BRYTYJSKIE MEDIA ELEKTRONICZNE

1. BRYTYJSKIE MEDIA ELEKTRONICZNE MEDIA PUBLICZNE

2. British Broadcasting Company • BBC przyjmowana za modelową dla formy mediów publicznych, powstała w 1922 r., utworzona przez Pocztę Brytyjską, jako spółka producentów radioodbiorników • W 1927 r. stała się na podstawie Karty Królewskiej, która chroni ją przed polityczną ingerencją rządu, korporacją • Zarządcy zostali zobowiązani do do realizacji interesów publicznych; podstawą było utworzenie takiego zarządu, który pośredniczyłby między nadawcą a rządem • Podstawy pod funkcjonowanie BBC położył jej pierwszy dyrektor J. Reith; on też ustalił cztery zasady nazywane filarami, które miały regulować działanie mediów publicznych: • Solidne źródła finansowania • Idea służby publicznej • Monopol (w przypadku Wielkiej Brytanii utrzymał się tylko do 1954 r.) • Poczucie moralnej odpowiedzialności

3. Ideą powstania BBC było kulturalne i intelektualne oświecenie publiczności; cele edukacji miały być wyznaczane przez przedstawicieli elit • Po II wojnie światowej idee związane z radiem przeniesiono do telewizji – BBC stała się dla Brytyjczyków rodzajem wewnętrznej dyplomacji, promującej kulturę, wprowadzającej standard języka angielskiego zwaną „BBC English”, bazującej na ideach i obyczajach klasy średniej • Wprowadzony przez J Reitha abonament miał być powszechnym podatkiem umożliwiającym dotarcie z przystępnym i wyważonym programem do wszystkich obywateli • Reith chciał uniknąć uzależnienia mediów od państwa oraz przemysłu i finansjery – jednak teraz rosną koszty nowych technologii i zakupu programów, rośnie konkurencja; rozważa się nawet prywatyzację BBC; coraz częściej ujawniają się konflikty polityczne (obsadzanie stanowiska dyrektora) • Monopol mediów publicznych był możliwy tylko przy współpracy państwa

4. Rządy brytyjskie określały i określają ramy, w jakich działa BBC, sposób finansowania, liczbę nadawanych kanałów, uwarunkowania techniczne; mają także prawo weta wobec programów telewizyjnych • Na strukturę zarządzania składa się Rada Gubernatorów, której 12 członków (z różnych organizacji, instytucji, partii), powołuje królowa (symbolizuje niezależność) i jej Rada na wniosek premiera; kadencja trwa 5 lat • Rada Królewska składa się zaś z polityków reprezentujących różne partie polityczne • Rada Gubernatorów współpracuje z Radą Dyrektorów (organ zarządzający) oraz z Ogólną Radą Doradczą (podobne rady również na poziomie regionalnym) • Wybór Partii Pracy w 1997 r. i jej reelekcja w 2001 r. nie zmieniły wiele w polityce medialnej prowadzonej wcześniej przez 18 lat przez Konserwatystów • Stawia się na gospodarkę wolnorynkową mającą zapełnić pluralizm treści poprzez wypełnianie nisz i różnych segmentów; to pozwoliło nie tylko na formowanie się i rozrost konglomeratów skupiających różne media ale i prywatyzację wielu narodowych wydarzeń medialnych, jak np. ważne wydarzenia sportowe

5. W odniesieniu do doświadczeń BBC sformułowanych zostało 8 zasad telewizji publicznej: • Dostępność pod względem geograficznym • Uwzględnianie potrzeb i gustów wszystkich widzów • Uwzględnianie praw i interesów mniejszości • Uwzględnianie narodowej tożsamości poczucia wspólnoty odbiorców • Oddzielenie od interesów wynikających z praw własności i od polityki rządów • Jedna technologia nadawania programów odpowiadająca wszystkim odbiorcom • Współzawodnictwo w jakości, a nie w ilości programów • Przyjęcie przez telewizję publiczną roli przewodnika dla stacji prywatnych, a nie czynnika je ograniczającego

