200 likes | 681 Views
CUESTIÓNS XERAIS. A LITERATURA GALEGO-PORTUGUESA MEDIEVAL. PERIODIZACIÓN DA LITERATURA GALEGA. ÉPOCA MEDIEVAL -Etapa pre-afonsina (1196-1245) -Etapa afonsina (1245-1284) -Etapa dionisíaca (1284-1325) -Etapa posdionisíaca (1325-1354) *Etapa da Escola galego-castelá(1354-1445)
E N D
CUESTIÓNS XERAIS A LITERATURA GALEGO-PORTUGUESA MEDIEVAL
PERIODIZACIÓN DA LITERATURA GALEGA • ÉPOCA MEDIEVAL -Etapa pre-afonsina (1196-1245) -Etapa afonsina (1245-1284) -Etapa dionisíaca (1284-1325) -Etapa posdionisíaca (1325-1354) *Etapa da Escola galego-castelá(1354-1445) *Etapa da Escola castelá portuguesa (fs.XV-ps.XVI) • SÉCULOS ESCUROS (XVI-XVII) • ILUSTRACIÓN (XVIII) • REXURDIMENTO (XIX) -Precursores (1808-1863) -Rexurdimento Pleno (1863-1888) -Decadencia Finisecular (1888-1914) • S.XX-HOXE -Segundo Rexurdimento (1914-1939) -Silencio (1939-1950) -Lenta Eclosión (1951-1981) -Actualidade (1981-Hoxe)
ORIXES • s.IX (s.VIII): -aparece o galego. • S.XII: -primeiros textos en galego. -empezan a separarse galego e portugués [Portugal,1143]. -Latín deixa de ser a lingua literaria occidental. • Na Idade Media: -Literatura oral e xograresca. -Predominio: cantares épicos ·herdanza xermánica. ·dende o s.VIII-ata s.XI/XIII fíxanse na escrita (Chanson de Roland, fs.XI; Cantar del Mío Cid, 1140). -Crecemento económico => troco dos hábitos guerreiros => refinamento dos costumes e valorización da muller => xorde unha poesía lírica amorosa en lingua romance: Poesía Trobadoresca (1º movemento literario europeo).
A CULTURA TROBADORESCA: EUROPA • Orixe: Occitania [corte de Poitiers, ducado de Aquitania]. • Quen: -Duque Guillerme IX (1071-1126). *Con quen xorde. *1º trobador en romance. -Alienor de Aquitania (1122-1204). *Con quen se espalla. *Neta de Guillerme IX. *Raíña de Francia e Inglaterra.
A CULTURA TROBADORESCA: EUROPA • Do 1.100 ao 1.300 (época dourada). -case 350 trobadores. -máis de 2.500 composicións. • fs.XII-ps.XIII: -Na maioría dos reinos occidentais hai unha escola trobadoresca propia. -Moitos escriben na lingua vernácula (por 1ª vez).
A CULTURA TROBADORESCA: LÍRICA GALEGO-PORTUGUESA • Península Ibérica: -zona musulmana: non troba. -zona catalán-falante: provenzal. -resto (incluso de fóra da península): usa o galego. *Porque: a) proximidade lingüística (castelán, leonés e galego, son romances). b) Papel dominante de Galiza nos reinos occidentais: -nobreza moi poderosa (incluso fóra). -Tumba do apóstolo (camiño de Santiago, 814). -poder socio-político => poder lingüístico-cultural. • Como chega a cultura trobadoresca? -Camiño de Santiago =>espallamento do románico e de xograres e trobadores. -Monxes de Cluny. Dende o s.XII recuperación cultural en Galiza. -Contactos Nobiliares.Nobres franceses participaron nas campañas contra os musulmáns.
A LÍRICA GALEGO-PORTUGUESA:ETAPAS • O texto máis antigo: “Ora faz ost’o senhor de Navarra” (sirventés político, 1196?). • Antes xa debía haber produción. • 1ª) Etapa pre-afonsina (ou de adaptación): -1196-1245. ·Portugal: Sancho I (1185-1211), Afonso II (1211-1223) e Sancho II (1223-1245). ·Galiza e León: Afonso VIII (1188-1230). *Dende 1230 a coroa galego-leonesa vencéllase á castelá [Fernando III(1230-1252)] -Rápida difusión. -Tipos: 1ª) Etapa preliminar: 2ª) Etapa preafonsina propiamente dita: -Xogral. -Trobador. -Policentrismo. -Castela, León e Galiza. -Mobilidade. -Pouca Mobilidade.
