MADDELERİ TANIYALIM

1. MADDELERİ TANIYALIM Ejder Demirel

2. 16. İnsanlar İşleyerek Maddeyi Değiştirebilirler Mi? Şeftali, dalından koparılarak yenilebilen doğal bir meyvedir. Ancak şeftali farklı şekillerde de tüketilir. Şeftaliler toplanarak fabrikada sıkılır ve suyu şişelere doldurularak tüketime sunulur. Bir şişe şeftali suyu şeftalinin işlenmiş halidir. Şeftali reçeli ve marmelâdı da şeftalinin işlenmiş halidir. Şeftali kurutulurken de bazı işlemlerden geçirilir.

3. Şeftali nektarı adı altında satılan ise yapay meyve suyudur. Çünkü şeker, su ve şeftali aroması (hoş kokusu) ile gıda boyaları kullanılarak elde edilir. Yemek yemek için kullandığımız çatal, bıçak, kaşık; yemek pişirmek için kullandığımız çelik tencere doğada hazır halde bulunmaz. Bunlar çeşitli madenlerin işlenmiş halidir.

4. Çiçek, ağaç, taş, toprak, su, demir gibi maddeler doğada hazır halde bulunur. Doğada hazır halde bulunan maddelere doğal madde, doğal maddelerin işlenmesiyle elde edilen maddelere işlenmiş madde denir. İşlenmiş İşlenmemiş

5. Ağaç kesildiğinde doğal, marangozda kapı veya pencereye dönüştürüldüğünde işlenmiş maddedir. Tahta, ağaçtan elde edilir. Tahta yerine kullanılan sunta ise tutkal ve odun talaşından elde edilen işlenmiş maddedir. İnekten sağılan süt doğal maddedir. Pastörize süt, peynir ve yoğurt ise sütün işlenmiş halidir. Yapay Doğal

6. İplik, yünden, pamuktan elde edilen bir üründür. İplik, kumaş üretiminde kullanılan bir malzemedir. Bu nedenle iplik ara üründür. Deri doğal madde, ayakkabı işlenmiş maddedir. Kaşık, soba, otomobil, mobilya, kalem, silgi, lastik doğal maddelerin işlenmesi sonucu elde edilen eşyalardır. Eşya

7. 17. Yapay Madde Nedir? Evimiz, okulumuz gündüzleri güneş ışığı ile aydınlanır. Güneş doğal ışık kaynağıdır. Geceleri evlerimizi aydınlatmak için kullandığımız lamba ve mum ise yapay ışık kaynaklarıdır. Yapay ışık kaynağı

8. Besin maddesi olarak da kullandığımız birçok yapay madde vardır. Örneğin piyasada su, şeker ve gıda boyaları kullanılarak yapılmış meyve suları satılmaktadır. Bu tür meyve suları yapay maddelerdir. Ancak doğal meyvelerden elde edilmiş meyve sularının dayanıklılığını arttırmak için yapay madde eklense de bu tür meyve sularına yapay madde denmez.

9. Soya fasulyesi kullanılarak yapılan kuşbaşı et ve kıyma lezzeti doğal olana yakın yapay maddelerdir. Mutfağımızda temizlik işlerinde kullanılan mutfak süngerleri de yapay maddedir. Doğal Yapay

10. 18. Doğa Olaylarının Madde Üzerine Etkileri Nelerdir? Doğa olaylarının etkisinde kalan birçok madde değişik yapılar oluşturur. Örneğin peri bacaları sel sularının uzun yıllar kayaçları aşındırması sonucu oluşmuştur. Tarihi eserlerdeki yıpranma ve aşınmaların nedeni de yağmur, rüzgâr, sel gibi doğa olaylarıdır.

11. Aşırı sıcaklık farklılıklarının olduğu yerlerde, gündüz ısınıp genleşen kayalar geceleri soğuyunca büzülür ve çatlar. Şiddetli rüzgâr taşıdığı kum ve toprak parçalarını kayalara çarparak aşındırır. Akarsular kayaların parçalanmalarına sebep olur. Sel ve erozyon yeryüzünde yüzey şekillerinin değişme nedenlerindendir. Dalgalar da kıyıları aşındırır.