BİYOLOJİK HARP MADDELERİ ( BHM )

1. BİYOLOJİK HARP MADDELERİ ( BHM )

2. TANIMLAR • AEROSOL: Bir gaz ortamında küçük partiküllerin (sıvı veya katı) dağılması veya erimeden durmasıdır. • ANTİBİYOTİKLER: Bakteri ve küf gibi yaşayan hücrelerden elde edilen maddeler (kimyasal bileşimler) olup, diğer bazı mikroorganizmalara zıttırlar. • ANTİSEPTİKLER: Mikroorganizmaların büyümelerine ve gelişmelerine engel olan ancak onları öldürmeyen maddelerdir.

3. TANIMLAR • AŞI: Organizmada belli bazı hastalıklara karşı bağışıklık sağlamak için daha önceden o hastalığın ölmüş veya zayıflatılmış mikrobu ile vücuda verilmek üzere hazırlanmış olan eriyiktir.(Aşı koruyucudur.) • BAKTERİ: Tek hücreli bitkiye benzer ve kendi kendine bölünerek üreyen, yaşayan küçük mikroorganizmalardır.

4. TANIMLAR • BAĞIŞIKLIK: Vücudun enfeksiyona karşı koyma yeteneğidir. Bağışıklık ikiye ayrılır; 1- GENETİK BAĞIŞIKLIK : Doğuştan kazanılan bağışıklık (Doğal veya kalıtsal). 2- KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK : Sonradan kazanılan bağışıklık (Aşı ve serumla)

5. TANIMLAR • DEZENFEKTE: Patojen mikroplardan temizlenmek veya mikropları öldürmek. • DOZAJ: Belli bir zaman içinde alınan biyolojik ajan miktarıdır. • ENFEKSİYON: Vücut dokularının hastalık yapabilecek kudretteki patojen mikroorganizmalarla istila edilmesidir. (Bulaşması, sirayet)

6. TANIMLAR • EPİZOOTİK: Hayvanlar arasında hastalığın yayılması. • EPİDEMİYOLOJİ: Hastalığın toplum açısından incelenmesi bilimi. • EPİDEMİK: Bulaşıcı ve enfeksiyonlu bir hastalığın yayılması. • HİJYEN: Sağlık bilimi ve sıhhatin korunması. • MİKROP: Herhangi bir mikroorganizma.

7. TANIMLAR • MİKROORGANİZMA: Gözle görülmeyecek kadar çok küçük yaşayan hayvan veya nebat. (Bunlar mikron veya milimikron büyüklüğünde ve hatta daha küçük boyda olurlar. MİKRON: 1/1.000 mm. MİLİMİKRON: 1/1.000.000 mm.) • MİKROBİYOLOJİ : Mikroorganizmaların incelenmesi ile ilgili bilim dalı. • ORGANİZMA : Kendi başına ayrı bir bütün meydana getiren canlı varlık. (İnsan, hayvan veya bitki)

8. TANIMLAR • PATOJEN: Hastalık meydana getiren mikroorganizma. • PARAZİT: Kendi beslenmesini temin için başka bir canlı organizmanın üstünde veya içinde yaşayan bitki veya hayvan. • KARANTİNA: Mikroplarla bulaşık veya portör olan canlıların başkalarına hastalık geçirmemeleri için belirli bir süre ayrılması ve temastan men edilmesi. • KÜLTÜR: Mikroorganizmaların yetişip çoğalması.

9. TANIMLAR • SERUM: Kanın pıhtılaşmasından sonra ayrılan berrak sıvı. (Tedavi amacıyla kullanılır.) • TOKSİN: Mikroorganizmaların salgıladıkları zehir. • TULAREMİ: Kemirgenlerden insanlara geçen ateşli bir hastalık. • VİRÜS: Seçtikleri taşıyıcıların hücrelerinde yaşayan, bakteri ve riketsialardan küçük olan hastalık yapıcı mikroorganizmalardır. Yapay ortamda yetiştirilemez ve büyüyemez.

