Witam Państwa na wykładzie z MAKROEKONOMII, :)…

1. Witam Państwa na wykładzie z MAKROEKONOMII, :)…

2. ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. SERWIS INTERNETOWY www.podstawyekonomii.pl/MAKROEKONOMIA/

3. Bogusław Czarny Katedra Ekonomii II, SGH M A K R O E K O N O M I A www.podstawyekonomii.pl/MAKROEKONOMIA/ Wykorzystuję m. in. podręczniki: R. Dornbusch, S. Fischer i R. Startz: Macroecono-mics, McGraw-Hill 2003; G. Mankiw: Macroeconomics, Worth Publishers 1994; D. Miles, A. Scott: Macroeconomics, John Wiley & Sons, Inc. 2005; M. Gärtner: Macroeconomics, Pearson Education Limited 2003; M. Burda, Ch. Wyplosz: Macroeconomics. A European Text, Oxford University Press 2009 (5th edition). Zakładam opanowanie przez studentów podstaw makroekonomii (zob. np.: B. Czarny: Podstawy ekonomii, PWE 2011). Skrypt do wykładu jest dostępny w tym serwisie interneto-wym. T R E Ś Ć W Y K Ł A D U 1. PKB I INNE MIERNIKI POZIOMU ZYCIA 2. WZROST GOSPODARCZY I3. WZROST GOSPODARCZY II4. MODEL IS-LM I5. MODEL IS-LM II6. ZAGREGOWANA PODAŻ, PŁACE, CENY I BEZROBOCIE I7. ZAGREGOWANA PODAŻ, PŁACE, CENY I BEZROBOCIE II8. TEORIA PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ9. POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ * Uwaga! Po ostatnim wykładzie odbędzie się krótki sprawdzian z makroekonomii. ZAPRASZAM! Warszawa, 24 października 2011 r.

4. UWAGA!Na sprawdzianie obowiązuje znajomość CAŁEGO wykladu i wskazanej literatury.

6. MIERZYMY DOCHÓD NARODOWY

7. 1. POMIAR PKB Studia MAKROEKONOMII zwykle rozpoczyna analiza sposobu mierzenia EFEKTÓW PRACY CAŁEGO SPOŁE-CZEŃSTWA, a zarazem także POZIOMU ŻYCIA SPOŁE-CZEŃSTWA (przecież poziom życia społeczeństwa zależy właśnie od wielkości produkcji gospodarki…).

8. Chodzi o sposób mierzenia tzw. PRODUKTU KRAJOWE-GO BRUTTO (PKB) i grupy spokrewnionych z PKB mierni-ków pochodnych (np. PRODUKT NARODOWY BRUTTO, PNB).

9. 1.1. Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditureap-proach) obliczania PKB. Sumujemy roczne wydatki na NOWE DOBRA FINALNE (na dobra gotowe, a nie na dobra POŚREDNIE, czyli zu-żywane do ich produkcji ). Chodzi o: - wydatki konsumentów na konsumpcję, C, - wydatki firm na inwestycje, I, - wydatki państwa na zakup dóbr, G, - wydatki zagranicy na dobra wytworzone w naszym kra-ju, (eksport, X).

10. Sumujemy roczne wydatki na NOWE DOBRA FINALNE. Y1 = C + I + G + X Powstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA) suma tych wydatków stanowi produkt krajowy brutto (PKB, Y). (Y1) Y1 = C + I + G + X - Z ---------------------------------------------------------------------------A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.

11. Tak czy nie? Czy te opinie są prawdziwe, czy fałszywe? Odpowiedzi uzasadnij. Aby zwiększyć PKB, wystarczy, że społeczeństwo zacznie produ-kować towary drogie, a zaprzestanie produkcji rzeczy tanich.

12. Tak czy nie? • Czy te opinie są prawdziwe, czy fałszywe? Odpowiedzi uzasadnij. • Aby zwiększyć PKB, wystarczy, że społeczeństwo zacznie produ-kować towary drogie, a zaprzestanie produkcji rzeczy tanich. • Nie. Oto kilka kontrargumentów: • zapewne za pomocą czynników produkcji, zaoszczędzonych dzięki rezygnacji z produkcji rzeczy tanich nie dałoby się produkować rzeczy drogich; • 2. dobra do tej pory tanie zaczęłyby drożeć, a dobra do tej pory drogie zaczęłyby tanieć; wkrótce podważyłoby to sens takiego działania; • 3. w dodatku w efekcie takiej polityki produkcja okazałaby się gorzej dostosowana do potrzeb obywateli.

