ÖNEMLİ ZAMANLAR VE ÖNEMLİ MEKÂNLAR, KUTLU ZAMAN DİLİMİ – ÜÇ AYLAR

1. ÖNEMLİ ZAMANLAR VE ÖNEMLİ MEKÂNLAR, KUTLU ZAMAN DİLİMİ – ÜÇ AYLAR Hazırlayan: ZEYNEP GELBERİ Adapazarı İlçe Müftülüğü Sezginler Kur’ân Kursu Öğreticisi

2. VAAZIN PLÂNI (A) Zamanın Değeri ve Kutsal Zaman Kavramı (B) Kutsal Zamanlar 1. Mübarek Aylar 2. Mübarek Geceler 3. Mübarek Günler (C) Kutsal Mekânlar 1. Kâbe-i Muazzama 2. Mescid-i Nebevî 3. Mescid-i Aksâ (D) Mübarek Zamanların ve Mekânların Değerlendiril-mesi

3. (A) Zamanın Değeri ve Kutsal Zaman Kavramı

4. (A) Zamanın Değeri ve Kutsal Zaman Kavramı بسم الله الرحمن الرحيم وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ Rahman ve Rahîm Olan Allah’ın Adıyla “Andolsun zamana ki, insan gerçekten ziyan içindedir. Ancak, iman edip de sâlih ameller işleyenler, birbirlerine hakkı tavsiye edenler, birbirlerine sabrı tavsiye edenler başka (Onlar ziyanda değillerdir).” (el-Asr, 103/1-3)

5. (B) Kutsal Zamanlar

6. (B) Kutsal Zamanlar 1. Mübarek Aylar (a) Receb Ayı (b) Şaban Ayı (c) Ramazan Ayı 2. Mübarek Geceler (a) Regâib Gecesi (b) Mirâc Gecesi (c) Berat Gecesi (d) Kadir Gecesi 3. Mübarek Günler (a) Cuma Günü (b) Bayram Günleri (c) Aşure Günü (d) Arefe Günü

7. 1. Mübarek Aylar

8. 1. Mübarek Aylar Rasulullah (as) şöyle buyurmuştur: اَلرَّجَبُ شَهْرُ اللهِ وَ شَعْبَانُ شَهْرِي وَ رَمَضَانُ شَهْرُ أُمَّتِي. “Recep Allah’ın, Şaban benim, Ramazan ise ümmetimin ayıdır.” (Münâvî, Feyzü’l-kadîr, c. 4, s. 162)

9. 1. Mübarek Aylar (Receb Ayı) Fahr-i Kâinat Efendimiz (as) “Receb Ayı”na erişince şöyle dua edermiş: أَلَّلهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي رَجَبَ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا رَمَضَانَ. “Allahım! Hakkımızda Recep ve Şaban’ı mübarek kıl ve bizi Ramazan’a kavuştur.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259.)

10. 1. Mübarek Aylar (Şaban Ayı) “Şaban Ayı”na Allah Rasülü (sav) ayrı bir önem vermiş, diğer aylardan farklı olarak bu ayda çokça oruç tutmuştur. Hz. Âişe (r. anhâ) validemiz: “Rasulullah’ın (as) Şaban ayındaki kadar çok oruç tuttuğu bir ay görmedim. O Şaban ayının hepsini tutardı.” Bir rivayette de: “Pek az bir kısmı hariç Şaban ayını oruçlu geçirirdi.” demiştir. (Riyâzü’s-sâlihîn, c. 5, s. 523)

11. 1. Mübarek Aylar (Şaban Ayı) Üsâme b. Zeyd’in (ra) “Ey Allah’ın Rasulü, Şaban ayında tuttuğun kadar başka aylarda oruç tuttuğunu göremiyorum (sebebi nedir)?” şeklindeki sorusuna Peygamberimiz (as): “Bu ay Recep ile Ramazan arasında insanların gaflet ettikleri bir aydır. Halbuki o, amellerin Rabbü’l-Alemine yükseldiği bir aydır. Ben oruçlu olduğum halde amellerimin yükselmesini istiyorum.” diyerek cevap verdi. (Nesâî, Savm, 70)

