940 likes | 1.97k Views
BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ. UÜTF ÜROLOJİ AD BURSA. Prostat Nedir?. Mesane tabanı ile üretranın birleşim yerinin etrafını sarar. Seminal sıvının bir kısmını üreten bir seks bezidir. Esas olarak epitelyal ve stromal hücrelerden oluşmaktadır. BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ NEDİR?.
E N D
BENİGN PROSTAT HİPERPLAZİSİ UÜTF ÜROLOJİ AD BURSA
Prostat Nedir? • Mesane tabanı ile üretranın birleşim yerinin etrafını sarar. • Seminal sıvının bir kısmını üreten bir seks bezidir. • Esas olarak epitelyal ve stromal hücrelerden oluşmaktadır.
Glandüler ve stromal elemanların hiperplazisi sonucu ortaya çıkan ve glandın malign olmayan bir biçimde büyümesi ile kendini gösteren bir hastalıktır.
Epidemiyoloji, insidans ve prevalans ABD’de 1990 yılında 1.2 milyon kişi BPH açısından muayene edilmiş ve aynı yıl 329.000 prostatektomi ameliyatı yapılmıştır. Fötal gelişme sırasında prostat belirgin olarak büyümektedir. (Swyer 1944) Puberte sonunda prostat yaklaşık 26 gram ulaşır ve BPH gelişmezse bu volümü korur.
Kırk yaşların başında erkeklerin sadece %8’inde histolojik BPH vardır. • 51-60 yaş arası %50. • 80 yaş üzeri %90. • BPH gelişmeyecekse 45 yaşından sonra atrofi başlamakta ve prostat giderek küçülmektedir.
Genetik yatkınlık BPH Ailesel Sporadik 1-Ailede öyküsünde 3 veya 1-Prostat hacmi daha fazla BPH’lı bireyin bulunması (ortalama 55.5) 2-Erken yaşta başlangıç ( 60 yaş altında ameliyat olanların %50’sinde kalıtsal geçiş var) 3-Büyük prostat hacmi (ortalama 82.7)
Female fenotipinde doğum XY genotipi Klitorise benzer fallus Kör sonlanan vajinal poş Fonksiyonel fakat inmemiş testis Pubertede maskülinizasyon Erkek vücut görünümü BPH gelişmeyen rudimentar prostat Fonksiyonel testis varlığı -Puberte öncesi kastre edilen olgularda BPH gelişmez -5α redüktaz eksikliği sendromu olanlarda BPH gelişmez
Androjenlerin rolü BPH gelişimde majör tetikleyicidirler. Tip 2, 5 α redüktaz Testosteron Dihidrotestosteron (DHT) DHT majör intraprostatik testosterondur. DHT’nin androjen reseptörlerine affinitesi daha yüksektir. • Östrojenlerin rolü BPH gelişimindeki rolü net olarak belli değil, androjenlerle birlikte sinerjistik etki gösterdiği düşünülmektedir. Androjenik reseptör sayısını artırır. (?) Testesteron’un DHT’ye dönüşümünü artırarak prostatik DHT seviyesini yükseltir (?)
Irksal özellikler ve diyet Zencilerde Doğu insanında Yağ oranı düşük sebze ve meyveden zengin ( lif oranı yüksek) doğu diyetinin koruyucu bir etki yaptığı düşünülmektedir. (Zayıf etkili fito-östrojenler)
Yaşlanma -Testesteron (leydig h.) üretimi azalır -Seks hormon bağlayıcı proteinler artar, serum testesteron seviyesi azalır -İntraprostatik DHT ve androjen reseptör düzeyi azalmaz aksine artar. -Serbest östrojen / serbest testesteron oranı artar.
Stromal-epitelyal ilişki ve büyüme faktörleri Epitelyal hücre proliferasyonu yapanlar - Epidermal büyüme faktörü(EGF) - Transforme edici büyüme faktörü- α(TGF- α ) - Keratinosit büyüme faktörü(KGF) Epitelyal hücre üzerine inhibisyon ve apoptozis etkisi olanlar - Transforme edici büyüme faktörü-β (TGF-β)
DHT EGF TGFβ Denge Hücre proliferasyonu Hücre ölümü
Östrojenler DHT EGF TGFβ Dengesizlik Hücre ölümü Hücre proliferasyonu
Prostat üç farklı bölgeden oluşur • Santral • Periferal • Transizyonel
BPH her zaman transizyonel zone’dan gelişir Prostat kanseri genellikle periferal zone’dan gelişir
Prostatın damar ve sinirleri • Arter: İnternal pudental, İnferior vezikal , Orta rektal • Ven: Venleri derin dorsal ven ile birleşerek internal iliak venlere drene olur. • Lenf: Primer lenf akımı obtrurator lenf nodlarına olur. • Sinir: İnferior hipogastrik (pelvik) pleksustan gelmektedir.
