Yeterlilikler Çerçevesine Dayalı Öğrenme Kazanımları

1. Yeterlilikler Çerçevesine Dayalı Öğrenme Kazanımları Kırıkkale, 11 Ocak 2011 Bu dosya, internet ortamında erişilebilen çeşitli kaynaklardan derlenmiş olup, eser niteliğinde değildir. Referans gösterilerek alıntılama yapılabilir.

2. SUNUŞ PLANI Yeterlilikler Kavramı Eğitim alanları hiyerarşisi Referans Çerçevelerde Yeterlilikler Öğrenme Ortamlarına Yönelik Tanımlar Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi Türkiye Yükseköğretim Temel Alan Yeterlilikleri Temel Alan Yeterliliklerinde Hiyerarşi Metodolojisi Anahtar Yetkinlikler Eğitim, Meslek ve Faaliyet ilişkisi: Uluslararası Referans & Bologna Süreci Bilgi, beceri ve yetkinlik: Uluslararası algı Öğrenme Kazanımlarının Yazılması Sunuş Planı

3. Yeterlilikler Kavramı • Yeterlilikler-Eğitim alanları ilişkisi (kronolojik & hiyerarşik) • Yeterlilikler çerçevesi • Yeterlilikler çerçevesinin işlevleri Yeterlilik (qualification): Yetkili bir kuruluşun, bir bireyin önceden belirlenmiş standartlar çerçevesinde öğrenme kazanımlarına sahip olma düzeyini belgelemesi durumunda; değerlendirme veya onaylama sürecinin sonucu yeterlilik olarak tanımlanmaktadır. Uluslararası, ulusal, alan ve program düzeyinde tanımlanır. Yeterlilik, diploma veya sertifika türünden bir belgeyle somutlaşır. Yeterlilik bilgi, beceri ve yetkinlik olarak ifadesini bulur. Yeterlilik çerçevesi, öğrenme kazanımlarının kavramsal çerçevesi ve organizasyonunu ifade eder. Yeterlik (requirement): Belirli bir konuda gerekli asgari koşulu gösterir. Yeterlilik (satisfaction): Belirli bir konuda tatmin edici düzeyi gösterir. Sunuş Planı

4. Yeterlilikler: Nitelikleri Bu yeterliliklerin, i.Öğrenim düzeyleri itibariyle hiyerarşik ve kronolojik olması (yapılandırılmış öğrenimi referans alması), ii.Gözlenebilir ve ölçülebilir olması, iii.Basit ve kabul edilebilir olması, iv.Uluslararası eğitim reformu çalışmalarındaki metodolojiye paralellik göstermesi, v.Ulusal düzeydeki özgünlüklere imkân verecek kadar esnek bir yapıda olması beklenmektedir. Sunuş Planı

5. ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI Sunuş Planı

6. Eğitim alanları hiyerarşisi:Geniş Alan →Temel Alan → Alt Alan → Sınırlı Alt Alan → Program Uluslararası (Birleşmiş Milletler ‘UNESCO’, 1 haneli kod) Uluslararası (Birleşmiş Milletler ‘UNESCO’, 2 haneli kod) Ulusal(Türkiye ‘YÖK’, önlisans/lisans kodları) Alt Alan Ulusal(Türkiye ‘YÖK’, 3 tire 1 haneli kod) Program Alt Alan Uluslararası (AVRUPA BİRLİĞİ ‘Eurostat’, programlar) Sınırlı Alt Alan Geniş Alan Program Temel Alan Alt Alan Sınırlı Alt Alan Program Alt Alan Ulusal(Türkiye ‘YÖK’, önlisans/lisans kodları) Temel Alan Uluslararası (AVRUPA BİRLİĞİ ‘Eurostat’, 3 haneli kod) Program Uluslararası (AVRUPA BİRLİĞİ ‘Eurostat’, programlar) Program Temel Alan Program Sunuş Planı

7. Eğitim alanları hiyerarşisi:Temel Alan → Alt Alan → Sınırlı Alt Alan → Program Öğrenim Alanları Hiyerarşisi Temel Alan-Alt Alanlar Hiyerarşisi Alt Alan-Programlar Hiyerarşisi ALT ALAN TEMEL ALAN Temel Alan Alt Alan Program Alt Alanlar Program Alt Alan Alt Alan Program Programlar Program Alt Alan Program Alt Alan Program Alt Alan Program Program Alt Alan Sunuş Planı