12. 1. Mübarek Aylar (Ramazan Ayı) بسم الله الرحمن الرحيم شَهْرُرَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِوَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ “(O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur’ân’ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır.” (el-Bakara, 2/185)

13. 1. Mübarek Aylar (Ramazan Ayı) Peygamber Efendimiz (as) de: إِذَا اسْتَهَلَّ رَمَضَانُ غُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ وَفُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ وَصُفِّدَتْ الشَّيَاطِينُ “Ramazan ayı geldiğinde, cehennem kapıları kapanır, cennet kapıları açılır, şeytanlar zincire vurulur.” buyurmuştur. (Riyâzü’s-sâlihîn, c. 5, s. 484)

14. 1. Mübarek Aylar (Ramazan Ayı) Efendimiz (as) şöyle buyurdular: “Kim faziletine inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa geçmiş günahları bağışlanır.” (Riyâzü’s-sâlihîn, c.5, s.482)

15. 2. Mübarek Geceler

16. 2. Mübarek Geceler (a) REGÂİB GECESİ - Receb Ayının ilk Cuma gecesidir. - Regâib kelimesi; kıymetli, değerli ve hediye anlamlarına gelir. - Mübarek zaman dilimlerinin ilk müjdecisidir.

17. 2. Mübarek Geceler “Beş gece vardır ki onlarda yapılan dualar geri çevrilmez, kabul edilir. Onlar; Recep ayının ilk cuma gecesi (Regâib), Şaban ayının yarısı (Berat) gecesi, Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban Bayramı geceleridir.” (Muhtâru’l-ehâdîs, s. 73)

18. 2. Mübarek Geceler (b) MİRÂC GECESİ - Mirâc, kelime olarak yükselme, yukarı çıkma ve mer-diven anlamlarına gelir. - Receb ayının 27. gecesidir. - Terim olarak ise Peygamberimiz’in (as) Mescid-i Harâm’danMescid-i Aksâ’ya götürülüp, oradan göğe yükselmesi, Allah Teâlâ’nın huzuruna kabul edilmesi anlamına gelmektedir.

19. 2. Mübarek Geceler بسم اللَّه الرحمن الرحيم سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ “Kendisine âyetlerimizden bir kısmını gösterelim diye kulunu (Muhammed'i) bir gece Mescid-i Haram'dan çevresini bereketlendirdiğimiz Mescid-i Aksa'ya götüren Allah'ın sanı yücedir. Hiç şüphesiz O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.” (el-İsrâ’ 17/1)

20. 2. Mübarek Geceler بسم اللَّه الرحمن الرحيم وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَى ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى “O, en yüksek ufukta bulunuyorken (aslî sûretine girip) doğruldu. Sonra (ona) yaklaştı derken sarkıp daha da yakın oldu.(Peygambere olan mesafesi) iki yay aralığı kadar, yahut daha az oldu. Böylece Allah kuluna vahyedecegini vahyetti.” (en-Necm, 53/7-10)

21. 2. Mübarek Geceler - Mirâc hadisesi nasıl cereyânett? - Bu gece neden mühim bir gecedir? Mirâc gecesi, inananların imanlarının sağlamlaş-masına, kafirlerinde küfürlerinin artmasına vesile ol-muştur. Ayrıca bu gecede müminler için beş vakit namaz farz kılınmış, iman ile ölenlerin cennete gireceği müj-desi verilmiş ve Bakara suresinin son âyetlerinâzil ol-muştur.

22. 2. Mübarek Geceler (c) BERAT GECESİ - Berat,günahlardan temizlenme, arınma, aklanma ve bağışlanma anlamlarına gelmektedir. - Şaban ayının 15. gecesidir.