13. ZADANIE 1. a) Czy PKB w Polsce w 2005 r. obejmował: (i) Wartość starych znaczków kupionych w tym roku przez filatelistów od kolegów?

14. ZADANIE 1. a) Czy PKB w Polsce w 2005 r. obejmował: (i) Wartość starych znaczków kupionych w tym roku przez filatelistów od kolegów? 1. a.) (i) Nie. W przypadku znaczków chodzi o zmianę struktury własności majątku w społeczeństwie, nie o produkcję nowych dóbr. (ii) Wartość gazu paraliżującego wyprodukowanego w tym roku dla wojska?

15. ZADANIE 1. a) Czy PKB w Polsce w 2005 r. obejmował: (i) Wartość starych znaczków kupionych w tym roku przez filatelistów od kolegów? a.) (i) Nie. W przypadku znaczków chodzi o zmianę struktury włas-ności majątku w społeczeństwie, nie o produkcję nowych dóbr. (ii) Wartość gazu paraliżującego wyprodukowanego w tym roku dla wojska? (ii) Tak. Jest to część wydatków państwa na zakup dobr, G. (iii) Wartość wyprodukowanego w 2005 r. i kupionego w sklepie na Grodzkiej w Poznaniu amuletu z ropuszej skóry?

16. ZADANIE 1. a) Czy PKB w Polsce w 2005 r. obejmował: (i) Wartość starych znaczków kupionych w tym roku przez filatelistów od kolegów? a.) (i) Nie. W przypadku znaczków chodzi o zmianę struktury własności majątku w społeczeństwie, nie o produkcję nowych dóbr. (ii) Wartość gazu paraliżującego wyprodukowanego w tym roku dla wojska? (ii) Tak. Jest to część wydatków państwa na zakup dobr, G. (iii) Wartość wyprodukowanego w 2005 r. i kupionego w sklepie na Grodzkiej w Poznaniu amuletu z ropuszej skóry? (iii) W przypadku legalnego handlu amuletami chodzi o wydatek konsumpcyjny, który powoduje zwiększenie się PKB. (iv) Wartość heroiny sprzedawanej przed szkołami?

17. ZADANIE 1. a) Czy PKB w Polsce w 2005 r. obejmował: (i) Wartość starych znaczków kupionych w tym roku przez filatelistów od kolegów? a.) (i) Nie. W przypadku znaczków chodzi o zmianę struktury własności majątku w społeczeństwie, nie o produkcję nowych dóbr. (ii) Wartość gazu paraliżującego wyprodukowanego w tym roku dla wojska? (ii) Tak. Jest to część wydatków państwa na zakup dobr, G. (iii) Wartość wyprodukowanego w 2005 r. i kupionego w sklepie na Grodzkiej w Poznaniu amuletu z ropuszej skóry? (iii) W przypadku legalnego handlu amuletami chodzi o wydatek konsumpcyjny, który powoduje zwiększenie się PKB. (iv) Wartość heroiny sprzedawanej przed szkołami? (iv) Nie. To jest część nielegalnej gospodarki nieoficjalnej.

18. b) A czy miernik produkcji w Polsce w 2005 r. powinien objąć te produkty? Dlaczego?(i) (stare znaczki)

19. b) A czy miernik produkcji w Polsce w 2005 r. powinien objąć te produkty? Dlaczego?(i) (stare znaczki) Nie. Te znaczki nie zostały wydrukowane w 2005 r., więc nie są efektem pracy Polaków w 2005 r. (ii) (gaz paraliżujący)

