Hoe ziet de ideale emissie analyse uit? - visie vanuit een regionale waterbeheerder -

1. Hella Pomarius Afdeling Kennis en Beleid Cluster Kennis Hoe ziet de ideale emissie analyse uit?- visie vanuit een regionale waterbeheerder -

2. Inhoud presentatie • Emissieanalyse voor SGBP • Hoe • Waar liepen we tegenaan • Ideale emissieanalyse WS Rivierenland • Wat is daarvoor nodig? Eisen aan: • Data • Instrumenten • Resumé

3. Stroomgebiedbeheerplannen • Oppervlaktewaterlichamen • Ecologische doelen (GEP) • Ecologie • Ecologieondersteunende parameters (N, P, ect.) • Chemische doelen • Prioritaire stoffen • Overige stoffen • Toetsing aan normen • Maatregelen

4. Ecologische doelen

5. Ecologieondersteunende parameters

6. Ecologieondersteunende parameters 0,17 Fosfaat (mg/l) 0,14 0,12 0,17 0,11 0,13 0,14 0,14 0,41

7. Ecologieondersteunende parameters 2,8 Stikstof (mg/l) 2,8 2,9 3,1 1,7 2,5 2,6 2,6 3,3

8. Ecologieondersteunende parameters • Waterlichamen Over-Betuwe Overig water

10. Emissie analyse • ERC- 2000 en eigen data (emissiebeheerplan)

11. Emissie analyse • ERC- 2000 en eigen data (emissiebeheerplan)

12. Stroomgebiedbeheerplan • Maatregelen Rivierenland: • Ecologisch: Inrichting en beheer! • Stoffen: • Meeliften met landelijk beleid (meststoffen, ect.) • Stimuleringsmaatregelen • Onderzoek • 5 RWZI’s: effluent verbeteren •  maatregelen: met expert judgement tabel (Grontmij)

13. Maatregelen SGBP • Alm en Biesbosch • 2007 2015

14. Waar liepen we tegen aan? • ER-C 2000 (niet de nieuwste data) • Geen goede berekening achtergrondbelasting en inlaatwater • Alleen bronnenanalyse (wel IN, geen UIT) • Tekort aan inzicht in: • Controle over juistheid bronnen • Directe relatie emissie  waterkwaliteit • Ruimte en tijd van emissies • Processen in het water • Retentie van stoffen in gebied (ophoping?, nalevering?)

15. Stofbalans Quarles van Ufford • incl. ER-C 2004, STONE, eigen data

16. Stofbalans Quarles van Ufford • incl. ER-C 2004, STONE, eigen data

17. Stofbalans Quarles van Ufford • Emissie landbouw uit literatuur en exp. jud.

18. Stofbalans Quarles van Ufford • Emissie landbouw uit literatuur en exp. jud.

19. Wat doen ?

20. Ideale emissie analyse Rivierenland • Vragen: • Voldoet waterkwaliteit aan doelen? • Wat is de belasting van • een (deel van) waterlichaam • een (deel van) stroomgebied • overig water • Vuilherkomst (in ruimte en tijd) • Effecten van maatregelen

21. Ideale emissie analyse • Visie van Waterschap Rivierenland • Goede data • Water- en stofbalans • Emissiemodel • Waterkwaliteitsmodel

22. Goede data • Uitspoeling landbouw (Nutricalc, STONE regionaal, ect., min. decadebasis) • Emissieregistratie • (gedif. in tijd en ruimte, min. decadebasis) • Meetdata ( invoer en model-calibratie) (inlaat, uitlaat, RWZI, wekelijks gemeten) • Achtergrondbelasting • (= kwel + basisbodemuitspoeling)

23. Stofbalans • Doel: • Globaal inzicht afwateringsgebied • Controle data • Eisen: • Voorwaarde: sluitende waterbalans • Sluitend aan randen watersysteem (afwateringsgebied) • IN + nalevering = UIT + retentie • Invoer op dagbasis • Resultaat: jaar-, halfjaar- en maandbalans • Let op: “schijn sluiten” • Klopt retentie in orde van grootte (expert judgement) • Betrouwbaarheidsanalyse

24. Emissiemodel • Emissiemodule (Deltares en STOWA) • = tool voor emissies in ruimte en tijd • = tool tussen emissiedata en waterkwaliteitsmodel

25. Emissiemodule • Eisen: • Invoer- en uitvoer emissies op dagbasis • Invoer in ruimte: per afwateringsgebiedje (25-50 ha) of locatie • Alle stoffen • Eigen data en emissieregistratie • Belasting per (deel) waterlichaam • Vuilherkomst per (deel) waterlichaam • (Maatregelen doorekenen) • Invoer voor waterkwaliteitsmodel

26. Emissiemodule

27. Emissiemodule Vuilherkomst

28. Waterkwaliteitsmodel (voor chemie) • Doel/Eisen: • Relatie emissies – waterkwaliteit • Doorrekenen van effecten van (KRW-)maatregelen • Herkomst van water en stoffen in ruimte en tijd • Inzicht in het watersysteem • Analyse waterkwaliteitsmetingen (meetnet) • Chemische randvoorwaarden voor ecologie • Communicatiemiddel

29. Waterkwaliteitsmodel •  Sobek WQ • In de KRW waterlichamen en A-watergangen • 4000 km watergang en 3.000 afwateringsgebiedjes • 7 stroomgebieden = 7 modellen • Stoffen: chloride, stikstof, fosfaat, zink, koper, nikkel, sulfaat, bestrijdingsmiddelen • Herkomst van water (fracties) • Invoer en uitvoer op dagbasis

30. Herkomst van water Inlaatwater in droge periode Samenwerking met Nelen en Schuurmans

31. Herkomst van water

32. Koper (in mg/l)

33. Glastuinbouw BommelerwaardUitbreiding chrysantenteelt: effectenImidacloprid (huidige situatie)

34. Resultaat (meest extreme scenario’s) • Imidacloprid

35. Ecologisch model • Doel: • Effecten op ecologie • Ecologische potenties • Voorbeelden: • KRW-Verkenner • PCditch-/-lake • Neurale netwerken • Spreadsheet met expert judgement • Ect. ……….

36. Hoe ver ? • 3 – 4 stofbalansen (doel = 16 balansen) • overige in 2009 • waterbalansen bijna klaar • 1 waterkwaliteitsmodel (doel = 7 modellen) • Bommelerwaard (samenwerking N&S) • 2 pilots Emissiemodule • (Arcadis en Deltares) • november 2008: start emissiemodule en WQ model • Land van Maas en Waal

37. Résumé emissie analyse • Kijk verder dan KRW-waterlichamen • Schaalniveau • Werk van grof naar fijn • Hou rekening met ruimte en tijd • Meten én modelleren • Gebruik gezond verstand

38. Dank voor uw aandacht!Vragen..?