Temat: Cechy populacji biologicznej.

1. Temat: Cechy populacji biologicznej.

2. Cechy populacji: • Liczebność, • Rozrodczość, • Śmiertelność, • Rozprzestrzenianie,

3. W obrębie populacji występuje zróżnicowanie poszczególnych osobników, co przejawia się w postaci: • Struktury wiekowej, • Struktury płciowej, • Struktury przestrzennej związanej z rozmieszczeniem osobników na danym obszarze.

4. Wyróżnia się następujące typy rozmieszczenia: • Równomierne (np.: rośliny w sadzie, pingwiny w kolonii). Bardzo rzadkie w przyrodzie. Obserwuje się je w populacjach o ostrej konkurencji międzygatunkowej.

5. Losowe ,przypadkowe (np.: niektóre gatunki drzew wiatropylnych w lesie mieszanym) .W przyrodzie rzadko spotykane.

6. Skupiskowe (np. mszyce, antylopy, kolonie nietoperzy ,dęby ,mniszek lekarski). Najczęściej spotykane w przyrodzie.

7. Struktura przestrzenna: • Areał, • Rozmieszczenie. Areał czyli obszar, na którym można spotkać osobniki należące do danej populacji, oraz rozmieszczenie-sposób w jaki osobniki zasiedlają swój areał.

8. Liczebność. • To liczba osobników składających się na daną populację. W ścisłym związku z liczebnością pozostaje zagęszczenie populacji czyli liczba osobników przypadająca na określoną jednostkępowierzchni lub objętości,np.500 sosen/ha. liczba osobników zagęszczenie =------------------------------------- jednostka powierzchni

9. Na zagęszczenie populacji wpływają: • Śmiertelność, • Rozrodczość, • Imigracja, • Emigracja. • Zagęszczenie populacji nie może być duże ze względu na ograniczoną pojemność i wydolność środowiska (np. pokarmową)

10. Suma fizycznych i biologicznych czynników, które nie pozwalają gatunkowi osiągnąć maksymalnej liczebności to opór środowiska. • Opór środowiska można wyrazić liczbą osobników ubywających z populacji w jednostce czasu. • Natomiast szybkość wzrostu populacji jest to liczba osobników o które zwiększa się populacja w jednostce czasu. Tempo wzrostu ilościowego populacji obrazują krzywe wzrostu populacji.

11. Krzywe wzrostu populacji: • Esowata –uzyskiwana przy ograniczonym wzroście populacji, związana z istnieniem czynników ograniczających biotycznie i abiotycznie.

12. Krzywa jotowata, uzyskiwana przy wzroście nieograniczonym (brak czynnika ograniczającego; wówczas wzrasta liczba osobników.

13. Efekty oddziaływań czynników biotycznych przejawiają się dość często u drapieżników i pasożytów, i abiotycznych np. zmiany klimatyczne (temperatura, wilgotność). • Nieregularne wahania liczebności populacji to fluktuacja

14. Rozrodczość. • To stosunek liczby nowo urodzonych osobników do liczby całej populacji. liczba nowourodzonych • ROZRODCZOŚĆ =……………………. liczebność całej populacji

15. Śmiertelność. • To proces przeciwstawny do rozrodczości, dotyczy umieralności osobników populacji. • Obraz śmiertelności badanej populacji przedstawia się krzywą przeżywania I typu, II typu ,III typu.

16. Typ I- do pewnego wieku śmiertelność osobników jest niewielka, a dopiero w późniejszym wieku rośnie np. człowiek ,zebry ,bawołu .

17. Typ II (liniowy) wskazuje na jednakoweprawdopodobieństwo śmierci niezależnie od wieku osobników- taki rozkład śmiertelności wykazują np. zgromadzone w glebie nasiona z wielu populacji roślin; • Typ III cechuje duża śmiertelność w okresie młodocianym a jednocześnie znaczna przeżywalność osobników w wieku zaawansowanym np.ryby morskie,mięczaki,żółw.

18. Przyczyny śmiertelności: • Środowiskowe np. brak pokarmu, • Osobnicze, np. starzenie się ,brak opieki nad potomstwem, sposób rozrodu, • Populacyjne np. zagęszczenie, konkurencja, • Biocenotyczne np. organizmy chorobotwórcze.

19. Przyrost naturalny. Przyrost naturalny= rozrodczość-śmiertelność • Może być: • Dodatni, • Ujemny, • Zerowy

20. Struktura wiekowa i płciowa populacji. • Struktura płciowa wskazuje że w życiu każdego osobnika można wyróżnić okresy rozwoju: • Przedrozrodczy, • Rozrodczy, • Porozrodczy. • Dotyczy gatunków ,które wykazują dymorfizm płciowy i obejmują zależności między liczbą samie i samców.

21. Struktura wiekowa. • Określa udział w populacji osobników w różnych grupach wiekowych (młodych, dojrzałych i starych) .W zależności od wieku osobników wyróżnia się populacje: • Rozwijająca się, • Ustabilizowana, • Wymierająca.

22. Graficzne przedstawienie struktury wiekowo – płciowej. • Rozwijająca się:

23. Ustabilizowana

24. Wymierająca

25. Wnioski : • Analizując cechy populacji można wnioskować o jej stanie i przyszłych losach. • Określa proporcje wiekowe i płciowe, • Pozwala określać przyrost naturalny (np..niż/wyż demograficzny), • Utrzymuje równowagę biologiczną.