200 likes | 688 Views
II grupa otrova. Fosfor i cijanidi. II grupa otrova – lako isparljivi. Sme še različitih org. jedinjenja u odnosu koji nije standardizovan Nepredvidive međusobne interakcije Adicija Sinergizam Potenciranje efekta
E N D
II grupa otrova Fosfor i cijanidi
II grupa otrova – lako isparljivi • Smeše različitih org. jedinjenja u odnosu koji nije standardizovan • Nepredvidive međusobne interakcije • Adicija • Sinergizam • Potenciranje efekta • Osobine: isparljivi, liposolubilni, izazivaju depresiju CNS, tipa anestezije • Propisani standardi i procedure na radnom mestu • Toksičnost (opšta i posebna): hemijske strukture, načina i stepena ekspozicije, doze, eventualno unetih drugih organskih rastvarača i osetljivosti organizma
Metoda izdvajanja • Lako isparljivi otrovi, ali i oni koji lako destilišu sa vodenom parom, CN- i P...(kisela sredina) • Fosforescencija... • Alkalna sredina destilata (Na i K CN¯) • Postupci ekstrakcije...
Fosfor • Alotropske modifikacije elementarnog P • Beli, toksičan i crveni P (ne resorbuje se) • Beli fosfor (šibice...); crvene šibice – 50% crvenog P • Ratacidi i insekticidi (Al fosfid i Zn fosfid); profesionalna trovanja - metalurgija (Cu fosfid, ferosilicijum – Ca fosfid); • Osobine: topi se na 44 °C, a ključa na 280 °C,; nerastvoran u vodi; lako zapaljiv (34 °C); fosforescira... P2O3 +O (O2 + O =O3); P2O5
Fosfor • Gradi H3PO2 i H3PO3 sa H2O; fosfati, fosfiti i hipofosfiti; • Toksikološki značaj: trovanja u industriji; češće pri upotrebi rodenticida (paste skrivene u hrani-deca i kućni ljubimci...); koristi se u pirotehnici • Fosfin – PH3 • Osobine: bezbojan gas, oštrog mirisa na beli luk; • Beli fosfor:LD – 0.15 – 0.3 g; MDK 0.1 mg/m3 • Fosfin: LD - 2.8 mg/l vazduha; MDK 0.1 mg/m3 • Nastajanje PH3: • fosfidi u kontaktu sa H2O ili H+; • fosfor sa alkalijama; • kod dobijanja acetilena iz Ca-karbida
Fosfor • Patogeneza: • Resorbovani fosfor u krvi; deponuje se u masnom tkivu; • Jako redukciono sredstvo – sprečava intraćelijsku oksidaciju; • Inhibicija enzimskih reakcija u jetri (poremećaj metabolizma ugljenih hidrata, masti i belančevina, redukcija glikogena i povećana depozicija masti); • Toksično dejstvo ispoljava i na endotel kapilara i bubrege • Najveći afinitet P ispoljava prema tkivu kosti (osteoporoza i dekalcifikacija)
Fosfor • Toksičan pri svim putevima ekspozicije • Klinička slika - ingestija: (tri faze) • 1. gastrointestinalna; • 2. oporavak (nekoliko sati do nekoliko dana); • 3. sistemska toksičnost... konvulzije, koma, šok i smrt • Acc. - podrigivanje (karakterističan miris); izbljuvci fosforesciraju; teški bolovi i iritacija u GIT traktu; glavobolja, paraliza i anurija, hemorgija i kardiovaskularni poremećaji... smrt (odmah ili posle 10-12 dana); • Hronično – nekroze, zapalenje GIT trakta, nekroza jetre, žutica; • PH3 – gušenje, opšta slabost, vrtoglavica, glavobolja, smrt... hronični efekti su isti kao oni izazvani belim fosforom
Fosfor • Lečenje: ispiranje želuca, povraćanje, Ca-glukonat i.v. – održavanje normalne kalcemije; simptomatska terapija (hipotenzija, aritmija, hipokalcemija, koagulacija, rad bubrega...) • KMnO4 – antidot (dok su P i fosfiti u želucu) • P fosfate; • Istraživanje: u organima, hrani, vazduhu... • element. P, delom oksidisani P (fosforasta i hipofosforasta kis.; • Kvantitativno određivanje; PH3; • Tumačenje rezultata (tragovi elementarnog P, hipofosf. i fosforaste kis.)
