SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

1. SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

2. Mówimy o : "Zdrowie nikomu nie spada z nieba, o zdrowie trzeba stale zabiegać" Kto z nas zastanawia się na co dzień, jakie czynniki mają wpływ na nasze zdrowie?

3. skażeniu środowiska i słabej opiece medycznej

4. "spadku po przodkach” stylu życia

5. Najmniej chętnie przyznajemy, że to stylem życia wpływamy na swoje zdrowie i kondycję.

6. Źle się odżywiamy Żyjemy w permanentnym stresie i zapracowaniu

7. bez aktywnego wypoczynku i rekreacyjnego sportu

8. Uzależniamy się od używek, TV, komputera

9. Co to jest promocja zdrowia ? Jest procesem nastawionym na zdrowie - jego pomnażanie i rozwój, głównie poprzez uczenie zachowań prozdrowotnych

10. Szczególnie ważna wydaje się praca z dziećmi i młodzieżą, ponieważ skuteczność oddziaływań jest większa, gdy są one skierowane do młodszego odbiorcy, bez utrwalonych złych, antyzdrowotnych nawyków. Przekazując młodym ludziom wiedzę o zdrowiu i kształtując ich postawy oraz umiejętności, można nauczyć ich prowadzenia zdrowego stylu życia, warunkującegozachowanie zdrowia przez całe życie zachowanie zdrowia przez całe życie.

11. Zdrowie należy tutaj rozumieć jako stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby albo niepełnosprawności. Zdrowie, to także zdolności i umiejętności pełnienia określonych ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska i radzenia sobie z tymi zmianami.

12. Wymienione w definicji trzy aspekty zdrowia są wzajemnie ze sobą powiązane i oznaczają:

13. fizyczny prawidłową budowę i funkcjonowanie całego organizmu,

14. psychiczny - • umysł zdolny do jasnego i logicznego myślenia • emocje i uczucia z umiejętnością ich wyrażania i rozpoznawania • oraz radzenie sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi,

15. społeczny zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi

16. Aspekt psychiczny i społeczny razem tworzą psychologiczny wymiar zdrowia człowieka.

17. Czynniki warunkujące zdrowie

18. Największy wpływ na zdrowie człowieka ma prowadzony przez niego styl życia, rozumiany jako zespół codziennych zachowań dotyczących: • odżywiania, • aktywności fizycznej i rekreacji, • higieny, • bezpieczeństwa, • spożywania substancji uzależniających, • relacji międzyludzkich • radzenia sobie ze stresem.

19. Zachowania sprzyjające zdrowiu (prozdrowotne ,pozytywne): • Aktywność fizyczna, • Racjonalne żywienie, • Czystość ciała i otoczenia, • Zachowanie bezpieczeństwa, • Utrzymywanie właściwych relacji między ludźmi, • Radzenie sobie ze stresem, • Poddawanie się profilaktycznym badaniom medycznym,

20. Zachowania zagrażające zdrowiu(antyzdrowotne, negatywne): • Palenie tytoniu , • Nadużywanie alkoholu, • Używanie innych substancji psychoaktywnych, • Ryzykowne zachowania seksualne,

21. W niewielkim stopniu zdrowie zależy od czynników : • środowiska fizycznego (głównie od zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby) , • biologicznych (m.in. od uwarunkowań genetycznych), • opieki medycznej ( poziomu usług służby zdrowia).

22. O zdrowie należy dbać w każdym okresie życia, doskonalić je i pomnażać poprzez dokonywanie właściwych wyborów i podejmowaniu decyzji sprzyjających zdrowiu. Promocja zdrowia powinna wykraczać poza obszar działań służby zdrowia i zająć ważna miejsce wśród zadań realizowanych m.in. przez polityków, ekologów, nauczycieli.

23. Podsumowując • promocja zdrowia jest to proces zmierzający do zachowania lub wzmocnienia zdrowia, pomagający ludziom w kształtowaniu zdrowego stylu życia i środowiska sprzyjającego zdrowiu.

