„ Ruda Śląska – moje miasto w Europie

1. „Ruda Śląska – moje miasto w Europie

2. Położenie Rudy Śląskiej Location of Ruda Śląska Ruda Śląska położona jest w Centrum przemysłowej części Górnego Śląska. Graniczy z Bytomiem, Świętochłowicami, Chorzowem, Katowicami, Mikołowem i Zabrzem. Ruda Śląska issituatedinthe center of the industrial part of Upper Silesia. Itborders on Bytom, Świętochłowice, Chorzów, Katowice, Mikołów and Zabrze.

3. Dzielnice Rudy Śląskiej Districts of Ruda Śląska Miasto tworzy 10 dzielnic : Ruda, Godula, Orzegów, Bykowina, Halemba, Kochłowice, Chebzie , Nowy Bytom, Wirek, Bielszowice Do 1951 roku dzielnice te były odrębnymi miejscowościami. Do chwili obecnej zachowały swe dawne układy urbanistyczne. Każda posiada własne centrum i tereny peryferyjne. W świadomości mieszkańców, zwłaszcza starszego pokolenia, przynależność do jednego, scalonego miasta współistnieje i więzi lokalnych. The city consits of 10 districts: Ruda, Godula, Orzegów, Bykowina, Halemba, Kochłowice, Chebzie, Nowy Bytom, Wirek and Bielszowice. By 1951, thesedistrictshadbeenseparatestowns. Theyhavepreservedtheirformertownplanningstructureuntilnow. Each of thempossessesitsowncentre and suburbanareas. Belonging to one, integrated city coexistsintheconsciousness of itsinhabitants – especiallythose of theoldergeneration – withtheawareness of formerautonomy and localbonds. Podczas sesji Rady Miejskiej 12 stycznia 2006 roku radni podjęli uchwałę w sprawie utworzenia dzielnicy Czarny Las, wyodrębniając ją z terenów dzielnic: Wirek, Nowy Bytom, Bielszowice.

4. Historia powstania Rudy Śląskiej… History uprisingof RudyŚląskiej… Tereny dzisiejszej Rudy Śląskiej od zarania swych dziejów związane były z ziemią bytomską. Dzieliły jej losy polityczne, gdy w ciągu wieków w wyniku układów dynastycznych, przetargów, zobowiązań finansowych czy działań wojennych – kilkakrotnie zmieniała ona przynależność państwową. Do końca XIII wieku władali tu śląscy Piastowie, w XIV wieku ziemia bytomska przeszła pod panowanie czeskie, w XVI w. zagarnęła ją monarchia Habsburgów zaś w połowie XVIII w. stała się częścią państwa pruskiego. Zerwanie dawnych więzi z ziemią bytomską nastąpiło w wyniku politycznych zmian po I wojnie światowej, powstań śląskich i plebiscytu. Do Państw polskiego przyłączone zostały wszystkie miejscowości, tworząc obecną Rudę Śląską. Theterritory of contemporary Ruda Śląska was connectedwiththe Bytom Land fromthedawn of itshistory. Theysharedtheirpoliticialhistorywhen– as effects of dynasticagreements, tenders, finacialobligations and finallywarfare – theychangedthe national membershipseveraltimes. Untiltheend of the 13th century, the house of Piastshadgovernedtheseareas; inthe 14th century, the Bytom Land went under the Czech reign; inthe 16th century, the Habsburg Monarchy seizedit, whereasinthemiddle of the 18th century, itbecame a part of thePrussian country. Breakingofftheformerbondswiththe Bytom Land was caused by thepoliticalchangesaftertheplebiscite. All thetownsconstitutingcontemporary Ruda Śląska wereincorporatedintothePolish country.