20. b) A czy miernik produkcji w Polsce w 2005 r. powinien objąć te produkty? Dlaczego?(i) (stare znaczki) Nie. Te znaczki nie zostały wydrukowane w 2005 r., więc nie są efektem pracy Polaków w 2005 r. (ii) (gaz paraliżujący) Jedni powiedzą, że ten gaz zaspokaja ludzkie potrzeby, przyczy-niając się do wzrostu bezpieczeństwa Polaków, zatem powinien zos-tać wliczony do PKB. Inni – jak Nordhaus i Tobin - uznają ten gaz za dobro pośrednie, które jest potrzebne, aby można było spokojnie wytwarzać dobra, które naprawdę zaspokajają ludzkie potrzeby. (iii) (amulet)

21. b) A czy miernik produkcji w Polsce w 2005 r. powinien objąć te produkty? Dlaczego?(i) (stare znaczki) Nie. Te znaczki nie zostały wydrukowane w 2005 r., więc nie są efektem pracy Polaków w 2005 r. (ii) (gaz paraliżujący) Jedni powiedzą, że ten gaz zaspokaja ludzkie potrzeby, przyczy-niając się do wzrostu bezpieczeństwa Polaków, zatem powinien zos-tać wliczony do PKB. Inni – jak Nordhaus i Tobin - uznają ten gaz za dobro pośrednie, które jest potrzebne, aby można było spokojnie wytwarzać dobra, które naprawdę zaspokajają ludzkie potrzeby. (iii) (amulet) Ten amulet nie powstał i nie został sprzedany w „szarej strefie”. „Sklep na Grodzkiej w Poznaniu” to nie jest bazar. Amulet zas-pokaja ludzkie potrzeby, i – moim zdaniem - zostać uznany za kon-sumpcyjne dobro finalne. (iv) (heroina)

22. b) A czy miernik produkcji w Polsce w 2005 r. powinien objąć te produkty? Dlaczego? (iv) (heroina) Społeczeństwa zgodnie uznają wytwarzaną nielegalnie heroinę za dobro tak bardzo niepożądane społecznie (ang. merit bad), że jego produkcja raczej zmniejsza niż zwiększa stopień zaspokojenia po-trzeb obywateli. Jeśli zaakceptujemy taki punkt widzenia, pewnie nie będziemy chcieli wliczać heroiny do PKB. Taka decyzja jest ar-bitralna. Pomyśl o tytoniu, piwie, wysokoprocentowym alkoholu, „miękkich” narkotykach. Nie jest oczywiste, które z tych dóbr już zasługuje na miano dobra tak bardzo niepożądanego społecznie, że niegodnego wliczenia do PKB. Różne społeczeństwa różnie roz-strzygają tę kwestię. (Być może są i tacy, którzy amulet z ropuszej skóry uznają za dobro niepożądane społecznie, argumentując, że handel takimi rzeczami sprzyja zabobonom...).

23. ZADANIE Niektórzy mówią, że „ceny są wagami, od których zależy wpływ zmian wielkości produkcji konkretnych dóbr na poziom PKB”. a) Co to znaczy?

24. Niektórzy mówią, że „ceny są wagami, od których zależy wpływ zmian wielkości produkcji konkretnych dóbr na poziom PKB”. a) Co to znaczy? Zależnie od ceny konkretnego dobra finalnego zwiększenie lub zmniejszenie jego produkcji o 1000 sztuk spowoduje mniejszy lub większy przyrost wartości wytwarzanego PKB. b) Oceń pomysł zastąpienia cen wyrażoną w gramach wagą dóbr.

25. Niektórzy mówia, że „ceny są wagami, od których zależy wpływ zmian wielkości produkcji konkretnych dóbr na poziom PKB”. a) Co to znaczy? Zależnie od ceny konkretnego dobra finalnego zwiększenie lub zmniejszenie jego produkcji o 1000 sztuk spowoduje mniejszy lub większy przyrost wartości wytwarzanego PKB. b) Oceń pomysł zastąpienia cen wyrażoną w gramach wagą dóbr. To nie ma sensu. W odróżnieniu od wagi, cena dobra lepiej infor-muje o jego użyteczności dla członków społeczeństwa. Na przyk-ład, kilogram ciężkiej stali ludzie mniej cenią od kilograma lek-kich mikroprocesorów. Zastąpienie cen wagą sprawiłoby, że zmiany PKB nie odzwierciedlałyby rzeczywistej wartości pro-dukcyjnych dokonań społeczeństwa.