10. BİYOLOJİK SİLAHLAR ve BİYOLOJİK HARP BİYOLOJİK HARP İnsan, hayvan ve bitkilerde ölüm veya zarar meydana getirmek, malzemeyi hasara uğratmak amacıyla mikroorganizmaların veya bunların toksinlerinin kasten kullanılmasıdır. BİYOLOJİK HARBİN AMACI Düşmanın savaş yapma yeteneğini doğrudan doğruya veya dolayı olarak azaltmaktır.

11. BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ Biyolojik Harp Maddelerinin (BHM) en ilkel kullanımı M.Ö. VII. yy.’a kadar dayanır. Asurlular bu yüzyılda düşmanın su kaynaklarını zehirlemek için Ryn ergot (çavdar mahmuzu) kullanmışlardır. M.Ö. VI.yy., müshil bitkisinin ve zehirli hayvanların biyolojik savaş amacıyla kullanıldığı bilinmektedir. M.Ö.184, Kartaca kralı Hannibal, Yunan kralı Eumenus’le yaptığı savaşta, gemi güvertelerine içi yılanla dolu testiler atmış, savaşı kazanmıştır. 1346, Tatar Ordusu, Cenova’lıların elinde bulunan Kaffa (Kırım) kale şehrini uzun süre kuşatmış, alamayınca vebalı insan cesetlerini mancınıklarla kaleye atarak, kalede çıkan veba salgını sonucu şehri teslim almıştır. 1422, Litvanya’da hasta hayvan çıkartılarının kale içine atılması… XV. yy., Pizzaro…G.Amerika fethi…yerli halka çiçek virüslü giyeceklerin hediye (!) edilmesi… 1495, İspanyollar tarafından Napoli’de Fransızlara lepralı hasta kanı ile karıştırılmış şarapların verilmesi…

12. BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ 1710, Rusya-İsveç savaşında, Rusların vebalı cesetleri taktik amaçla atması… 1754-1763, İngiliz piyadelerinin Fransız ve Hindistan savaşlarında çiçek hastalığı bulaştırılmış battaniyelerini kullanması… 1763, Kaptan Ecuyer’in Amerikan yerlilerine “dostça” ( ! ) çiçek virüslü mendil ve battaniye hediye etmesi… 1850, İngilizlerin, Kuzey Amerika’da Kızılderililere çiçek mikrobu taşıyan battaniyeler vermesi… 1862, Amerika iç savaşı sırasında çiçek ve sarı humma virüsü içeren kıyafetlerin dağıtılması…

13. BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ • Dünya Savaşı sırasında; • Amerika’dan Fransa’ya nakledilen sığır ve atlara Alman gizli servisince ruam hastalığının bulaştırılması… • Alman kaynaklı, İtalya’da kolera, Rusya’da veba salgınları… • Alman kaynaklı, Romanya’da kontamine çikolata, meyve suyu ve oyuncak salgınları... • 1925, 108 ülke arasında Cenevre Protokolu imzalandı. Savaş sırasında biyolojik silahın kullanımı yasaklandı. • 1932, Japonlar Mançurya’da 3000 Çinli esir üzerinde biyolojik silahı denedi. 1000 den fazla insan öldü.

14. BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ 1937-1945, Japonya, Mançurya’da, SSCB’de ve Mogolistan’da biyolojik silah denemelerine devam etti. Bu denemelerde 10 000 den fazla insanın öldüğü bilinmektedir. 1942-1943, İngilizler, Gruinard adasında antrax (şarbon) bakterisi denediler.Ada on yıllarca kontamine kaldı. 1945-1969 yılları arasında, ABD başta olmak üzere birçok ülkede Biyolojik Harp Maddeleri (BHM) araştırma geliştirme faaliyetleri devam etmiştir. 1969, ABD, biyolojik ve kimyasal silahları geliştirmeyi durdurduğunu ilan etti.

15. BİYOLOJİK HARBİN TARİHÇESİ 1972, 103 ülkenin katılım ile 26.03.1975 tarihinde geçerli olacak olan ‘Biyolojik Silahlar Konvansiyonu” imzalandı. Bakteri ve toksinlerin, geliştirilmesi, üretimi, depolanması yasaklandı. 1995, Irak biyolojik silahları üretti. 1995, Tokyo metrosuna biyolojik silahı hücumu oldu. 1998, İsrail ve Güney Afrika, genetik biyolojik silah araştırmalarına başladılar. 2000, Biyolojik silahlarına ilişkin antlaşma 143 ülke tarafından imzalandı.

