İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ

1. İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ Gökhan ÖZÇUBUKMaliye BakanlığıHesap Uzmanı

2. KDV’nin Teorik Yeri • Vergiler; gelir, harcamalar ve servet üzerinden alınan vergiler olarak üç ana gruba ayrılabilir. • KDV harcamalar üzerinden alınan bir vergidir. • Geniş tabanlı, toplanması kolay, fiyat sistemi içine entegre olması nedeni ile daha az hissedilen bir vergidir. • Verginin nihai yükü tüketici üzerindedir.

3. KDV’nin Genel Bütçe İçindeki Yeri

4. İade Edilen KDV Büyüklüğü

5. KDV Tanımlar ve Egemen İlkeler • Md 1- Verginin Konusu : Esas olarak Türkiye’de yapılan ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılan teslim ve hizmetler ile mal ve hizmet ithalatı • Md.6- İşlemlerin Türkiye’de Yapılması: (Destinasyon İlkesi ve Orijin İlkesi) • Md 8- Mükellef:

6. KDV Tanımlar ve Egemen İlkeler • Md 29-İndirim Verginin nihai tüketiciye aktarılmasını sağlayan mekanizma Hesaplanan KDV: Yapılan teslim karşılığında alıcıdan Hazine’ye aktarılmak üzere tahsil edilen KDV İndirilecek KDV: Alınan mal veya hizmetler karşılığında satıcının Hazine’ye aktarması için ödenen KDV Ödenecek KDV: Hes. KDV>İndirilecek KDV Devreden KDV : İndir. KDV> Hes. KDV Yüklenilen KDV: İade hesabında dikkate alınan ve iadeye konu mal bünyesine giren indirilecek KDV Tecil Edilebilir KDV: Hesaplanan fakat tahsil edilmeyen KDV’den indirim yolu ile telafi edilemeyen ödenmesi gereken KDV Tecil Edilecek KDV: Tecil Edilebilir KDV’den indirim yolu ile telafi edilemeyen ödenecek KDV İade Edilecek KDV: İndirim yoluyla telafi edilemeyen yüklenilen KDV tutarı.

7. İndirim Mekanizması Örneği • A mükellefi B mükellefine 1.000 TL değerinde mal satmış olsun ve 180 TL KDV hesaplamış ve tahsil etmiş olsun. Söz konusu satış için herhangi bir KDV yüklenilmemiş olması ve dolayısıyla da indirilecek KDV’nin bulunmaması halinde; • A mükellefinin devlete ödenmek üzere cebinde 180 TL’si bulunmaktadır. Beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. • B mükellefi aynı malı aynı dönemde 2.000 TL’ye nihai tüketiciye satmış ve 360 TL’de KDV tahsil etmiş olsun. Bu durumda B mükellefinin söz konusu dönemde; • Devlete ödenmek üzere cebinden 180 TL çıkmış (yüklenilmiş) ve mükellef devlete ödenmek üzere 360 TL KDV tahsil etmiştir. İndirim mekanizması gereği B mükellefinin söz konusu dönemde 360-180=180 TL KDV’yi devlete aktarması, ödemesi gerekmektedir. • Böylece devlet 2.000 TL fiyatı olan mal üzerinden 360 TL tutarındaki KDV’nin 180 TL’sini A mükellefinden 180 TL’sini ise B mükellefinden tahsil ederek almıştır. • B mükellefi için yüklenilmiş KDV, Hesaplanan KDV’den yüksek olsa idi bu durumda söz konusu yük sonraki dönemlerde telafi edilmek üzere devredecekti. • B mükellefinin satışı KDV’den istisna olsa idi (ör: ihracat) tahsil edebileceği bir KDV bulunmadığı için yüklenmiş olduğu KDV’yi telafi edebilmesi mümkün değildi. Bu nedenle söz konusu yükün giderilmesi için iade, tecil (erteleme) ve terkin (silme) gibi uygulamalar sisteme monte edilmiştir.