6. W ostatnich latach BBC zostało podzielone na część komercyjną (m.in. BBC Worldwide) i niekomercyjną • Działalność komercyjna BBC jest powodem skarg jej prywatnych konkurentów • Komercjalizowanie się BBC zostało zasygnalizowane po raz pierwszy w raporcie Komisji Peacocka pracującej nad reformą BBC w 1986 r. • W 1994 r. konserwatywny rząd Margaret Thatcher decyduje, że BBC powinno rozbudować swą działalność rozumianą jako służba publiczna w kraju, a za granicą działać jako nadawca komercyjny • BBC stała się narodowym nadawcą publicznym i międzynarodowym nadawcą komercyjnym • W 1996 r. przyjęta została nowa Karta regulująca działanie BBC jako nadawcy publicznego

7. Cyfryzację telewizji rozpoczęto w 1998 r. (1996) • Zakończenie nadawania analogowego rząd planuje na 2010 r. • 98% Brytyjczyków korzystało z usług BBC każdego miesiąca w latach 2003/2004 • W latach 2000-2001 kanały telewizyjne BBC1 i BBC2 osiągnęły łącznie 40% udziału w widowni (osobno odpowiednio 26,8% i 11%) • BBC Radio na początku roku 2001 miało 52% całej publiczności • Mimo tego w Wielkiej Brytanii sektor komercyjnych mediów audio-wizualnych jest bardzo znaczący i dobrze się rozwija • Za przetrwaniem BBC jako nadawcy publicznego przemawiał moc twórcza i żywotność jej działów produkcji, skupienie się producentów na tworzeniu programów odpowiadających idei służby publicznej oraz fakt, że brytyjska publiczność została „wyuczona” akceptacji dla programów mediów publicznych

8. TELEWIZJA • BBC One • BBC Two • BBC Three • BBC Four • CBBC • CBeebies • BBC News 24 • BBC Parliament • Interactive TV

9. RADIO • Radio 1 • 1Xtra • Radio 2 • Radio 3 • Radio 4 • Five Live • Five Live Sports Extra • 6 Music • BBC 7 • Asian Network

10. NA ŚWIECIE • BBC World Service43 radio language services(finansowane przez rząd brytyjski) • BBC America • BBC Canada • BBC Food • BBC Kids (Canada) • BBC Prime • BBC World • Animal Planet • People+Arts • UKTV • UKTV (Australia)(oddzielne komercyjne przedsięwzięcia, których zyski pomagają finansować służbę publiczną BBC)

11. ABONAMENT • BBC należy dziś do niewielu stacji, które nadal nie nadają reklam, a utrzymują się z opłat widzów i dotacji państwowych • Roczny abonament ustalony przez rząd wynosi 121 funtów • Nie płacą osoby powyżej 75 roku życia, niewidomi połowę • Za telewizję czarno-białą wynosi 40-50 funtów

12. PODZIAŁ ABONAMENTU • ·BBC One £3.37 • ·BBC Two £1.45 • ·Digital television channels £0.98 • ·Transmission and collection costs £0.98 • ·BBC Radio 1, 2, 3, 4 and Five Live £0.99 • ·Digital radio stations £0.08 • ·Nations & English Regions television £0.90 • ·Local radio £0.61 • ·bbc.co.uk £0.31 • Total £9.67

13. MEDIA KOMERCYJNE

14. TELEWIZJA • Największą konkurencją dla BBC jest sieć Channel 3 znana jako Independent Television (ITV). 15 regionalnych koncesji zapewnia serwisy lokalne i ogólnokrajowe. Dodatkowo GMTV nadaje serwis śniadaniowy • Udział ITV w rynku wynosił w latach 2000-2001 niewiele poniżej 29% • Od złagodzenia prawa własności w mediach przez rząd w 1996 r. sieć Channel 3 jest zdominowana przez dwa koncerny: Carlton i Grenada (kontrolują lub posiadają 12 koncesji i docierają do ponad 100% gospodarstw – w Londynie zachodzą na siebie dwaj nadawcy Channel 3)