5. RUDA Były Dom Kultury KWK WAWEL

6. Namiastka historii powstania Rudy A brief history of the creation of Rudy The old coat of arms of RudaSlaska Stary herb Rudy Śląskiej The first mention of Ruda comes from 1295 years. It is then replaced in the Registry Ujazdowski, a list of goods bishop of Wroclaw. The owners of the village were among others: Rudzcy, Gierałtowscy, Baron von Stechow, Count von Ballestrem. In 1497 is mentioned a castle, later converted into a palatial residence. Pierwsza wzmianka o Rudzie pochodzi z 1295 roku. Jest wtedy wymieniana w Rejestrze ujazdowskim, czyli spisie dóbr biskupstwa wrocławskiego. Właścicielami wsi byli między innymi: Rudzcy, Gierałtowscy, baron von Stechow, hrabia von Ballestrem. W 1497 roku wzmiankowany jest tu zamek, później przekształcony w rezydencję pałacową. Was built the largest zinc smelter in Eastern Europe. Was called "Carlshütte" (Ironworks Charles), and acted in the years 1816-1908. In addition to steel mills in 1855 was a steel mill "Bertha" Wybudowano tu największą hutę cynku w Europie Wschodniej. Nosiła nazwę "Carlshütte" (Huta Karol), a działała w latach 1816-1908. Obok huty w 1855 r. powstała huta żelaza "Bertha" W 1770 roku utworzono kopalnie "Brandeburg" (później "Wawel"), była to jedna z pierwszych kopalni węgla kamiennego na Górnym Śląsku. W 1841 r. uruchomiono wydobycie w kopalni "Wolfgang" (później "Walenty"). Obydwie kopalnie połączyły się w jedną w roku 1931. W 1913 roku powstała kolejna kopalnia – "Graf Franz". W 1916 roku powstała koksownia "Wolfgang" (później "Walenty"). Natomiast rok później powstała elektrownia "Nikolaus" (później "Mikołaj"). In 1770, established mines, "Brandenburg"(later "Wawel"), it was one of the first coal mine in Upper Silesia. In 1841 mining started in the mine "Wolfgang"(later "Valentine"). Both mines merged into one in 1931. In 1913, he founded another mine - "Franz Graf. " In 1916 he was coking "Wolfgang"(later "Valentine"). One year later founded the power plant, "Nikolaus"(later "Nicholas").

7. Co warto zobaczyć… What'sworthseeing ... Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej Kościół św. Józefa kamienice przy ul. Wolności St. Joseph Church Church Matki Boskiej Różańcowej Wolności Street zespół zabudowań szybu "Franciszek" Kościół św. Piusa X St. Pius X Church team buildingshaft "Francis"

8. GODULA Stara Godula

9. Początki Goduli… Beginnings Godula… Tereny dzisiejszej Goduli należały dawniej do majątku Orzegów. Karol Godula planował wybudowanie huty cynku "Godullahütte", jednak nie zdążył jej zbudować przed swoją śmiercią, budowę zakończył opiekun majątku Joanny Gryzik (głównej spadkobierczyni Goduli) – Scheffler. Huta została zbudowana w latach 1854-55, a zlikwidowano ją w roku 1919. Została rozebrana, a na jej miejsce w roku 1928 wybudowano fabrykę gwoździ, którą zamknięto w roku 1934. Obok huty powstała osada, której nazwę przejęła i osadę zaczęto nazywać Godulą. W latach 1858-61 powstało 21 pierwszych budynków, które zbudowano wokół placu targowego (dzisiejszy Plac Niepodległości). The area of today's Godula formerly belonged to the estate Orzegów. Charles planned to build a smelter Godula Zinc Godullahütte ", but it did not have time to build before his death, completed the construction of a guardian of Joanna Gryzik assets (the main successor to Godula) - Scheffler. Huta was built between 1854-1855, and it was liquidated in 1919. It was demolished and in its place was built in 1928, nails factory, which closed in 1934. Next to the smelter was a settlement whose name was taken over and the village has been called Godula. In the years 1858-1961 was 21 the first buildings that were built around the market square (Independence Square today.) Karol Godula Dom Karola Goduli