16. “Gelecek savaşların sonucunu yalnız Nükleer Silahlar ve Hava Kuvvetlerinin yoğun faaliyeti tayin etmeyecek, kanımca memleketimizin şart ve imkanlarına göre savaşı generaller değil MİKROPLAR kazanacaktır.” 1956-Rus Mareşalı ZUKOV

17. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN MİKROBİYOLOJİ YÖNÜNDEN SINIFLANDIRILMASI Biyolojik harp maddeleri genel olarak ikiye ayrılır. 1. Patojenler (Hastalık meydana getirebilen mikroorganizmalar) A. Bakteriler B. Riketsiyalar C. Virüsler D. Klamidyalar E. Funguslar 2.Toksinler

18. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN HEDEFLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI • İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler • Hayvanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler • Bitkilere Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler • Teçhizata Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler

19. İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : 1. Patojenler A. Bakteriler : Anthrax-Şarbon Tularemia Kolera Tifo Brusella Kızıl Bel soğukluğu Difteri Tüberküloz Tetanos Çeşitli zatüreeler Veba Dizanteri

20. İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : B. Riketsiyalar : Tifüs Lekeli humma Q humması C. Virüsler : Salgın grip Çocuk felci Kuduz Kara sarılık Kabakulak Kızamık Çiçek hastalığı Ebola kanamalı ateşi Marburg hastalığı etkeni Kanamalı ateş etkeni

21. İnsanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : D. Klamidyalar : Psittakoz Trahom E. Funguslar : Kokidiodomikosis Histoplasmosis Nokordiosis Fungal (Mantar) hastalıklar

22. Öncelikle Hayvanlarda Görülüp Doğal Olarak İnsanlara Geçebilen Hastalıklar ; Şarbon, Veba, Kuduz, Dalgalı humma, Tularemia…gibi

23. Hayvanlara Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar : Bakteriler, Riketsiyalar, Virüsler Ruam, Şarbon, Şap, Kuduz, Veba, Kolera, Humma, Tularemia, Newcastle hastalığı..

24. Bitkilere Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Neden Olduğu Hastalıklar Funguslar(Mantarlar), Bakteriler, Virüsler, Parazitler, Haşereler hububatta şap, küf, pas hastalığı, pirinç patlaması, tütün mozaik hastalığı, şeker pancarı yaprakları kıvırcık hastalığı, patates çürümesi, yonca solgunluğu, bazı ürünlerde güney samı

25. Teçhizata Karşı Kullanılan Biyolojik Maddeler ve Meydana Getirdiği Hasarlar Funguslar (Mantarlar) ; Binalara, kauçuktan yapılmış maddelere, deri işlerine ve giyecek maddelerine karşı zararlıdır. Bazı Bakteriler ; Yakıt ve petrol hatlarını tıkayabilecek artıklar meydana getirirler. Bazı Bakteriler ; Metallerde delikler açılmasına olanak verecek kadar yüksek asitli bileşimler üretebilirler.

26. Toksinler - Kaynaklarına Göre Gruplandırılması 2. Toksinler - Kaynaklarına göre üç grupta incelenir. a ) Mikroorganizma Kaynaklı Toksinler Anthrax toksini Botulinum Tetanos toksini Difteri toksini Kolera toksini Shigella Dizanteri toksini Alfatoksin C. Perfringens toksin ( gazlı kangren) b) Hayvan Kaynaklı Toksinler Çizgili-çıngıraklı-kobra-deniz yılanları zehirleri Kurbağa zehiri Yumuşak deniz mercanı zehiri Deniz kabuğu zehiri c) Bitki Kaynaklı Toksinler Deniz yosunu Mavi yeşil su yosunu Ricin

27. Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü, NATO “Biyolojik Silahlar Konvansiyonu”na göre; 43 mikroorganizma (15 bakteri, 24 virüs, 2 mantar, 2 parazit) biyolojik silah haline getirilebilen özelliğe sahiptir. Bunlar arasında en büyük tehdidi, şarbon (%80 ölüm), çiçek (%30 ölüm), veba etkenleri ile botilinum toksini oluşturmaktadır.