15. Channel 4 ma charakter częściowo publiczny, zaspokaja zainteresowania mniejszości co także zwiększa dochód poprzez reklamy (istnieje oddzielny czwarty kanał w Walii, S4C, który jest finansowany częściowo z reklam, a częściowo przez państwo; nadaje programy w prime-time w języku walijskim) • Channel 4 przyciąga ok. 10% publiczności • Channel 4 jest raczej nadawcą niż producentem programów i wspiera niezależną produkcję. • Od lat 90. BBC i ITV muszą kupować 25% swoich programów od niezależnych producentów. Ok. 1/5 najpopularniejszych programów jest produkcją niezależną.

16. Piąty kanał naziemny rozpoczął nadawanie w kwietniu 1997 r. Pokrywa ok. 80% kraju i w latach 2000-2001 miała udział w rynku5,7% • Ma charakter komercyjny, utrzymuje się z reklam • W sumie przynajmniej 90% populacji ogląda programy nadawane drogą naziemną.Nawet w domach z telewizją kablową i satelitarną niecałe 2/3 czasu poświęca się tym kanałom

17. TELEWIZJA KABLOWA • Dociera do ok. 9 mln odbiorców, ale to tylko ¼ grupy docelowej • Zdominowana przez dwóch dostawców: NTL i Telewest • Razem z TV satelitarną osiąga 15-16% widowni • Najpopularniejszy kanał QVC, ma widownię na poziomie 3 mln (najpopularniejsze opery mydlane na kanałach naziemnych przyciągają ok. 15-16 mln)

18. TELEWIZJA SATELITARNA • BSkyB kontrolowana przez Rupert Murdoch's News International • Oferuje ok. 200 kanałów • W 2001 r. ponad 5,5 mln odbiorców, 30% więcej niż rok wcześniej • Publiczność poszczególnych kanałów niewielka • Sky TV, oferująca kilka kanałów, przyciąga tylko ok. 5% krajowej widowni

19. RADIO • W ciągu dnia jest najpopularniejszym medium • Dociera do 92% mieszkańców • Radio komercyjne rozwija się dynamicznie od 1996 roku • Oprócz 5 kanałów BBC istnieje 3 ogólnokrajowych nadawców komercyjnych (plus czwarty nadający z Irlandii) • BBC nadaje też radio regionalne dla Szkocji, Walii i Irlandii Płn. Oraz w ważniejszych miastach poza Londynem • Przyznano ok. 250 koncesji dla lokalnych stacji komercyjnych

20. 19 stacji nadaje przez satelitę i 15 przez kabel • Zwykle słuchacz ma do wyboru ok. 15 stacji (w Londynie 24) • Radio komercyjne jest kontrolowane przez 15 grup, w tym 8 najsilniejszych kontrolujących większość z 70 koncesjonowanych stacji • Serwisy krajowe BBC docierają do dwa razy większej grupy odbiorców niż ogólnokrajowe stacje komercyjne i mają 40% publiczności przy 8% stacji komercyjnych • Lokalne stacje komercyjne są jednak 3 razy popularniejsze niż lokalne odłamy BBC

21. Sytuacja na rynku nie jest dla słuchaczy satysfakcjonująca w związku z brakiem wyraźnej różnorodności. Dlatego zwłaszcza na terenach silnie zurbanizowanych nadaje wiele stacji pirackich. • Wpływ radia jest oceniany przez rząd za dwukrotnie słabszy, niż innych mediów w związku z muzycznym formatowaniem stacji

22. ŹRÓDŁA INFORMACJI • Informacje są zapewniane głównie przez BBC News and Independent Television News/Independent Radio News w Londynie, wzbogacane przez niewielką ilość wiadomości lokalnych i regionalnych. Każda stacja telewizyjna (poza GMTV, która korzysta z Reuters’a) i ponad 90% stacji radiowych korzysta z tych źródeł