BBY 105 Bilginin Organizasyonu I

BBY 105 Bilginin Organizasyonu I FRBR & RDA

Kataloglama • Katalog için girişleri oluşturma süreci; Gerçekleştirilen işlemler: • Bibliyografik tanımlama, • Konu analizlemesi, • Sınıflama işlemleri, • Materyali fiziksel olarak rafa hazırlama.

Kataloglama Türleri • Özgün Kataloglama • Materyale ilişkin bibliyografik tanımlama unsurlarını teknik okuma ile oluşturma «Do-it-yourself cataloging!» • Kopya Kataloglama (Copy Cataloging) • Önceden oluşturulmuş katalog kayıtlarının çeşitli standartlar (Z39.50, MARC21, MARCXML…) aracılığıyla elektronik ortam üzerinden mevcut kataloga aktarılması

GENEL KATALOG • Kütüphane dermesinde nelerin bulunduğunu tanımlayan liste • Kütüphane dermesine erişim sağlayan liste AMAÇ?? Kullanıcılara kütüphane dermesinde nelerin bulunduğunu listelemek Varsa nerede olduklarını belirlemek.

Katalog kayıtlarında hangi bilgiler yer alıyor? • Bibliyografik bilgiler – (Bibliyografik tanımlama bilgileri) • Yazar, Eseradı, basım, Yayıncı, Tarih… v.b. • Konu bilgisi – konu ile erişim bilgileri • Erişim bilgileri • Yazar adı, eseradı, dizi, konu v.b. başlıkları. • Yöneltmeler: farklı adlarla yayınlanan eserlerin kayıtlarını bir arada toplamak üzere oluşturulan (bkz., ayrıca bkz., v.b.) başlıklar

Anglo American Cataloguing Rules Second Revised Edition (AACR2R)

MARCXML

FRBR (Gelişimi Functional Requirements for Bibliographic Records ) • Bibliyografik kayıtlar için işlevsel gerekliliklerden doğmuştur. • Kataloglama işlemlerine yönelik kavramsal bir modeldir. • Varlık ilişki diyagramına dayanır.

FRBR – (devamı) • Materyaller arasındaki ilişkileri kuran kavramsal bir model olarak tanımlanmakta; Modelde yer alan unsurlar; Eser Anlatım Gösterim Kopya

FRBR Kavramsal Modeli • Eser • Maddi bir nesne tarafından temsil edilmeyen soyut bir varlıktır. • Anlatım • Eserin alfasayısal, müzikal veya koreagrafik notasyon, ses, görüntü, nesne veya bunların birleşimiyle ifade edilmesi. • Gösterim – bir eserin bir anlatımının fiziksel olarak cisimlenmesi (Kitap, CD, Harita…) • Kopya

FRBR Modeli - devam ESER: ANLATIM: GÖSTERİM: KOPYA:

FRBR Örnek • Charles Dickens – «A Christmas Carol» romanı (eser) • İspanyolca’ya çevrilmiş sürümü – (Anlatım) • Kitap halindeki formatı – (gösterim) • Kütüphanelerdeki kopyaları (kopya)

FRBR - devam

FRBR Faydaları • Kullanıcıların aynı bilgi kaynağının farklı formatlarına kolayca erişimini sağlar. • Bir bibliyografik kayıtta neyin önemli olduğunu tanımlar. • Metadata ve benzeri kayıtların yapılandırılması için düzenleme ilkelerini açıklar.

Kullanıcılar açısından FRBR? • Tek bir eserin farklı ortamlardaki anlatımlarını kolayca görebilme • Bütün gösterimlerin kolayca bulunması • Birbiriyle ilişkili eserler ve gösterimler arasındaki ilişkileri daha iyi anlayabilme

Kütüphaneciler açısından FRBR?? • Bütün «anlatımlar» farklı ortamlardaki formatlar için eser sadece bir kez kataloglanır. • Bütün gösterimler için anlatım bir kez kataloglanır. • Kopya kataloglama aynı kalır.

RedLightGreen http://www.redlightgreen.com ÜNAK’05 Bilgi Hizmetlerinin Organizasyonu ve Pazarlanması, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul, 22-24 Eylül 2005

ÜNAK’05 Bilgi Hizmetlerinin Organizasyonu ve Pazarlanması, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul, 22-24 Eylül 2005

Okuma Listesi • Tonta, Y. - Bibliyografik Kayıtlar İçin İşlevsel Gerekler Kavramsal Modeli • Taylor, W. & Teague, K. – FRBR in Practice (http://www.ariadne.ac.uk/issue64/taylor-teague/

BBY 105 Bilginin Organizasyonu I