290 likes | 500 Views
SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM VE TÜBERKÜLOZ. Dr.Filiz Öztürk Dr.Zeki Kılıçaslan Dr.Remzi Karşı. Tüberkülozla savaşın toplum sağlığı açısından önemi ve temel ilkeler Dr.Filiz Öztürk. Konuşma Öksürme Hapşırma. Tüberkülozlu Hasta (Yayma pozitif). Sağlıklı Kişi. %10’unda ilk 2 yıl içinde. 2
E N D
SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM VE TÜBERKÜLOZ Dr.Filiz Öztürk Dr.Zeki Kılıçaslan Dr.Remzi Karşı
Tüberkülozla savaşın toplum sağlığı açısından önemi ve temel ilkeler Dr.Filiz Öztürk
Konuşma Öksürme Hapşırma Tüberkülozlu Hasta (Yayma pozitif) Sağlıklı Kişi
%10’unda ilk 2 yıl içinde 2 Hasta 20 Enfekte birey 1 Enfeksiyöz hasta Yayma(+) Akciğer tbc. PPD +
WHO 2007 Küresel Tüberküloz Kontrolü Raporu Dünyada halen en yaygın ve ölüme en sık yol açan infeksiyon hastalığı tüberkülozdur Dünyada halen 8.8 milyon yeni tüberküloz olgusu ve 3.9 milyon yayma pozitif hasta olduğu, Küresel tüberküloz insidansının her yıl yaklaşık %1.1, olgu sayısı ise %2.4 artış gösterdiği belirtilmekte,
WHO 2007 Küresel Tüberküloz Kontrolü Raporu • Her yıl 2 milyon tüberküloz bağlı ölüm olduğu tahmin edilmektedir. • Tüberküloz, dünyadaki tüm hastalıkların %2.5ini ve önlenebilir ölümlerin %26’sını oluşturmaktadır.
Neden Yeniden TB? Sağlık politikalarında tüberküloza yeterli önemin verilmemesi Demografik değişimler (15-49) HIV/AIDS salgını Sosyoekonomik değişimler
Salgınlar 20. yüzyıl 1918 3 yıl-25 milyon 1981….. 26 milyon
HIV prevalence in TB cases, 15–49 years (%) No estimate 0–4 5–19 20–49 50 or more 2005 Yılında Yeni Tüberküloz Olguları Arasında Beklenen HIV Sıklığı 2007 WHO KÜRESEL TÜBERKÜLOZ RAPORU
Çok İlaca Dirençli Tüberküloz (multi drug resistant-TB) En az İzoniyazid ve Rifampisin’e birlikte direnç Sekonder Direnç-İlaç Uyumsuzluğu Etkisiz doz-Yeretsiz Süre Primer Direnç-İlaca dirençli basille enfekte XDR-TB ( extensively drug resistant-TB) “yaygın ilaç direnciolan tüberküloz” florokinolon ve aminoglikozit direnci
Yoksulluk ve Tüberküloz Dünyanın her yerinde yoksullar ve mağdur sosyal gruplara ait insanlar, ayrıcalıklı olanlardan daha fazla hasta olur ve daha erken ölürler. Yüksek gelirli ülkelerde, ortalama tahmini TB insidansı 10/100.000 iken, düşük gelirli ülkelerde insidans 20 kat daha fazladır.
Yoksulluğun Tüberkülozla Bağlantısı YOKSULLAR gıda güvenliği su, sağlıkla ilgili korunma düzenli gelir sağlık hizmetleri yoksulluktüberküloz Yoksulların yıllık ücretlerinin %20-30 unu kaybetmelerine Küresel ekonomik maliyet: yıllık 12 milyar USD’lık bir tablonun ortaya çıkmasına neden olur.
