130 likes | 501 Views
Ludvig Holberg. 1684-1754. Oppvekst og utdanning. Fødd 3. desember 1684 i Bergen. Yngst av ti søsken. Faren døydde då guten av eit år gamal. Mora døydde då han var ti år gamal. Han flytta til København for å studera. Holberg busette seg i København og blei professor ved universitetet der.
E N D
Ludvig Holberg 1684-1754
Oppvekst og utdanning • Fødd 3. desember 1684 i Bergen. • Yngst av ti søsken. • Faren døydde då guten av eit år gamal. • Mora døydde då han var ti år gamal. • Han flytta til København for å studera. • Holberg busette seg i København og blei professor ved universitetet der.
Holberg og opplysningstida • Han var prega av ideane i opplysningstida:*Oppteken av trua på fornuft og kunnskap*Reiste til fleire land for å læra og utvida kunnskapen sin. • Holberg var fattig , men hadde sjølvtillit og var stolt. • Han ville erobra verda med kunnskapen sin og blei etter kvart professor i historie, latin og metafysikk. • Han skreiv store historieverk om land og folk og slik blei han ein berømt som klok vitskapsmann.
Som forfattar • Han ville avsløra hykleri og få folk til å le av dumskapen og forfenglegskapen til menneska. • Holberg ville både underhalda og rettleia lesarane sine om løgn og sanning, sjølvbedrag og sjølvinnsikt. • Han skreiv morosame komediar (ikkje sørgmodige salmar som folk i barokken). Humor var våpenet hans.
Peder Paars • Holberg sitt første store verk (1719-20). • Her latterleggjer han både menneske og samfunn på den tida. • Diktet blei prøvd stansa utgitt, men boka kom ut i tre opplag mens Holberg levde. • Boka gjorde han berømt.
Som komedieforfattar • Skreiv 26 komediar for eit teater i København frå 1722-1727.Holberg er mest kjend for komediane sine. • Han skildra ikkje berre rikfolk og overklassa, men også fattige bondefolk. • Skreiv karakterkomediar(= ein komedie der Holberg tek føre seg menneske som er fullstendig dominerte av ein latterleg eigenskap eller ein fiks idé. Dette får publikum til å kjenna seg igjen og le). • Jeppe på Berget (1722) er den mest kjende karakterkomedien hans.
Jeppe på Berget 1722Er den mest spelte komedien til Holberg i dag. • Handling: *Hovudpersonen Jeppe må betala alt han tener til godseigaren (eigar av ein stor gard) og futen (samlar inn skattar av folk) og prylt av kona Nille. Han er ein fattig og undertrykt dansk leiglending (leiger jord av ein annan mot avgift). Jeppe er glad i alkohol og drikk seg ofte full.
Ein dag finn baronen (rikmann) og ridefuten. Jeppe full i vegkanten. Dei vil lura han og legg han i baronen si seng. Der vaknar Jeppe og trur han er blitt ein baron.
Jeppe oppfører seg som ein tyrann no når han er baron og bestemmer at ridefuten skal hengjast.
*Jeppe får servert alkohol og sovnar. Så vert han kasta tilbake til kvardagen som fattig leiglending der kona Nille skjeller han ut, kallar han lathans og slår han. *Jeppe tenkjer sjølv over livet sitt og seier: ”Folk seier at Jeppe drikk, men dei seier ikkje kvifor Jeppe drikk”