10. ORZEGÓW Widok ogólny

11. Namiastka historii powstania Orzegowa… A brief history of the creation of Orzegów… Pierwszą wzmianką o Orzegowie jest dokument z 1305 roku, w którym niejaki Marcin z Orzegowa występuje w roli świadka. Nazwa Orzegów pochodzi od tego, iż miejscowi rolnicy gdy orali ziemie, znajdowali ludzkie czaszki. Czaszki te najprawdopodobniej pozostały po najazdach tatarskich. Początkowo wieś rozrastała się wzdłuż obecnej ul. Bytomskiej. Dopiero w XX wieku powstała część rozbudowana wokół kościoła, był to tzw. „Nowy Orzegów”. Herbem gminy jest herb rodowy rodziny von Schaffgotsch. Orzegów był określany jako dobra rycerskie. Istniał tu dwór. Właścicielami byli między innymi: Gierałtowscy, baron von Voglar. W 1826 roku cały Orzegów wykupił Karol Godula. The first mention of Orzegowie is a document of 1305 the year in which a man called Martin of Orzegowa acts as a witness. Orzegów name comes from the fact that local farmers plowed the land, they were human skulls. Skull is likely to remain after the Tartar invasions. Initially, the village grew up along the street todayBytom. Only in the twentieth century was part of the expanded around the church, it was called. „New Orzegów”. The coat of arms of the municipality is the family coat of arms von Schaffgotsch. Orzegów was known as a good knight. There was a mansion here. Owners were, inter alia: Gierałtowscy, Baron von Voglar. In 1826 Charles bought out the entire Orzegów Godula

12. Cowartozobaczyć… What'sworthseeing ... Kościół św. Michała Archanioła Zabytkowy szpital Historichospital Church of St.Michała Archanioła Zabytkowy cmentarz przy ul. Orzegowskiej Thehistoriccemetery

13. HALEMBA Widok na osiedle Halemba II

14. A brief history of the creation of Halemba… Namiastka historii powstania Halemby… Halemba na starych pocztówkach Halemba swój rozwój zaczęła na terenie Kochłowic niedaleko kuźnicy obok mostu na Kłodnicy. Obszar ten był zwany Kuźnicą. Nie była to jedyna wieś, z której składa się dzisiejsza Halemba, tymi wsiami były także Stara Kuźnica i Kłodnica. Pierwsza wzmianka o Kuźnicy pochodzi z 1451 r., kiedy to wójt bytomski dostał w zastaw od księcia te tereny. Od tego czasu właścicielem tej osady był pan bytomski, który wyznaczał fachowców, którzy tu pracowali. W 1478 r. jest wzmiankowany kuźnik zwany Halemba, od którego wzięła się nazwa dzisiejsza. W 1394 roku kuźnik Henryk otrzymał lasy gdzie miał zbudować kuźnice. Wieś, która rozwinęła się przy kuźnicy zwana jest Starą Kuźnicą. Pierwszą wzmianka o Kłodnicy mówi o niejakim Piotrze z Kłodnicy. Wieś Kłodnica rozwijała się najprawdopodobniej równolegle z Starą Kuźnicą. Halemba its development began in the nearby ironworks Kochłowice next to the bridge on Klodnica. This area was called the Forge. This was not the only village, which today consists of Halemba, these villages were also Old Forgeand Kłodnica.The first mention of the Forge from 1451, when the mayor got in Bytom pledge from Duke this area. Since then, the owner of this settlement was Mr. Bytom, which marked the professionals who worked there. In 1478 is mentioned Kuźnik called Halemba, which gave the name today. Kuźnik in 1394 Henry received the woods where he was to build ironworks. Village, which developed the ironworks is called the Old Forge.The first mention of Klodnica speaks with a certain Peter Klodnica. Countryside Kłodnica probably evolved in parallel with the Old Forge.

15. Co warto zobaczyć… What'sworthseeing ... Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej Kaplica św. Józefa Chapel św. Józefa Church Matki Boskiej Różańcowej Zabytkowy pałacyk

