90 likes | 241 Views
Kenmerk 16 De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de Kruistochten Les 3: Het Grote Schisma van 1054. Let op! Deze presentatie geldt als achtergrondinformatie bij het Schisma van 1054 (zie p.44; eerste kolom). H3: § 1 :p54. Voorgeschiedenis.
E N D
Kenmerk 16De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de KruistochtenLes 3: Het Grote Schisma van 1054
Let op! Deze presentatie geldt als achtergrondinformatie bij het Schisma van 1054 • (zie p.44; eerste kolom)
H3:§ 1:p54 Voorgeschiedenis • Geen eenheid christelijke wereld na splitsing Oost- en West Romeinse Rijk en na het uiteenvallen van het Westen. • Verschil in kerktaal: welk? • Positiepaus • boven de andere 4 patriarchen (o.a. Constantinopel) of gelijkwaardig • Verschillenrituelen en doctrines • de belangrijkste was de filioque-kwestie
5 zetelspatriarchen Alexandrië, Antiochië, Constantinopel, Jeruzalem en Rome
Filioque-kwestie • Is de Heilige Geest* ontsproten aan de Vader en de Zoon (filioque) of alleen aan de Vader? • In de 4e eeuw was het Credo • alleen aan de Vader • Grieks-christelijke wereld hield vast aan dit Credo: ex patre • In de zesde eeuw in Spanje komt er in het Westen een aanpassing, overgenomen door Karel de Grote in de achtste eeuw • de filioque-doctrine(dus ook aan en de Zoon) • Vanaf 1014 in katholieke geloofsbelijdenis • er is geen hiërarchie binnen Drie-eenheid. *De Heilige Geest wordt binnen het christendom beschouwd als de Geest van God. Samen met God de Vader en de Zoon van God vormt de Heilige Geest de Heilige Drie-eenheid. Volgens de algemene opvatting werd deze leer officieel vastgesteld op het Concilie van Nicea, in 325 NC.
1054: Geloof en Politiek • In 1054 inhoudelijke discussie over filioque, maar politiek/macht leek belangrijker • Pausen (o.a. Gregorius VII) eisten hoogste leergezag christelijke kerk. • Filioque werd toetssteen als over hereniging werd gesproken. • Voor Byzantijnen was hereniging mogelijk als er een oecumenisch concilie kwam met deelname van Alexandrië, Antiochië, Constantinopel, Jeruzalem en Rome. • Paus vond dit overbodig • Byzantijnen moesten gewoon zijn primaatschap en leergezag accepteren.
Hereniging en machtsstrijd • Paus Leo IX en de patriarch van Constantinopel Michaëlis Caerularius excommuniceren elkaar in 1054 (pas in 1965 wederzijds ingetrokken!) • Hereniging kerk werd een doelstelling van de pauselijke politiek. • Zeker het doel van Urbanus II (1088-1099), initiatiefnemer tot Eerste Kruistocht. Zag zich in zijn positie als leider christelijke wereld erkend toen Keizer Alexius Commenus (1081-1118) zijn hulp inriep tegen de islam. • Verhoudingen werden alleen maar slechter (Vierde Kruistocht!). • Parrallellopenook de ruziestussenpaus en koningen of keizers over wie het hoogstegezag had, zoalsbijFrederik II): de investituurstrijd(kenmerk 15)