TEATR GRECKI

1. TEATR GRECKI Oprac. Anna Horodelska

2. Teatr grecki – wywodzi się z tradycji obrzędów religijnych, zwłaszcza związanych z obchodami ku czci Dionizosa. • Podczas uroczystości na cześć boga śpiewano pieśni, zwane dytyrambami i tańczono. Wieśniacy przebierali się w skóry zwierzęce, aby przypominać towarzyszy dionizyjskiego pochodu – sylenów i satyrów. • Chóry Dionizosa, śpiewające pieśni pod przewodnictwem kierownika chóru (koryfeusza), zostały nazwane chórami koźlimi, a ich pieśń – pieśnią kozła, czyli tragedią (od tragos - kozioł, ode – pieśń). Caravaggio (1573-1610) - Bachus.

3. Święta Dionizosa obchodzono kilka razy do roku, do najbardziej znanych należały tzw. Dionizje Małe (Wiejskie) i Dionizje Wielkie (Miejskie), odprawiane w Atenach. Tragedia antyczna wywodzi się z Dionizji Wielkich. Pieśni chóralne na cześć Dionizosa przechodziły stopniową ewolucję, aż w końcu przybrały formę znaną nam dzisiaj jako tragedia grecka. Teatr grecki w Taorminie

4. Tespis • wyćwiczył swoje chóry w śpiewaniu i woził je od wioski do wioski. • do tańca i śpiewu wprowadził „opowiadacza” (zwanego po grecku hypokrites), który stał się pierwszym aktorem, prowadzącym dialog z chórem. • aktor zmieniał kostium i maskę i wracał na scenę, przybierając różne role.

5. Ewolucja dramatu antycznego • zrezygnowanie z przedstawiania losów jedynie Dionizosa, • sięgnięcie także do innych mitów. • rezygnacja z chóru satyrów na rzecz chóru złożonego z innych osób – zależnie od tematyki tragedii. • ograniczenia roli chóru i elementu opowiadającego na rzecz elementu dramatycznego, przenoszącego coraz więcej akcji na scenę. • Coraz mniej się na scenie śpiewało, a coraz więcej odgrywało.

6. Ajschylos i Sofokles • Ajschylos wprowadził na scenę drugiego aktora; stwarzało to znacznie większe możliwości dramatyczne. • Trzeciego aktora wprowadził Sofokles i na tym liczba aktorów na scenie greckiego teatru się ograniczyła. Ajschylos Sofokles

7. Dom Eustoliosa, Cypr • Z czasem tematyka bohatersko-mitologiczna wyparła z tragedii treść dionizyjską, publiczność domagała się jej jednak. Rozwiązano to w ten sposób, że do wystawianych trzech tragedii (trylogii), dodawano dramat satyrowy i tym samym tworzono tetralogię. Trylogie były bardzo popularne. Początkowo tworzące je utwory pozostawały ze sobą w związku dramatycznym, jak np. Oresteja Ajschylosa. Z czasem trylogie zaczęły tworzyć samodzielne tragedie, np. Persowie Ajschylosa.

8. Teatr grecki z V wieku

9. Pierwsze greckie teatry znajdowały się pod gołym niebem, przeznaczone były dla dużej widowni. Budowano je wykorzystując warunki naturalne, na zboczach gór. Teatry były budowane z kamienia. • Widownię dzielono na sektory, co ułatwiało przemieszczanie się publiczności. • Miejsce dla widowni nosiło nazwę theatronu. • Skene (scena) znajdowała się na podwyższeniu, by wszyscy oglądający przedstawienie mogli widzieć rozgrywającą się akcję. • Poniżej sceny znajdowała się orchestra, na której przebywał chór. • Po bokach znajdowały się wyjściai wejścia na orchestrę – parodos. • Pod sceną znajdowało się proskenium – miejsce na garderobę i kulisy

10. Maski • W teatrze panowała wspaniała akustyka – ludzie w ostatnich rzędach słyszeli wszystko, co działo się na scenie. Aby mogli także wszystko widzieć, aktorzy ubierali się w charakterystyczny sposób – przywdziewali jaskrawe szaty i buty na koturnach, by byli bardziej widoczni. Kostiumy były długie, do ziemi, by zakrywały buty. Każda postać miała swoją maskę i perukę. Maska tragiczna lub komiczna określała charakter bohatera, pełniła też funkcję rezonatora. Peruki też miały swoje znaczenie: jasna to postać pozytywna, ciemna – negatywna, ruda – zdrajca, siwa – starzec. Tekst tragedii bądź komedii był śpiewany lub śpiewnie recytowany, chóry śpiewały i tańczyły.

11. Chór • Chór był złożony z dwunastu, piętnastu osób. Aktorami mogli być tylko mężczyźni, role kobiece odgrywali młodzi chłopcy przed mutacją. Badacze do dziś spierają się, czy kobiety mogły w ogóle oglądać przedstawienia teatralne. ANTYGONA wg Warszawskiej Opery Kameralnej Muzyka Zbigniew RUDZIŃSKILibretto Zbigniew RUDZIŃSKI według Sofoklesa