8. İstisnalar • KDVK’da İstisnalar Kanunun 2’nci Kısmında düzenlenmiştir. • Genel Kural verginin konusuna girmeyen veya vergiden istisna edilmiş işlemlerle ilgili satın alınan mal ve hizmetlere ödenen KDV’nin mükellef tarafından indirim konusu yapılamaması, bu yükün gider olarak dikkate alınması gerekir. (KDVK md. 30/a ve 58) • Ancak KDVK’nin 32’nci maddesinde istisna edilmiş işlemlerden; ihracat istisnası, Araçlar, kıymetli maden ve petrol aramaları ile ulusal güvenlik harcamaları ve yatırımlarda istisna, Taşımacılık İstisnası ve diplomatik istisna işlemlerine özgü olarak yüklenilen KDV’nin indirimine imkan tanınmış, indirim yolu ile telafi edilemeyen KDV’nin ise iade yolu ile giderilmesi öngörülmüştür. ( Tam istisna ) • Tam istisna dışındaki diğer bütün istisnalar için yüklenilen KDV’nin indirimi mümkün değildir. ( Kısmi istisna )

9. İhracatta Kdv İstisnası Ve İadesi • İhracatta KDV İstisnası Kanunun 2’nci kısmının 1’inci bölümünde 11 ve 12’nci maddeleri ile düzenlenmiştir. • İhracat istisnası 4 temel bölüme ayrılabilir. (KDVK Md.11) 1- Mal ihracatı istisnası 2- Hizmet ihracatı istisnası 3- Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimler 4- İmalatçılar tarafından ihracatçılara ihraç kaydıyla yapılan teslimler

10. İhracat İle İlgili Tanımlar • İhracat: 1996 tarihli ihracat yönetmeliğine göre; bir malın veya değerin fiili ihracatı ve bedelinin yurda getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca DTM tarafından ihracat olarak tanımlı sair çıkışlar da ihracat olarak belirlenmiştir. İhracat Şekilleri: • Serbest İhracat: İzne veya kayda bağlı olmayan ihracat • Kayda bağlı ihracat: belli bazı mallar için izne tabi • Transit ihracat: • Kredili ihracat: bedelin geç getirilmesine imkan tanıyan ihracat (artık serbest) • Bedelsiz ihracat: bedel gelmesine gerek olmaksızın yurt dışına mal çıkarılmasıdır • Bağlı muamele veya takas yoluyla ihracat • Konsinye ihracat: yurt dışına çıkarılan malın 1 yıl içinde satışı gerekiyor • Ticari Kiralama Yoluyla İhracat: DTM’nin iznine tabi • Sınır ve Kıyı Ticareti Yoluyla Yapılan İhracat

11. Mal İhracında KDV İstisnası • Md.11/1-a: İhracat teslimleri • Md.12/1: Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük             antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir. Ya da Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. • Md.12/2: Yurt dışındaki müşteri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade etmektedir.

12. İhracat İstisnasının Nasıl ve Ne Zaman Beyan Edileceği • 19 no.lu KDV GT’nde ihracatın malın fiilen ihraç edildiği dönemde beyan edileceği belirlenmiştir. Bu tarih 01.01.2007 tarihine kadar gümrük beyannamelerinin üzerinde yer almakta idi. Bu tarihten sonra ise VEDOP sistemine kayıtlı olan gümrük beyannamesinin kapanma tarihi fiili ihraç tarihi olarak kabul edilecektir. • İntaç tarihi # fiili ihraç tarihi. İntaç tarihi dikkate alınarak ihracat beyanı yapılması halinde erken iadeye sebep olunabileceği için vergi ziyaına sebebiyet verilebilir. • Fiili ihraç tarihi dikkate alınarak fatura bedeli döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilerek ilgili dönemde beyan edilmelidir. • İhracat faturasının çeşitli nedenlerle daha önceden düzenlenmiş olması beyan edilecek dönemi etkilememektedir. • İç gümrüklerden yapılan ihracatlarda mal henüz fiilen yurt dışı edilmediğinden ancak sınır gümrüğünden yurt dışı edildiği tarihte fiili ihracat gerçekleşmiş olacak ve bu dönemde beyana konu edilecektir.

