STRUKTURA ME ĐUNARODNE ORGANIZACIJE

1. STRUKTURA MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE

2. KLASIFIKACIJA ORGANA • NAJVIŠI, zakonodavni, plenarni • IZVRŠNI • POMOĆNI ORGANI • ADMINISTRATIVNI • ORGANI ZA RJEŠAVANJE SPOROVA

3. NAJVIŠIORGANI • SASTAV – predstavnici svih država članica • Sloboda izbora predstavnika • Izuzeci: • Uz konsultacije sa nekim drugim organom države (UNESCO) • Stručnost predstavnika (WHO, WMO) • Kombinacija predstavničkih i stručnih organa (ITU, UPU)-kongres i administrativne konferencije • Struktura delegacije (ILO)

4. NAJVIŠI ORGANI • SASTAV regionalnih organizacija • Ostavljeno državama članicama (OAS) • Pluralitet državnih parlamenata(SE) • Šefovi država ili vlada (AU) • Ministri (vojno-blokovski savezi)

5. NAJVIŠI ORGANI • NADLEŽNOST – najšira • Način na koji je uređena: • Klauzula opšte nadležnosti (OUN)-”Generalna skupština može raspravljati o svakom pitanju u okviru ove Povelje...” (član 10) • Klauzula o delegaciji (finansijske organizacije)-odbor guvernera može delegirati izvršnom organu sva prava izuzev statutom rezervisanih

6. NAJVIŠI ORGANI • TIPIČNA OVLAŠĆENJA: • Vanredna zasijedanja; • Biranje časnika; • Usvajanje poslovnika; • Formiranje pomoćnih tijela; • Izbor članova ostalih organa (ne i opoziv); • Upućivanje na razmatranje drugim organima; • Prijem, razmatranje i usvajanje izvještaja (redovnih i za konkretna pitanja) • Usvajanje budžeta, završnog računa, raspodjele sredstava • Prijem, suspenzija i isključenje članica; • Zaključivanje međunarodnih ugovora; • Izmjene i dopune statuta (nekad saziva konferenciju)

7. Sličnosti sa zakonodavnim organima: -predstavljaju članstvo organizacije -imaju ovlašćenja u odnosu na izvršne organe -usvajaju odluke glasanjem (kao parlamenti zakone)

8. Ipak, sličnost je prividna jer: -striktne instrukcije predstavnika država -biraju članove izv.organa ali nemaju dalja ovlašćenja u odnosu na njih -odluke zaostaju po pravnoj snazi za zakonima

9. IZVRŠNI ORGANI • Izvršni odbor, izvršni komitet, upravni odbor, savjet... • Dva razloga: -tehnički -politički

10. IZVRŠNI ORGANI • Bez ograničenja najvišem organu pri izboru: OUN – ECOSOC; FAO • Ograničenja najvišem organu pri izboru: • Mjerila utvrđena statutom (OUN, Međ.pom.org; finansijske,ILO,IAEA); • Gipkiji sistemi (Međ.org.civ.vazd,UNESCO,ITU) • Stručnost (UNESCO, WHO, ITU, UPU, WMO)

11. IZVRŠNI ORGANI • NADLEŽNOST • ODNOS PREMA NAJVIŠIM ORGANIMA • Nije podređen (Savjet bezbjednosti) • Rukovodi organizacijom između dva zasijedanja (finansijske institucije) • Precizno razgraničenje nadležnosti (IAEA, Međ.org.civil.vazd) • Izričito izvršni karakter (WHO,WMO) • Odgovornost najvišem (UNESCO)

12. IZVRŠNI ORGANI • TIPIČNA OVLAŠĆENJA: • Biranje časnika; • Usvajanje poslovnika; • Osnivanje pomoćnih tijela; • Zahtjev drugima da razmotre određena pitanja; • Prima izvještaje administrativnih organa, podnosi izvještaj najvišem; • Pripremanje budžeta i trošenje budžetskih sredstava; • Učešće u izboru drugih – izuzetno (OUN,finansijske); • Učešće u postupku prijema, suspenzije i isključenja – izuzetno; • Donošenje izvršnih odluka; • Koordiniranje rada pomoćnih tijela; • Nadzor nad radom administracije; • Staranje o sprovođenju politike organizacije; • Pripremanje narednog zasijedanja najvišeg organa.

13. POMOĆNI ORGANI • OSNIVANJE: • Na bazi statuta (ICAO,Svjet.banka,OAS) • Statut ovlašćuje najviše i/ili izvršne organe (OUN, FAO, IAEA, WHO) • Bez statutarnih ovlašćenja (vojnoblokovske organizacije) • NAZIV: komisija,komitet,radna grupa,pom.tijelo... • KARAKTERISTIKE: • Pod okriljem ili od strane najvišeg/izvršnog organa; • Najviši/izvršni bira članstvo i definiše ovlašćenja; • Delegiranje ovlašćenja (u okviru nadležnosti)

14. Pomoćni organi • Vrste • Regionalnog karaktera (ek.komisije UN...) • Autonomni organizmi(UNDP-sopstveni organi ali ne i statut) • Drugi pomoćni organi (izvršenje određenog zadatka, stalno praćenje problematike,mirno rješavanje sporova, neposredna pomoć najvišem/izvršnom organu) • Sastav • Sve države ili neke • Predstavnici država ili u ličnom svojstvu • Posebni kriterijumi

15. AUTONOMNI ORGANIZMI • UNCTAD (Konferencija UN o trgovini i razvoju) • Članice ne moraju biti istovjetne članicama OUN • Ima svoj stalni uži organ (Odbor za trgovinu i razvoj) • Ima posebnog generalnog sekretara • ALI: • Generalnog sekretara postavlja gen.sek. OUN • Troškove UNCTAD-a podmiruje budžet OUN • Ne osniva se međunarodnim ugovorom već odlukom organa međunarodne organizacije • M.o. može prestati da postoji samo voljom svojih članica i na osnovu statuta, dok a.o. može da se ukine odlukom organa koji ga je osnovao.

16. ADMINISTRATIVNI ORGANI • SASTAV: • Šef admistracije i službenici; • Izbor vrši najviši,i izuzetno, izvršni organ • Statuti: stručnost i široka geografska osnova • Kriterijumi raspodjele mjesta u sekr.UN: • Članstvo; • Stanovništvo; • Geografska ravnoteža regiona svijeta; • Doprinos budžetu.

17. ADMINISTRATIVNI ORGAN • FUNKCIJE: • Administrativne funkcije u užem smislu (prepiska, arhiva...); • Koordinacione funkcije(u m.o.&između više m.o.) • Tehničke funkcije(izrada elaborata,odabir stručnjaka); • Finansijske funkcije(predlaganje budž.stavki, trošenje sredstava,vođenje knjiga); • Reprezentativne funkcije(sporazumi...); • Političke funkcije (OUN,UNESCO,FAO,WHO)

18. Administrativni organ • Član 99 Povelje: • Generalni sekretar može skrenuti pažnju Savjeta bezbjednosti na svako pitanje, koje po njegovom mišljenju može da ugrozi održanje međunarodnog mira i bezbjednosti.