SAMENWERKING

1. U bent de architect SAMENWERKING

2. U bent de architect Limburgse Afvalconferentie Uw dagvoorzitters: Jan Schrijen, burgemeester Venlo Peter Freij, wethouder Venlo

3. U bent de architect Programma 1. Welkom 2. HetWAAROMvandesamenwerking Huub Keijzers, voorzitter voorbereidingsgroep 3. Pauze 4. Het HOE van de samenwerking Van Naem & Partners, organisatieadviseurs 5. Beschouwing over de valkuilen van samenwerking Prof. ir. De Weert-Verheije, senior partner Van Lei, Siebrant & De Weert 6. Samenvatting 7. Afsluiting 8. Lunch

4. U blijft de architect Afvalsamenwerking “een wereld te winnen”

5. Afvalsamenwerking • Proces • Waarom samenwerken • Wat is de meerwaarde • Welke strategie (hoe) Proces Waarom Wat Strategie

6. Afvalhistorie in Limburg (Waar komen we vandaan) Gemeenten apart 1e Afvalsamenwerking (regionale stortplaatsen) Wet Milieubeheer (gemeenten verantwoordelijk) Oprichting AVL - Sturing (raamcontract) Overdracht stortplaatsen (AVL-Sturing) Oprichting HAAS - BIS (afvalscheiding) Samenvoeging AVL & MEGA (later Essent Milieu) Provincie naar duwende rol (einde HAAS-BIS) Nieuw overheidsbeleid (Landelijk Afvalbeheer Plan) 1992 1993 1996 1998 2002 2003 Proces Waarom Wat Strategie

7. Initiatief tot samenwerking (Hoe is het gelopen) Bewustwording Initiatiefgroep Brainstormsessie Rondgang gewesten Draagvlak Ontwerp vervolgproces Selectie adviesbureau Limburgse Afvalconferentie 07 - 2002 10 - 2002 01 - 2003 04 - 2003 Proces Waarom Wat Hoe

8. Proces & processtappen (Ontwerp van het totaalproces) • Bewustwordingsproces juli ’02 – april ‘03 • Strategie • Organisatieconcept • Intentieovereenkomst april – mei ‘03 • Samenwerkingsovereenkomst juli – sept. ‘03 • Implementatieplan sept. – dec. ‘03 • Beheerfase 2004 - 2010 } Limburgse Afval Conferentie Proces Waarom Wat Strategie

9. Dubbele kosten in 10 jaar? Wie kan dat nog uitleggen? Is het antwoord BUNDELING van krachten? Proces Waarom Wat Strategie

10. Limburg doet ‘t goed maar …... er is nog ………… een Wereld te Winnen ….. Proces Waarom Wat Strategie

11. Focus van samenwerking (Naast milieu en kosten wordt service belangrijk) Dienstverlening Milieu Kosten Proces Waarom Wat Hoe

12. Wat speelt er qua beleid? (Beleidsontwikkelingen) • Gemeenten (keten)verantwoordelijk • Provinciale rol in Limburg verandert • Ambitieuze overheidsprogramma’s: • LAP(Landelijk Afvalbeheer Plan) • STAP (STimulering Afvalscheiding en Preventie) • SAM(Subsidie Aanpak Milieudrukvermindering) • Meer nuttige toepassingen in eindverwerking • Meer ruimte voor productvernieuwing Proces Waarom Wat Strategie

13. Wat speelt er in de markt ? (Marktontwikkelingen) • Meer marktwerking & vernieuwend hergebruik • Regionale (energie)toepassing • Schaalvergroting • 3 grote inzamelaars actief in Nederland • 3 spelers hebben 80% van eindverwerkers - markt • verticale en horizontale integratie • Internationalisering • veel export, afval reist over de hele wereld Let op “Raamcontract verloopt in 2008” (vereist ‘n besluit voor 2005) Proces Waarom Wat Strategie