13. Çeşitli Şekillerde Gerçekleştirilen İhracatlarda İstisna Uygulaması • Serbest veya kayda bağlı ihracatta, kredili ihracatta, bedelsiz ihracatta, bağlı muamele ve takas yoluyla yapılan ihracatta ve de sınır ve kıyı ticaretinde malların fiilen yurt dışına ihraç edilmesi ve 12’nci maddede yer alan şartlara uyulması şartıyla istisnaya konu edilebilecektir. • Transit ihracatta: mal millileşmediği için KDV’nin konusuna girmemektedir. Bu nedenle yüklenilmiş bir KDV var ise 30/a hükmü gereği bunun iadesi mümkün değildir. • Konsinye İhracatta: malın fiilen yurt dışı edildiği tarihte değil, teslimin gerçekleştiği tarihte istisna beyanı yapılmalıdır. • Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında yapılacak ihracat yönünden: geçici ihraç da teslim yok, kesin ihraç da ise istisna kapsamında işlem yapılabilir. • Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracatta: Mal teslimi değil bir hizmet ifası söz konusu olduğundan hizmet ihracına ilişkin hükümlere göre işlem yapılmalıdır.

14. Çeşitli Şekillerde Gerçekleştirilen İhracatlarda İstisna Uygulaması • İhracatı teşvik mevzuatı uyarınca ihracat sayılan satış ve teslimler de bir dış ülkeye vasıl olma söz konusu olmadığından istisna kapsamında işlem yapılamaz. • Yurt dışı fuarlara, sergi ve panayırlara sergilenmek üzere gönderilen ticari numuneler de konsinye ihracatta olduğu gibi ancak yurt dışında kesin satışı olursa istisna kapsamındadır. • Serbest bölgelere gönderilen mallarda istisna kapsamında. (Md. 16/1-c) • Yurt dışındaki şubelere veya bürolara gönderilen mallar KDVK 12/2 hükmü gereği yurt dışındaki müşteri konumunda olduğundan istisnadan faydalanabilecektir. • Free-shoplara gönderilen mallar: söz konusu satış yerleri Türkiye siyasi sınırları dahilinde sayıldığından istisna kapsamında değerlendirilemez. Ancak bu yerlerden yurt dışına çıkarılan mallar için istisna hükümleri uygulanabilecektir. • Vade farkları: KDVK 24’üncü maddesi gereği vade farkları da matraha dahil olduğundan istisna kapsamında değerlendirilebilecektir.

15. Hizmet İhracında KDV İstisnası • KDVK md.6’ya göre hizmetin Türkiye’de yapılması veya hizmetten Türkiye’de yararlanılması halinde verginin konusuna giren işlem ortaya çıkacaktır. • KDVK md.11’de ihracat teslimlerine ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşterilere verilen hizmetler, serbest bölgede bulunan mükelleflere verilen fason hizmetler ve de roaming anlaşmaları çerçevesinde verilen hizmetler ihracat istisnası kapsamında değerlendirilecektir. • KDVK md.12/2 gereği yurt dışındaki müşterilere verilen hizmet sayılabilmesi için; - hizmetler Türkiye’de yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması - hizmetten yurt dışında faydalanılması - fatura veya benzeri belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmelidir.(26 no.lu KDV GT) - hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir. (26 no.lu KDV GT) 113 no.lu tebliğ öncesinde yukarıdaki şartların yerine getirildiği dönemde istisna beyanı yapılabilmekte idi. Bu tebliğ sonrasında ise döviz alım belgesi olmasa dahi beyan yapılabilecek ancak iade bu belge olmadan gerçekleştirilmeyecektir.