26. ZADANIE Z powodu małego popytu zapasy w firmie A wzrosły o 25%; za to produkty firmy B cieszyły się zainteresowaniem nabywców, więc zapasy produkcji gotowej w tej firmie zmalały o 25%. a) Czy w firmie A sprzedaż była większa, czy mniejsza od produkcji? A jak było w firmie B?

27. Z powodu małego popytu zapasy w firmie A wzrosły o 25%; za to produkty firmy B cieszyły się zainteresowaniem nabywców, więc zapasy produkcji gotowej w tej firmie zmalały o 25%. a) Czy w firmie A sprzedaż była większa, czy mniejsza od produkcji? A jak było w firmie B? W firmie A większa była wielkość produkcji. Skoro zapasy w tej firmie się zwiększyły, to produkcja musiała być większa niż sprzedaż. Sytuacja w firmie B była odwrotna. b) Co stanowi różnicę produkcji i sprzedaży w tych firmach?

28. Z powodu małego popytu zapasy w firmie A wzrosły o 25%; za to produkty firmy B cieszyły się zainteresowaniem nabywców, więc zapasy produkcji gotowej w tej firmie zmalały o 25%. a) Czy w firmie A sprzedaż była większa, czy mniejsza od produkcji? A jak było w firmie B? W firmie A większa była wielkość produkcji. Skoro zapasy w tej firmie się zwiększyły, to produkcja musiała być większa niż sprzedaż. Sytuacja w firmie B była odwrotna. b) Co stanowi różnicę produkcji i sprzedaży w tych firmach? Zmiana stanu zapasów. c) Co jest lepszym miernikiem efektów pracy firmy W DANYM ROKU: jej produkcja, czy wielkość jej sprzedaży? Dlaczego?

29. Z powodu małego popytu zapasy w firmie A wzrosły o 25%; za to produkty firmy B cieszyły się zainteresowaniem nabywców, więc zapasy produkcji gotowej w tej firmie zmalały o 25%. a) Czy w firmie A sprzedaż była większa, czy mniejsza od produkcji? A jak było w firmie B? W firmie A większa była wielkość produkcji. Skoro zapasy w tej firmie się zwiększyły, to produkcja musiała być większa niż sprzedaż. Sytuacja w firmie B była odwrotna. b) Co stanowi różnicę produkcji i sprzedaży w tych firmach? Zmiana stanu zapasów. c) Co jest lepszym miernikiem efektów pracy firmy w DANYM ROKU: jej produkcja, czy wielkość jej sprzedaży? Dlaczego? Oczywiście wielkość produkcji. Przeciez sprzedawane mogą być produkty wytworzone np. 10 lat temu, a więc nie stanowiące efektu tegorocznej pracy. Odwrotnie, część wytworzonych w tym roku dóbr może nie zostać sprzedana. d) O jaką wielkość należy skorygować wielkość sprzedaży przed-siębiortswa, aby obliczyć wielkość jego produkcji w danym ro-ku?

30. Z powodu małego popytu zapasy w firmie A wzrosły o 25%; za to produkty firmy B cieszyły się zainteresowaniem nabywców, więc zapasy produkcji gotowej w tej firmie zmalały o 25%. a) Czy w firmie A sprzedaż była większa, czy mniejsza od produkcji? A jak było w firmie B? W firmie A większa była wielkość produkcji. Skoro zapasy w tej firmie się zwiększyły, to produkcja musiała być większa niż sprzedaż. Sytuacja w firmie B była odwrotna. b) Co stanowi różnicę produkcji i sprzedaży w tych firmach? Zmiana stanu zapasów. c) Co jest lepszym miernikiem efektów pracy firmy w danym roku: jej produkcja, czy wielkość jej sprzedaży? Dlaczego? Oczywiście wielkość produkcji. Przeciez sprzedawane mogą być produkty wytworzone np. 10 lat temu, a więc nie stanowiące efektu tegorocznej pracy. Odwrotnie, część wytworzonych w tym roku dóbr może nie zostać sprzedana. d) O jaką wielkość należy skorygować wielkość sprzedaży przedsiębiortswa, aby obliczyć wielkość jego produkcji w danym roku? O zmianę stanu zapasów w przedsiębiorstwach. e) Czy metoda liczenia PKB uwzględnia te ustalenia?

