Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych na zajęciach biologii

1. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych na zajęciach biologii Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

2. MODEL PRACY Z UCZNIEM ZE SPECYFICZNYMI • POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI W SZKOLE PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM, PONADPODSTAWOWEJ: • POZNANIE. • PLANOWANIE. • WSPIERANIE. • DIAGNOZA, PROGRAM, PRAKTYKA Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

3. POZIOM DIAGNOSTYCZNY – ROZPOZNAWANIE • POTRZEB UCZNIA – SCHEMAT NR 1 • ROZPOZNAWANIE WSTĘPNE (ORZECZENIA, OPINIE) • MONITORUJĄCE • ROZPOZNANIE INDYWIDUALNYCH POTRZEB UCZNIA (IPET, PDW) • ANALIZA DOKUMENTACJI UCZNIA. • PRZEPROWADZENIE I DOKUMENTOWANIE ROZPOZNANIA NA POZIOMIE PRZEDSZKOLA • I SZKOŁY. Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

4. 3. IDENTYFIKACJA MOŻLIWOŚCI PSYCHOFIZYCZNYCH I TRUDNOŚCI EDUKACYJNYCH UCZNIA, W TYM ROZPOZNANIE PRZYCZYN TRUDNOŚCI ORAZ OKREŚLANIE SPECJALNYCH POTRZEB EDUKACYJNYCH. 4. MONITOROWANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIA, EFEKTYWNOŚCI UDZIELANEGO WSPARCIA. Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

5. II. POZIOM PROGRAMOWY – PLANOWANIE WSPARCIA • IPET • KIPU, PDW • III. POZIOM PRAKTYCZNY • OPIS REALIZACJI IPET LUB PDW Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

6. ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH, NAUCZYCIEL: • - OKREŚLA ZAKRES DOSTOSOWANIA PROGRAMU EDUKACYNEGO, • - UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY UCZNIA, • CELE EDUKACYJNE I TERAPEUTYCZNE, • PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH • I TERAPEUTYCZNYCH, • ZASADY PRACY I OCENIANIA • USTALENIA PRZEKŁADAJĄ SIĘ NA: • SPOSÓB PROWADZENIA ZAJĘĆ OBOWIĄZKOWYCH, DODATKOWYCH, NADOBOWIĄZKOWYCH Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

7. W RAMACH ZAJĘĆ NAUCZYCIEL UCZNIA SPE MUSI • WYKONAĆ DODATKOWE CZYNNOŚĆI: • czynności wstępne – warunki zewnętrzne: miejsce pracy, oświetlenie, pomoce dydaktyczne • uświadomienie celów i wytworzenie pozytywnej motywacji – oparcie na mocnych niezaburzonych stronach ucznia • wprowadzenie nowych treści: modele, schematy, ilustracje, tekst mówiony, pisany • i jw., dotyk, zapach, powierzchnia • d) nabywanie, uogólnianie i systematyzowanie • pojęć Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

8. Nauczyciel musi zadbać o prawidłowe przeprowadzenie procesu, kształtowanie pojęć, szczególnie złożonych (pojęcia konkretne– abstrakcyjne, złożone–proste), rozwijanie myślenia uczniów Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

9. e) Etap utrwalania przez zastosowanie • w praktyce: • dostateczna ilość czasu na działanie • właściwy dobór środków dydaktycznych • ścisła kontrola nauczyciela • nadzór nad wykonywaniem czynności • f) Kontrola i samokontrola osiągniętych przez uczniów kompetencji (w jakim stopniu udało się zrealizować cele), ocena wkładu pracy ucznia nie efektu, wynik a założony cel. Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

10. Charakterystyka pracy z uczniem o specyficznych potrzebach na zajęciach edukacyjnych: • Trudności w uczeniu się czytania i pisania (dysleksja): • ogólne uwagi dotyczące postępowania z uczniem • z dysleksją • II. Uczeń niesłyszący lub słabosłyszący: • ograniczone możliwości gromadzenia wiedzy o naturalnym środowisku w wyniku bezpośredniego poznawania • brak wykrywania analogii między zachodzącymi zjawiskami Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

11. Wyzwalać spontaniczną aktywność poznawczą, • służącą zrozumieniu występujących w naturalnym • środowisku zależności przyczynowo-skutkowych. • III. Uczeń z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim: • III etap edukacyjny (znać przebieg i charakterystykę • rozwoju ucznia na poprzednich etapach edukacyjnych) • utrwalanie wiadomości szczególnie ważnych w dalszym • kształceniu i życiu codziennym • stosowanie metod pracy (problemowa, zadawania pytań, • praktycznego działania, oparta na przeżywaniu) Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

12. środki dydaktyczne: modele, filmy, plansze • interaktywne, schematy rysunki, modele • forma: praca w grupach • eksperymenty i doświadczenia (rozwijanie myślenia • logicznego, postawa poszukująca • Zasady oceniania: • - akcent na wkład pracy i zaangażowanie a nie poziom • wiadomości i umiejętności Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

13. IV. UCZEŃ Z ADHD: • ZABURZENIA UWAGI • NADMIERNA IMPULSYWNOŚĆ • NADRUCHLIWOŚĆ • ZASADY PRACY • ZADADY OCENIANIA – ZASADA NIEKARANIA • OBJAWY • V. UCZEŃ NIEDOSTOSOWANY SPOŁECZNIE LUB • ZAGROŻONY NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM: • aktywizujące metody i formy pracy IPET • indywidualizacja nauczania • stopniowanie trudności (wzmocnienie pozytywne) Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