Ekotoksikološki značaj fosfora • Zagađenje zemljišta i vodotokova (fosfatna đubriva i deterdženti) • Eutrofikacija voda: N, P i S • 1mg P 100mg algi 140 mg O2 • Od ukupne količine P, 20 – 40% potiče od površinski aktivnih materija(deterdženata)
Cijanidi • Toksikološki značaj: • I i II svetski rat - Cklon B; smtrna kazna, • LD 50 – 70 mg (čovek); KCN i NaCN 200-300mg; • Slučajna i namerna trovanja – 1978. Gvajana – 900 ljudi..., kao i profesionalna trovanja (ind.-procesi galvanizacije, proizvodnja plastične mase, fumiganta, fertilizera, eksploziva, ekstrakcija plemenitih metala...)
Otpadne vode pri procesu izdvajanja plemenitih metala iz rude
Cijanidi • Hidroliza cijangenetskih glikozida: glukoza, benzaldehid i CN- nastaju dejstvom ß glukozidaze ili emulzina); • Glikozidi - 40 puta toksičniji oralno nego I.V.)
Cijanidi • Mehanizam toksičnog dejstva (Smith et al.1977.): vezuje se za Fe3+ u enzimima – preko 40 enzima inhibira u organizmu; • najvažniji sistem enzima citohromoksidaza – citohrom aa3 kompleks; prekida se transport elektrona sa Cyt. a3 na molekul.O2; • Posledica- O2 se ne koristi, venska krv bogata HbO, ne stvara se ATP – HISTOTOKSIČNA (celularna) HIPOKSIJA; - (normalne količine O2 u krvi, ali ne mogu se potrošiti u ćeliji); • suprotno kod trovanja CO
Cijanidi • “The enzymecytochrome c oxidase (PDB2OCC, EC1.9.3.1) is a large transmembrane protein found in the mitochondrion and is the terminal electron acceptor in the electron transfer chain, taking 4 reducing equivalents from cytochrome c and converting molecular oxygen to water. In the process, it translocates protons, helping to establish a chemiosmotic potential that the ATP synthase then uses to synthesize ATP. Summary reaction: • 4 Fe+2-cytochrome c + 4H+ + O2 → 4 Fe+3-cytochrome c + H2O. • The complex is a large lipoprotein composed of several metal prosthetic sites and 13 protein subunits. In mammals, 10 subunits are nuclear in origin and 3 are synthesized mitochondrially. The complex contains 2 cytochromes, the a and a3 cytochromes, and two copper centers, the CuA and CuB centers. In fact, the cytochrome a3 and CuB are a binuclear center that is the site of oxygen reduction. The mechanism of action of this large complex is still an active research topic. • Cyanide, carbon monoxide and azide all bind irreversibly to Cytochrome c Oxidase. The protein is then inhibited from functioning, causing chemical suffocation. “ (izvod sa sajta)
Cijanidi • Posledice: HCN direktno stimuliše hemioreceptore karotide- kratki period hiperpneje, poremećaj rada srca; smrt- centralni respiratorni arest; (nekoliko sec. posle udisanja HCN ili u toku jednog sata posle uzimanja soli... • Blago trovanje: slabost, glavobolja, povraćanje...
Cijanidi • Metabolizam: (u mitohondrijama uz pomoć transsulfuraze (rodanaze); • CN- + S2O32-SCN- + SO32-(I.V. Na2S2O3) • Tretman trovanih: • Na nitrit ili amil nitrit (6% metHb – dovoljno za neutralisanje jedne smrtne doze cijanida u obliku cijanmethemoglobina) • i.v. Na2S2O3(nastaje SCN) • terapija O2i transfuzija krvi;
Cijanidi • Analitika (kvalitativne i kvantitativne reakcije) • Tumačenje rezultata