580 likes | 964 Views
SEMA UMUT. İ. Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI. KOAH. Sık görülen önlenebilir ve tedavi edilebilir
E N D
SEMA UMUT İ. Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI
KOAH Sık görülen önlenebilir ve tedavi edilebilir zararlı partiküllere karşı akciğerlerde ve hava yollarında gelişen artmış inflamatuvar yanıtla ilişkili,genellikle ilerleyici persistan hava akımı kısıtlanması ile karekterize bir hastalık. Ataklar ve komorbiditeler hastalığın ağırlığını etkiler. GOLD 2011
KOAH TEDAVİSİNDEN BEKLENENLER • Semptomların AZALMASI • Atak sayısının AZALMASI • Yaşam kalitesinin ARTMASI • Mortalitenin AZALTILMASI • Yaşam süresinin UZAMASI
KOAH Tedavi Programı • Sigaranın bıraktırılması • Çevresel ve mesleki nedenli maruz kalmanın kontrolü • Hasta eğitimi • Stabil KOAH tedavisi • Atakların tedavisi
Sigara İçimi Akciğer Fonksiyonu Yaş Arasındaki İlişki 100 Sigara içmeyenler Sigaraya duyarlı içiciler 75 Sigaraya duyarlı olmayan içiciler 50 FEV1 (beklenenin yüzdesi) Sigarayı bırakmış olanlar (50 yaşında) Hastalık 25 Ölüm Sigarayı bırakmış olanlar (65 yaşında) 0 25 50 75
SİGARA BAĞIMLILIĞI TÜM KRONİK HASTALIKLAR GİBİ PROGRESİF TEKRARLAYICI ve ÖLDÜRÜCÜDÜR. (Canadian Society of Addiction Medicine)
Sigaranın Bıraktırılması KOAH’da hastalığın progresyonunu yavaşlatan en etkin tedavi SİGARANIN BIRAKILMASIdır.
Tütün BağımlılığıTedavisine Yaklaşım Bir sağlık kuruluşuna başvuran her hastaya sor Halen sigara içiyor mu ? Evet Hayır Hasta daha önce sigara içmiş mi ? Hasta bırakmaya hevesli mi ? Hayır Evet Hayır Evet Tütün bağımlılık tedavisi uygula Bırakması için teşvik et Nüksu önle Girişime gerek yok
Risk Faktörlerinin Azaltılması Sigara bağımlılığı için çeşitli etkin farmakoterapiler mevcuttur. Kontrendikasyon yoksa ve gerekiyorsa bu ilaçlardan en az biri verilmelidir.
Sigara Bıraktırmada Farmakolojik Yaklaşım • Nikotin yerine koyma tedavisi • Nikotin bantları • Nikotin sakızları • Nikotin nazal sprey • Nikotin inhaler • Bupropion HCL • Vareniclin
KOAH’da AŞILAR • İnfluenza aşısı • Pnömokok aşısı
AŞILAR (A) Grip aşısı ciddi hastalığı ve ölümü % 50 engeller. Wongsurakiat,2003
Pnömokok aşısı 65 yaş üstü veya FEV1 < % 40 olan KOAH lılara uygulanmalıdır. Kanıt B GOLD 2006
KOAH’da Basamak Tedavisi (Spirometrik parametreler bronkodilatatör sonrası değerlerdir) III: Ağır FEV1/FVC < %70 %30 ≤ FEV1< %50 III:Çok Ağır FEV1< %30 FEV1 < %50 ve kronik solunum yetmezliği ya da sağ kalp yetmezliği II: Orta FEV1/FVC < %70 %50 ≤ FEV1< %80 I: Hafif FEV1/FVC < %70 FEV1 ≥ %80 Risk faktörlerinden kaçınma, influenza aşısı FEV1 < %40 ve/veya 65 yaş üzeri olgularda pnömokok aşısı Gerektiğinde kısa etkili bronkodilatatörler Pulmoner Rehabilitasyon Semptomları kısa etkili bronkodilatatörler ile kontrol edilemeyenlerde bir veya daha fazla uzun etkili bronkodilatatörle düzenli tedavi Tekrarlayan ataklar varsa İKS eklenmesi ± teofilin • Kronik solunum yetmezliği varsa USOT eklenmesi • Cerrahi tedavi
BRONKODİLATÖRLER • Semptomatik tedavinin temelini oluşturur. • İnhale tedavi tercih edilir. • İhtiyaç halinde veya düzenli kullanılır. GOLD
BRONKODİLATÖRLER • Antikolinerjik, b2 agonist, teofilin veya kombinasyon tedavileri arasındaki seçim her hastadaki terapötik yanıt ve yan etkilere bakılarak yapılır. • Uzun etkili bronkodilatörler daha uygundur. GOLD, 2011
BRONKODİLATÖRLER • Dinamik hiperinflasyonu azaltır. • Eksersiz toleransını arttırır. • Yaşam kalitesini düzeltir. • Bronkodilatörlerin kombinasyonu etkinliği arttırır.