24. TROCHĘ Z HISTORII • Koncepcja szkoły promującej zdrowie narodziła się w Europie w połowie lat osiemdziesiątych. • W 1992r. utworzono Europejską Sieć Szkół Promujących Zdrowie, która zakłada że: - szkoła promująca zdrowie to inwestycja dla edukacji, zdrowia i demokracji - każde dziecko i młody człowiek w Europie ma prawo i powinien mieć możliwość uczyć się w szkole promującej zdrowie • Polska włączyła się do sieci we wrześniu 1992 r., jako jeden z pierwszych krajów. • Program realizowany jest pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. (1 września 2000r.porozumienie pomiędzy MEN i MZ w sprawie wspierania edukacji zdrowotnej w szkole oraz rozwoju sieci szkół promujących zdrowie).

25. Co to jest szkoła promująca zdrowie ? Miejsce życia, pracy, nauki i zabawy, w którym obowiązują specyficzne normy, prawa i obowiązki. W nim cała społeczność szkolna: Podejmuje wspólne działania dla poprawy swojego zdrowia i samopoczucia przez: - zmianę zachowań zdrowotnych - tworzenie zdrowego środowiska fizycznego i społecznego Zachęca innych w swym otoczeniu, zwłaszcza rodziców do podobnych działań przez: - otwartość i dialog - partnerstwo - współdziałanie Uczy się, jak zdrowiej i lepiej żyć przez: - edukację zdrowotną - rozwój osobisty, społeczny i zawodowy

26. Nadrzędnym celem szkoły promującej zdrowie jest zdrowy styl życia całej społeczności szkolnej.

27. Szkoła promująca zdrowie jest ideą, stanem doskonałym. Idei nie można osiągnąć, ani zrealizować. Należy ją tylko: • wcielać w życie, • odkrywać w sobie i innych, • służyć jej, • dążyć do niej. Szkoła promująca zdrowie jest organizacją rozwijającą się.

29. Co jest potrzebne aby tworzyć szkołę promującą zdrowie? MODEL DZIAŁAŃ ,,technologia”- ustalenie etapów pracy i ich realizacja ORGANIZACJA struktura , która umożliwi realizację zadań i sprawdzenie efektów • IDEA • koncepcja -określenie • kryteriów SzPZ • celu, do którego • zmierzamy STRATEGIA metody, podejścia i inne zasady specyficzne w promocji zdrowia LUDZIE społeczność szkolna, rodzice, osoby ze społeczności lokalnej oraz osoby z organizacji i instytucji wspierającej ich wysiłki

30. 1.IDEA Trzy główne cechy szkoły promującej zdrowie • Edukacja zdrowotna, jako ważny element obowiązkowego programu nauczania szkoły. • Etos zdrowia ( czyli jej ,, ukryty” program) - środowisko fizyczne i społeczne oraz polityka i organizacja, wspierające edukację zdrowotną i sprzyjające zdrowemu stylowi życia oraz dobremu samopoczuciu. 3. Współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną.  ( Na podstawie: Woynarowska,Barbara (red.)  (1995) Jak tworzymy   szkołę promującą zdrowie: doświadczenia z realizacji projektu   Szkoła promująca zdrowie 1992-1995: poradnik dla szkolnych   koordynatorów i zespołów ds. promocji zdrowia oraz osób ich   wspierających. Warszawa: Polski Zespół ds. Projektu Szkoła   Promująca Zdrowie, s.22)

31. Biorąc pod uwagę te cechy przyjęto, że szkoła taka tworzona jest na trzech, wzajemnie powiązanych płaszczyznach:

32. Istotą SzPZ jest intensyfikacją tego, czego nauczono w ramach edukacji zdrowotnej przez wspierające działania szkoły, rodziny, społeczności w której dziecko żyje. Jeżeli to, czego młodzież nauczy się w klasie, nie jest zbliżone do tego, co widzi i stosuje w szkole, domu i najbliższym otoczeniu, to cała wiedza jest niewiarygodna i nie ma żadnego wpływu na młodego człowieka.

