450 likes | 598 Views
Kapitał społeczny i kreatywność: synergia czy konflikt?. Seminarium: kultura i rozwój Janusz Czapiński Collegium Civitas 09.06.2010. gospodarka wiedzy.
E N D
Kapitał społeczny i kreatywność: synergia czy konflikt? Seminarium: kultura i rozwój Janusz Czapiński Collegium Civitas 09.06.2010
gospodarka wiedzy Źródło danych: Citizenship and Education in Twenty-eight Countries; The International Association for the Evaluation of Educational Achievement 1999/2000 Oczekiwane na rynku pracy w USA umiejętności pracowników ze względu na typ zadań w okresie 1960-2000
Wskaźniki KAPITAŁ SPOŁECZNY • Klasyczny kapitał społeczny (WVS) Uogólnione zaufanie do ludzi Przynależność do organizacji • Instytucjonalny kolektywizm (GLOBE culture, leadership, and organizations) Przywódcy wzmacniają lojalność grupową System ekonomiczny sprzyja maksymalizowaniu dobra wspólnego • Familizm (GLOBE) Dzieci są dumne z indywidualnych osiągnięć rodziców Rodzice są dumni z indywidualnych dokonań dzieci • Indeks etyki korporacyjnej (WB) Procent firm, które pozytywnie oceniają etykę korporacyjną, nie finansują (legalnie lub nielegalnie) polityków, nie przerzucają kosztów działania na państwo, nie dają łapówek, nie korumpują i nie oszukują banków i administracji publicznej • Otwarte sieci społeczne (Burt) Liczba brokerów w organizacji KAPITAŁ KREATYWNY • 3 T (technologia, talent, tolerancja) (Florida) • Poziom wykształcenia zbiorowości • IQ zbiorowości
Odsetek osób ufających ogólnie innym ludziom Źródło: dla wszystkich krajów, włącznie z Polską ESS - European Social Survey 2006/2007 (odsetek odpowiedzi 7-10 na skali: 0-„ostrożności nigdy za wiele”, 10-„większości ludzi można ufać”), dla Polski DS – Diagnoza Społeczna z lat 2003-2009 (odsetek odpowiedzi „większości ludzi można ufać” na skali: większości ludzi można ufać, ostrożności nigdy za wiele, trudno powiedzieć); średnia dla wszystkich krajów 32 proc.
Odsetek osób przekonanych, że inni ludzie najczęściej starają się być pomocni Źródło: dla wszystkich krajów, włącznie z Polską ESS - European Social Survey 2006/7 (odsetek odpowiedzi 7-10 na skali: 0-„ludzie najczęściej dbają wyłącznie o własne sprawy”, 10-„ludzie najczęściej starają się być pomocni”), średnia dla wszystkich krajów 26,1
Odsetek osób ufających ogólnie innym ludziom World Value Survey, 2005
Indeks nielegalnej korupcji korporacyjnej w 2004 r. Źródło: Kaufmann, 2004
Zaufanie menedżerów wyższego szczebla do uczciwości finansowej polityków w 2007 r. Źródło: The Global Competitiveness Report 2008-2009
kapitał społeczny w III RP Odsetek osób ufających innym ludziom, należących do co najmniej jednej organizacji, wolontariuszy i angażujących się w minionym roku w działania na rzecz społeczności lokalnej Źródło danych: Jakość życia Polaków w czasie zmiany społecznej, Diagnoza Społeczna i Polski Generalny Sondaż Społeczny
R2 = 0,57 Związek familizmu z kapitałem społecznym w 33 krajach
Inteligencji też nam nie brakuje From V. Buj, Person. & Individ. Diff., Vol. 2, pp. 168-169, 1981; subjects >16 yrs. old tested on the Cattell Culture Fair Test 3 (16 SD), standardized in the USA (IQ=100).