31. Z powodu małego popytu zapasy w firmie A wzrosły o 25%; za to produkty firmy B cieszyły się zainteresowaniem nabywców, więc zapasy produkcji gotowej w tej firmie zmalały o 25%. a) Czy w firmie A sprzedaż była większa, czy mniejsza od produkcji? A jak było w firmie B? W firmie A większa była wielkość produkcji. Skoro zapasy w tej firmie się zwiększyły, to produkcja musiała być większa niż sprzedaż. Sytuacja w firmie B była odwrotna. b) Co stanowi różnicę produkcji i sprzedaży w tych firmach? Zmiana stanu zapasów. c) Co jest lepszym miernikiem efektów pracy firmy w danym roku: jej produkcja, czy wielkość jej sprzedaży? Dlaczego? Oczywiście wielkość produkcji. Przeciez sprzedawane mogą być produkty wytworzone np. 10 lat temu, a więc nie stanowiące efektu tegorocznej pracy. Odwrotnie, część wytworzonych w tym roku dóbr może nie zostać sprzedana. d) O jaką wielkość należy skorygować wielkość sprzedaży przedsiębiortswa, aby obliczyć wielkość jego produkcji w danym roku? O zmianę stanu zapasów w przedsiębiorstwach. e) Czy metoda liczenia PKB uwzględnia te ustalenia? Tak. Przecież w skład inwestycji prywatnych (I) we wzorze „Y = C + I + G + X – Z” wchodzi zmiana stanu zapasów.

32. ZADANIE Zagraniczne firmy kupiły wiele przedsiębiorstw i teraz przymu-sowo sprzedają im podzespoły po nienormalnie wysokich cenach (to się nazywa: „stosować ceny transferowe”). a) Niektórzy nazy-wają takie postępowanie ukrytym wywozem (transferem) zysków za granicę. O co chodzi tym ekonomistom?

33. Zagraniczne firmy kupiły wiele przedsiębiorstw i teraz przymu-sowo sprzedają im podzespoły po nienormalnie wysokich cenach (to się nazywa: „stosować ceny transferowe”). a) Niektórzy nazy-wają takie postępowanie ukrytym wywozem (transferem) zysków za granicę. O co chodzi tym ekonomistom? Taka nazwa dobrze odpowiada opisanej sytuacji; przecież w efekcie zagraniczni uczestnicy tych transakcji - kosztem swoich filii - osiągają dodatkowe nie opodatkowane zyski. W gruncie rzeczy opisany proceder sprowadza się do zatem do ukrytego wy-wozu (transferu) z kraju nie opodatkowanych zysków przez za-graniczne przedsiębiorstwa. b) Jak ten transfer wpłynie na strukturę PKB?

34. Zagraniczne firmy kupiły wiele przedsiębiorstw i teraz przymu-sowo sprzedają im podzespoły po nienormalnie wysokich cenach (to się nazywa: „stosować ceny transferowe”). a) Niektórzy nazy-wają takie postępowanie ukrytym wywozem (transferem) zysków za granicę. O co chodzi tym ekonomistom? Taka nazwa dobrze odpowiada opisanej sytuacji; przecież w efekcie zagraniczni uczestnicy tych transakcji - kosztem swoich filii - osiągają dodatkowe nie opodatkowane zyski. W gruncie rzeczy opisany proceder sprowadza się do zatem do ukrytego wy-wozu (transferu) z kraju nie opodatkowanych zysków przez za-graniczne przedsiębiorstwa. b) Jak ten transfer wpłynie na strukturę PKB? Wzrost wartości importowanych dóbr spowoduje względne zmniejszenie się eksportu netto, NX.

36. 1.2 A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach)obliczania PKB. PKB jest sumą dochodów właścicieli czynników produkcji (Y2) Przecież w danym okresie SUMA WARTOŚCI kupionych przez konsumentów, firmy, państwo i zagranicę nowych DÓBR FINALNYCH RÓWNA SIĘ SUMIE DOCHO-DÓW właścicieli czynników produkcji użytych w celu wy-produkowania tych dóbr.

