KOAH SEMA UMUT İ. Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI

1. KOAH SEMA UMUT İ. Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI

2. KOAH Sık görülen önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olup zararlı partiküllere karşı akciğerlerde ve hava yollarında gelişen artmış inflamatuvar yanıtla ilişkili,genellikle ilerleyici persistan hava akımı kısıtlanması ile karekterizedir. Ataklar ve komorbiditeler hastalığın ağırlığını etkiler. GOLD 2011

3. Persistan hava akımı kısıtlanması • Küçük hava yolu hastalığı • Hava yolu inflamasyonu • Hava yolu fibrosisi • Mukus tıkaçları • Artmış hava yolu resistansı • Parenkimal Destruksiyon • Alveolar bağlantı kaybı • . Elastic rekoyl azalması Hava akımı kısıtlanması

4. KOAH Epidemiyolojisi • Ciddi bir morbidite ve mortalite nedeni • 600 milyon KOAH’lı hasta, yılda 3 milyonu ölmekte

5. Dünyada ölüm nedenleri

6. Ölüm NedenleriTÜRKİYE 2004 • İskemik kalp hastalığı • Serebrovaskuler hastalık • KOAH • Perinatal nedenler • Alt solunum yolu enfeksiyonları • Hipertansif kalp hastalığı • Trakea, bronş ve akciğer kanserleri • Diyabetes Mellitus • Trafik kazaları • İnflamatuvar kalp hastalığı

7. Koroner Arter Hastalığı İnme Diğer KVS KOAH Tüm Diğer Nedenler 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0 –59% –64% –35% +163% –7% 1965-1998 1965-1998 1965-1998 1965-1998 1965-1998 ABD’de 1965-1998 arasında bazı hastalıkların ölüm hızlarındaki değişim

8. KOAH PREVELANSIFEVı/FVC<%70Erkek 29,0Kadın 10,1Toplam 19,3 Adana BOLD,2004

9. Türkiye’de her 10 KOAH’lıdan ancak 1’i KOAH’lı olduğunu bilmektedir.BOLD, Adana, 2003

10. Yetersiz tanı nedenleri Semptom yokluğu Öksürük ve balgamın genellikle sigara içiciler için normal olduğu düşünülüyor KOAH semptomları genellikle yaşlanmaya bağlanıyor (daha az hareket, kilo artışı ) Öykü ve fizik muayene özgül değil Spirometrenin yetersiz kullanımı

11. KOAH’da Risk Faktörleri Konakçı Çevresel Duyarlılık a1-antitripsin Eksikliği Bronşiyal Aşırı Cevaplılık Akciğer Büyümesi Sorunu Tütün Mesleki Tozlar ve Kimyasallar İç / Dış Ortam Hava Kirliliği Enfeksiyonlar Sosyoekonomik Durum

12. Mukosilier disfonksiyon Yapısal değişimler Havayolu enflamasyonu sistemik bileşen KOAH’ın çok bileşenli fizyopatolojisi Hava akımı kısıtlanması

13. V/Q dengesizliği Hipoksemi

14. HİPERİNFLASYON Ventilatuar iş yükünde artma İnspiratuvar kas gücünde azalma Kardiovasküler etkiler

15. Hava yolu rezistansı  Statik komplians  Dinamik komplians  PEEPi SOLUNUM İŞİ Hiperinflasyon Malnütrisyon Steroid miyopatisi Elektrolit bozuklukları Kronik hipoksi,hiperkapi Apopitozis KAS GÜCÜ  SOLUNUM KAS YORGUNLUĞU

16. PULMONER HİPERİNFLASYON SOLUNUM KAS YORGUNLUĞU ALVEOLER HİPOVANTİLASYON HİPERKARBİ

17. KOAH & KOMORBİDİTELER Myokard infarktusu, angina Osteoporoz Depresyon Diabet Akciğerkanseri

18. KOAH’ta Pulmoner hipertansiyon Parenkim hasarı vaskuler kayıp Hiperinflasyon vaskuler kompresyon • Alveolar Hipoksi vasokonstriksiyon • İnflamasyon • Pulmoner Vaskular Remodeling - Eddahibi S et al, Circulation, 2003

