ADAYLIK SÜRECİ NDE AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI

1. ADAYLIK SÜRECİNDE AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI Bülent ÖZCAN T.C. Başbakanlık AB Genel Sekreterliği Uzman

2. ADAYLIK SÜRECİNDE AB MALİ YARDIMLARI • Katılım Öncesi Mali Yardım • (Hibeler) • Avrupa Yatırım Bankası Kredileri • Topluluk Programları • -6.Çerçeve Programı • -Eğitim Programları • (Sokrates, Leonardo ve Gençlik) AB Mali Yardımları

3. KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM • Adaylık dönemi ile AB mali yardımlarının uygulama sistemi değişti; AB mali yardımları “Merkezi Olmayan” bir sistem içerisinde uygulanacaktır... MERKEZİ OLMAYAN YAPILANMA Ulusal Mali Yardım Koordinatörü Mali İşbirliği Komitesi Ulusal Fon ve Ulusal Yetkilendirme Görevlisi Merkezi Finans ve İhale Birimi 18 Temmuz 2001 tarih2001/41 sayılı Başbakanlık Genelgesi

4. KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi • Avrupa Birliği ile Mali İşbirliğinin koordinasyonu • Projelerin öncelikler doğrultusunda seçilmesi • Hazırlık çalışmalarının yapılması ve izlenmesi • AB Komisyonu ile Finansman Anlaşmasının imzalanması ULUSAL YARDIM KOORDİNATÖRÜ -AB Genel Sekreteri -Sekreteryası ABGenel Sekreterliği tarafından yürütülür.

5. ADAYLIK SÜRECİNDE TÜRKİYE-AB MALİ İŞBİRLİĞİ Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi Mali İşbirliği çerçevesinde yürütülen çalışmalar arasında gerekli uyumun sağlanması • MALİ İŞBİRLİĞİ KOMİTESİ • Dışişleri Bakanlığı, • Maliye Bakanlığı, • Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, • Hazine Müsteşarlığı • Avrupa Birliği Genel Sekreterliği

6. KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi Avrupa Birliği ile finanse edilen projelerin ihalelerinin düzenlenmesi ve ihalelere ilişkin Avrupa Birliği kural, düzenleme ve usullerine bağlı kalınması ve uygun bir raporlama sisteminin işlemesi MERKEZİ FİNANS ve İHALE BİRİMİ Merkezi Finans ve İhale Biriminin kurulmasına ilişkin olarak 14 Şubat 2002 tarihinde AB Komisyonu ile imzalanan Mutabakat Zabıtları TBMM tarafından kabul edilmiş ve 20 Mart 2003 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

7. MALİ YARDIM MİKTARLARI Aralık 2002 Kopenhag Zirvesi : Türkiye’ye yapılan mali yardımlar artırılacak... milyon €

8. AVRUPA BİRLİĞİ PROJELERİ AB Mali yardımları ile finanse edilen projeler iki ayrı başlıktaele alınmalıdır… I Çerçeve Projeler II Mikro Projeler

9. ÇERÇEVE PROJELERE NASIL KARAR VERİLİYOR? Kamu Kuruluşları Proje Önerileri Sektörel Çalışma Grupları Mali İşbirliği Paketi ABGS AB Kamu Kuruluşları Proje Önerileri Eylül………………………………………………………………………Nisan

10. 2002-2005 DÖNEMİ MALİ İŞBİRLİĞİ PROJELERİ 126 M € Toplam 18 Proje 2002 Yılı Proje Paketi Projelerin uygulaması devam ediyor… 144 M € Toplam 28 Proje 2003 Yılı Proje Paketi Projelerin uygulaması devam ediyor… 250 M € Toplam 38 Proje Finansman Anlaşması henüz imzalandı. Uygulama 2005 yılı sonunda başlayacak… 2004 Yılı Proje Paketi 300 M € Toplam 37 Proje Finansman Anlaşması İmzalanacak. Uygulama 2006 yılında başlayacak… 2005 Yılı Proje Paketi Katılım Öncesi Mali Yardım kapsamında geliştirilen proje sayısı = 121

11. Mevzuat Uyumu ve Kurumsal Yapılanma için Teknik Yardım Mevzuat Uyumunun Desteklenmesi için Yatırımlar 1/3 1/3 1/3 • Ekonomik ve Sosyal Uyum • . Bölgesel Kalkınma • KOBİ’ler • Sınır Ötesi İşbirliği 2000-2006 DÖNEMİNDE MALİ YARDIM HANGİ ALANLARDA KULLANILIYOR ?