33. Szkoła promująca zdrowie to szkoła, która : • w szczególny sposób propaguje zdrowy styl życia wśród uczniów, • wyposaża uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania wyborów dla poprawy własnego zdrowia, • kształtuje w uczniach poczucie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, • prowadzi wszechstronną edukację propagującą zdrowie , • zachęca do działań prozdrowotnych zarówno uczniów szkoły, ich rodziców i wszystkich pracowników szkoły.

34. 2. STRATEGIA Tworzenie SzPZ polega na wprowadzaniu wielu zmian o charakterze systemowym, którym może towarzyszyć: • opór • emocje (pozytywne lub negatywne)

35. Etapy wprowadzania zmian: • INICJACJA - decyzja o podjęciu innowacji, budowanie porozumienia dla jej wprowadzenia • WDROŻENIE – próba wprowadzenia innowacji w życie • INSTYTUCJONALIZACJA – innowacja jest postrzegana nie jako coś nowego, lecz staje się częścią rutynowej działalności szkoły

36. 3. ORGANIZACJA • Tworzenie SzPZ jest procesem wymagającym zaangażowania wielu ludzi i szerokich , różnorodnych działań. • Prace organizowane są przez : • szkolnego koordynatora , który pełni rolę lidera oraz ,,agenta ( promotora, rzecznika) zmian • szkolny zespół promocji zdrowia, w skład którego wchodzą dobrowolnie zgłaszający się przedstawiciele wszystkich grup społeczności szkolnej:

37. nauczyciele • pracownicy szkoły ( w tym opiekun samorządu uczniowskiego) • uczniowie • pielęgniarka szkolna • rodzice • osoby z samorządu lokalnego Ważne, aby osoby te cechowała: • Aktywność 3. Twórcze działania • Zaangażowanie 4. Wspieranie koordynatora ( Zadania i organizacja pracy zespołu zostaną przedstawione na spotkaniu szkoleniowym w nowym roku szkolnym).

38. cd. ORGANIZACJA 3.Dokumentacja działań szkoły Formy: • kroniki szkolne, albumy ze zdjęciami • Teczki , segregatory z materiałami, planami, wynikami diagnozy wstępnej i ewaluacji wyników • Filmy video, taśmy magnetofonowe, przeźrocza • Plakaty ze spotkań i warsztatów • Wycinki prasowe

39. 4.Wspieranie pracy szkoły przez: • wojewódzką sieć szkół promujących zdrowie tworzoną przez szkoły (które dobrowolnie przystąpiły do niej i spełniły kryteria) i wspieraną przez wojewódzkiego koordynatora i wojewódzki zespół wspierający szkoły. Wojewódzki koordynator Śląskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie – p. Barbara Dobias- Mola; konsultant- Tomasz Wojtasik ) b)Krajową Sieć Szkół Promujących Zdrowie, która zrzesza wszystkie wojewódzkie sieci c)Europejską Sieć Szkół Promujących Zdrowie, która wspiera krajowych koordynatorów, przygotowuje materiały np. do szkolenia nauczycieli, do ewaluacji

40. MODEL ,, technologia” tworzenia szkoły promującej zdrowie Jego podstawą są założenia projektu oraz strategia rozwiązywania problemów. Aby działać skutecznie w projekcie konieczne jest przestrzeganie zasad: • Jasno sformułowany kontrakt oraz podział zadań między ludźmi i organizacjami. 2. Stworzenie struktury organizacyjnej ( lider zespołu), inwestycja w jej rozwój. • Akceptacja i współuczestnictwo przedstawicieli odbiorców w podejmowaniu decyzji, planowaniu i ewaluacji.

41. Powiązanie projektu z celami i zadaniami danej organizacji (program i organizacja szkoły). 5. Cykliczne planowanie zadań. 6. Rozwój współpracy między innymi strukturami, grupami, które tradycyjnie działają w izolacji. 7. Wymiana doświadczeń i wyników . • Duża widoczność ( marketing) projektu w środowisku. 9. Wsparcie z zewnątrz – kształcenie, doradztwo.

42. Esencją szkoły promującej zdrowie są ludzie tworzący społeczność szkolną i potrafiący rozwijać dialog, którego sensem jest wiara w drugiego człowieka; wiara w jego potencjał zdrowotny (intelektualny, fizyczny, społeczny i duchowy). Szkołę promującą zdrowie można nazwać szkołą dialogu!