Obstrüktif İdrar yapmaya başlamada gecikme (hesitancy) İdrar kavsinin düşmesi ( projeksiyonda azalma) ve işemenin zayıflaması (kalibrasyonda azalma) Terminal damlama Yetersiz boşalma hissi İrritatif Sık miksiyon (pollaküri) Ani idrar sıkışması (urgency) Gece idrara çıkma (noktüri) Semptomlar
Bulgular • Hematüri • Azotemi • Rezidü idrar - 50 ml altında İzlem ve medikal tedavi - 50-200 ml Medikal tedavi veya ameliyat - 200 ml üzeri Kontrendikasyon yok ise ameliyat • Akut retansiyon
IPSS semptom skoru 0-7 Hafif derecede semptomatik 8-19 Orta derecede semptomatik 20- 35 Ciddi derecede semptomatik
Fizik Muayene • Rektal muayene Prostat büyüklüğü Endürasyon Nodül • Glob vezikale saptanabilir.
Laboratuar • Tam idrar tahlili • İdrar kültürü • Serum üre ve kreatinin • Prostatik spesifik antijen(PSA): Prostatik epitel hücreleri tarafından üretilen kallikrein benzeri bir serin proteaz enzimidir. (PSA = 0-4 ng/ml ) Total PSA FPSA/ TPSA Serbest PSA Kompleks PSA PSA dansitesi= Prostat volümü/ Total PSA 0.1 BPH 0.1 Prostat kanseri Yaşa özgü PSA referans aralığı PSA hızı
Üretra Şekil bozuklukluğu (deformasyon) Boyunda uzama (elongasyon) Yer değiştirme (deviasyon) Mesane boynunun öne doğru yer değiştirmesi (Dislokasyon)
Mesane • Hipertrofi • Trabekülasyon • Sellül • Divertikül Üreter ve Böbrekler • Kronik retansiyona bağlı üst üriner sistemde dilatasyon • Trigonal hipertrofiye bağlı üretero- vezikal obstrüksiyon • Orifis çevresinde gelişen divertiküllere bağlıVUR ve hidronefroz • Böbrek fonksiyon bozukluğu
İntravenöz pyelografi (IVP) - Prostatik indentasyon - Balık oltası görünümü - Mesane taşı - Trabekülasyon artışı, sellüler ve divertiküller - Post- voiding grafide residüel idrar saptanması
Abdomino-pelvik ultrasonografi • Transrektal ultrasonografi
Ürodinamik incelemeler • İdrar akım hızı ölçümü (Üroflowmetri) En önemlisi maksimum akım hızıdır(MAH). MAH> 15 ml/ sn obstrüksiyon yok MAH< 10 ml/ sn obstrüksiyon var Obstrüktif BPH’lı bir hastanın akım hızı çalışması
Basınç Akım Çalışması Hasta miksiyon yaparken aynı anda hem idrar akım hızı tayini hem de net detrüsör basıncı tayini ile infravezikal bir obstrüksiyonun gösterilmesi yada ekarte edilmesi mümkün olur.
Medikal Konservatif izlem Kolesterol düşürücü ajanlar Aminoasit kompleksleri Fitoterapotik ajanlar Alfa blokerler Hormonal tedaviler 5α redüktaz inhibitörü Girişimsel Açık prostatektomi TUR Transüretral insizyon (TUIP) Lazer prostatektomi Hipertermi ve Termoterapi TUNA Yüksek şiddetli odaklanmış ultrason(HIFU) Balon dilatasyon ve intraüretral stentler TEDAVİ
Alfa 1 blokerler Α1fa 1- A alt tipi prostat, mesane boynu ve üretrada baskın olarak bulunmaktadır. Non selektif alfa bloker • Fenoksibenzamin Selektif alfa blokerler • Prazosin • Alfozosin • İndoramin Selektif uzun etkili alfa blokerler • Doksazosin • Terazosin • Tamsulosin
Endikasyonlar: • Kesin ameliyat endikasyonu olmayan • Ameliyat istemeyen hastalar • Ameliyat bekleyen hastalar • Akut üriner obstrüksiyon proflaksisi için kullanılabilir Kontrendikasyonlar: • BPH’ya sekonder böbrek yetmezliği • Kr. Üriner retansiyon • Postural hipotansiyon • Tekrarlayan akut üriner retansiyon • BPH ile birlikte tekrarlayan üriner enfeksiyon