8. Öğrenme Ortamlarına Yönelik Tanımlar Yapılandırılmış (formel, okula dayalı, örgün) öğrenme: Ulusal eğitim sistemi içinde tanımlı ve okulda kazanılan öğrenmedir. Öğrenme hedefleri ile süresi ve destek birimleri olan planlı ve örgütlü (ilköğretim, ortaöğretim, üniversite) eğitim bu kapsamda değerlendirilir. Yarı yapılandırılmış (non-formel, sertifikaya dayalı) öğrenme: hiyerarşik eğitimin dışında okul veya okul dışında verilen eğitimdir. Tanımlı sıralı eğitim sistemi içinde yer almayan, okul veya okul dışında verilebilen eğitim bu kapsamdadır. Örgün eğitim sistemlerinin dışında kalan bütün alanlardaki eğitim için kullanılır. Yapılandırılmamış (informel, tecrübeye dayalı) öğrenme: Bireyin hayat boyu süren ve genelde iş tecrübesine dayalı bilgi, beceri ve yetkinlik kazanımı informel öğrenme olarak tanımlanır. Eğitim sistemlerinin dışında, bir bilinç veya niyet olmaksızın kazanılan öğrenmeden, bilinçli ve niyetlenmiş öğrenmeye kadar her türlü öğrenmeyi kapsar. Deneyime dayanan öğrenmedir; bireysel, biyocoğrafik ve sosyo-kültürel faktörlerin şartlarını belirlediği çevrede bireyin kavrayışına bağlı olarak edinilir. Öğrenme Ortamları Sunuş Planı

9. Tanımlar: Kazanım, Alan, Sektör Öğrenme kazanımı: Bir öğrenme sürecinin tamamlanmasına dayalı olarak öğrenenin ne bildiğini (bilişsel), neyi anladığını/kavradığını (duyuşsal) ve neyi yapabileceğini (psikomotor) gösteren ifadedir. Bu noktada, özellikle yaşamboyu öğrenme anlayışında öne çıkan ve bir toplumda kazanılmış eğitim kurumları dışındaki nitelikleri de tanımayı ve geliştirmeyi hedefleyen AYÇ’nin eğitim sınıflamasına değinmekte yarar vardır. Bir toplumda, eğitim veya tecrübe yoluyla elde edilen öğrenme kazanımları üç kaynak altında sınıflandırılmaktadır: Alan: Bilgi yakınlığı prensibi ve konu içeriğindeki yakınlıklarıyla (teorik içerik, öğrenim amacı, ilgi nesneleri, yöntemler ve teknikler) bir araya getirilen eğitim ve öğretim programları grubundan oluşur. Alanın seviye ve programlarla olan ilişkisini ortaya koyan uluslararası standartlar ISCED 1997 ve FOET 1999’dur. Sektör: Mesleki faaliyetlerin ana ekonomik fonksiyonuna, ürününe, hizmetine veya teknolojisine dayalı olan bir grup. ISCED sınıflaması, her bir eğitim programının eğitim alanı ve eğitim seviyesine göre sınıflandırılmasını dikkate alırken, FOET sınıflaması eğitim programlarını yalnızca alanlar içerisine sınıflandırmaktadır. Eğitim ve Öğretim Alanları Sınıflamasının (FOET-1999) amacı, temel ve sürekli eğitim, genel eğitim ve mesleki eğitim ile ilgili tüm eğitim programlarını yalnızca bir eğitim alanı içerisinde sınıflandırmak ve uluslararası veri karşılaştırmasını sağlamaktır. Sunuş Planı

