Jak dbano o zdrowie na przestrzeni wieków?

1. Jak dbano o zdrowie na przestrzeni wieków? Za sprawą tej prezentacji zrozumiecie jak się zmieniały w różnych okresach historycznych sposoby dbania o zdrowie człowieka.

3. Zdrowie według najdawniejszych cywilizacji. • Niewiele wiadomo o postępach medycyny w najstarszych cywilizacjach z powodu braku wiarygodnych źródeł historycznych. • Wierzono, że od układu planet w momencie narodzin człowieka zależą jego późniejsze losy. • Powstał więc w starożytności pogląd, że wiele chorób jest powodowanych przez robaki, które powstają samoistnie, bądź są zsyłane przez bogów lub nieżyczliwych ludzi.

4. W starożytnym Egipcie znano się na stomatologii, zęby leczono, a najlepszym obiektem do poznania tej sztuki może być Ramzes II. Znano borowanie i dbano o dziąsła. • Najbardziej o higienę dbali w starożytnym Egipcie kapłani, chyba bardziej od dam z arystokracji. • Grecy używali perfumowanych środków myjących. • Przeciętny Ateńczyk pojawiał się w łaźni raz-dwa razy w miesiącu lub w tygodniu. Niektórzy nawet codziennie.

6. Zdrowie w Starożytnej Grecji. • Uczniowie i zwolennicy Hipokratesa mieli niewielką wiedzę z dziedziny anatomii i fizjologii. • Celem obserwacji lekarskiej miało być przede wszystkim ustalenie przyczyny choroby, charakteru zaburzonych czynności, rokowania i sposobu leczenia.

7. Przełomowe znaczenie miała działalność Hipokratesa (460-377 p.n.e.), do dzisiejszego dnia zwanego ojcem medycyny. Obalił on znaczną część rozpowszechnionych wówczas przesądów i przekonań o siłach nadprzyrodzonych wywołujących choroby. Nauka stworzona przez Hipokratesa, która na początku zmuszona była konkurować z uzdrowicielami, egzorcystami oraz kultem Asklepiosa i jego węży, ostatecznie utorowała nowy kierunek rozwoju medycyny. Hipokrates skoncentrował spojrzenie medyczne na pacjencie, a nie na chorobie, za najważniejsze uważał rozmowę z pacjentem i jego dokładne badanie fizyczne, był jednocześnie internistą i chirurgiem.

10. Zdrowie w czasach Aleksandra Wielkiego. • Uczeni stosowali leki metodą prób i błędów. • Pojawienie się bazylii (znanej przyprawy) w Grecji w wyniku podbojów Aleksandra Wielkiego. • Okres ten przyczynił się również do upowszechniania elementów medycyny Wschodu do kultury europejskiej.

11. Zdrowie w Starożytnym Rzymie. • W starożytnym Rzymie sztuka medyczna opierała się wyłącznie na osiągnięciach greckiej medycyny, nawet na czas wypraw wojennych zatrudniano greckich lekarzy. • Najwybitniejszym przedstawicielem medycyny tego okresu był Galen z Pergamonu (jego liczne pisma, które wywierały wpływ na medycynę przez kilkanaście kolejnych wieków).

13. Zdrowie i higiena w wiekach średnich. • W średniowiecznej Europie przedmiotem sporów lekarzy i duchownych była kwestia, czy choroby są sprowadzane przez szatanów sprzeciwiających się woli Boga, czy też są wynikiem działania Boga. • Są jednak dowody, że w tym okresie dbano w niektórych krajach o higienę. • W miastach, w średniowieczu, każda dzielnica posiadała swe łaźnie, z frontem od ulicy.

15. Nie brakuje przy tym w okresie średniowiecza środków czystości. Istniało mydło – w Paryżu istnieje obowiązek pieczętowana produkowanych kostek mydła. Istniały trzy rodzaje mydła : galijskie, żydowskie, saraceńskie w zależności od użytych do jego produkcji środków : oliwy, tłuszczu zwierzęcego zmieszanego z potasem. Mycie głowy także nie sprawiało problemu. Zęby wybielało się z kolei pastą ze sproszkowanego korala lub części kostnych mątwy. Woda była wtedy niemal sakralnym elementem życia, była też swego rodzaju lekarstwem.

17. Higiena w czasach nowożytnych. • W czasach nowożytnych higiena przeżywała w wielu krajach kryzys (w wieku XVI bardziej dbano o czystość niż w wieku XVII, a sytuacja poprawiła się dopiero w okresie oświecenia). • Przyczyną dużej śmiertelności były braki w wyżywieniu, liczne wojny i nieurodzaj. • W miastach istniały wodociągi, które zapewniały dostęp do czystej wody. • Dużym problemem było zaleganie śmieci (w miastach sprzątano je zaledwie dwa razy do roku).