23. 2. Mübarek Geceler بسم اللَّه الرحمن الرحيم حم وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍأَمْرًا مِّنْ عِندِنَا “HâMîm. Apaçık olan Kitab'aandolsun ki, biz onu mübârek bir gecede indirdik. Şüphesiz biz insanları uyarmaktayız. Katımızdan bir emirle her hikmetli iş o gecede ayırt edilir.” (ed-Duhân, 44/1-5)

24. 2. Mübarek Geceler Rasulullah (as) bu gece ile ilgili şöyle buyurmuştur: “Şaban ayının yarısı (Berat gecesi) olduğu zaman gecesini ibadetle ayakta, gündüzünü de oruçlu geçirin. Çünkü Cenâb-ı Hakk bu gecede gün batımı ile birlikte rahmetini yeryüzüne indirir de ‘Yok mu bağışlanmayı isteyen onu bağışlayayım, yok mu rızık isteyen onu rızıklandırayım, yok mu hasta olup da afiyet isteyen ona sıhhat vereyim, yok mu şunu isteyen, yok mudur bunu isteyen diye sabah vaktine kadar nida eder.’” (İbnMâce, “İkâmetü’s-salât”, 191)

25. 2. Mübarek Geceler Hz. Âişe (r. anhâ) Vâlidemiz rivayet ediyor: Peygamber Efendimiz şöyle buyurdu: “Cebrail (as) bana geldi ve dedi ki: ‘Bu gece Şaban ayının yarısı (Berat) gecesidir. Cenâb-ıı Hak bu gece de Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri adedince (çokluğundan kinaye) kişiyi cehennem azabından azad eder. Ancak Allah’a eş koşanlar, müslümanlara kin ve düşmanlık besleyenler, akrabaları ile akrabalık bağlarını kesenler, kibir ve gurur sahibi olanlar, ana-babaya isyan edenler ve içkiye devam edenler bu aftan istifâde edemezler. Çünkü Cenâb-ı Hakk onlara rahmet nazarıyla bakmaz.” (et-Terğîbve’t-Terhîb,c. 2, s. 118)

26. 2. Mübarek Geceler (d) KADİR GECESİ بسم اللَّه الرحمن الرحيم إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ “Şüphesiz, biz onu (Kur’ân’ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne oldugunu sen ne bileceksin!Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.” (el-Kadr, 97/1-5)

27. 2. Mübarek Geceler - Kadir gecesi Ramazan ayının 27. gecesidir. - Bu gecenin “Kadir” olarak isimlendirilmesi ile ilgili farklı görüşler beyân edilmiştir: 1. Takdîr ve hüküm manasındadır. 2. Şeref ve azamet manasındadır. 3. Tazyîk, darlık ve sıkışıklık anlamındadır. - Kadir gecesinin bin aydan hayırlı olması neyi ifade etmektedir?

28. 2. Mübarek Geceler من قام ليلة القدرإيماناواحتساباغفرله ما تقدم من ذنبه. “Kim inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek kadir gecesini ihya ederse, onun geçmiş günahları bağışlanır.” (Riyâzü’s-sâlihîn, c.5, s.431)

29. 2. Mübarek Geceler Hz. Âişe (r.anhâ) şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü! Kadir gecesinin hangi gece olduğunu bilecek olursam,o gece nasıl dua edeyim? “diye sordum. O (as), أللهم إنك عفو تحب العفو فاعف عنى. “Allah’ım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin. Beni bağışla!” diye dua et.” buyurdu. (Riyâzü’s-sâlihîn, c.5, s.438)

30. 3. Mübarek Günler

31. 3. Mübarek Günler (a) Cuma Günü بسم اللَّه الرحمن الرحيم يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ “Ey iman edenler! Cuma günü namaz için çağrı yapıldığı zaman, hemen Allah'ın zikrine koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz bu, sizin için daha hayırlıdır.” (el-Cuma, 62/9)

