2.51k likes | 4.81k Views
Elementet e INformatikes. FTI - UPT. Informacion mbi lenden. Kredite 5 Leksione 3.5 Seminare 1 Laboratore 0.5. Literatura Elementet e informatikes. Plani. Leksioni I. Paraqitja e Informacionit dhe sistemet numerike. Cfare eshte informacioni Sistemet numerike
E N D
Elementet e INformatikes FTI - UPT
Informacion mbi lenden • Kredite 5 • Leksione 3.5 • Seminare 1 • Laboratore 0.5 • Literatura • Elementet e informatikes
Paraqitja e Informacionit dhe sistemet numerike • Cfare eshte informacioni • Sistemet numerike • Sistemi Dhjetor • Sistemi Binar • Sistemi Oktal • Sistemi Heksadecimal • Konvertimet midis sistemeve • Veprimet aritmetike ne sisteme te ndryshem
Informacioni • Cfare eshte informacioni • Cfare kuptojme me informacion • Menyrat se si e shprehim informacionin • Kodimet e informacionit • Simbolet dhe alfabetet e informacionit • Memorizimi i informacionit dhe perdorimi • Menyrat e digitalizimit te informacionit
Sistemet numerike • Sistemet numerike • Sistemi Dhjetor • Sistemi Binar • Sistemi Oktal • Sistemi Heksadecimal
Sistemet numerike • Shifrat dhe baza e numrave • D=d2102+d1101+ d · 100 + d110-1+ d · 10-2 • 756,68 = 7100 + 510 + 6 1 + 60.1 + 80,01 • Forma e nje numri cfare do ne nje baze te caktuar • D = d p-1dp-2d1d0.d-1d-2d-n
Sistemi Dhjetor • Alfabeti i sistemi • 2756 = 21000 + 7100 + 510 + 6 1 • D=dp10p+...+ d1101+ d0 · 100 + d-110-1 + ...+ d-n · 10-n
Sistemi Binar • Alfabeti i sistemi - 0 1 • bp-1bp-2b1b0b-1b-2b-n • Shembull 1100012 = 132 + 116 + 08 + 04 + 02 + 11
Sistemi Oktal • Alfabeti i sistemi - 0 1 2 3 4 5 6 7 • Op-1Op-2O1O0O-1O-2O-n • Shembull 17618= 1512 + 764 + 68 + 11
Sistemi Heksadecimal • Alfabeti i sistemi - 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F • Hp-1Hp-2H1H0H-1H-2H-n • Shembull • 2EA16 = 2256 + 1416 + 101
Konvertimet midis sistemeve • Sistemi Binar Sistemi Dhjetor • Sistemi Binar Sistemi Oktal • Sistemi Binar Sistemi Heksadecimal • Sistemi Oktal Sistemi Dhjetor • Sistemi Heksadecimal Sistemi Oktal
Sistemi Binar Sistemi Dhjetor • Sistemi Binar Sistemi Dhjetor 100110112=1*27 + 1*24 + 1*23 +1*21 +1 =155
Sistemi Binar Sistemi Dhjetor • Sistemi Binar Sistemi Dhjetor (numrat me presje) 0.1012= 0*20+1*2-1+0*2-2+1*2-3 =0.5+ 0.125 = 0.625
Sistemi Binar Sistemi Dhjetor • Sistemi Dhjetor Sistemi Binar 15610= 128 + 16 + 8 +4 =100111002
Sistemi Binar Sistemi Dhjetor • Sistemi Dhjetor Sistemi Binar (numrat me presje) 0.625 * 2 1.250 * 2 0.62510 = 0.1012 0.500 * 2 1.000
Precizoni i paraqitjes • Sistemi Dhjetor Sistemi Binar (numrat me presje) • Ne disa raste nuk mund qe te konvertojme cdo numer ne sistemin dhjetor ne ate me binar por merren me perafersi si ne shembullin e meposhtem : 0.5610 = 0.1000112 me përafërsi 1/64
Sistemi Binar Sistemi Oktal • Sistemi Binar Sistemi Oktal • 10101111002= 12748 11100.010012= 34.228
Sistemi Binar Sistemi Oktal • Sistemi Oktal Sistemi Binar • 518 = 101 0012 • 58 = 1012 • 18 = 0012
Sistemi Binar Sistemi Heksadecimal • Sistemi Binar Sistemi Heksadecimal • 10101111002= 2BC16
Sistemi Binar Sistemi Heksadecimal • Sistemi HEX Sistemi Binar • 22F16 = 0010 001011112 • 216 = 0010 2 • F16 = 11112
Sistemi Oktal Sistemi Dhjetor • Sistemi Oktal Sistemi Dhjetor • 658 = 6x8 + 5 = 5310 • 7648 = 7 x 8² + 6 x 8¹ + 4 x 8° = 448 + 48 + 4 = 50010
Sistemi Oktal Sistemi Dhjetor • Sistemi Dhjetor Sistemi Oktal • 125 = 1758
Sistemi Heksadecimal Sistemi Oktal • 1 – konvertojme nr ne binar • 2 – Nga binar ne sistemin e deshiruar Shembull : • 10578 = 22F16
Veprimet aritmetike ne sisteme te ndryshem • Veprimet ne sistem binar • Mbledhja • Zbritja • Shumezimi • Pjestimi
