440 likes | 865 Views
ÜRİNER SİSTEM NONSPESİFİK ENFEKSİYONLARI. Prof. Dr. Barış ALTAY. Temel Kavramlar. Komplike olmayan enfeksiyon : Yapısal ve fonksiyonel olarak normal üriner sistemde gelişen enfeksiyon
E N D
ÜRİNER SİSTEM NONSPESİFİK ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Barış ALTAY
Temel Kavramlar • Komplike olmayan enfeksiyon:Yapısal ve fonksiyonel olarak normal üriner sistemde gelişen enfeksiyon • Komplike enfeksiyon:Yapısal ve fonksiyonel olarak tedavi etkinliğini azaltacak şekilde normal olmayan üriner sistemde gelişen enfeksiyon
Temel Kavramlar • Reenfeksiyon:Üriner sistem dışından her seferinde farklı bir bakterinin sebep olduğu enfeksiyon • Bakteriyel persistans:Üriner sistem içindeki bir odaktan kaynaklanan her seferinde aynı bakterinin neden olduğu enfeksiyon
Epidemiyoloji • Kadın>Erkek • Kadınlarda bakteriüriprevelansı erkeklerin 30 katı • Yaş ilerledikçe erkekteki sıklık artmakta • 65 yaş üzerinde kadınların en az %20’sinde,erkeklerin en az %10’unda bakteriüri mevcut
Patogenez 1-Asendan Yayılım:En sık neden 2-Hematojen Yayılım:Tbc,renal ve perinefrik abseler 3-Lenfojen Yayılım:Enderdir.Kolorektal,periüretral lenfatiklerle olur 4-Diğer organlardan direkt yayılım:Pelvik abseler,PID,fistüller
Patogenez • Organizmalar:Gr(-) bakteriler en sık • Virülans faktörleri: • bakteriyel adezyon faktörleri • endotoksinler • AB direnç mekanizmaları
Patogenez • Konağa ait faktörler: • koruyucu faktörler(yüksek idrar akımı,düşük idrar pH’sı,GAG tabakası vs) • yabancı cisim varlığı • konjenital anomaliler • lokal ve sistemik östrojen varlığı
Risk Faktörleri • Obstrüksiyon:BPH,Taş,Dışarıdan bası • Cinsel ilişki • Gebelik • DM • KBY • İyatrojenik enfeksiyonlar:Kateterizasyon,enstrümentasyon • Renal transplantasyon • Taş Hastalığı • VUR
Sınıflama 1)Kadınlarda komplike olmayan akut alt üriner sistem enfeksiyonları 2)Komplike olmayan akut pyelonefrit 3)Komplike üriner sistem enfeksiyonları ve erkeklerde üriner sistem enfeksiyonları 4)Asemptomatik bakteriüri 5)Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları
Tanı • Orta akım idrarı: kültürde 105/ml koloni • Radyolojik değerlendirme:fonksiyonel patolojiler düşünüldüğünde yapılmalı • DÜSG:taş,amfizematöz pyelonefrit • İşeme sistoüretrografisi:VUR • USG:renal-perirenal abse,hidronefroz,pyonefroz • BT:renal-perirenal abse • Radyonükleid tetkikler
Böbreğin Nonspesifik Enfeksiyonları • Akut Pyelonefrit • Kronik Pyelonefrit • Amfizematöz Pyelonefrit • Renal Abse(Renal Karbonkül) • Perinefrik Abse • Ksantogranülomatöz Pyelonefrit
Akut Pyelonefrit • Klinik: • yüksek ateş • yan ağrısı • karın ağrısı • bulantı-kusma • diyare • çarpıntı • FM: • ateş • KVAH • abdominal hassasiyet
Akut Pyelonefrit • LAB:Lökositoz,CRP-Sedim artışı,BFT genelde normal • İdrar Kültürü:%80 E.coli • Direkt grafide böbrek gölgesinin büyüdüğü,sınırlarının silikleştiği görülebilir • USG,BT
Akut Pyelonefrit • Ayırıcı Tanı: • Pankreatit • Akut kolesistit • A.Apandisit • Divertikülit • PID • Bazal pnömoni