A LÍRICA GALEGO-PORTUGUESA:ETAPAS • 2ª) Etapa afonsina (ou periodo áureo): -1245-1284. ·Portugal: Afonso III (1243-1279). ·Castela, León e Galiza: Afonso X (1252- 1284). -Principal centro difusor: Toledo. -Trobador e xogral. -Castela, León e Galiza. -Mobilidade. • 3ª) Etapa dionisíaca (ou periodo arxénteo): -1284-1325. ·Portugal: D. Dinís (1279-1325). - Principal centro difusor: Portugal. -Trobador e xogral. -Portugal. -Escasa mobilidade. • 4ª) Etapa pos-dionisíaca (ou de recompilación): -1325-1354. ·D. Pedro de Portugal “Conde de Barcelos” e D. Afonso Sánches. -Do poético á prosa histórica e de fición. -Trobador e xogral. -Portugal. -Mobilidade practicamente nula.
A LÍRICA GALEGO-PORTUGUESA:ETAPAS • 5) Etapas posteriores. 5.1) Escola Galego-castelá -1354-1445. ·Troco nos gustos + ruptura do vencello de sangue (dúas novas dinastías: Trastámara, 1369 [Castela] e Casa de Avís, 1385 [Portugal]) => Ruptura total. -Consolidación: Castela e Portugal vs. Galiza cae no esquecemento. -Poetas: castelán para as novas formas do Renacemento e galego para vellas formas trobadorescas. -Obra recollida no Cancioneiro de Baena (1445).
A LÍRICA GALEGO-PORTUGUESA:ETAPAS 5.2) Escola castelá-portuguesa: -2ª ½ do s. XV-ps.XVI. -Crecemento económico portugués cos territorios de ultramar => nacemento dunha obra cortesá propagandística. -Emprego o portugués para as composicións (o 10% é castelán). -Obra recollida no Cancioneiro Geral de Resende de Oliveira (1516).
AUTORES E INTÉRPRETES • Poesía trobadoresca: -Valor lúdico-formativo-informativo. -Da corte ao pobo. -Poesía asociada a unha música. • Tipos: -Trobador: non ambulante; canta; compón; orixe nobre (na galega-portuguesa). -Xogral: ambulante; canta (e outras actividades); compoñen ou non; orixe popular. -Segrel: ambulante; canta; compón; orixe nobre baixa. -Xogralesa, cantadeiras, danzareiras e soldadeiras.
A TRADICIÓN MANUSCRITA • 1680 textos e máis de 150 poetas. • Tipos: • Manuscritos Contemporáneos: ·fs.XII-ps.XIV. ·música e poesía unidas. ·Cancioneiro de Ajuda (A): -Por que? Atópase no Palacio de Ajuda (Lisboa). -Notación musical e miniaturas (pero incompleta). -310 composicións. -Descoñécense os autores. -Cantigas de amor (probablemente parte dunha obra máis ampla). ·Pergamiño Vindel (N): -Por que? Descuberto no forro dun códice por un libreiro madrileño (Pedro Vindel). -Folla solta dun cancioneiro ou folla voandeira dun xogral (onde transcribían o seu repertorio). - 7 cantigas de amigo de Martín Códax. -Anotación musical nas 7 cantigas. ·Pergamiño Sharrer (L) [ou Manuscrito da Torre do Tombo]: -Por que? Descuberto polo profesor norteamericano Harvey L. Sharrer no forro dun libro no Arquivo Nacional da Torre do Tombo -7 cantigas de amor do rei D. Dinís. -Posiblemente folla solta dun concioneiro individual hoxe perdido Livro de Trovas de el-Rei D. Dinís.
A TRADICIÓN MANUSCRITA -Apógrafos Renacentistas: ·s.XVI-s.XVII. ·Separación música e poesía. ·Italia. ·Angelo Colocci: -Tavola Colocciana: índice de autores. -Arte de Trovar: tratado de poética medieval. -E dúas obras: ·Cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa (B) [ou Cancioneiro Colocci-Brancuti]: -Por que?: Obra realizada por Angelo Colocci descuberta na biblioteca do nobre Paolo Brancuti a mediados s. XIX e que hoxe se conserva na Bilbioteca Nacional de Lisboa. -A compilación máis ampla (1647 cantigas). -Tódolos xéneros. -150 autores. -Copia do Livro das Cantigas do Conde de Barcelos (s.XIV). ·Cancioneiro da Biblioteca Vaticana (V): -Por que?: Ordenado por Ángelo Colocci e conservado na Biblioteca Vaticana. -1200 cantigas (todas aparecen en B). -Ten unha copia do fs.XVI-ps.XVII Cancioneiro da Bancroft Library (descuberto en Madrid en 1857).
A TRADICIÓN MANUSCRITA -Outros Textos Manuscritos: ·Texto da Biblioteca Nacional de Madrid (M). ·Texto da Biblioteca Pública Nacional do Porto (P). *Copias do s.XVII da tenzón entre Afonso Sánches e Vasco Martíns de Resende. *O seu valor é só histórico.