16. Özellikli Durumlar • İhraç edilen mallara ilişkin olarak verilen hizmetler • Yurt dışından Türkiye’ye düzenlenen turlar • Yabancı kişi ve kurumların ihtira beratı ve markalarının Türkiye’de tescilinin sağlanması • Yurt dışına yapılan fason işçilik

17. Mal ve Hizmet İhracına İlişkin İade Örnekleri • Örnek: • (X) A.Ş. yapacağı 1000$ tutarındaki ihracata ilişkin faturayı 20.12.2009’da düzenlemiştir.(1$=1,40 -TL) 30.12.2009’da gümrük beyannamesi düzenlenmiş ve intaç tarihi 05.01.2010 olarak belirtilmiştir.(1$=1,45 -TL) Gümrük beyannamesine göre malların fiilen yurtdışına çıktığı tarih ise 01.02.2010’dir.(1$=1,50 -TL) • Mükellefin Şubat/2010 dönemine ait diğer bilgileri aşağıdaki gibidir; • Yurtiçi Satışlar (%18’e Tabi Satışlar) :2.000 TL • Hesaplanan KDV: 360 TL • Bu dönemde İndirilecek KDV:500 TL • Önceki Dönemden Devreden KDV :100 TL • Toplam vergi yükü: 600 TL • Yurtdışı Satışlar Nedeniyle Yüklenilen KDV: 200 TL Bu durumda KDV beyanı şöyle olacaktır. Normal koşullarda: İndirimler Toplamı – Hesaplanan KDV=600-360= 240 TL sonraki döneme devreden KDV olacaktı. İade imkanı ancak sonraki döneme devreden KDV’nin oluşabileceği durum için söz konusudur ve indirim yoluyla ihracat yükü olan 200 TL’lik KDV’nin hiç bir kısmı telafi edilemediğinden bu yükün tamamı iade olarak talep edilebilir. ( iade istemek zorunlu değildir.) Talep edilir ise sonraki döneme devreden KDV tutarı ise 240-200=40 TL olacaktır.

18. Mal ve Hizmet İhracına İlişkin İade Örnekleri • Aynı örnekte önceki dönemden devreden KDV olmasa idi; • İndirimler toplamı= 500 TL • Hesaplanan KDV toplamı= 360 TL • Normal koşullarda sonraki döneme devreden KDV= İndirim – Hesaplanan=140 TL • İhracat nedeni ile yüklenilen 200 TL iade doğurabilecek işlemlerden olduğundan ve indirim yolu ile bu tutarın sadece 60 TL’si telafi edildiğinden kalan 140 TL iade olarak talep edilebilecektir. Bu durumda sonraki döneme devreden KDV olmayacaktır.

19. Mal ve Hizmet İhracına İlişkin İade Örnekleri • Aynı örnekte ihracatın gerçekleştiği dönemde indirilebilecek KDV toplamı 250 TL olsa idi; • İndirimler toplamı= 250 + 100= 350 TL • Hesaplanan KDV toplamı= 360 TL • Ödenmesi Gereken KDV= Hes. KDV – İnd. KDV= 360-350= 10 TL olmakta ve mükellef ihracatı nedeni ile yüklenmiş olduğu 200 TL’lik KDV’nin tamamını indirim yolu ile telafi etmiş olduğu için iade alabileceği bir vergi tutarı kalmamıştır.

20. Mal ve Hizmet İhracından Doğan İade Alacakları İçin Gerekli Belgeler • Dilekçe • Gümrük Beyannamesi ( Liste olarak da verilebilir.) • Satış Faturalarının Fotokopisi veya Listesi • İhracatın Gerçekleştiği Döneme Ait İndirilecek KDV Listesi ve İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren Vergi Miktarına İlişkin Hesaplamaları Gösteren Tablo

21. Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimler • Parekende ihracat ve bavul ticareti olarak bilinen uygulamalardır. • KDVK’nın 11/1-b maddesinde düzenlenmiş ve uygulama Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak yurt dışına çıkardıkları malların alımı sırasında tahsil edilen KDV’nin satıcı tarafından alıcıya iade edilmesi sistemi üzerine kurulmuştur. • Söz konusu sisteme ilişkin 43, 51, 61, 64 ve 87 no.lu KDV GT’lerinde açıklamalarda bulunulmuştur.