Akut Pyelonefrit Tedavi: • Genel durumu iyi,non-komplike ise kinolon başlanır.72 saatte klinik yanıt varsa tedavi 14 güne tamamlanır • Genel durumu kötü,komplike ise hospitalize edilip parenteral tedavi verilir(ampisilin+gentamisin,kinolon veya 3.kuşak sefalosporin) • Tedaviye yanıt varsa 1hafta sonunda oral tedaviye geçilir • Komplike hastalarda3 hafta,nonkomplike hastalarda 2 hafta tedavi • 72 saatte tedaviye yanıt yok ise BT veya USG ile abse,yapısal patolojiler veya obstrüksiyon araştırılmalıdır
Kronik Pyelonefrit • Bakteriyel enfeksiyonlar sonucu böbreğin küçük,kontrakte,atrofik hali • Patogenezde bakteriyel enfeksiyonlara verilen immun yanıt önemlidir
Kronik Pyelonefrit • Klinik: • Akut atakta akut pyelonefritbelirtileri • İlerlemiş hastalıkta renalfonksiyon kaybı,hipertansiyon,anemi,KBY • Tedavi: • Antibiyoterapi • Obstrüktifolanların cerrahi düzeltilmesi • Renalfonksiyonların desteklenmesi
AmfizematözPyelonefrit • Gaz oluşturan üropatojenler ile oluşan,akut nekrotizan parankimal ve perirenal enfeksiyon • Genelde diyabetik erişkin kadın hastalarda görülür • Sıklıkla E.coli(klebsiella,proteus da saptanabilir)
AmfizematözPyelonefrit • Klinik:Ateş,kusma,yanağrısı • Direkt grafide böbrek parankimindegaz görülebilir • USG,BT • Tedavi: • antibiyoterapi • kan şekeri kontrolü • perkütan/cerrahi drenaj • nefrektomi
RenalAbse(RenalKarbonkül) • Herhangi bir enfeksiyon odağından kaynaklanan mikroorganizmaların hematojen yolla böbrek korteksine yerleşmesi ile oluşur • En sık kaynak cilt enfeksiyonu ve en sık etken S.aureus
Klinik:Ateş,yan ağrısı,septisemi tablosu FM:KVAH,flank kitlesi,flank cildinde kızarıklık-ödem Tanı:BT,IVP,USG,Gallium-67,İndium-111 Renal Abse(Renal Karbonkül)
RenalAbse(RenalKarbonkül) Tedavi: • Kültür sonucuna kadar antistafilokokal etkili beta-laktamaza dirençli penisilin grubu AB ile aminoglikozid kombinasyonu • Abse drenajı • Nadiren nefrektomi
PerinefrikAbse • Renal kapsül ve gerota fasyası arasında yerleşen enfeksiyondur.Genelde intrarenal bir absenin bu alana rüptürü ile oluşur • Kinik tablo renal karbonkül kadar şiddetli değil
Perinefrik Abse • FM:KVAH,flankta kitle,skolyoz görülebilir • Tanı:USG,BT,IVP • Tedavi: • Antibiyoterapi+cerrahi/perkütan drenaj • Bazen nefrektomi
KsantogranülomatözPyelonefrit • Böbreğin diffüz destrüksiyonuna neden olan,şiddetli kronik enfeksiyondur • Genelde taşlı hidronefrotik nonfonksiyone böbrekte görülür • En sık etken Proteus ve E.coli
Ksantogranülomatöz Pyelonefrit • Klinik:Yan ağrısı,ateş,titreme,düşkünlük • FM’de yarıdan fazlasında palpabl kitle • Tanı: BT en yararlı tetkik(kesin tanı patolojik) • Tedavi:Böbrek koruyucu cerrahi/nefrektomi
Mesanenin Nonspesifik Enfeksiyonları • Akut Sistit • Kronik Sistit
Akut Sistit • E.coli en sık etken(asendan yol) • Yenidoğan hariç kadınlarda daha sık • Yaşla birlikte sıklığı artar: • Kadında-hormonal değişiklikler • Erkekte-infravezikal obstrüksiyon