19. W okresie oświecenia Stanisław Konarski w ustawach szkolnych zalecał dbałość o higienę wychowanków, nakazując, aby uczniowie myli codziennie twarz, ręce, szyję i uszy. Natomiast kąpali się tylko 2-3 razy w roku, w lecie, za pozwoleniem rektora…

20. COŚ O HIGIENIE Z XVIII-WIECZNEGO WERSALU… • W monstrualnych perukach kobiety hodowały wszy. • W pałacu wersalskim - jednym z najpiękniejszych na świecie nie było toalet. • Ludwik XIV kąpać się nie lubił, a za to chciał, aby kilka razy dziennie nacierać go wodą toaletową.

21. Jak dbano o zdrowie w XIX i XX wieku? • Poziom higieny ludzi XIX w. od naszego dzieliła jeszcze przepaść. We Francji XIX w., i to drugiej jego połowy, mieszczanie myją często tylko ręce, raz dziennie twarz i zęby, nogi - raz, dwa razy w miesiącu, głowę bardzo rzadko. • Z kolei robotnicy uważali się za czystych, jeżeli myli czasami ręce. • Małą wagę przywiązywało się do stanu łazienek i kuchni (muchy), długo nie było spłukiwania odchodów bieżącą wodą. • Także podejście do chorób pełne było stereotypów i zabobonów.

22. Higiena w okresie zaborów. • Szczególnie narażone były na to pozostające pod zaborami ziemie polskie. Liczne popowstaniowe represje, nierównomierny rozwój ekonomiczny poszczególnych dzielnic, wreszcie kłopoty aprowizacyjne mieszkańców, to tylko niektóre z bolączek trapiących polskie społeczeństwo. Reszty dopełniały bieda, brud i choroby zakaźne. • Najpopularniejszym środkiem czystości był ług – gęsta mieszanina popiołu i gorącej wody. Nieczęsto natomiast używano mydła, uważając go za niepotrzebny przedmiot bogactwa i zbytku. Ubrań nie zmieniano praktycznie wcale, zdarzało się, że tą samą koszule wkładano kilkakrotnie. Nic zatem dziwnego, że brudni, niedomyci ludzie, miesiącami chodzący w tej samej odzieży, stawali się siedliskiem robactwa, zapadali na świerzb, malarię, czy wreszcie dur brzuszny. Sytuację pogarszał dodatkowo pogłębiający się analfabetyzm, zacofanie, a także ślepa wiara w przesądy i zabobony.

23. Lucyna Ćwierczakiewicz • Olbrzymią rolę w popularyzacji tego zagadnienia odegrała Lucyna Ćwierczakiewiczowa, niekwestionowany w tym czasie autorytet w kwestiach kulinarnych. W wydawanych przez siebie kalendarzach i poradnikach, sporo miejsca poświęciła sprawom higieny, zdrowego odżywiania, ubioru i kosmetyków. Powoływała się przy tym na porady znanych i cenionych warszawskich higienistów i lekarzy, tłumaczyła artykuły zachodnioeuropejskich specjalistów, czy wreszcie dzieliła się własnymi doświadczeniami w tej dziedzinie.

24. Ćwierczakiewiczowa nie ograniczała się jedynie do spraw gospodarstwa domowego i kuchni. Jako popularyzatorka czystości i porządku, była również zwolenniczką higieny osobistej. Nic, więc dziwnego, że w zamieszczanych przez nią pogadankach medycznych, wielokrotnie pojawiały się informacje o myciu włosów, twarzy i rąk, a także właściwym czyszczeniu zębów.

25. Warszawa w okresie zaborów.

27. Upowszechnienie higieny dokonało się w Europie dopiero w XX w. Jeszcze w 1954 r. we Francji zaledwie połowa mieszkań dysponowała bieżącą wodą, jedna czwarta była wyposażona w toaletę, jedno na dziesięć w wannę lub prysznic i tyleż samo w centralne ogrzewanie. • O higienę trudno było zadbać podczas dwóch wojen światowych. • Przełom XIX i XX wieku to wielki rozwój medycyny (wynalezienie szczepionek i lekarstw na różnego rodzaju przypadłości).

29. Zdrowie na przełomie XX i XXI wieku. • W wyniku przemian technologicznych nastąpiła w tym okresie znaczna poprawa higieny człowieka. • To spowodowało między innymi wydłużenie się życia przeciętnego człowieka. • Zmniejszyła się również umieralność dzieci. • Dziś podstawą zdrowego odżywiania są warzywa i owoce. • Ważna jest też aktywność fizyczna.

30. Dziękuje