10. Kavramlarda Anlam Kaymaları Literatürde yeterlilik, kazanım ve çıktı kavramlarının, özellikle çerçeveler sözkonusu olduğunda, birbirinin yerine yaygın olarak kullanıldıkları gözlenmektedir. Program çıktıları, program kazanımları veya program yeterlilikleri kavramsal olarak aynı anlama gelmekle birlikte, içerimleri farklıdır. Daha doğru bir yaklaşımla; Program ve daha üst eğitim örgütlenmesindeki sınıflandırmalarda (Geniş alan, temel alan, alt alan, sınırlı alt alan) yeterlilik sözcüğü, ders ve konu bazında ise kazanım sözcüğü kullanılmalıdır. Program yeterlilikleri, yetkili bir otorite tarafından nesnel olarak ölçülebilen bilgi, beceri ve yetkinlikleri içeren bir referans setini gösteren görece daha soyuttur. Program kazanımları veya çıktıları ise bir öğrenme sürecinin tamamlanmasının ardından öğrenenin neleri bilebileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifadesi olup, sonucu veya performansı göstermekte ve daha somut olduğu için program yeterliliklerden farklılaşmaktadır. Sonuç olarak, ulusal yeterlilikler, yükseköğretim yeterlilikleri, alan yeterlilikleri, program yeterlilikleri, ders kazanımları, öğrenme kazanımları kavramlarının kullanılmasının yerinde olacağı önerilmektedir. Yeterlilik kavramı görece daha soyut, kazanım kavramı ise görece daha somuttur. Sunuş Planı

11. Referans Çerçevelerde Yeterlilikler Avrupa Yükseköğretim Alanı-Yeterlilikler Çerçevesi (QF-EHEA) ve Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi-Yaşamboyu Öğrenme (EQF-LLL) Düzey Tanımlayıcıları QF-EHEA DÜZEY TANIMLAYICILARI EQF-LLL DÜZEY TANIMLAYICILARI Bilgi ve Kavrama Bilgi Bilgiyi ve Kavrananları Uygulama Beceriler Karar Verme • Geniş çerçevede yetkinlikler: • Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk • Öğrenme yetkinliği • İletişim ve sosyal yetkinlikler • Alana özgü ve mesleki yetkinlikler İletişim Becerileri Öğrenme Becerileri 11 Sunuş Planı

12. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi: Yaşamboyu Öğrenme Perspektifi (EQF-LLL) AYÇ (EQF-LLL), yeterlilikleri sekiz düzeyde tanımlarken, bu düzeylerin ilk dördü yükseköğretim öncesini, son dördü ise önlisanstan başlayarak doktora dâhil yükseköğretimi ifade etmektedir. Bu bağlamda Bologna Süreci ve AYÇ arasında sıkı bir bağlantının olduğu söylenebilir. Dolayısıyla hem sekiz seviye arasındaki dikey ilişkinin hem de her seviyedeki alt yeterlilikler (bilgi, beceri ve yetkinlik) arasındaki yatay ilişkinin netleştirilmesi oldukça önem arzetmektedir. Aşağıda önce yeterlilik, bilgi, beceri ve yetkinlik kavramlarının AYÇ bağlamında tanımları verilmekte; daha sonra, sekiz seviye bakımından dikey ve yatay ilişkileri ele alınmaktadır. AYÇ yeterlilikleri bilgi, beceri ve yetkinlik olarak üç alt başlıkta toplamakta ve bunları da öğrenme kazanımlarına dayandırmaktadır. Yeterlilik, yetkili bir kurumun değerlendirme ve onaylama sürecinin sonunda bir kişinin mevcut standartlarda öğrenme kazanımlarına sahip olduğunu belgelemesi ile ortaya çıkan resmi dokümandır. Sunuş Planı

13. AYÇ bağlamında bilgi, teorik ve/veya olgusal olarak tanımlanır. Bilgi, bir çalışma, öğrenim veya araştırma alanı ile ilgili olguların, ilkelerin, teorilerin ve deneyimlerin bütünüdür. Bilgi, enformasyonun öğrenim yoluyla özümsenmesinin dönüştüğü sonuç anlamına gelir. AYÇ bağlamında beceri, bilişsel (mantıksal, sezgisel ve yaratıcı düşünme kullanımı) ve pratik (el becerisi, teknik, malzeme, alet ve araç kullanımı) olarak tanımlanır. Beceri, bilgiyi uygulama ve teknik bilgiyi (know-how) kullanarak görevleri yerine getirme ve problemleri çözme kabiliyeti anlamına gelir. AYÇ bağlamında yetkinlik, sorumluluk alabilme ve bağımsız çalışabilme (özerklik) yönünden tanımlanır. Yetkinlik, bilgiyi, becerileri ve kişisel sosyal ve/veya yöntemsel hünerleri mesleki ve kişisel gelişimde ve çalışma veya öğrenim durumlarında kullanma olarak tanımlanan kanıtlanmış kabiliyettir. Yetkinlik vasıf, hüner ve tutumun dinamik bir bileşimidir. AYÇ (EQF-LLL): Bilgi, Beceri, Yetkinlik Sunuş Planı

14. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (EQF) Düzey Tanımlayıcıları-1 Sunuş Planı

15. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (EQF) Düzey Tanımlayıcıları-2 Sunuş Planı

16. Ders Öğrenme Kazanımları Türkiye yükseköğretim yeterlilikler çerçevesi(TYYÇ) √ Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi √ Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü (Temel Alan) Yeterlilikler Program Yeterlilikleri 16 Sunuş Planı

17. YÖK Genel Kurul Kararı: Ek-1 Tablo 1. TYYÇ’nin Oluşturulma Aşamaları ve Tamamlanma Tarihleri Sunuş Planı

18. Ek-5Tablo 8: ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI Sunuş Planı

19. TYYÇ tasarım aşamaları • Düzeyler (levels, cycles) • Profiller (profiles) • Verilen Dereceler (award types) • Düzeylerin tanımlanması için kullanılacak Düzey tanımlayıcıları (EQF-LLL Tanımlayıcıları) • Krediler ve Çalışma Yükü (Credits and workload) • Kalite Güvencesi Sunuş Planı

20. Ulusal Çerçevede Yeterlilikler (TYYÇ) Sunuş Planı

21. Temel Alan Sunuş Planı

22. Sunuş Planı

23. Sunuş Planı

24. Temel Alan Sunuş Planı

25. Türkiye YükseköğretimTemel Alan Yeterlilikleri Sunuş Planı

26. TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM TEMEL ALAN YETERLİLİKLERİÇERÇEVESİ (TAYÇ) Sunuş Planı

27. ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI Sunuş Planı

28. Hukuk Temel Alanı Yeterlilikleri Sunuş Planı

29. 1.BÖLÜM: ÖĞRENİM ALANLARI VE ÇALIŞMA YÖNTEMİ 1.1.ISCED 97 (FOET 99) Eğitim - Öğretim Alt Alanları 1.2.Temel Alanda Yer Alan Türkiye’deki Eğitim-Öğretim Programları 1.2.1. Meslek Yüksekokulu ve Önlisans Programları 1.2.2. Fakülte ve Yüksekokul Lisans Programları Sunuş Planı

30. 1.3.Temel Alan Tanıtımı Hukuk, yaptırıma bağlanmış toplumsal düzen kuralları bütünü olarak tanımlanabilir. Hukuk temel alanının amacı da, bu çerçevede, hukuk öğrencilerinin belirli bir dönemde ve toplumda geçerli olan hukuk kurallarını hukukun evrensel ilkeleri ve uygulamalarını da dikkate alarak tanımaları, farklı hukuk sistemi ve kurallar arasında ilişkiler kurarak bu ilişkileri yargı kararları ve hukuk uygulamaları bağlamında tahlil etmeleri ve buradan hareketle uygulamada karşılaşılan hukuki sorunlara çözüm getirebilmeleridir. Bu doğrultuda, gereken mesleki donanım, bilgi birikimi ve yeterlilik düzeyine ulaşan hukuk öğrencisinin hukuk kuralı yaratmak ve mevcut hukuk kurallarını yorumlayarak uygulamaya yansıtmak suretiyle toplumsal ilişkilerin düzenlenmesi ve ihtilafların çözülmesi işlevlerini yerine getirmesi beklenmektedir. 1.4. Çalışma Grubu Sunuş Planı

31. Sunuş Planı [1] İlgili temel alanda TYYÇ 5. Düzey (önlisans) Yükseköğretim Profili mevcut ise tanımlanacaktır.

32. Sunuş Planı

33. Sunuş Planı

34. Sunuş Planı

35. Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Sınav Alanları Sunuş Planı

36. Temel Alan Yeterliliklerinin İşlevi ve Beklenen Tartışma Konuları Temel alan yeterliliklerinin belirlenmesi ile İlk olarak, -her bir temel alanın diğer temel alanlarla farklılaşan yönleri, -her bir temel alanın kapsadığı alt alanlarla ilişkisi, -her bir alt alanın kapsadığı programlarla ilişkisi konularında bir yöntemin geliştirilmesi beklenir. İkinci olarak, her bir programın ait olduğu alt ve temel alana ilişkin yeterlilikleri ne ölçüde sağlaması gerektiğinin belirlenmesi gerekir. Sunuş Planı