32. 3. Mübarek Günler EbûHureye’den (ra) rivayetle: “Üzerine güneş doğan en hayırlı gün cuma günüdür. Âdem o gün yaratıldı, o gün cennete konuldu ve yine o gün cennetten çıkarıldı.” (Riyâzü's-Sâlihîn, c.5, s.369)

33. 3. Mübarek Günler EbûHureye’den (ra) rivayetle: “Cuma gününde bir an vardır ki, şayet bir müslüman namaz kılarken o vakte rastlar da Allah’tan bir şey isterse, Allah ona dilediğini verir.” (Riyâzü's-Sâlihîn, c.5, s.378-379)

34. 3. Mübarek Günler (b) Bayram Günleri - Ramazan Bayramı Şevval ayının 1. günü başlar ve 3 gün devam eder. - Kurban Bayramı ise Zilhicce ayının 10. günü başlar ve 4 gün devam eder.

35. 3. Mübarek Günler “Allah sizin için o iki günü daha hayırlı iki günle, kurban ve ramazan bayramları ile değiştirmiştir.” (EbûDâvûd, Salât, 245) “Kim 5 geceyi ihya ederse ona cennet vacip olur. O geceler: - Terviye gecesi (Kurban Arefesinden önceki gece), - Arefe gecesi, - Kurban Bayramı gecesi, - Ramazan bayramı gecesi ve - Şaban ayının yarısı gecesidir.” (et-Terğîbve’t-Terhîb, c. 2, s. 152)

36. 3. Mübarek Günler (c) Aşure Günü - Muharrem ayının onuncu günüdür. - İbnAbbâs’tan (ra) nakledilen rivayete göre “aşure günü oruç tutmuş ve oruç tutmayı tavsiye etmiştir.” (Riyâzü's-Sâlihîn, c.5, s.533)

37. 3. Mübarek Günler EbûKatâde’den (ra) rivayet edildiğine göre Peygamberimiz’e (as) aşure günü tutulan orucun kıymeti soruldu. O (as) da: “Geçmiş 1 senenin günahlarına keffâret olur” buyurdu. (Riyâzü's-Sâlihîn, c.5, s.533) Peygamberimiz (as) bu hadis-i şerifi buyurunca sahabelerden bazıları Yahudilerin ve Hıristiyanların da aşure gününe tazim ettikleri ve oruç tuttuklarını söylediler. Bunun üzerine Peygamberimiz buyurdu ki: “Gelecek seneye kadar yaşayacak olursam muharrem ayının 9. günüde oruç tutarım.” (Riyâzü's-Sâlihîn, c.5, s.533)

38. 3. Mübarek Günler (d) Arefe Günü Arefe gününde oruç tutulması Peygamberimizin tavsiyesidir. Nitekim EbûKatâde’den (ra) rivayet edildiğine göre Peygamberimiz’e (as) arefe günü tutulan orucun fazileti soruldu. O (sav) da: “Geçmiş bir yılın ve gelecek bir yılın günahına keffâret olur.” buyurdu. (Riyâzü's-Sâlihîn, c.5, s.531)

39. (C) Kutsal Mekânlar

40. (C) Kutsal Mekânlar 1. Kâbe-i Muazzama بسم اللَّه الرحمن الرحيم وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْناً وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى “Hani, biz Kâbe'yi insanlara toplantı ve güven yeri kılmıştık. Siz de Makam-ı İbrahim'den kendinize bir namaz yeri edinin.” (el-Bakara ,2/125)

42. (C) Kutsal Mekânlar بسم اللَّه الرحمن الرحيم إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ فِيهِ آيَاتٌ بَيِّـنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا “Şüphesiz, insanlar için kurulan ilk ibadet evi elbette Mekke'de, âlemlere rahmet ve hidayet kaynağı olarak kurulan Kâbe'dir. Onda apaçık deliller, Makam-ı İbrahim vardır. Oraya kim girerse, güven içinde olur.” (Âl-i imrân, 3/96-97)