A: Az Semptom , düşük risk GOLD 1-2 B: Çok Semptom , düşük risk GOLD 1-2 C: Az Semptom, yüksek risk GOLD 3-4 D: Çok Semptom, yüksek risk GOLD 3-4 4 (C) (D) > 2 3 Risk (Atak/yıl ) Risk (GOLD Classification of Airflow Limitation) 2 1 (A) (B) 0 1 mMRC 0-1 CAT < 10 mMRC > 2 CAT >10
StabilKOAH: Farmakolojik Tedavi1.seçenek(GOLD2011) C D ICS + LABA veya LAMA GOLD 4 ICS + LABA veya LAMA > 2 GOLD 3 Atak/yıl A B GOLD 2 1 SAMA prn veya SABA prn LABA Veya LAMA GOLD 1 0 mMRC 0-1 CAT < 10 mMRC >2 CAT >10
KOAH da ANTİİNFLAMATUAR TEDAVİ İnhaler kortikosteroidler Beclamethazone Budesonide Fluticazone Sistemik kortikosteroidler Metilprednisolon Prednisolon
İnhaler kortikosteroidlerKOAH • FEV1 %60 den düşük KOAH lılarda semptomları azaltır,atak sayısını azaltır,yaşam kalitesini arttırır • Pnömoni riskini arttırır • Kesilmesi bazen atağa neden olabilir GOLD 2011
Roflumilast • Selektif oral fosfodiesteraz 4 (PDE 4 ) inhibitörüdür • KOAH’a spesifik bir antiinflamatuar ilaç • Günde tek doz olarak oral kullanılır • Kronik öksürük ve balgam yakınması olan sık alevlenme geçiren ağır KOAH hastalarında bronkodilatör ilaçlara eklenir • Alevlenmeleri azaltır ve akciğer fonksiyonlarını düzeltir
Roflumilast • Roflumilast kronik bronşit yakınmalarının belirgin olduğu ve sık alevlenmeler geçiren şiddetli KOAH (post-bronkodilatör FEV1< %50) hastaları nda etkin • En sık görülen yan etkileri : diyare, bulantı, baş ağrısı
Uzun Süreli Oksijen Tedavisi Endikasyonları • Pa02 <55 mmHg veya Sa02< %88 en az 3-4 haftalık stabil dönemde • Pa02 55-60 mmHg ve/veya Sa02< 89 Pulmoner hipertansiyon Polisitemi, hematokrit > %55 Periferik ödem Konjestif kalp yetmezliği
Uzun Süreli Oksijen Tedavisi • Oksijen tedavisinde amaç Pa02 nin 60-65 mmHg üstünde tutulmasıdır. • Nazal kanül ile 1.5-2.5 1/dak akım genellikle yeterlidir. • Oksijen akım hızı, arteriyel kan gazları analizleri veya oksimetre takibi ile ayarlanır.
Uzun Süreli Oksijen Tedavisi • Uygulanan oksijen akımı yılda en az bir kez yeniden değerlendirilmelidir. • Günlük kullanım kesinlikle 15 saatin altına düşmemelidir. • Hasta uyku esnasında mutlaka oksijen almalıdır.
Uzun SüreliO2 Tedavisine uyanış O2 değerine göre karar verilmelidir. O2 reçetesinde - O2 kaynağının cinsi - Veriliş şekli - Kullanım süresi - Uykuda, egzersizde ve istirahatte akım hızı belirtilmelidir.