22. İstisna uygulaması • İstisnadan Türkiye’de ikamet etmeyen Türk ve yabancı uyruklu alıcılar faydalanabilecek • Satıcılar ise bağlı oldukları vergi dairesinden izin belgesi almış olan gerçek usulde KDV mükellefleridir. • Her türlü mal teslimleri istisna kapsamına girmektedir. Ancak kişisel tüketim miktarını aşan ya da 100 TL’nin altında kalan mallar bu kapsama girmemektedir. (Hizmet ifaları bu istisnaya konu olamazlar.) • Bu kapsamda satılan malların 3 ay içinde yurt dışına çıkarılması gerekmektedir. • Bu şartlara uygun gerçekleşen satışlarda alıcılara ödedikleri KDV, gümrükten çıkarken, gümrük çıkışından sonra veya alıcıya elden nakit olarak iade edilebilecektir. Ayrıca iade satış esnasında avans olarak da ödenebilmektedir. • İade edilebilecek vergi, mal ihracına ilişkin örnekte yer alan mantık ile aynı. • İade için gerekli belgeler kapsamında ayrıca onaylı satış faturası veya çek aslı – fotokopisi gerekmektedir.

23. Bavul Ticareti • 61 seri no.lu KDV GT ile getirilen uygulama. Söz konusu uygulama ile KDV’nin alıcıdan tahsil edilmeksizin mal satışının gerçekleşebilmesi mümkün hale getirilmiştir. • Bu kapsamda yapılacak satışların 600 TL’den fazla olması, satışlarda özel fatura kullanılması, satış bedelinin döviz olarak tahsil edilmesi, malın 3 ay içinde yurt dışı edilmesi şarttır. • İade talebi, satış faturasının gümrükçe onaylanmış bir örneği ile DAB’nin temin edildiği KDV döneminde yapılması gerekir ki en erken satışın yapıldığı KDV döneminde olabilir. • İstisna belgeli satıcıların iade talepleri için öncelikle mahsuben iade, mümkün olmadığı halde ancak nakden iade istenebiliyor. • İade için gerekli olan belgeler, Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan satışlara ilişkin iade talebi için gerekli olan belgeler ile aynıdır. Ayrıca DAB’nin de mutlaka bu belgelerin arasına eklenmesi gerekmektedir. • Bu uygulama kapsamındaki satıcılar dilerlerse Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan satışlara ilişkin esaslara göre de, KDV tahsil ederek de satış yapabilirler.

24. İhraç Kayıtlı Teslimlerde Tecil-Terkin ve İade Sistemi • KDV’de ön ihracat uygulaması yok, ancak ihraç kayıtlı teslim sistemi ile ihracatçılara KDV ödemeksizin mal alabilme imkanı sağlanmıştır. • Sistem KDVK’nın 11/1-c maddesinde düzenlenmiştir. • İhraç kaydıyla imalatçılar tarafından ihracatçılara yapılan teslimler dolayısıyla hesaplanan KDV ihracatçılar tarafından ödenmez • Ancak imalatçılar tarafından tahsil edilmeyen bu vergi sanki tahsil edilmiş gibi beyan edilmekte, fakat vergi dairesi tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunmaktadır. • İhraç kaydıyla teslim edilen bu malların teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen vergi iade için aranan belgelerin temin edilmesi şartı ile terkin edilecektir. • Bu şartlara uygun olarak gerçekleşmeyen ihracatlar nedeni ile zamanında tahsil edilmeyen vergi, tahakkuk tarihinden başlayarak gecikme zammı ile birlikte imalatçıdan tahsil olunur. Ancak ihracatın mücbir sebeplerle gerçekleşmemesi halinde gecikme zammı yerine tecil faizi ile birlikte tahsil edilir. 3 aylık ek süre imkanı da var.