43. MODEL DZIAŁAŃ W TWORZENIU SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE Chęć Zrozumienie idei Pozyskanie ludzi Stworzenie struktury Zobowiązania 2. DIAGNOZA STANU WYJŚCIOWEGO 5.EWALUACJA WYNIKÓW Sprawdzenie czy osiągnięto cel ( sukces) Zebranie danych Lista problemów 1.PRZYGOTOWANIE 3.PLANOWANIE DZIAŁAŃ I EWALUACJA 4. DZIAŁANIE Realizacja planu Monitorowanie Ewentualne korekty Wybór priorytetu Określenie celu Budowa planu działań i ich ewaluacja

44. ETAPY TWORZENIA SzPZ * inicjacja- narodzenie się pomysłu i chęci tworzenia SzPZ w społeczności szkolnej * Propagowanie idei w społeczności szkolnej, wśród rodziców i społeczności lokalnej PRZYGOTOWANIE * Pozyskiwanie uczestników i sojuszników * Powołanie szkolnego koordynatora i zespołu ds. promocji zdrowia * Podjęcie wzajemnych zobowiązań przez osoby przystępujące do działania

45. * Zebranie danych dotyczących aktualnych problemów ludzi, warunków funkcjonowania szkoły DIAGNOZA STANU * Analiza tych danych WYJŚCIOWEGO * Ustalenie listy problemów do rozwiązania * Wybór problemu/ów/ priorytetowych * Określenie ich przyczyny i sposobów ich usunięcia BUDOWANIE PLANU DZIAŁAŃ * Ustalenie celów I ICH EWALUACJA * Zbudowanie planu działań dla osiągnięcia celów

46. * Realizacja planu DZIAŁANIA * Monitorowanie działań (ewaluacja) * Dokonywanie niezbędnych korekt dla osiągnięcia sukcesu EWALUACJA WYNIKÓW DZIAŁAŃ sprawdzenie czy osiągnięto cel

47. DIAGNOZASTANU WYJŚCIOWEGO W GIMNAZJUM NR 3 W BĘDZINIEbadanych 95 ( 43 uczniów,32 rodziców, 20 pracowników szkoły)

48. Kryteria przynależności do Sieci Szkół Promujących Zdrowie: Warunki wstępne: Szkołę/placówkę, która chce zostać przyjęta do Sieci Szkół Promujących Zdrowie powinna cechować: • aktywność na rzecz promocji zdrowia w szkole/placówce i środowisku lokalnym - działania te zapisane są w misji i wizji szkoły/placówki oraz zawarte w jej dokumentacji, • otwartość na zmiany, • przekonanie o słuszności idei szkoły promującej zdrowie u dyrektora szkoły/placówki, większości członków rady pedagogicznej oraz rady rodziców, • aktywne i twórcze zaangażowanie w realizację ścieżki edukacyjnej - edukacja prozdrowotna (lub innych form realizacji edukacji prozdrowotnej w przypadku placówki).

49. Okres przygotowawczy(minimum 6 miesięcy) W tym okresie: • Szkoła/placówka nawiązuje kontakt z wojewódzkim (powiatowym, miejskim) koordynatorem sieci szkół promujących zdrowie. 2. Dyrektor szkoły/placówki powołuje szkolnego koordynatora promocji zdrowia i zespół koordynujący. 3. Dyrektor szkoły/placówki zgłasza szkołę/placówkę do udziału w projekcie Śląska Sieć Szkół Promujących Zdrowie.

50. 4. Szkolny koordynator wraz z zespołem koordynującym uczestniczy w szkoleniach dla koordynatorów organizowanych przez Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis w Katowicach. • Szkolny koordynator zapoznaje radę pedagogiczną, radę rodziców oraz samorząd uczniowski z koncepcją, strategią i modelem tworzenia szkoły promującej zdrowie • Rada pedagogiczna podejmuje uchwałę o przystąpieniu do projektu Śląska Sieć Szkół Promujących Zdrowie.