Wielkość klasy kreatywnej Źródło: ILO (2009) [http://laborsta.ilo.org, czerwiec 2010];
Nakłady na R&D w proc. PKB Źródło: European Commission
Odsetek badaczy Źródło: European Commission
Liczba wniosków patentowych na 1 mln ludności Źródło: European Commission
Znaczenie kapitału społecznego i kreatywnego dla rozwoju gospodarczego
dużo ------STRUKTURALNE LUKI -------mało Znaczenie brokerów dla efektywności firm twórczych Źródło: Ronald S. Burt, Structural holes versus network closure as social capital, 2005
R2 = 0,51 Związek między familizmem i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006 w 47 krajach
R2 = 0,24 Związek między instytucjonalnym kolektywizmem i zmianą PKB per capita w latach 1995-2006 w 47 krajach
R2 = 0,14 Związek między klasycznym kapitałem społecznym i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006
R2 = 0,52 Związek między indeksem etyki korporacyjnej i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006 w 97 krajach indeks etyki korporacyjnej: procent firm, które pozytywnie oceniają etykę korporacyjną, nie finansują (legalnie lub nielegalnie) polityków, nie przerzucają kosztów działania na państwo, nie dają łapówek, nie korumpują i nie oszukują banków i administracji publicznej
R2 = 0,70 Związek między wykształceniem i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006
R2 = 0,62 Związek między IQ i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006
R2 = 0,59 Związek między nakładami na R&D i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006
10,00 A IRL FIN A NOR A A SWE 9,00 A DNK A A NLD GRC A AUT LnGDP_1995_2006 A EST BEL A SVN A A A ESP FRA A A LVA GER HUN A A POL 8,00 A A ITA A A PRT CZE SVK BGR A A ROM 7,00 -5,00 0,00 5,00 10,00 Kreatywność R2 = 0,60 Związek między indeksem kreatywności (technologia i talenty) i zmianą logarytmu PKB per capita w latach 1995-2006
Pomostowy kapitał społeczny (zaufanie i organizacje) jako predyktor logarytmu wzrostu PKB per capita w krajach ubogich (lewy panel) i bogatych (prawy panel) R2 = 0,44 R2 = 0,17
Poziom wykształcenia społeczeństwa jako predyktor logarytmu wzrostu PKB per capita w krajach ubogich (lewy panel) i bogatych (prawy panel) R2 = 0,17 R2 = 0,58
Znaczenie kapitału kreatywnego (IQ w latach 90-tych XX w.) i pomostowego kapitału społecznego (uogólnione zaufanie z lat 90-tych XX w.) dla wyjaśnienia logarytmu wzrostu PKB per capita w latach 1995–2006 w grupie 23 bogatych i 33 ubogich krajów (wg 1995 r.) procent wariancji wyjaśnionej przez dany kapitał przy kontroli pozostałego (VIF < 2) Źródło danych: Lynn and Vanhanen, 2002i WVS 2 i 3 fala
Znaczenie kapitału ludzkiego (wykształcenie w 2000 r.) i pomostowego kapitału społecznego (uogólnione zaufanie z lat 90-tych XX w.) dla wyjaśnienia logarytmu wzrostu PKB per capita w latach 1995–2006 w grupie 23 bogatych i 33 ubogich krajów (wg 1995 r.) procent wariancji wyjaśnionej przez dany kapitał przy kontroli pozostałego (VIF < 2) Źródło danych: WB i WVS 2 i 3 fala
Efekt synergii potencjału kreatywnego (IQ) i kapitału społecznego w zakresie lnPKB w latach 1995-2006 w grupie 59 krajów
Efekt synergii potencjału kreatywnego (wykształcenie) i kapitału społecznego w zakresie lnPKB w latach 1995-2006 w grupie 58 krajów
Efekt synergii potencjału kreatywnego (IQ) i familizmu w zakresie lnPKB w latach 1995-2006 w grupie 49 krajów
Efekt synergii potencjału kreatywnego (wykształcenie) i familizmu w zakresie lnPKB w latach 1995-2006 w grupie 48 krajów
R2 = 0,33 Związek między interaktywnym IQ i zmianą logarytmu PKB per capita w krajach rozwiniętych w latach 1995-2006
R2 = 0,38 Związek między interaktywnym wykształceniem i zmianą logarytmu PKB per capita w krajach rozwiniętych w latach 1995-2006
R2 = 0,14 R2 = 0,57 Związek między interaktywnym R&D i zmianą logarytmu PKB per capita w krajach ubogich (lewy panel) i rozwiniętych (prawy panel) w latach 1995-2006
Najbardziej i najmniej rozwinięte branże przemysłowe w Polsce w stosunku do UE Źródło: Andrzej Karpiński, Dialog wokół przyszłości przemysłu, Dialog, 2009, 3-4
Jaki jest próg rozwoju, przy którym kapitał społeczny zyskuje większe niż kapitał kreatywny znaczenie jako przesłanka dalszego wzrostu dobrobytu? W gospodarce opartej na wiedzy i w nowoczesnych firmach, których funkcjonowanie oparte jest na wiedzy, same talenty i technologie są niewystarczającymi zasobami rozwojowymi; niezbędne jest ich połączenie z kapitałem społecznym. Analiza empiryczna trendów w porównaniach międzynarodowych sugeruje, że progiem tym jest 10-12 tys. dolarów PKB per capita w dolarach z 2000 r. Polska przy wzroście średnio rocznie 3 proc. osiągnie ten próg za 8-10 lat. Jeśli w tym okresie nie wzrośnie w naszym kraju poziom kapitału społecznego, dalszy rozwój gospodarczy Polski zostanie zahamowany lub znacznie spowolniony niezależnie od stopnia inwestycji w kapitał kreatywny.