KOAH’ta REHABİLİTASYON • Fizyoterapi•Solunum-egzersizleri•Kontrollü solunum teknikleri Büzük dudak solunumu Diyafragmatik solunum• Balgamın mobilizasyonu•Öksürme ve zorlu ekspirasyon • Egzersiz eğitimi • Beslenme desteği
KOAH’DA REHABİLİTASYON • Nefes darlığı azalır • Egsersiz kapasitesi artar • Yaşam kalitesi düzelir • Hastanede yatış azalır • Anksiete, depresyon azalır • Maliyet düşer
KOAH’da EĞİTİM • Risk faktörlerinden uzaklaşma • Sigaranın bırakılması • KOAH nedir? • İnhaler ve ilaç kullanımı • Atak etkenlerinden korunma • Dispneyi azaltan önlemler • Komplikasyonlar hakkında bilgilendirme • Oksijen kullanımı • Son dönem hakkında karar
KOAH’ta Cerrahi Tedavi • Büllektomi • Akciğer volümünü azaltıcı cerrahi • Akciğer transplantasyonu
VOLÜM AZALTICI CERRAHİ - Daha çok üst lob tutulumu olan -Rehabilitasyona rağmen egzersiz kısıtlaması olan olgularda düşünülebilir. NETTRG,2006
ATAK • Günlük olağan değişmelerin ötesinde akut başlangıçlı ve düzenli tedavide değişiklik gerektirecek boyutta bir bozulma • nefes darlığında artış • günlük performansta azalma • balgam miktarı ve renginde değişiklik • öksürükte şiddetlenme • yüksek ateş ve/veya • mental durumda bozulmanın eşlik edebildiği kötüleşme dönemi
KOAH’da Atak Nedenleri Birinci sırada; Trakeobronşial enfeksiyonlar Hava kirliliği İkinci sırada; Pnömoni Sağ ve/veya sol kalp yetmezliği veya aritmi Pulmoner emboli Pnömotoraks Solunum kas güçsüzlüğü
Hava Kirliliği Nitrojen Dioksit Sülfür Dioksit Ozon Isı Değişikliği Atak Virüsler Rhinovirüs İnfluenza Parainfluenza Adenovirüs Coronavirüs Clamidya Pneumonia RSV Bakteriler H.influenza S.pneumoniae B.catarrhalis S.aureus P.aeruginosa
TA düşüyorsa ve yüksek akımlı O2 ne rağmen PaO2 60 mmHg ve üstüne yükselmiyorsa TROMBO EMBOLİ akla gelmelidir.
Dispne’de Artış 1/3= Hafif 2/3= Orta 3/3= Şiddetli Balgam Pürülansında Artış Balgam Miktarında Artış Anthonisen, 1987
FEV1 < 1000 ml PEF< 100L/dk AĞIR ATAK PaO2 < 60 mmHg ve/veya PaCO2 > 50 mmHg SOLUNUM YETERSİZLİĞİ PaCO2 > 70 mmHg pH < 7.3 HAYATİ TEHLİKE GOLD,2009
Atakta Radyolojik Bulgular • Konsolidasyon opasitesi • Pnömotoraks • Önceki grafiye göre kalb hudutlarında büyüme
ATAK TEDAVİ • Antibiyotikler • Bronkodilatörler • Kortikosteroidler • Oksijen Tedavisi • Vantilasyon desteği
KOAH Atakta Antibiyotikler Nötrofillerdeki myeloperoksidaza bağlı yeşil renk bakteriolojik yükü yansıtmaktadır. Kültür positifliği Pürülan balgamda %84 Pürülan olmayan balgamda %38 Balgam pürülansı artmışsa antibiyotik önerilmelidir.
KOAH Atakta Antibiyotikler • Balgam miktarı artmışsa Balgam pürülansı artmışsa Dispne artmışsa • Mekanik Ventilasyon ihtiyacı varsa antibiyotik önerilmelidir.
Hafif KOAH Olası Etkenler • H. İnfluenzae • S.pneumoniae • M. Catarrhalis • Virüsler Tedavi Antibiyotik gerekmeyebilir • Amoksilin • Tetrasiklin • Makrolid • Amoksilin-klavunik asit • Yeni kinolonlar
Orta-Ağır KOAH Pseudomonas riski yok Olası Etkenler • H. İnfluenzae • S.pneumoniae • M. Catarrhalis • Virüsler • Enterobacteriacea Tedavi • Amoksilin-klavunik asit • Levofloksasin,Moksifloksasin • 2-3. kuşak sefalosporin
Orta-Ağır KOAHPseudomonas riski var Olası Etkenler • H. İnfluenzae • S.pneumoniae • M. Catarrhalis • Virüsler • Pseudomonas aeruginosa Tedavi • Siprofloksasin • Antipsödomonal beta laktam± Aminoglikozid
KOAH Atağında Hastanede İnhaler Bronkodilatör ve Antienflamatuar Tedavi NEBÜLİZATÖRLE Salbutamol 2.5 mg/2.5 ml (1.5-2 saatte bir) Ipr. Bromür 250 gr/2 ml (3-4 saatte bir) Ipr. Bro.+Salb 0.5 mg+3.01 mg/2 m (3-4 saatte bir) Budesonit 1 mg/2 ml (2-6 saatte bir) Fluticason (12 saatte bir)
KOAH Atakda Hastane Tedavisi • Kortikosteroidler • Oral veya IV 30-40 mg/gün prednisolon 10 gün