12. KATILIM ÖNCESİ YARDIM MEKANİZMASI (2007 – 2013) Kurumsal Kapasite Gelişimi Bölgesel ve Sınırötesi İşbirliği Bölgesel Kalkınma İnsan Kaynakları Kırsal Kalkınma • Mevzuat uyumu • Kamu Yönetimi Reformu • Adalet ve İçişleri Reformları • Sivil Toplumun Geliştirilmesi • Mali Kontrol • Çevre Politikaları • Eğitim reformu • Sınırötesi İşbirliği • Uluslararası ve bölgelerarası işbirliği • Ulaştırma altyapısı • Çevre altyapısı • Enerji altyapısı • Eğitim altyapısı • Sağlık altyapısı • KOBİ’lere destek • İstihdamın artırılması • İstihdam kalitesinin artırılması • Sosyal dışlanmayla mücadele • Mesleki eğitim • Tarımsal işletmelere destek • Tarımsal mamullerin işlenmesi ve pazarlanması • Ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi • Üretici birliklerine teknik destek

13. 2002-2005 Dönemi AB Mali Yardımlarının Sektörel Dağılımı

14. TARIM ALANINDAKİ PROJELER* *Tarım projeleri için ayrılan kaynak toplam 73.227.500 €’dur. Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

15. ÇEVRE ALANINDAKİ PROJELER* *Çevre projeleri için ayrılan kaynak toplam 70.330.000 €’dur. Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

16. ALTYAPI PROJELERİNİN FİNANSMANI BÜYÜK ALTYAPI PROJELERİNİN HAZIRLANMASI Çevre Bakanlığı Proje önerileri Proje önerileri ABGS AB DPT Proje önerileri Proje önerileri İller Bankası

17. ALTYAPI PROJELERİNİN FİNANSMANI ALTYAPI PROJELERİ 2005 Mali İşbirliği Paketi 2006 Paketi için Proje Önerileri • Nevşehir Sıvı Atık Yönetimi Projesi • Tokat Sıvı Atık Yönetimi Projesi • Bitlis Katı Atık Yönetimi Projesi • Konya Katı Atık Yönetimi Projesi • Balıkesir Katı Atık Yönetimi Projesi • Çorum Katı Atık Yönetimi Projesi • Amasya Katı Atık Yönetimi Projesi • Kayseri Katı Atık Yönetimi Projesi • Kütahya Katı Atık Yönetimi Projesi • Rize-Artvin Katı Atık Yönetimi • Kuşadası Katı Atık Yönetimi Projesi • Çanakkale Katı Atık Yönetimi Projesi

18. ADALET ve İÇİŞLERİ ALANINDAKİ PROJELER* *Adalet ve İçişleri projeleri için ayrılan kaynak toplam 71.764.700 €’dur.

19. SAĞLIK ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

20. ENERJİ VE ULAŞTIRMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

21. ENERJİ VE ULAŞTIRMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

22. EKONOMİK VE SOSYAL UYUM ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

23. MİKRO PROJELERE NASIL KARAR VERİLİYOR? ÇERÇEVE PROJE HİBE Çerçeve Proje Bütçesi Çerçeve Projenin Hedef Kitlesindeki Kuruluşlar -STK’lar -KOBİ’ler -Yerel Yönetimler -diğer kuruluşlar

24. AB’DEN MALİ DESTEK ALAN PROJELER • Bugüne Kadar Hibe Sağlayan Hibe Programlarına Örnek • İŞKUR Aktif İşgücü Piyasaları Projesi • Mesleki Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi • Üreme Sağlığı Projesi Başvurusu Devam Eden Hibe Programları • Yerel Yönetimler Akdeniz İşbirliği • Sivil Toplum Geliştirme Hibe Programı