28. -Patojenlerin inkübasyon (kuluçka süresi) günlerle ifade edilir. -Toksinlerin inkübasyon süresi dakika ve saatlerle ölçülür. -Patojen BHM kısa sürede etkisini göstermesi için aerosol olarak kullanılır. -Patojen BHM’nin hastalık belirtileri; ateş halsizlik kilo kaybı kusma ishal solunum güçlüğü Personeli kısa sürede görevini yapamaz hale getirir. Solunum yolu ile oluşan enfeksiyonlarda ölüm sebebi, çoğu zaman akciğer ödemidir. -Patojen BHM enfeksiyonlarının tedavileri güç ve pahalıdır.Bağışlık sistemini hedef alan BHM,bağışıklığı oluşturan hücreleri etkiler. Bu nedenle bunlara karşı geliştirilen aşılarla yeterli koruma sağlanamamaktadır.

29. Toksinler - Zehirlenme Özelliğine Göre Sınıflandırılması -Nörotoksinler (sinir zehirleri) -Sitotoksinler (hücre zehirleri) Nörotoksinlerin etkileri kimyasal harp maddelerinden sinir gazlarına benzer.Sinir gazlarından yaklaşık bin kat daha zehirlidir.(Anthraks ve Botulinum toksinleri çok zehirli olan VX sinir gazından daha tehlikelidir.) Patojen ajanların arazideki kalıcılığı saatlerden günlere kadar (spor ve kapsül formunda olanlar yıllarca) kalabilir. Toksinlerin kalıcılığı ise günlerden haftalara kadar değişebilir.

30. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ a- Mikrobiyolojik Yönden Özellikleri b-Askeri Yönden Özellikleri

31. A-Mikrobiyolojik Yönden Özellikleri -Bulaşabilirlik Mikroorganizmaların çeşitli ortamlarda hastalık meydana getirebilme yeteneğidir. ( Tifo, kızamık, grip…gibi hastalıklar bulaşıcıdır. ) -Zehirlilik Mikroorganizmaların vücudun mukavemet mekanizmasını yenme ve kırma kabiliyetidir. -Yaşama kabiliyeti Mikroorganizmaların kullanıldıkları ortamda sağ kalma yetenekleridir. Yaşam yeteneği türlerine göre değişir. Çevre koşullarından büyük ölçüde etkilenirler.

32. B - Askeri Yönden Özellikleri -İhtiyaç çok az maddelerle karşılanabilir. -Geniş alanlara etki edebilir. (BHM rüzgaraltı tehlike bölgesi alanı, rüzgaraltı istikametinde 500 km’ye kadar çıkabilir.) -Hava durumuna bağımlıdır. (Güneş ışığı, havadaki nem oranı,rüzgar,hava stabilizesi) -Etki süreleri değişiktir. (Her maddenin kuluçka devresi değişir. Birkaç gün ile birkaç hafta) -BHM ile bulaşmış kişiler girdikleri yerlere yayarlar. -Tahrip edici değildir. -Keşfedilmeleri güçtür. (Biyolojik savaş maddelerinin varlığı sadece özel cihazlarla tespit edilir.) -Yapımları kolaydır. -Etkilerinin şiddeti değişiktir. (Etkileri öldürücü olabilir veya olmayabilir.) -Retroaktivite tehlikesi vardır. (Kullanan taraf için tehlike yaratabilir.)

33. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNDE ARANILAN ÖZELLİKLER -Üretimleri ve üretim kamuflajı kolay olmalıdır. -Düşük maliyetli (ucuz) olmalıdır. -Az miktarı büyük kitleleri etkilemelidir. -Depolama ve dış şartlara dayanılırlıkları fazla olmalıdır. -Enfeksiyon yetenekleri fazla olmalı, çabuk yayılmalıdır. ”Fakirin atom bombasıdır”. Nükleer……………1000 birim Kimyasal………….. 100 birim Biyolojik…………… 1-10 birim

34. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNDE ARANILAN ÖZELLİKLER -Hastalık yapma yeteneği yüksek olmalıdır. -Vücuda çeşitli yollardan, özellikle solunum yoluyla girmelidir. -Kuluçka devreleri kısa ve çabuk etkili olmalıdır. -Teşhis ve tedavileri güç olmalı ve zaman almalıdır. -Retroaktivite tehlikesi önlenmiş olmalıdır. -Ortamdan temizlenebilme yöntemleri bilinmelidir.

35. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI -Solunum sistemi yolu -Sindirim sistemi yolu -Deri yolu -Tenasül organları yolu -Göz konjiktivaları yolu BHM’nin vücuda giriş yollarına göre tehlike oranı artar. Örneğin; Şarbon hastalığı mikrobu ; Deri yolu ile alınırsa ölüm oranı %5-20, Solunum yolu ile alınırsa ölüm oranı % 99, Veba mikrobu ; Deri yolu ile bulaştığında ölüm oranı % 20-30, Solunum yolu ile bulaştığında ölüm oranı % 95, Tüberküloz basilleri ; Solunum yolu ile akciğerlere girince verem hastalığı, Sindirim yolu ile alınırsa bağırsakta bağırsak hastalığı olur.

36. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN ATILMA ve YAYILMA YÖNTEMLERİ Biyolojik taarruz, kullanılan maddenin özelliklerine ve arzulanan sonuçlara bağlı olarak değişik yayılma yöntemleri ile uygulanır. AEROSOL SOLUNUM YÖNTEMİ Solunum sisteminin bir biyolojik maddeye maruz kalması, biyolojik maddenin bir aerosol ile yayılması sureti ile sağlanır. (Toz,sis,duman şeklinde partiküller) Havadan atılma özelliğinde olmalıdır. Küçük (çapı 1-5 mikron olan) partiküller akciğere yerleşir. Aerosol partiküller; Jeneratör Püskürtme Patlayıcı alet yöntemleriyle oluşur. Aerosol Maddenin Kalıcılığı; Partiküller havada kalıcı ise etkili olur.

37. Aerosolün Kalıcığını Sağlayan Faktörler -Çökelme; Partiküllerin düşme hızı boyutuna bağlıdır. ( 1-5 mikron arasındaki partiküllerin düşme hızı azdır.) -Sıkışma; Bulutun içindeki partiküllerle çarpışıp yolları üzerindeki cisimlere yapışırlar. Bazı partiküller sıkışarak yok olabilirler. -Morötesi Radyasyon; Güneş ışığındaki morötesi radyasyon mikroorganizmaları öldürür, karanlıkta yayılmalıdır. -Hava Koşulları; Rüzgarın istikameti ile hızı Nem Isı Havanın durgunluğu Yağış aerosolleri etkileyebilir.

38. B – ARTROPOD VEKTÖRÜ – DERİ YÖNTEMİ Deriye nüfuz etmeyi bir taşıyıcı (artropod vektörü) sağlar. Taşıyıcı böceklere “ARA KONAKÇI” veya “VEKTÖR” denir. Vektörler iki grupta sınıflandırılabilir. 1.Biyolojik Vektörler 2.Mekanik Vektörler

39. 1.Biyolojik Vektörler Bedenlerinde hastalık yapıcı organizmanın gelişmesini ve çoğalmasını, alıcıya enjekte etmeden gerçekleştiren taşıyıcılardır. Örn: Sivrisinekler, sıtma ile sarıhummayı aktarır.

40. 2.Mekanik Vektörler Mikroorganizmaları bir taşıyıcıdan diğerine taşıyabilen ancak parazitlerin gelişmesi ve çoğalmasıyla ilgi kurmayan taşıyıcılardır. Örn : Kara at sineği, antraksı (şarbon) taşır. İnsanlara taşıyıcılar tarafından aktarılan 80’den fazla öldürücü hastalık bilinmektedir.

41. C - SİNSİ YÖNTEM ( SABOTAJ ) Sabotaj, bir insan tarafından bir maddenin hedefe doğrudan doğruya uygulanmasıdır. Sinsi yöntemde öncelikle solunum sistemini, sonra sindirim sistemini etkilemek düşünülür. Sabotajcı için askeri hedefler (kıtalar ve tesisleri, önemli karargahlar), önemli şahıslar, belirli endüstri tesisleri, gıda ve su depoları öncelik taşır.

42. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİ ATMA VASITALARI Füzeler ( Cruise, Scud gibi) Roketler Uçaklar ( Düşük hızlı ve alçaktan uçan, özellikle insansız uçaklar ) Topçu sistemleri Bombalar Mayınlar Serbest balonlar Jeneratörler Uçak, helikopter, gemi, otomobil, kamyonet gibi araçlara monte edilen veya sırtta taşınabilen ilaçlama aparatları gibi püskürtme tankları Ampüller Mektuplar

43. BİYOLOJİK HARP MADDELERİNİN TESPİTİ (KEŞFETME) BHM canlı olup, beş duyu organı ile tespit edilemezler. Tespitin safhaları Erken İkaz ( Tespit ve Alarm ) Örnekleme Tanımlama Epidemioloji

44. 1.Erken İkaz ( Tespit ve Alarm ) BHM’nin varlığının tespitinde kullanılan iki cihaz vardır: PSA cihazı : BHM’nin varlığını tespit eder. PA cihazı : BHM’nin cinsini tayin eder. PSA ve PA cihazları birlikte kullanılır.

45. BHM’ni tanıma cihazları olmadığı hallerde hangi belirtiler biyolojik taarruz şüphesi yaratmalıdır ? -Uçaklardan püskürtme ve duman şeklinde birşeyler atıldığı görüldüğünde -Özellikle patlama sesi az olan yeni ve alışılmamış cinsten mermi ve bombalar kullanıldığında -Herhangi bir püskürtme cihazının faaliyeti görüldüğünde -Havada dolaşan şüpheli balonlar görüldüğünde -Etrafta kırılabilen veya başka cins şişe ve kapların bulunması halinde

46. BHM’ni tanıma cihazları olmadığı hallerde hangi belirtiler biyolojik taarruz şüphesi yaratmalıdır ? -Birlikte yaşayan topluluklarda ani başlayan ve çok sayıda kişiyi etkileyen benzer hastalık tablolarının görülmesi halinde -Sebebi açıklanamayan çok sayıda hastalık ve ani ölümlerde -Hastalık etkeninin beklenenden daha ağır klinik tablolara neden olması ve rutin tedavisine cevap vermemesinde -O bölge veya mevsimde görülmeyen hastalıklar görüldüğünde

47. BHM’ni tanıma cihazları olmadığı hallerde hangi belirtiler biyolojik taarruz şüphesi yaratmalıdır ? -O bölgede bulunmayan bir vektörle ( taşıyıcı ) bulaşan hastalıklar görüldüğünde -Bir toplumda çok fazla aynı ya da farklı hastalıkların seri bir şekilde gelişmesi halinde -Yaş grubuna uygun olmayan hastalıklar görüldüğünde -Ölümü şüpheli hayvan leşleri ve hasta hayvanlar görüldüğünde -Bitkilerin sebepsiz yere hasta ve solgun görülmelerinde -Çevrede evvelce rastlanmayan sivrisinek gibi haşare görüldüğünde

48. 2. Örnekleme Biyolojik bir taarruz olduğu hakkında belirtiler varsa; -bu konuda eğitim görmüş kişilerce, -özel standart cihazlarla, -havadan, yüzeyden örnek alınır. Toplanan örnekler süratle tanımlanmak üzere en yakın laboratuvara yollanır.

49. 3. Tanımlama Lab. Ortamında tıbbi servisin sorumluluğu altında yapılır. Tanımlamanın Amaçları Biyolojik taarruzun yapıldığının doğrulanması Maruz kalan personele BHM’nin etkisine karşı tatbik edilecek uygun tedavinin tayini Biyolojik taarruzdan beklenen zaiyatın sayı ve cinsinin tayini Biyolojik taarruzun zamanı biliniyorsa, zamana oranla zaiyatın tespiti Düşmanın biyolojik madde kullanma yeteneklerinin değerlendirilmesi

50. 3. Tanımlama BHM’ni Tanımlama Yöntemleri -Mikroskopik inceleme -Kültür -Biyokimyasal ve biyolojik testler -Flüorisi antibody tekniği ( Vücuda giren biyolojik ajanların antikor verilerek test edilip hastalığın teşhis edilmesi.)