14. funkcja oceny szkolnej (inspirowanie aktywności • intelektualnej) • zasada pomocy w nauce (przywrócenie wiary ucznia) • zasada dominacji wychowania • metody i formy aktywizujące: • giełda pomysłów, burza mózgów, gry dydakt., dramy, • metody laboratoryjne, problemowe • zasada systematyczności • zasada treści kształcących (pozytywne cechy • osobowości) wrażliwość, współczucie, prawdomówn- • ość, uczciwość, pracowitość, sumienność Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

15. Warto pamiętać – uczeń z ADHD, niezbędne jest: • stworzenie stałej struktury lekcji • krótkie polecenia • podawanie notatek w punktach • częste zmienianie rodzajów zadań • częste przypominanie instrukcji • skracanie czasu wykonania poszczególnych zadań • umożliwienie wykonania zadań we fragmentach • wykorzystanie przyciągaczy czasu: kolorowe kredki, flamastry, • naklejki • wpisanie zadania domowego (każdorazowo) • umożliwienie odrabiania lekcji na terenie szkoły • prowadzenie zeszytu korespondencji z rodzicami, współpraca • wprowadzenie jednolitego i czytelnego systemu zasad Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

16. Dziecko z zaburzeniami psychotycznymi,wskazówki: • dostosowanie toku nauczania oraz zakres wymagań do • indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia • praca w oparciu o pozytywne wzmocnienie • stopniowo zwiększanie wymagań w zakresie zasad panujących • w szkole • chronić ucznia przed przemocą rówieśników • uczeń nie wymaga wsparcia w obszarach, w których sobie radzi • aktywizacja klasy do pomocy w uzupełnieniu zaległości • przy ocenianiu oddzielać te obszary i umiejętności, w których mogą występować zaburzenia spowodowane ubocznym działaniem leków • nie karać ucznia za objawy choroby Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

17. Dziecko z depresją, nauczyciel: • powinien zastanowić się, w jaki sposób chce rozmawiać • z uczniem • „czy mogę coś dla Ciebie zrobić…?” • unikać zgadywania, wypytywania „co się stało?” • nie krytykować, nie podważać wypowiedzi • interesować się uczniem na co dzień, niezależnie pod jego nastroju • jeśli zachowanie dziecka budzi niepokój, zadać dyskretne pytanie • nie zatrzymywać wiedzy o zachowaniu dziecka dla siebie, rozmawiać z jego rodzicami, zaprosić na spotkanie, podać adres, telefon poradni, z której pomocy można skorzystać Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

18. VI. UCZEŃ Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ: • Wg. IMiDZchoroby: • układu nerwowego (w tym padaczka) • reumatyczne • wydzielania wewnętrznego (w tym cukrzyca) • układu krążenia, oddechowego, jamy nosowo- • gardłowej, moczowego, odżywianie, w tym otyłość, • genetyczne, nowotwory • Źródło frustracji, deprywacji, częste pobyty w szpitalu, • depresje, ból, cierpienie Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

19. Realizuje podstawę programową, PDW • Ocena wg zasad oceniania, klasyfikowania • i promowania uczniów. • Ocenianie: • o wymiarze edukacyjnym, ocena: • pozytywna, podkreślająca umiejętności dziecka • i włożony wysiłek • b) jawna, jasna z komentarzem z zastosowaniem • kryteriów • rozstrzygana zawsze na korzyść ucznia • uwzględniająca potrzeby ucznia, zasada podmiotowości • o wymiarze wspierającym, ocena: • a) uwzględniająca postępy, a nie wyłącznie efekty Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

20. b) indywidualna, czyli ukierunkowana na ucznia • c) uwzględniająca wyjątkowe i specyficzne cechy każdego • ucznia • d) odwołująca się do podstawy programowej a nie • programu nauczania • o wymiarze informacyjnym: • informacja o postępach ucznia • wskazująca rodzicom i uczniom osiągnięcia na etapach procesu edukacji • jako punkt odniesienia co do rzeczywistych możliwości • ucznia Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

21. d) Ocenie ucznia z chorobą przewlekłą (w zależności od możliwości) podlegają: prace pisemne lub ustne (nauczyciel wspomagający), odpowiedzi ustne, prace wykonane w domu, praca w grupie (przydzielona), aktywność indywidualna na zajęciach, przygotowanie własne do zajęć, umiejętność logicznego myślenia, wyrażająca się w korzystaniu ze spiralnego układu treści edukacyjnych Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

22. Realizacja zajęć edukacyjnych w pracy z uczniem z chorobą przewlekłą, w obszarze przyroda i biologia: uczniowie nie mają większych trudności i nie wymagają tym samym wprowadzenia odpowiednich dostosowań Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl

23. Literatura: 1. Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały dla nauczyciela, MEN 2.Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.Materiały szkoleniowe. Część I, MEN 3. Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi . Materiały szkoleniowe. Część II, MEN 4. Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Prawne ABC dyrektora przedszkola, szkoły i placówki, MEN 5. One są wśród nas, MEN, MZ 6. Terapia pedagogiczna uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Gimnazjum . Zbiór ćwiczeń i kart pracy. Zeszyt specjalny nr 1, Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o., W-wa Małgorzata Majewska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, mmajewska@zcdn.edu.pl