37. Roczny utarg producentów dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; 3. KOSZTÓWRZECZOWYCH (koszty zużywanych dóbr pośrednich). Te KOSZTY RZECZOWE są utargiem producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”, bezpośrednio potrzeb-nych do wytworzenia dóbr finalnych. (UPDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”) ----------------- A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał się nie zużywa.

38. Każda cząstka wartości dóbr finalnych jest zyskiem, płacą, lub wynagrodzeniem właścicieli dóbr pośrednich ostatnie-go rzędu, czyli np. bogactw naturalnych. U P D F Z PUPDP1 Z P UPDP2 ......... Z P UPDPO Z P gdzie: UPDF - utarg producenta dobra finalnego. Z – zysk. P – płace. UPDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”. UPDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”. UPDP0 - utarg producentów dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, czyli np. bogactw naturalnych.

39. Utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu” również składa się z: 1. zysku, 2. płac, 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH, czyli – tym razem - utargu producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”, zużywanych do produkcji dóbr pośred-nich „pierwszego rzędu”. (UPDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”) I tak dalej…

40. Posuwając się „w głąb” procesu produkcji dowolnego dob-ra finalnego, odkrywamy w końcu, że producent dóbr poś-rednich kolejnego rzędu nie zużywa dóbr pośrednich. Wartość tych dóbr pośrednich „ostatniego rzędu” (czyli utarg producentów dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, UPDPo )w całości składa się z dochodów właścicieli czyn-ników.

41. Każda cząstka wartości dóbr finalnych jest zyskiem, płacą, lub wynagrodzeniem właścicieli dóbr pośrednich ostatnie-go rzędu, czyli np. bogactw naturalnych. U P D F Z PUPDP1 Z P UPDP2 ......... Z P UPDPO Z P gdzie: UPDF - utarg producenta dobra finalnego. Z – zysk. P – płace. UPDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”. UPDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”. UPDP0 - utarg producentów dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, czyli np. bogactw naturalnych.

42. DYGRESJA Jest jeszcze metoda PRODUKCYJNA (ang. production ap-proach) obliczania PKB. PKB jest sumą WARTOŚCI DODANEJ w gospodarce. WARTOŚĆ DODANA (ang. value addad) jest różnicą war-tości sprzedanych dóbr i kosztu kupionych w celu ich wypro-dukowania dóbr pośrednich. Na rysunku tworzona przez kolejnych producentów wartość dodana równa się sumie ich zysków i wypłacanych przez nich płac. Ponieważ utarg producentów dóbr pośred-nich ostatniego rzędu, UPDPO, składa się wyłącznie z war-tości dodanej, suma wartości dóbr finalnych jest równa su-mie wartości dodanej. UPDF Z PUPDP1 Z P UPDP2 ......... Z P UPDPO Z P KONIEC DYGRESJI

43. ZADANIE Dlaczego Niemcy są bogaci, a Polacy klepią biedę i co wspólnego ma z tym PKB?

44. Dlaczego Niemcy są bogaci, a Polacy klepią biedę i co wspól- • nego ma z tym PKB? • W porównaniu z Polakami Niemcy są bogaci, bo przeciętny Nie-miec w ciągu roku wytwarza kilkukrotnie więcej dóbr wlicza-nych do produktu krajowego brutto niż przeciętny Polak. • b) „Gdyby polskie firmy zaczęły płacić pracownikom tyle, co niemieckie, Polacy mogliby sobie kupić tyle samo dóbr, co Niemcy!” Czy to prawda [wykorzystaj odpowiedź na pytanie (a)]?