14. Gemeenten (keten)verantwoordelijk (wet) Veel kansen Verminderde greep op de afvalketen Een beperkt en kwetsbaar kennisniveau Matige participatie in beleidsnetwerken Focus lokaal en naar binnen gericht Versnippering eigendom en marktbenadering Weinig grip op de verwerkingskosten Wat is onze positie (Sterkten en zwakten) Proces Waarom Wat Strategie

15. 325 300 Nederlands grof en restafval 275 kg/inwoner Limburgs grof en restafval 250 225 bron: CBS 200 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Wat heeft Limburg bereikt? (Trendbreuk aanbod grof en restafval) (Succes door preventie en afvalscheiding) Proces Waarom Wat Hoe

16. Wat valt te winnen? (Kansen in preventie en hergebruik) verschillen restafval (in kg/inwoner) meeste restafval 296,2 47,5 minste restafval 86,3 41,5 grofvuil kilogram per inwoner restafval Proces Waarom Wat Strategie

17. 350,0 347 181 224 280 289 239 0,0 69 96 98 95 101 Heerlen Maastricht Roermond Sittard - Geleen Venlo Wat valt te winnen? (grof en restafval 2001) (glas, papier en textiel 2001) (diftar 2001) 93 93 Weert Proces Waarom Wat Hoe

18. Wat gooien we nog weg? (€ 11.000.000,= nog aan componenten in restafval) kosten per kilogram restafval € 0,25 ongescheiden € 0,15 gescheiden Proces Waarom Wat Hoe

19. kostenopbouw restafval Waar zitten de kosten? (Restafval kost ± € 0,25 per kilogram) verwerken € 0,14 € 0,02 € 0,01 € 0,08 belasting logistiek overig Proces Waarom Wat Hoe

20. Wat bepaalt de kosten? (Waar loont inkoopbundeling het meeste) Oplopende kosten per kg textiel GFT GHA KCA 105 KTON 207 KTON restafval OPK glas trend:minder restafval en verdere scheidingsmogelijkheden Proces Waarom Wat Strategie

21. Doelstellingen & strategie (door krachtenbundeling “een wereld te winnen”) • Betere preventie en nuttige toepassing • Nog substantiële resultaten te boeken • Leidt tot kleiner aanbod restafval (lagere kosten) • Sterkere regierol gemeenten • Vanuit professioneel opdrachtgeverschap • Krachtenbundeling noodzakelijk: • Om voldoende kennis en inzicht te verwerven; • Om in complexe markt alert te reageren; • Om beleidsplatforms effectief te beïnvloeden • Inkoopkracht • Versterkte marktverkenning • Om positie in te nemen als aanbieder Proces Waarom Wat Strategie

22. Van, voor en door gemeenten Kennis als basis Afstemmingsplatform gemeenten Monitoren resultaten & technische ontwikkelingen Vertegenwoordiging & belangenbehartiging Coördinatie marktbenadering Gefaseerde aanpak Strategische uitgangspunten Proces Waarom Wat Strategie