19. KOAH FENOTİPLERİ Klinik Fizyolojik FEVı hızlı azalanlar BD-yanıt verenler Hiperkapnik Egzerzis toleransı az Düşük DLCO PH Dispne Sık alevlenme Kaşeksi IKS yanıtlayıcı Depresyon ve anksiyete Sigara içmeyen KOAH Radyolojik Amfizem Havayolu hastalığı

20. KLİNİK ÖZELLİKLER SEMPTOMLAR ÖksürükBalgam çıkarmaNefes darlığı Hışıltılı solunumAyaklarda şişmeKilo kaybı, iştahsızlık

21. FİZİK MUAYENE BULGULARI • Erken dönemdeEkspiryum uzun, zorlu ekspirasyonda hışıltı (“wheezing”) • İlerlemiş hastalık dönemindeEkspiryum uzun Istirahatteekspirasyonda hışıltıGöğüs ön-arka çapında artmaSonoritede artmaGöğüs ekspansiyonunda azalma • Erken dönemdeEkspiryum uzun, zorlu ekspirasyonda hışıltı (“wheezing”) • İlerlemiş hastalık dönemindeEkspiryum uzun • Istirahatteekspirasyonda hışıltıGöğüs ön-arka çapında artmaSonoritede artmaGöğüs ekspansiyonunda azalma

22. FİZİK MUAYENE BULGULARI • Komplikasyonların geliştiği dönemdeOrtopne Zorlu-güç solunum Büzük dudak solunumu Siyanoz Periferik ödem Juguler venlerde dolgunluk Hepatomegali ve hassasiyet artışı Paradoksal solunum

23. HİPOKSEMİ BULGULARI • Siyanoz • Ajitasyon, huzursuzluk • Uykusuzluk • Terleme • Taşipne, taşikardi

24. Solunum Kas Yorgunluğu Fizik Muayene Bulguları * Kaslarda zayıflama, fasikülasyon * Göğüs genişlemesinde azalma * Sık ve yüzeyel solunum * Respiratuvar alternans * Abdominal paradoks

25. HİPERKAPNİ BULGULARI • Uyuklama • Dalgınlık • Bilinç kaybı • Asteriksis (flapping tremor)

26. KOAH ORGAN Mukus hipersekresyonu Parenkimal destruksiyion Vaskular remodeling Obstruksiyon • Sistemik inflamasyon • Hipoksi • Endotelyal disfonksiyon Sistemik Endokrinolojik bozukluklar Kas Erimesi Kas Erimesi SYSTEMIC Osteoporoz Osteoporoz Anemi Kardiovaskular Hastalıklar Anemi Kardiovaskular Hastalıklar

28. KOAH’da AYIRICI TANI • Astım • Bronşektazi • Kistik fibrozis

29. KOAH – Astım Farklar Özellikler KOAH Astım Genç yaşta başlama - ++ Ani başlangıç - ++ Sigara öyküsü +++ + Atopi + ++ Eozinofili (total IgE artışı) + ++ Tekrarlayan nefes darlığı ve + ++ hışıltılı solunum Nazal semptomlar - ++ (-) Hemen hemen hiç yok, (+) Bazen var,(++) Genellikle var, (+++) Hemen hemen daima var

30. GÖĞÜS RADYOGRAFİSİ • Diğerhastalıkları dışlamak veya atak nedenini belirlemek için yararlıdır. • Erken dönemde patoloji saptanmaz.