16. KOCHŁOWICE Jeseniki

17. Namiastka historii powstania Kochłowic… A brief history of the creation of Kochłowice… Documented the beginnings of colonization dates back to early fourteenth century to the thirteenth century came the oldest traces of settlement in Kochłowice (officially). The confluence of rivers flowing from Kochłówka and Bykowiny watercourse existed from the thirteenth to the fifteenth century fortified town, called. kochłowickie settlement.In the sixteenth and seventeenth century there was a salt works here (Salzhütte) - the only such facility in the Free State Bytomskie state. Also there was a quarry, which produced millstones.In 1623 there was a farm called "Niedźwiedziniec. Farm and surrounding forests belonged to Radoszowa, which is mentioned in 1629. In 1906 Radoszów (Radoschowy) attached to Kochłowice.The first mention comes from the year 1360 "Kochlowameadow"and then in 1369 "Kochelwicz" Udokumentowane początki osadnictwa sięgają XIV w. Już z XIII w. pochodzą najstarsze ślady osadnictwa na terenie Kochłowic (oficjalnie). W widłach rzeki Kochłówki i płynącego z Bykowiny cieku istniał od XIII do XV w. gród obronny, tzw. grodzisko kochłowickie. W XVI i XVII wieku istniała tu warzelnia soli (Salzhütte) - jedyny taki obiekt w Bytomskim Wolnym Państwie Stanowym. Znajdował się tu też kamieniołom, w którym wytwarzano kamienie młyńskie. W 1623 roku powstał tu folwark zwany "Niedźwiedziniec". Folwark i okoliczne lasy należały do Radoszowa, który jest wzmiankowany w roku 1629. W 1906 Radoszów (Radoschowy) przyłączono do Kochłowic. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1360 "KochlowaLąka" następnie w 1369 "Kochelwicz"

18. Co warto zobaczyć… What'sworthseeing ... Kościół pw. Świętej Trójcy Church Holy Trinity Sanktuarium Matki Boskiej z Lourdes Shrine of Our Lady of Lourdes Grodzisko średniowieczne (XIII-XV w) Medievalsettlement(XIII-XV) Dworzec kolejowy Railway station

19. NOWY BYTOM Widok ogólny

20. Namiastka historii powstania Nowego Bytomia… A brief history of the creation of Nowy Bytom… Nowy Bytom areas were almost entirely covered by forest. From this period comes the first name of the district BeuthenerSchwarzwald - Black Forest Bytom. In 1891, Nowy Bytom area became one of the districts in Bytom. Remnant of this name is the name of the street Czarnoleśna. Then, when you run the mill, the town was named Friedenshütte. In 2005, the New Bytom has been disconnected part of the street "Czarnoleśnej" creating a new district of RudaSlaska - Black Forest. Tereny Nowego Bytomia były prawie w całości porośnięte lasem. Z tego okresu pochodzi pierwsza nazwa dzielnicy Beuthener Schwarzwald – Bytomski Czarny Las. W 1891 roku tereny Nowego Bytomia stały się jedną z dzielnic Bytomia. Pozostałością tej nazwy jest nazwa ulicy Czarnoleśna. Następnie, po uruchomieniu huty, miejscowość nazwana została Friedenshütte. W roku 2005 od Nowego Bytomia została odłączona część ulicy "Czarnoleśnej" tworząc nową dzielnicę Rudy Śląskiej - Czarny Las.

21. Co warto zobaczyć… What'sworthseeing ... Osiedle robotnicze przy ul. Wojska Polskiego Kościół Św. Pawła Zegar słoneczny Church Holy Paul Sundial Wieża wodna Kamienica przy ulicy Niedurnego Watertowers

22. Obiekty kultury w Rudzie Śląskiej Cultural objects in RudaŚląska Muzeum Miejskie im. Maksymiliana Chroboka Muzeum PRL-u Museum PRL-u Museum Maksymiliana Chroboka Dom Kultury w Bielszowicach House of Culture in Bielszowicach Dom kultury im. Henryka Bisty Kino „Patria” House of Culture Cinema "Patria"

23. Obiekty sportowe w Rudzie Śląskiej Sportsfacilitiesin Ruda Śląska T.P „Jastrząb” Bielszowice Hala sportowa MOSiR Nowy Bytom KS „ZGODA” Bielszowice Sports hall in Nowy Bytom Basen w Rudzie Basen w Kochłowicach SwimmingPoolin Kochłowice SwimmingPoolin Ruda

24. Wędrówka po ciekawych miejscach Rudy Śląskiej dobiegła końca  Dziękuje za uwagę  Autor prezentacji: Martyna Jabłońska Gimnazjum nr 14 im. prof. Jana Karskiego w Rudzie Śląskiej