23. Kerntaken afvalsamenwerking K e n n i s Genereren basisinformatie en kennis over strategie / beleid en uitvoering / organisatie voor afval en de afvalmarkt in de breedste zin van het woord Opbouwen, onderhouden en benutten van een (specialistisch) kennisnetwerken bij gemeenten, provincie, rijk e.a. Creëren van een platvorm voor uitwisseling van kennis en ervaringen rondom de gemeentelijke afvaltaak. Doorontwikkelen en beheren van een afval monitorsysteem K r a c h t e n b u n d e l i n g A d v i e s Actief signaleren van relevante ontwikkelingen voor gemeenten. Informeren, adviseren en faciliteren van (individuele en samenwerkende) gemeenten in beleidsvoorbereiding en –uitvoering van de gemeentelijke afvaltaak. Gericht ondersteunen van gemeentelijke bestuurders en ambtenaren, ook rondom de kerntaken belangenbehartiging en krachtenbundeling. B e l a n g Participeren in beleidsrelevante netwerken voor de gemeentelijke afvaltaak op provinciaal, regionaal, landelijk en (zo nodig) Europees niveau. Formuleren van adviezen en standpunten ter zake namens de Limburgse gemeenten en inbrengen daarvan in beleidsrelevante netwerken. Uitvoeren van gerichte lobbyactiviteiten namens de Limburgse gemeenten. Actief terugkoppelen van de voortgang en resultaten van de participatie en belangenbehartiging. M a r k t Signaleren en ontwikkelen van mogelijkheden tot bundeling van gemeentelijke inkoopkracht op de afvalmarkt (in de breedte van de keten) Signaleren van niet-vrijblijvende samenwerking tussen gemeenten in de marktbenadering. Creëren van een platform voor het organiseren van inkoopkracht op de afvalmarkt (makelaar) Begeleiden en/of via mandaat verzorgen van toekomstige aanbestedingsprocedures voor (groepen van) gemeenten. Proces Waarom Wat Strategie

24. Uw mening graag ! (U bent de architect) Waar gaan we heen ??!

25. U blijft de architect Vormgeving van afvalsamenwerking Bram AnkerArjan MulderRené Wiersema

26. Strategie en taakstelling afspreken Evalueren en scherp blijven Voorwaarden invullen en samenwerking inrichten Krachten- bundeling Doen! Het ‘hoe’ van samenwerken

27. Krachtenbundeling van Limburgse gemeenten rondom vier kerntaken: Kennisontwikkeling Advisering en ondersteuning Belangenbehartiging Coördinatie marktbenadering Voldoende stevig (basis)pakket Strategie / taakstelling

28. Bepalen • Relatie gemeente(n) - samenwerking • Inrichting afvalsamenwerking Inrichting (1) Uitgangspunten • Gemeentelijke eindverantwoordelijkheid • Vrijwillig, maar niet vrijblijvend (samen uit, samen thuis)

29. Afvalsamenwerking – gemeente(n) Van, voor en door gemeenten Interactie tussen gemeente(n) en samenwerking, ‘halen en brengen’ Samenwerken houdt ook verplichtingen in, ‘lusten en lasten’ Binding van gemeenten verankeren Inrichting (2)

30. Afvalsamenwerking (bestuurlijk) Klein (‘dagelijks’) bestuur Bestuurlijke inzet in beleidsplatforms Professionele part-time voorzitter Afvalsamenwerking (ambtelijk) Klein en slagvaardig bureau ‘Afvalsamenwerking’ Professioneel, dienstverlenend, doelmatig en samenwerkingsgericht Inrichting (3)

31. Werkwijzen Werkplan en -programma’s Samen met gemeentelijke beleidsambtenaren Samenwerken = doen Kennis organiseren en vergaren Voeding en sturing beleidsplatforms Uitvoeren marktverkenning Communiceren en informeren Et cetera Uitvoering

32. Verantwoording afleggen Kritisch volgen van en inspringen op functioneren van de afvalsamenwerking Monitoring

33. Keuze rechtsvorm Gemeentelijke sturing Slagvaardigheid en doelmatigheid Bekostiging en aansprakelijkheid Imago en externe positie • Stichting • Vereniging • Vennootschap (NV, BV) • Gemeen-schappelijke regeling (GR)

34. juridische structuur rechtspositie organisatie- inrichting fiscale situatie Bedrijfsplan bijdrage gemeenten management & bestuur functies begroting proces- ontwerp werkplan PIOFHA

35. Uw mening graag ! (U bent de architect) Hoe doen we dat ??!

36. U blijft de architect Samenvatting

37. U blijft de architect Afsluiting 1. Geef stemkastje af 2. Trein vertrekt elk heel en half uur 3. P-kaart inwisselen voor gratis uitrijdkaart • Lunch tot15:00uur gratis • Eet smakelijk • Bedankt voor uw bijdrage • Tot ziens!