TÜRK – İSLAM BİLGİNLERİ

1. TÜRK – İSLAM BİLGİNLERİ

2. KAZANIMLAR Türk İslam Bilginlerinin bilim dünyasına katkılarını değerlendirir

3. ÜNİTE ÖZETİ İslam Dünyasında gelişen bilim dalları ve bu bilim dallarında uygarlığa katkıda bulunmuş Türk-İslam bilginleri hakkında bilgi verilecek.

4. Türk İslam bilim adamlarından bildiklerinizin isimlerini sayar mısınız? Bunlar bilime hangi katkıyı sağlamış?

5. Bilim, evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgiye bilim denir. Bilim insanı herhangi bir sorun karşısında çözüm bulmak için harekete geçen kişidir. Kendimize neden, nasıl ve ne zaman sorularını sormaya başladığımız zaman bilim insanı olma yolunda önemli bir adım atmış oluruz Bilim adamı, bize evreni anlamamız için yol gösteren kılavuzlardır Bilim insanı olmanın koşulları nelermiş?

6. İSLAM DÜNYASINDA GELİŞEN BİLİM DALLARI • astronomi – fizik • matematik – geometri • tıp • sosyoloji – psikoloji - mantık • fıkıh • gök bilimi – doğa bilimi • dil bilimİ • coğrafya

7. FARABİ FARABİ, 870 yılında Türkistan'da Siderya (Seyhun) nehri ile Aris'in birleştiği yerde kurulmuş eski bir yerleşim merkezi olan Farab'da (Otrar'da) doğdu. Babası, Mehmed adında bir kale komutanı idi. Hayatı hakkında sağlam ve ayrıntılı bilgi pek yoktur. Zaten filozof, bilgin ve sanatkâr olarak, yaşadığı yıllarda bugün tanındığı kadar tanınmamıştı.

8. FARABİ’NİN ESERLERİ • İhsanü’l ‘Ulum: Farabi’nin en başarılı olduğu alanlardan İlimlerin Tasnifi’ne dair yayımladığı eseridir.  Latince, İbranice, Almanca, Fransızca, İngilizce, İspanyolca gibi dillere çevirisi yapılan bu eseri Türkçe’ye Ahmet Ateş İlimlerin Sayımı adı ile tercüme etmiştir. • Tahsilü’s-Saade: Bu eser ise Farabi’nin içtimai, siyasi ve ahlaki problemleri bir arada işlediği eseridir. Eser Hilmi Ziya Ülken ve Kıvamüdin Burslan tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir.  Buna ek olarak Hüseyin Atay “Mutluluğu Kazanma” başlığıyla tercüme ederek Farabi’nin Üç Eseri adlı kitabında bir bölüm olarak yayımlamıştır.

9. EL-HAREZMİ Cebir alanında ilk eser yazan Müslüman Türk bilginidir780 yılında Harezm’de doğdu. Daha sonra ilim öğrenmek amacıyla, kendi döneminin ilim merkezi olan Bağdat’a gitti. Abbasi Halifesi Me’mun, Bağdat’ta kurduğu kütüphanenin (Darülhikme) idaresini kendisine verince, matematik ve astronomi kaynaklarını uzun süre inceleme imkanı bulmuştur.

10. EL-HAREZMİ • Bağdat’taki bilimler • akademisi Darülhikme’de görev alan Harezmî, matematik, astronomi ve coğrafya alanında değerli çalışmalar yaptı. Harezmî, ilk defa, birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotla; bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kural ve yöntemlerini tespit etti. Matematikte ilk kez sıfır rakamını kullanan Harezmî, cebir bilimini metodik ve sistematik olarak ortaya koydu. Kendisinden önceki cebire ait konuları, yine ilk kez ‘cebir’ adı altında sistemleştirdi.

11. EL-HAREZMİ • COĞRAFYA İLE İLGİLİ ESERLERİ • Kitab surat al-arz • TARİH İLE İLGİLİ ESERLERİ • Kitab'ul Tarih

12. BİRUNİ 4 Eylül 973'te Harem'de doğdu. Harezm Afriğî hükümdarları sülalesinden olan matematikçi ve astronom Ebu Nasr Mansur’un korumasında küçük yaşta Kas'taki (Ket) Harezm sarayına girdi.