25. AKTİF İŞGÜCÜ PİYASALARI PROJESİ (İŞKUR) mesleki eğitim ve diğer aktif istihdam tedbirleri yoluyla hem işsizler hem de çalışanların istihdam edilebilirliklerini artırmak, iş bulma olanaklarını yükseltmektir. Amaç: Genel Bütçe: 32 Milyon € • Sivil Toplum Örgütleri • Üniversiteler • İşçi, işveren ve memur sendikaları • Konfederasyonlar • Sanayi, ticaret, ziraat ve meslek odaları • Yerel Yönetimler Kimler Faydalanabilir: • Projenin % 90’ı ödenir • Üst limit 375.000 € Teklif Edilebilecek Proje Bütçesi: Başvuru Tarihleri: Başvurular 15 Haziran 2004 ve 13 Eylül 2004 sona erdi!!

26. AKTİF İŞGÜCÜ PİYASALARI PROJESİ (İŞKUR) Birinci Değerlendirmede 709 Proje Başvurusundan 193 Projeye Finansman Sağlanmasına Karar Verilmiştir. Halı ve gıda sektörlerine yönelik kalifiye ara eleman yetiştirilmesi ve istihdamın artırılması projesi 207 Bin € Gaziantep Ticaret Odası Edirne İl Özel İdaresi 187 Bin € Ev Pansiyonculuğunu Geliştirme Projesi Çini ve Seramik Ustası Yetiştirme Eğitimi Projesi Kütahya Belediyesi 203 Bin € Tekstil Sektörüne kalifiye eleman yetiştirme kursu Konya Ticaret Odası 272 Bin € TEMA Vakfı Artvin ilinde Arıcılığı Geliştirme Projesi 167 Bin €

27. MESLEKİ EĞİTİMİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MEGEP) MEGEP projesinin genel hedefi ülkenin sosyo-ekonomik gereksinimlerine cevap veren modern, esnek ve yüksek nitelikli bir meslekî eğitim sisteminin geliştirilmesine destek vermektir. Amaç: Genel Bütçe: 4 Milyon € • STK’lar • Eğitim Kurumları • Sosyal Ortaklar (TOBB, TÜSİAD, TESK, TİSK, TÜRK-İŞ, DİSK, HAK-İŞ, KESK, Millî Eğitim Vakfı, MEKSA gibi) Hedef Kitle:

28. MESLEKİ EĞİTİMİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MEGEP) Değerlendirme sonucu 149 Proje Başvurusundan 35 Projeye Finansman Sağlanmasına Karar Verilmiştir. İnşaat Sektöründe Meslek Standartları ve Pratik Eğitim 169 Bin € Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası + TISK Bilgisayarlı Giysi Kalıp ve Tasarımı Kursları Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) + TOBB 138 Bin € Elektrikçiler Odası Mesleki Gelişim-Farkındalık ve MEGEP Uyum Çalışmaları Denizli Elektrikçiler Odası + TESK 81 Bin € Otomotiv Sanayii İçin Elektronik Kumanda Teknisyenliği Eğitimi 185 Bin € Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS)+ TISK

29. ÜREME SAĞLIĞI PROJESİ Türkiye’de başta kadın ve gençler olmak üzere nüfusun üreme sağlığı hizmetleri açısından durumunun iyileştirilmesidir. Amaç: 1.Çağrı Bütçesi 7,2 Milyon € 2.Çağrı Bütçesi 12,8 Milyon € Genel Bütçe: Kimler Faydalanabilir: • Sivil Toplum Örgütleri • Projenin % 90’ı ödenir • Üst limit 500.000 € Teklif Edilebilecek Proje Bütçesi: Başvuru Tarihleri: 2. Hibe Çağrısı Başvuruları için son tarih 28 Mart 2005