37. Üçüncü olarak, zaman zaman bir program birden fazla temel alanla ilişkilendirilebileceği için (spor hukuku, çevre hukuku, endüstri mühendisliği gibi), bu tür melez programlara ilişkin özgülüklerin ortaya çıkarılması gerekir. Dördüncü olarak fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokulu kuruluşlarında, örgütsel yapının kapsadığı programların ve temel alanların belirlenmesinde yol gösterici olması beklenir. Böylece, başta öğrenciler olmak üzere paydaşlar ÖSYM kılavuzundaki programları etkin değerlendirebilir. Temel Alan Yeterliliklerinin İşlevi ve Beklenen Tartışma Konuları Sunuş Planı

38. Nihayet beşinci olarak, ulusal düzeyde insan kaynakları planlamasında, meslek grupları itibariyle atıl olanların modüler eğitimle aktif duruma getirilmeleri için hareketliliğin sağlanması bakımından, program düzeyinden temel alan düzeyine kadar ilişkilerin kurulması ciddi bir referans oluşturacaktır. Bu çerçevede, mesleki yeterlilikler veya sertifikalandırma, denk sayma gibi hususlarda, temel alan, alt alan veya program yeterliliklerinin hiyerarşik ilişkisi ve tutarlılığı önemli bir saydamlık ve temel alanlar arasındaki hareketlilik dâhil olmak üzere temel alan içindeki alt alan ve programlar arasında hareketlilik imkânı sağlanacaktır. Temel Alan Yeterliliklerinin İşlevi ve Beklenen Tartışma Konuları Sunuş Planı

39. Temel Alan Yeterliliklerinde Hiyerarşi Metodolojisi (Temel Alan-Alt Alan-Program) Sunuş Planı

40. Temel Alan ve Alt Alan İtibariyle Önlisans Düzeyinde Yeterlilikler Temel Alan Sunuş Planı

41. Temel Alan, Alt Alan ve Program İtibariyle Lisans Düzeyinde Yeterlilikler Temel Alan Sunuş Planı

42. Temel Alan, Alt Alan ve Program İtibariyle Yüksek Lisans Düzeyinde Yeterlilikler Temel Alan Sunuş Planı

43. Temel Alan, Alt Alan ve Program İtibariyle Doktora Düzeyinde Yeterlilikler Temel Alan Sunuş Planı

44. Anahtar Yetkinlikler Anahtar Yetkinlikler Bunlar, bilgi, beceri ve tutumla ilişkilidir. • Ana dilde iletişim, • Yabancı dilde iletişim, • Matematiksel yetkinlik ve bilim ve teknolojide temel yetkinlikler, • Sayısal yetkinlik (bilgi toplumu teknolojisinin kullanımı ve bilgi ve iletişim teknolojisinde temel yetkinlikler), • Öğrenmeyi öğrenme, • Toplumsal ve vatandaşlık yetkinliği, • İnisiyatif alma ve girişimcilik yetkinliği, • Kültürel farkındalık ve ifade yetkinliği. Kaynak: Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu, Official Journal of the European Union on 30 December 2006/L394. (http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2006/l_394/l_39420061230en00100018.pdf) Sunuş Planı

45. Eğitim, Meslek ve Faaliyet ilişkisi: Uluslararası ReferansISCED-FOETISCOISIC (NACE)&Bologna Süreci Sunuş Planı

46. Eğitim, Meslek ve Faaliyet ilişkisi: Uluslararası Referans Sunuş Planı

47. Eğitim-Öğretim Programlarının Sınıflandırılması: Geniş Alandan Program Düzeyine Geniş alan (tek haneli, ISCED “UNESCO”) Temel alan (çift haneli, ISCED “UNESCO”) Alt alan (üç haneli, FOET “EUROSTAT-CEDEFOP”) Sınırlı alt alan (dört haneli, EÖSAA “YÖK”) Program (üç haneli, -001 -301 -501) Sunuş Planı

48. ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI Sunuş Planı

49. ISCO - 08 Grupları Sunuş Planı

50. ISCO-08 ve ISCED-97 İlişkisi Sunuş Planı