latem); • Czynniki polityczne (złoża gazu i ropy nie leżą w Europie); • Sytuacja polityczna na Bliskim Wschodzie; • Niewielka, krajowa rezerwa gazu – ograniczenia z końca stycznia. • Rosnące ceny energii zmuszają do redukcji jej zużycia

37. Przemysł Szklarski w Polsce • Ma doskonałe wielowiekowe tradycje • Został w porę sprywatyzowany i unowocześniony • Korzysta z łatwo dostępnych surowców • Doskonałej kadry kształconej na miejscu • Działa na chłonnym rynku • Jest zlokalizowany głównie wzdłuż linii gazociągów przesyłowych

38. Liczymy na poparcie Związków Zawodowych • Czeka nas ogromna praca nad nowym Krajowym Planem Rozdziału Uprawnień do emisji CO2 • Do połowy kwietnia powstanie sektorowa prognoza rozwoju branży do 2020 roku • W maju pierwszy projekt KPRU do konsultacji • Do końca czerwca KPRU musi trafić do Komisji Europejskiej. • Potem czekają nas żmudne negocjacje z rządem i KE

39. RATUJMY historię produkcji szkła w Polsce • Bawarscy szklarze stworzyli wspólną z gminami ofertę turystyczną - Glasstrasse • Bawarski las stał się ośrodkiem turystyczno – handlowym dla licznych w tamtym rejonie hut szkła • W Polsce mamy minimum takie dwa rejony – Podkarpacie oraz Kotlina Kłodzka • Taki wspólny projekt mógłby zostać zrealizowany przez Polskie Szkło – oraz Związki Zawodowe.