Veprimet aritmetike ne sisteme te ndryshem • Mbledhja • 0 + 0 → 0 • 0 + 1 → 1 • 1 + 0 → 1 • 1 + 1 → 0, teprica 1 = 10 0 1 1 0 1 +1 0 1 1 1 ------------ =10 0 1 0 0
Veprimet aritmetike ne sisteme te ndryshem • Zbritja • 0 − 0 → 0 • 0 − 1 → 1, mungese 1 • 1 − 0 → 1 • 1 − 1 → 0 1 1 0 1 1 1 0 − 1 0 1 1 1 ---------------- = 1 0 1 0 1 1 1
Veprimet aritmetike ne sisteme te ndryshem • Prodhimi 1 0 1 1 (A) × 1 0 1 0 (B) --------- 0 0 0 0 + 1 0 1 1 + 0 0 0 0 + 1 0 1 1 --------------- = 1 1 0 1 1 1 0
Veprimet aritmetike ne sisteme te ndryshem • Pjestimi • 110112 / 1012 = 1012 1 1 0 1 1 | 101 -1 0 1 101 heresi ------ 0 1 1 - 0 0 0 ----- 1 1 1 - 1 0 1 ------ 1 0 mbetja
Sistemet numerike • Numrii shifrave te nevojshme për paraqitjen e një numri • Mbiderdhja dhe nenderdhja • Paraqitja e numrave ne makinat llogaritëse • Veprimet midis numrave me shenje • Paraqitja me presje notuese (floating point)
Numrii shifrave te nevojshme për paraqitjen e një numri Numri me i madh qe mund te paraqitet me n bit gjendet me ane te formules : Me ane te formules se mesiperme gjendet nr i shifrave qe duhen per te paraqitur nje numer te dhene X :
Paraqitja e numrave ne makinat llogaritëse • 111112 = 32 • + 1 • - 1 • Shenja (+/-) • Paraqitja me modul dhe shenje • Paraqitja me komplementin e 2 • Paraqitja me komplementin e l
Paraqitja me modul dhe shenje • P.sh. • +510 = 001012 • -1010 = 110102 • Vihen re paraqitjet për zeron: • + 0 00000 • - 0 10000
Komplementi i një numri • Komplementi me një baze : Ne qofte se na jepet një numër X me baze r me n shifra komplementi ne atë baze përkufizohet si rn – X Psh: X=64, r=10, n=2 komplementi është:100-64 = 36 • Ne mënyre analoge sistemet binare Psh:X = 01011, r=2, n=5 Komplementi : 25 - X = 100000-01011 = 10101
Komplementi i një numri • Komplementi me baze -1 : Ne qofte se jepet një numër X me baze r me n shifra ne pjesën e plote komplementi me baze r-1 përkufizohet si meposhtë: (rn – 1) - X P.sh : X = 64, r= 10, n = 2 Komplementi me baze 9 (10 -1) është: 9 9 - 6 4 = 35 P.sh : X = 01011, r=2, n=5 (100000- 1 ) - X = 11111- 01011
Paraqitja me komplement te 2 • Formula : N* = 2n – N • Ku : n eshte numri i biteve, N eshte numri pozitiv, N* eshte –N sipas komplementi te 2 • Psh : N = 6, n=8 N* = 28 - 6 = 256 - 6 = 250 = 111110102 • Numrat negative e kane bitin e shenjës gjithmonë 1 Shembull: + 3 000112 - 3 111012
Paraqitja me komplement te 2 • Menyra e gjetjes se komplementit me 2 Hapat : 1- Invertohen bitet 2- Numrit te invertuar i shtojme 1 Psh : 010011110001100 101100001110011 (+1) 101100001110100
Paraqitja me komplement te 1 • Formula : N = (2n-1) – N • Ku : n eshte numri i biteve, N eshte numri pozitiv, N eshte –N sipas komplementi te 1 Psh : N = 6, n=8 N = (28 -1) - 6 = 255 - 6 = 249 = 111110012
Paraqitja me komplement te 1 • Menyra e gjetjes se komplementit te 1 Hapat : 1- Invertohen bitet Psh : 010011110001100 101100001110011
Mbledhja dhe zbritja me komplement te 2 Shembull : a = 9, b = 7, c = -8
Prodhimi ne komplement te 2 • Jepen M dhe N me m dhe n bit m0,n0jane bitet e shenjes
Prodhimi ne komplement te 2 M=00101 (+5 dhjetor) N= 01011 (+11 dhjetor) Prodhimi M*N do te jete:
Prodhimi ne komplement te 2 N = 011 (+3 dhjetor) M = 11011 (-5 dhjetor) Prodhimi M*N do te jete:
Veprimet e zhvendosjes • Paraqitja ne modul e shenje(shumezimi me 2) Shembull:0011(+3) → 0110 (+6) 1011 (-3) → 1110 (- 6)
Veprimet e zhvendosjes • Paraqitja ne modul e shenje (pjestimi me 2) Nëse biti i hedhur është 1 dhe rezultati është zero atëherë kemi nenrrjedhje Shembull:0011 (+3) → 0001 (+1) 1011 (-3) → 1001 (- 1)