Akut Sistit • Klinik: • İrritatifmiksiyon belirtileri(pollaküri,noktüri,dizüri,kötü kokulu idrar yapma) • suprapubik ağrı • bel ağrısı • hematüri • urgency • TİT:bakteriüri,piyüri,hematüri • Semptomatik hastalarda kültürde 102cfu/ml üreme anlamlı
Akut Sistit • Tedavi: Kültüre uygun AB • Kadında nonkomplike sistitte 3 günlük trimetoprim-sulfametaksazol(TPM-SHZ) veya 3 günlük kinolon • Genç erkekte 7 günlük TPM-SHZ veya kinolon
Kronik Sistit Semptomlar silik veya nonsemptomatik Üst üriner sistem enfeksiyonuna kaynak olabilir Daha uzun süreli AB kullanımı gerekli
Prostatın Nonspesifik Enfeksiyonları • Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit • Kategori 2:Kronik Bakteriyel Prostatit • Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu • Kategori 3A:Kronik Nonbakteriyel Prostatit • Kategori 3B:Prostadynia
Prostatın Nonspesifik Enfeksiyonları • %75-90 gastrointestinal sistem kaynaklı Enterobakteriasea(E.coli,Pseudomonas aeruginosa,Serratia,Klebsiella)ailesinden bakteriler • %5-10 gr(+) bakteriler • Az miktarda ureaplazma ve klamidya
Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit • Klinik: • ani yükselen ateş-titreme • bel ağrısı • perineal ağrı • irritatifüriner semptomlar • ürinerretansiyon • artralji • kas ağrısı • septik tablo • Rektal muayenede prostat hassas,sıcak,endüre,sert,abse oluşmuşsa fluktuasyon(+)
Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit • Tedavi: • Parenteral ikili AB+hidrasyon • Üriner retansiyon varsa en uygunu suprapubik sistostomi • Abse varsa drenaj
Kategori 2:Kronik Bakteriyel Prostatit • İrritatif ve obstrüktif üriner belirtiler(+) • Muayenede duyarlılık yok,septik tablo yok • Prostatik masajla alınan kültürlerde üreme görülür • Tedavi: • 3 aya kadar sürebilen AB tedavisi(TPM-SHZ,kinolonlar,indanil karbenisilin,doksisiklin) • prostat masajı • cerrahi
Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu • İrritatif ve obstrüktif işeme semptomları • Perineye,suprapubik bölgeye,penise,testislere,sırta vuran ağrı
Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu • Tedavi: • Kategori 3A:Kronik NonbakteriyelProstatit • uzun süreli AB,fitoterapi,alfablokör,antiinflamatuar,cerrahi,mikrodalgaısı • Kategori 3B:Prostadynia • analjezik-antiinflamatuar,alfablokör,cerrahi,psikolojik destek
Skrotal Enfeksiyonlar • Akut Epididimoorşit
Akut Epididimoorşit • Etken: • 35 yaş altında,cinsel aktif erkeklerde klamidya ve neisseria türleri • Yaşlı ve çocuklarda koliform bakteriler
Akut Epididimoorşit • Klinik: • skrotal ağrı-şişlik • ateş • skrotal kızarıklık • FM: • testis sert ve duyarlı • skrotal kızarıklık • skrotal elevasyonla ağrının azalması(Phren belirtisi) epididimoorşiti testis torsiyonundan klinik olarak ayırmada önemli
Akut Epididimoorşit • Komplikasyonlar: • abse oluşumu • testiküler enfarkt • kronik ağrı gelişimi • infertilite
Akut Epididimoorşit • Tedavi: • Antibiyotik • Analjezik-antiinflamatuar • Skrotal elevasyon • Soğuk uygulama