İnsani Gelişim İndeksiSağlıkla ilgili parametreler • HIV prevelansı • Yüksek riskli yaş grubunda(15-24) condom kullanma oranı • 5 yaş altındaki çocuklarda • İnsektisitli cibinlik kullanım oranı • Antimalaryal ilaçlarla tedavi edilen ateş oranı • Tüberküloz • Prevelans • DOTS ile saptanan hasta oranı • DOTS ile tedavi oranı • Tütün-Sigara içen kadın ve erkek nüfus oranı
22 salgın Ülkesi ve İnsani Gelişim İndeksinde sıralama (2006) • Hindistan 126, • Çin 81 • Endonezya 108 • Nijerya 159 • Güney Afrika 121 • Bangladeş 137 • Pakistan 134 • Etopya 170 • Filipinler 84 • Kenya 152 • DemokratikKongo 167 • Rusya 65 • Vietnam 109 • Tanzanya 162 • Uganda 145 • Brezilya 69 • Afganistan ? • Tayland 74 • Mozambik 168 • Zimbabwe 151 • Miyanmar 130 • Kamboçya 129 Norveç 1 İzlanda 2 Avutralya 3 İrlanda 4 Türkiye 92 Burkino Faso 174 Mali 175 Siera Leone 176 Niger 177
Aile hekimliği pilot uygulama başlatılan … il ve diğer illerden 2005 yılı ilk altı ay ve 2007 yılı ilk altı ay verilerine dayanarak tüberküloz ve DGT durumu Dr.Filiz Öztürk
Sağlıkta Dönüşüm ve Tüberküloz • Aile hekimliği pilot uygulama başlatılan … il ve diğer illerden 2005 yılı ilk altı ay ve 2007 yılı ilk altı ay verilerine dayanarak tüberküloz ve DGT durumunu • Veriler • Hekimler • Paylaşım
Sağlıkta Dönüşüm ve Tüberküloz • Sağlıkta dönüşüm tüberküloz kontrolü için fırsatlar ve tehditler içermekte. • Özellikle sağlık sistemi olmayan, kaynakları olmayan, coğrafi olarak çok büyük ülkelerde fırsat olabilirken, • Sağlık sistemi olan, tüberküloz kontrolü için mesafe alınmış ülkelerde tehditler oluşturabilmekte
Tüberküloz Kontrolünde gelişmeler • 1. Ülke çapında DGTS ye geçilmesi • 2. Sağlıkta dönüşümün tüm hızıyla hayata geçmesi Her iki durumun da tüberküloz kontrolü üzerine olumlu ya da olumsuz sarsıcı etkisi bulunmakta.
Tüberküloz Kontrolü • DGTS-DGT • 2000 yılı Nazilli VSD Gönüllü DGT • 2003 yılı Pilot İller Samsun-İzmir-Aydın • 2006 Temmuz DGT yaygınlaştırılması • Tüberküloz Kontrolünde Ülke hedefleri; • %83 olan tedavi başarısının %85’in üzerine çıkarılması, • bakteriolojik muayene yapılan tüberküloz hastası oranının %67’den %85-90’na çıkarılması, • %3 olan primer ilaç direncinin daha da düşürülmesi
Ülke Çapında DGTS uygulanması • DGTS yaklaşık 5 yıllık bir plan çerçevesinde tüm ülkede uygulanır hale gelmekte. • Hızlı yürürlüğe geçiş riskli, bir çok sorunu da beraberinde getiriyor. • Dünyada bu ölçekte örneği yok. • Rakamlar olumlu olmakla birlikte, gerçek yaşam nasıl?
Aile Hekimliğine geçilmemiş illerde örneğin İstanbul VSD’DE • Personel Eksikliği • Var olan personelin eğitim eksikliği • DGT • Denetimsizlik • Laboratuar • Sosyal destek (yol parası-yiyecek) • Verem savaşların iş yükü • Eczanelerde ilaç satılması • Sözleşmeli personelin maaşları
Aile Hekimliğine geçilmemiş illerde örneğin İstanbul VSD’de • İlaç transferinde sorunlar • Kötü muamele • İmzalar aynı gün ardarda • Yatma endikasyonu olan hasta yer yok diye yatırılmıyor, eğer para öderse yer bulunuyor
Aile Hekimliği sistemine geçilen iller Adıyaman Elazığ Bolu Eskişehir Denizli Gümüşhane Düzce Isparta Edirne İzmir Samsun
Aile hekimliği sisteminde VSD’de; • Personel azlığı ve yokluğu • Geçici görevlendirmeler • Deneyimli hekimlerin aile hekimi olması • Eğitimsizlik • VSD’lerinin prestij kaybı • Kapatılmayanların işgali • Hekimlerin ilaç yazma haklarının ihlali • DGT • Denetimsizlik • Hasta gecikmesi • Standardizasyon
Etkin Tüberküloz Kontrolünün temel noktaları • Finansal desteği sağlayan hükümet kararlılığı, • Var olan birinci basamak ile uyumlu (entegre) vaka bulma ve tedavi etkinlikleri, • Temel tüberküloz ilaçları ve laboratuar malzemelerinin kesintisiz sağlanması • Programı değerlendirmek için etkin bir kayıt ve bildirim sistemi.
Etkin Tüberküloz Kontrolünün temel noktaları etkin mi? Hükümet kararlığı Aile Hekimliği ile Uyum DGT Yok Var Bilinmiyor İlaç var, Laboratuar yok Kayıt sistemi var, bildirim yok Değişiklik var mı?