45. Dlaczego Niemcy są bogaci, a Polacy klepią biedę i co wspól- • nego ma z tym PKB? • W porównaniu z Polakami Niemcy są bogaci, bo przeciętny Nie-miec w ciągu roku wytwarza kilkukrotnie więcej dóbr wlicza-nych do produktu krajowego brutto niż przeciętny Polak. • b) „Gdyby polskie firmy zaczęły płacić pracownikom tyle, co niemieckie, Polacy mogliby sobie kupić tyle samo dóbr, co Niemcy!” Czy to prawda [wykorzystaj odpowiedź na pytanie (a)]? • To nie jest prawda. Kilkukrotne podniesienie nominalnej war-tości wynagrodzeń nie zmieniłoby od razu ilości dóbr wytwa-rzanych przez przeciętnego Polaka. W efekcie wzrosłyby ceny, a realna wartośc płac nie zmieniłaby się znacząco. • c) Od czego zależy, czy społeczeństwo wytwarza mały, czy duży PKB (wymień kilka przyczyn)?

46. Dlaczego Niemcy są bogaci, a Polacy klepią biedę i co wspól- • nego ma z tym PKB? • W porównaniu z Polakami Niemcy są bogaci, bo przeciętny Nie-miec w ciągu roku wytwarza kilkukrotnie więcej dóbr wlicza-nych do produktu krajowego brutto niż przeciętny Polak. • b) „Gdyby polskie firmy zaczęły płacić pracownikom tyle, co niemieckie, Polacy mogliby sobie kupić tyle samo dóbr, co Niemcy!” Czy to prawda (wykorzystaj odpowiedź na pytanie (a))? • To nie jest prawda. Kilkukrotne podniesienie nominalnej war-tości wynagrodzeń nie zmieniłoby od razu ilości dóbr wytwa-rzanych przez przeciętnego Polaka. W efekcie wzrosłyby ceny, a realna wartośc płac nie zmieniłaby się znacząco. • c) Od czego zależy, czy społeczeństwo wytwarza mały, czy duży PKB (wymień kilka przyczyn)? • To, jak duży jest PKB per capita w danym kraju, zależy od ilości pracy świadczonej przez to społeczeństwo, a także od produkcyjności (wydajności) tej pracy. Z kolei wydajność pracy zależy od wielu czynników, w tym np. od ilości kapitału rzeczowego w gospodarce, od sposobu zorganizowania gospo-darki, od kwalifikacji pracowników.

47. 2. Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

48. ZADANIE. Konsumpcja wynosi 100; inwestycje przedsiębiorstw - 60; wydat-ki państwa na zakup dóbr - 50; eksport - 40; import - 30; dochód netto z zagranicy – 10; podatki pośrednie - 40; podatki bezpośred-nie - 20; płatności transferowe – 20; oszczędności gospodarstw do-mowych - 80; amortyzacja - 15. Państwo nie posiada czynników produkcji. a) Oblicz produkt krajowy brutto; zastosuj metodą „wydatkową”.

49. ZADANIE. Konsumpcja wynosi 100; inwestycje przedsiębiorstw - 60; wydat-ki państwa na zakup dóbr - 50; eksport - 40; import - 30; dochód netto z zagranicy – 10; podatki pośrednie - 40; podatki bezpośred-nie - 20; płatności transferowe – 20; oszczędności gospodarstw do-mowych - 80; amortyzacja - 15. Państwo nie posiada czynników produkcji. a) Oblicz produkt krajowy brutto; zastosuj metodą „wydatkową”. Y = C + I + G + NX = 100 + 60 + 50 + 40 – 30 = 220. b) Ile wynosi produkt narodowy brutto?

50. ZADANIE. Konsumpcja wynosi 100; inwestycje przedsiębiorstw - 60; wydat-ki państwa na zakup dóbr - 50; eksport - 40; import - 30; dochód netto z zagranicy – 10; podatki pośrednie - 40; podatki bezpośred-nie - 20; płatności transferowe – 20; oszczędności gospodarstw do-mowych - 80; amortyzacja - 15. Państwo nie posiada czynników produkcji. a) Oblicz produkt krajowy brutto; zastosuj metodą „wydatkową”. Y = C + I + G + NX = 100 + 60 + 50 + 40 – 30 = 220. b) Ile wynosi produkt narodowy brutto? Produkt narodowy brutto jest równy produktowi krajowemu brutto plus saldo dochodów kraju i zagranicy z tytułu własności czynnikow produkcji. A zatem: PNB = 220 + 10 = 230. c) A teraz oblicz dochód narodowy.