30. ÜREME SAĞLIĞI PROJESİ Birinci Değerlendirmede 71 Proje Başvurusundan 27 Projeye Finansman Sağlanmasına Karar Verilmiştir. Türkiye Aile Planlaması Derneği Erzincan, Kars, Erzurum, Bingöl, Diyarbakır, Batman, Siirt ve Hakkari illerinde çocuk ölümlerinin azaltılması için aile eğitimi Kelkit ilçesinde üreme sağlığı konularında farkındalığı artırmak üzere örgün okuma yazma kursları Kızılay Kelkit Şubesi Van ilinde üreme çağındaki kadın ve erkeklerin aile planlaması, güvenli annelik, menopoz, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, meme ve servikal kanserin erken teşhisi konusunda eğitilmeleri Tıbbi Araştırmalar Derneği İzmir Kemalpaşa Organize Sanayii Bölgesi’nde çalışan erkek işçilerde modern aile planlaması yöntemlerinin kullanım oranının artırılması Kemalpaşa Sanayici ve İşadamları Derneği

31. Akdeniz’de Yerel Yönetimler İşbirliği Programı (MED-PACT) Hibe Programının Amacı: 1. Belediyelerin işbirliği ağlarının güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması; uygun teknolojik ve yöntemsel bilgi ve araçlara ulaşımlarının geliştirmesi 2 . Akdeniz Belediyeleri’nin planlama ve yönetim kapasitelerinin geliştirmesi 3. AB şehirlerinin oluşturdukları işbirliklerinde, uzmanlık geliştirdikleri ve ortaklıklara katma değer ekleyebilecekleri konulara ağırlık vermeleri için desteklenmesi hedeflenmektedir. Kimler Başvura Bilir: AB Üyesi ülkelerden, Türkiye, Hırvatistan, Bulgaristan, Romanya ve MEDA Ülkeleri (Cezayir, Mısır, Lübnan, Fas, Tunus, İsrail ve Suriye)’den -Yerel Yönetimler (Belediyeler, İl Özel İdareleri vb) -Yerel Yönetim Birlikleri

32. Akdeniz’de Yerel Yönetimler İşbirliği Programı (MED-PACT) • Uygun Projeler Neler Olabilir: • Sürdürülebilir Kalkınma için Belediyelerin Kurumsal Kapasite artırımının sağlanması • Turizm ve kültürel miras odaklı ekonomik ve sosyal kalkınma projeleri • Dezavantajli grupların (özürlüler, işsizler, şiddete maruz kalan kadınlar vb) topluma entegrasyonunu sağlayacak projeler (örneğin; mesleki eğitim) • Belediye çalışanlarına idari ve mali konularda eğitim sağlayacak projeler • Belediyeleri ilgilendiren temel stratejilerin (ulaştırma planları, stratejik planlar vb) hazırlanmasında Belediyeler destek sağlayacak projeler • Son Başvuru Tarihi : 2 Haziran 2006 • Toplam Bütçe : 4,800,000 Euro • Proje Başına Sağlanacak Miktar : 300.000-700.000 Euro • (Proje toplam bütçesinin %80'ine kadar) • Bilgi için: • www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl • www.abgs.gov.tr

33. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ STK’ların geliştirilmesi ve kamu kurumlarıyla işbirliğinin arttırılması amacıyla çeşitli alanlarda hazırlanacak olan pilot projeler hibe programı kapsamında desteklenecektir. Amaç: Genel Bütçe: 650.000 € (Proje başına hibe 50.000 €) Sivil Toplum Kuruluşu (sadece Dernek ve Vakıflar) niteliğindeki tüm kuruluşlar. Hedef Kitle: Son Başvuru Tarihi : 22 Mayıs 2006

34. YAKIN TARİHTE BEKLENEN HİBE PROGRAMLARI

35. AB HİBE PRGORAMLARI NASIL TAKİP EDİLİR? Hibe Programlarının Takip Edilebileceği Web Sayfaları: -Avrupa Birliği Genel Sekreterliği www.abgs.gov.tr -Avrupa Komisyonu Delegasyonu www.deltur.cec.eu.tr -Merkezi Finans ve İhale Birimi www.mfib.gov.tr -Avrupa Komisyonu (Brüksel) www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl

36. AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI VE BÖLGESEL KALKINMA PROGRAMLARI

37. EKONOMİK VE SOSYAL KALKINMANIN DESTEKLENMESİ EKONOMİK ve SOSYAL UYUM I. Bölgesel Kalkınma Projeleri II. Sınır Ötesi İşbirliği Projeleri 1/3 • Yerel Yönetimlerin Desteklenmesi • KOBİ’ler • Sivil Toplum

38. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ I Güneydoğu Anadolu Kalkınma Projesi Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Batman, Kilis, Şırnak, Siirt ve Gaziantep Projenin bütçesi : ~ 47 milyon € II Doğu Anadolu Kalkınma Projesi Van, Hakkari, Bitlis ve Muş Projenin bütçesi : ~ 45 milyon € III Erzurum (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Kastamonu (Çankırı, Kastamonu, Sinop) Samsun (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat) Projenin bütçesi : ~ 53 milyon €

39. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ IV Ağrı (Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır) KONYA (Konya, Karaman) Kayseri (Kayseri, Yozgat, Sivas) Malatya (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) Projenin bütçesi : ~ 90 milyon € V Trabzon (Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) Projenin bütçesi : ~ 28 milyon €

40. SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ PROJELERİ I BULGARİSTAN İLE SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ PROJESİ • Edirne • Kırklareli • Projenin bütçesi : 19,3 milyon € II YUNANİSTAN İLE SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ • Edirne • Çanakkale • Balıkesir • İzmir • Aydın • Muğla • Projenin bütçesi : 19,3 milyon €

41. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ

42. ADAYLIK SÜRECİNDE AVRUPA YATIRIM BANKASI KREDİLERİ

43. ADAYLIK SÜRECİNDE AVRUPA YATIRIM BANKASI KREDİLERİ Türkiye’de AYB kredilerinin koordinasyonu Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılmaktadır... -Komşu Ülkeler Kredi Paketi (2004-2006) Romanya, Bulgaristan ve Türkiye’nin faydalanacağı AB Bütçesi tarafından garanti sağlanan bir kredi programı. 2004-2006 Dönemi AYB Kredileri

44. BELEDİYELERE SAĞLANANAYB KREDİLERİ

45. 6. ÇERÇEVE PROGRAMI VE TÜRKİYE

46. 6. ÇERÇEVE PROGRAMI NEDİR? Temel Amaç: Avrupa Birliği’nin bilimsel araştırma ve teknoloji geliştirme kapasitesininin artırılması... Bilimsel araştırma ve teknoloji geliştirme Ekonomik-Sosyal Kalkınma Rekabet Gücü AB Ekonomisi AB Ekonomisi Lizbon Süreci 2000 2010

47. 6. ÇERÇEVE PROGRAMI NEDİR? Dönem:2002 – 2006 Toplam Bütçe:17,5 Milyar € Katılan Ülke Sayısı: 33 25 Üye Ülke (Almanya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Portekiz, Yunanistan, Çek Cum., Estonya, Kıbrıs Rum K., Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya) 3 Aday Ülke (Bulgaristan, Romanya ve Türkiye) 5 Asosye Ülke (İsrail, İsviçre, İzlanda, Lichtenstein, Norveç)

48. TEMATİK ALANLAR

49. TEMATİK ALANLAR 6. Sürdürülebilir Kalkınma, Global Değişim ve Ekosistem (2,1 Milyar €) • Enerji Sistemleri (630 milyon EUR): yenilenebilir enerji kaynakları, yakıt pilleri, alternatif yakıtlar, emisyon, enerji tasarrufu • Kara / Deniz Ulaşımı (600 milyon EUR): yeni taşıtlar, ileri tasarım ve üretim süreçleri, güvenlik ve çevre, deniz ve demiryolu taşımacılığı • Ekosistem ve Küresel Değişim (620 milyon EUR): su ve toprak çevrimi

50. EĞİTİM PROGRAMLARI İLE SAĞLANAN OLANAKLAR