13. BİRUNİ • Birûni, Harezm sarayında astronomi ve matematik öğrendi. Başkenti Gürgenç olan Memunîlerin hükümdarı Ebu Abbas Memun'un 995 yılında Kas kenti üzerine yürüyerek Sultan Ebu Abdullah Muhammed'i öldürüp Harzemşahünvanını alması üzerine Birûni, Tahran yakınlarındaki Rey kentine sığındı. Bir süre sonra da Hazar Denizi'nin güneyindeki Cürcan kentine yerleşti. • Bu dönemde Birûni, Ziyarî hükümdarı Kâbus bin Vaşmgîr’in sarayına girdi. Bir tür tarih yapıtı olan El-Asaru'l-Bakiye ani'l-Kuruni'l-Haliye'yi (Telaffuz: Ketāb al-āṯār al-bāqīa ‘an al-qorūn al-ḵālīa; Türkçe: Geride Kalan Yüzyıllar) orada yazarak sultana sundu

14. BİRUNİ’NİN ESERLERİ • 1. EI-Asâr'il-Bâkiyean'il-Kurûni'I-Hâli-ye: (Boş geçen asırlardan kalan eser-ler.)2. EI-Kanûn'ül-Mes'ûdî; En büyük ese-ridir. Astronomiden coğrafyaya kadarbirçok konuda yenilik, keşif ve buluşları içine alır.yazmış. • 3. Kitab'üt-TahkîkMâli'I-Hind: HindTarihi, dini, ilmi ve coğrafyası hakkın=da geniş bilgi verir.4. Tahdîd'üNihâyeti'l-Emâkinli Tas-hîh-i Mesâfet'il-Mesâkin: Meskenler ara-sındaki mesafeyi düzeltmek için mekân-ların sonunu sınırlama. Bu eseriyle Bîrû-nî, yepyeni bir ilim dalı olan Jeodezi'nintemelini atmış, ilk harcını koymuştu.

15. ALİ KUŞÇU • Ali Kuşçu asıl adı Ali Bin Muhammed (d. 1403, Semerkant - ö. 16 Aralık 1474, İstanbul), Türk.[1] gökbilimci, matematikçi ve dilbilimci. Gökbilimci ve kelam alimi olan Ali Kuşçu, 15. yüzyıl'da Semerkant'ta doğdu.

17. İBNİ-SİNA • Samanoğulları sarayı kâtiplerinden Abdullah Bin Sina'nın oğlu olan İbn-i Sina (Batı'da Avicenna adıyla tanınır), babasından, ünlü bilgin Natili'den ve İsmail Zahit'ten ders aldı. Geometri (özellikle Eukleides geometrisi), mantık, fıkıh, sarf, nahif, tıp ve doğabilim üstüne çalışmalar yaptı. Farabi'nin el-İbane'saracılığıyla

18. İBNİ-SİNA • Aristoteles felsefesini ve metafiziğini öğrenip, hastalanan Buhara prensini iyileştirince (997) saray kütüphanesinden yararlanma olanağına kavuştu. Babası ölünce, Cür-can'da Şiraz'lı Ebu Muhammed'ten destek gördü (Tıp Kanunu'nu Cürcan'da yazdı). Çağında tanınan bütün Yunan filozoflarının Anadolu doğacılarının yapıtlarını incelemiştir.

19. Müslümanlar fethettikleri yerlerdeki kültürlere sahip çıkarak öğrendikleri bilgileri geliştirmişler ve insanlığın yararına sunmuşlardır İslamiyet'in ilk yıllarında Yunanca, Süryanice ve Farsçadan çeşitli çeviriler yapılmış, devrin önemli bilim adamları saraylarda ağırlanarak uygun çalışma ortamları oluşturulmuştur. Bu durum hakkında neler söyleyebilirsiniz?

20. Bilimi tanımlayınız? 7–13. yüzyıllar arasında yaşamış Türk-İslam bilginleri kimlerdir?

21. Türk-İslam bilginlerini ön plana çıkaran özellikleri nelerdir? Türk-İslam bilginlerinin tek alanda ihtisas yapmamış olmaları o dönemdeki bilimsel gelişmelerle ilgili nasıl bir fikre varmamızı sağlamaktadır? İslam dünyasındaki bilimsel gelişmeleri olumsuz yönde etkileyen olaylar nelerdir?

22.     Cahit Arf 1910 yılında Selanik'te doğan değerli bir Türk matematikçisidir. 1932 yılında Ecole Normale Superieure'de yüksek öğrenimini tamamladı. Türkiye'ye dönünce Galatasaray Lisesi'nde matematik öğretmenliği yaptı. 1938 yılında Göttingen Üniversitesi'nde doktorasını yaptı. Doktorasını tamamladıktan sonra yurda döndü. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümünde doçent adayı olarak çalıştı ve bu bölümde uzun yıllar matematik dersleri verdi. Bu üniversitede doçent olduktan sonra da aynı görevini sürdürdü. 1943 yılında profesör ve 1955 yılında da ordinaryüs profesör oldu. Almanya'da Mainz Akademisi'ne muhabir üye olarak seçildi.

23. CAHİT ARF • Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusundaki yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin “Arf değişmezi” ve “Arf halkaları” gibi literatürde adıyla anılan çalışmaları matematik dünyasının ünlü matematikçileri arasında yer almasını sağladı.

25. İzlediğiniz İçin Teşekkürler  M R E A S T O P a l E l İ F T B A Y R A K A R