31. Göğüs Radyografisi • Aşırı havalanma bulguları: • Diyafmalarda aşağı inme ve düzleşme, • Kalp gölgesinde daralma • Damar gölgelerinde azalma • Kalp gölgesi altında havalı akciğer dokusu, • Lateral grafide retrosternal havalı bölgede artma

32. Radyoloji

33. Radyoloji Dev büllöz amfizem KOAH ve pulmoner hipertansiyon

34. Göğüs Radyografisi • Pulmoner hipertansiyon ve kor pulmonale bulguları: • Sağ pulmoner arterin inen dalının çapı 18 mm’den büyük, • Kalp gölgesinde genişleme, • Lateral grafide retrosternal mesafede daralma

35. Risk faktörleri ile karşılaşma öyküsü Tütün dumanı Semptomlar Öksürük Balgam Dispne SPİROMETRİ Hava akımı kısıtlanması KOAH TANISI ve/veya

36. Spirometre • Hastalığın tanısı • Şiddetinin tayini) İzlem / Prognoz Tedavinin etkinliği Yıllık kayıp

37. Spirometre: Normal ve KOAH 0 FEV1 FVC FEV1/FVC Normal 4.150 5.200 %80 KOAH 2.350 3.900 %60 2 FEV1 3 Litre KOAH FVC FEV1 4 Normal 5 FVC 1 2 3 4 5 6 Saniye

38. Semptomların Değerlendirilmesi COPD Assessment Test(CAT) mMRCBreathlessnessscale

39. KOAH ŞİDDETİ FEV1/FVC < 0.70 GOLD 1: Hafif FEV1> 80% GOLD 2: Orta 50% < FEV1 < 80% GOLD 3: Ağır 30% < FEV1 < 50% GOLD 4: Çok ağır FEV1 < 30% *Based on Post-Bronchodilator FEV1

40. KOAH DEĞERLENDİRME • Önce semptomları değerlendirin • Obstruksiyonu değerlendirin • Atak riskini değerlendirin • Komorbiditeleri değerlendirin

41. A: Az Semptom , düşük risk GOLD 1-2 B: Çok Semptom , düşük risk GOLD 1-2 C: Az Semptom, yüksek risk GOLD 3-4 D: Çok Semptom, yüksek risk GOLD 3-4 4 (C) (D) > 2 3 Risk (GOLD Classification of Airflow Limitation) Risk (Exacerbation history) 2 1 (A) (B) 0 1 mMRC 0-1 CAT < 10 mMRC > 2 CAT >10

42. KOAH’ın Fizyolojik Sonuçları • Hava akışına olan direncin artması • Havayollarındaki tıkanıklık • Akciğer dokusunun esneklik kaybı • Alveolar yıkım • Akciğer volumleri • FVC, FEV1, FEV1/FVC, PEFR azalır • RV ve TLC artar • Ventilasyon/perfüzyon dengesi bozulur.

43. *FEV1 %40’ından daha az *Solunum yetmezliği *Sağ kalp yetmezliği varsa Arter kan gazı ölçümü yapılmalıdır.

44. KOAH’DA ATAK TANIMI KOAH tanısı ile takip edilmekte olan hastada varolan nefes darlığı, balgam miktarı, balgamın pürülansı, öksürük, hışıltılı solunum ve göğüste sıkışma hissinin şiddetinde artmaya ATAK denir.

45. KOAH tanısı, semptomlar olsun veya olmasın, risk faktörlerine maruz kalma öyküsüne ve tam olarak geri dönmeyen hava akımı kısıtlanmasına dayanarak konur.

46. KOAH ile İlgili Gerçekler KOAH’ınprimer nedeni SİGARADIR Düşük ve orta gelir düzeyine sahip ülkelerde, sigara içenlerin oranı alarm verici boyutlarda artmaktadır.

47. KOAH Tanı ve Tedavi Rehberleri

48. GOLD – Temel Mesajlar • KOAH’ı ihmal etmeyin • Spirometri yapın • Risk faktörlerini azaltın • Etkin olarak tedavi edin “KOAH önlenebilir ve tedavi edilebilir”