43. (C) Kutsal Mekânlar 2. Mescid-i Nebevî Cabir (ra) Hazretleri Peygamberimiz’in (as) şöyle buyurduğunu aktarmıştır: “Benim şu mescidimde kılınan bir namaz Mescid-i Haram hariç diğerlerinden 1000 derece daha faziletlidir. Mescid-i Haram’da kılınan bir namaz ise diğerlerinden 100 bin derece daha faziletlidir.” (Buhârî, “Fazlü’s-salât”, 1; Müslim, “Hac”, 505; Muvatta, “Kıble”, 9) “Kim benim mescidimde ara vermeden 40 vakit namaz kılarsa ona cehennemden ve azaptan kurtuluş beratı yazılır, nifaktan uzak olur.” (et-Terğîbve’t-Terhîb, c. 2, s. 214-215)

45. (C) Kutsal Mekânlar 3. Mescid-i Aksâ بسم اللَّه الرحمن الرحيم سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ “Kendisine âyetlerimizden bir kısmını gösterelim diye kulunu (Muhammed'i) bir gece Mescid-i Haram'dan çevresini bereketlendirdiğimiz Mescid-i Aksa'ya götüren Allah'ın sanı yücedir. Hiç şüphesiz O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.” (el-İsrâ’ 17/1)

47. (C) Kutsal Mekânlar - Aksâ, Arapça bir kelime olup “uzak” anlamına gelmektedir. Mabedin Mekke’ye uzaklığından dolayı bu isim verilmiştir. - Müslümanların ilk kıblesidir. - En kutsal sayılan üçüncü mesciddir.

48. (C) Kutsal Mekânlar Mescid-i Aksâ, Mescid-i Harâm’dan sonra içinde insanların Allah Teâlâ’ya ibadet etmeleri amacıyla yapılan en eski ikinci mâbeddir . (Müslim, “Mesâcid”, 1, 2) Peygamber Efendimiz (as) şöyle buyurdu: “(İbadet ve ziyaret maksadıyla) Yolculuk ancak şu üç mescidden birine olur: Benim şu mescidime, Mescid-i Harâm’a ve Mescid-i Aksâ’ya.” (Buhârî, “Fazlu’s-salât fî mescidi Mekke ve’l-Medine”, 1, 6; Müslim, “Hac”, 511-513.)

49. (D) Mübarek Zamanların ve Mekânların Değerlendirilmesi 1. Evvela nefis muhasebesinde bulunup zamanlarımızı nasıl geçirdiğimizi düşünmeliyiz. 2. Kin ve düşmanlıklara, kırgınlık ve dargınlıklara, kibir ve gurura son vermeliyiz. 3. Varsa yalan, gıybet, iftira, içki, kumar gibi kötü alış-kanlıklara tövbe edip Allah’tan bağışlanmayı isteyelim. 4. Ana-babamız hayatta ise ziyaret edip hayır dualarını alalım. Vefat etmişlerse Hayır dualar gönderelim. 5. İmkanlar nispetinde fakir-fukarayı, yetim-öksüzleri görüp gözetip yardımcı olalım.

50. (D) Mübarek Zamanların ve Mekânların Değerlendirilmesi 6. Dinimizin mukaddes kitabı Kur’ân-ı Kerim’i çokça okuyup anlamağa çalışalım. 7. Dinin direği olan namazlarımızdan kazalarımız varsa onları kaza edelim. 8. Gündüzleri de oruçlu geçirmeye gayret edelim. 9. El açıp çokça dua edip, dünyalık veya ahirete dair ne isteğimiz varsa hepsini Rabbimizden isteyelim. 10. Mevtalarımızı da unutmayıp onlara da Kur’ân okuyup, hayır dualar gönderelim. Kabirlerini ziyaret ederek ibret almaya çalışalım.