25. İhraç Kayıtlı Teslimlerde Tecil-Terkin ve İade Sistemi • Bu uygulamadan yararlanacak olan satıcıların STB’ce tanımı yapılan imalatçı olması gerekir. ( sanayi siciline kayıtlı, gerekli odalara kayıtlı, gerekli araç parkına sahip ) Bu nedenle bizzat piyasadan hazır alınarak satılan malların bu kapsama girmesi mümkün değildir. • İmalatçının mamulün bir kısmını fason olarak yaptırması mümkündür. • 27 no.lu KDV GT ile DTSŞ’ne, 62 seri no.lu KDV GT ile de SDTŞ’ne yapılan ihraç kayıtlı teslimler için satıcıların imalatçı olmasına gerek yoktur. • İhraç kayıtlı satışlara ilişkin düzenlenen faturada normal şekilde KDV hesaplanacak ancak ihraç kaydıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir şerhi düşülecektir. Bu KDV mutlaka ilgili dönem KDV beyannamesine dahil edilecektir. Beyannamede ödenecek KDV çıkması halinde, ihracatçıdan alınmayan vergi tutarı tecil edilecek, aksi halde veya ihracatçıdan alınmayan vergiden daha az tutarda ödenecek vergi çıkması halinde, ihracatçıdan alınmayan vergiden indirimle telafi edilmeyen kısım, ihracatın gerçekleştiği dönemde iade olarak talep edilebilecektir.

26. Özellikli Durumlar • İhracattan sonra ortaya çıkan ödemeler: İmalatçı lehine oluşan kur farkı, vade farkı gibi, tecil imkanı var. • İmalatçı aleyhine oluşan kur farkları: genel esaslara göre KDV uygulanacak. • İhraç edilen malın geri gelmesi: ya KDV’si ödenecek ya da teminat gösterilmek şartı ile yurt içi edilebilecektir. • İhracatı yapılamayan malların imalatçıya iadesi: tecil şartlarının ihlali, gecikme zammına neden olacaktır. Bu zammın ihracatçıdan alınabileceğine dair bir düzenleme mevcut değil. • Tecil-terkin uygulamasının ihtiyariliği: zorunlu değil (SDTŞ hariç), uygulanmadığı durumda ihracatçı ihracat istisnası hükümlerine göre iade alabilecektir. • Tecil-terkin işlemlerinin nihai ürüne uygulanması: ihracatçının aldığı malı olduğu gibi ihraç etmesi gerekmektedir. • İhraç Kaydıyla Mal Alan İhracatçıların İade Karşısındaki Durumu: indirimi, iadesi mümkün değil, ancak söz konusu ihracat ile ilgili yüklenilen diğer KDV’lerin iadesi mümkün.

27. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İade Edilecek KDV’nin Hesaplanması • Genel mantık; ihracatçıdan tahsil edilmeyen KDV nedeni ile imalatçının üzerinde yük olarak kalan KDV’nin tecil-terkin ya da iade olarak telafi edilmesidir. • Genel iade kuralı; en fazla ihraç kayıtlı malın tabi olduğu vergi oranına göre hesaplanan verginin iade edilmesi. Ancak indirimli orana tabi malların teslimi halinde, malın tabi olduğu oran yerine en fazla genel KDV oranına göre ( %18 ) hesaplanan KDV’si olabilecek kadar yüklenilen KDV’nin iadesine de imkan tanınmıştır. (64 no.lu KDV GT) • Genel formülasyon; • Hesaplanan KDV (ihraç kayıtlı teslim dahil) – indirimler toplamı>0=> tecil edilecek KDV <0 => tecil edilecek KDV yok ve tecil edilebilir KDV’nin tamamı iade alınabiliyor. • Hesaplanan KDV-İndirimler Toplamı >Tecil Edilebilir KDV=>Tecil Edilecek KDV= Tecil Edilebilir KDV, ödenecek KDV’den tecil edilmeyecek kısmı ödenir. • Hesaplanan KDV-İndirimler Toplamı<Tecil Edilebilir KDV=> Tecil Edilecek KDV=Ödenecek KDV olacak ve Tecil Edilebilir KDV-Tecil Edilecek KDV tutarı arasındaki fark ihracatın gerçekleştiği dönemde iade olarak alınabilecektir. • İadenin yapılabilmesi için ihracatın gerçekleşmesi ve gerekli belgelerin vergi dairesine ibraz edilmesi yeterlidir.

28. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İade Edilecek KDV Örnekleri • İmalatçı şartlarını haiz mükellef (X) A.Ş.’nin Ocak/2010 dönemine ilişkin bilgileri aşağıdaki gibidir ; • Yurtiçi Satışlar :1.000 TL • İhraç Kaydıyla Teslimler (23.01.2010) :500 TL • Hesaplanan KDV Toplamı: 270 TL • Bu Dönemde İndirilecek KDV :200 TL • Önceki Dönemden Devreden KDV :100 TL • -Mükellefin satışları genel oranda (%18) katma değer vergisine tabidir. • Bu bilgilere göre mükellefin Ocak/2010 dönemine ilişkin vermesi gereken Katma Değer Vergisi beyannamesindeki tecil ya da iade bilgileri şöyle olacaktır. • Tecil Edilebilir KDV= 500*0,18= 90 TL • Hesaplanan KDV – İndirimler Toplamı = 270 – 300 = - 30 TL ( sonraki döneme devreden KDV olacaktır.) • Ödenecek KDV çıkmadığı için tecil edilecek KDV bulunmamaktadır. • Hesaplanan KDV-İndirimler Toplamı<Tecil Edilebilir KDV olduğundan ve mükellefin tecil edilecek KDV’si bulunmadığından mükellef ihraç kayıtlı teslim bedeli olan ve üzerinde yük olarak kalan 90 TL’yi ihracatın gerçekleştiği dönemde iade alabilecektir.

29. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İade Edilecek KDV Örnekleri • Aynı örnekte Ocak 2010 döneminde indirilecek KDV tutarı 50 TL olsa idi; • Tecil Edilebilir KDV= 90 TL • Hesaplanan KDV-İndirimler Toplamı= 270-150=120 TL =ödenmesi gereken KDV’dir • Ödenmesi gereken KDV>Tecil Edilebilir KDV olduğundan Tecil Edilebilir KDV tutarı olan 90 TL’nin tamamı Tecil Edilecektir. • Bu durumda ödenmesi gereken 120 TL tutarındaki KDV’den tecil edilen 90 TL’nin düşülmesi sonucu kalan 30 TL ödenecek KDV tutarı olacaktır.

30. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İade Edilecek KDV Örnekleri • Yine aynı örnekte Ocak 2010 döneminde yüklenilen KDV tutarı 150 TL olsa idi; • Tecil Edilebilir KDV= 90 TL • Hesaplanan KDV – İndirimler Toplamı= 270-250= 20 TL (ödenmesi gereken KDV’dir) • Ödenmesi gereken KDV>0 olduğundan tecil edilecek KDV bulunmaktadır. • Ödenmesi gereken KDV<Tecil Edilebilir KDV olduğundan ödenmesi gereken 20 TL’nin tamamı tecil edilecektir. • İhraç kayıtlı teslim nedeni ile mükellef üzerinde yük olarak kalan ve tecil yolu ile giderilemeyen 70 TL (tecil edilebilir KDV-tecil edilecek KDV) ihracatın gerçekleştiği dönemde iade olarak talep edilebilecektir.

31. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İade İçin Aranılan Belgeler • Dilekçe • Gümrük beyannamesi • İhraç kayıtlı teslimin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi • İhraç kayıtlı satışlara ait fatura fotokopisi veya liste

32. Dahilde İşleme ve Geçici Kabul İzin Belgesi Kapsamında Tecil-Terkin • Bu sistem; ihraç edilecek malların imalatında kullanılacak olan girdilerin ithalatı sırasında alınması gereken KDV’nin teminata bağlanması ve ihracatın gerçekleşmesi üzerine teminatın çözülmesi sistemidir. • DTM’den dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesi gerekmekte. • 2001 yılı öncesinde belli bazı sektörlere tanınan bu imkan 2001/2325 sayılı BKK ile tüm sektörlere ve de yurt içinden yapılacak teslimleri kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmıştır. • Satıcıların daha önce de bahsi geçen imalatçılardan olması gerekmektedir. Uygulama kapsamına mal teslimleri girmektedir. • Tecil-terkin mantığı aynı. • Verilecek belgelerde ayrıca alıcılardan temin edilen DİİB veya GKİB ile YMM tasdik raporu (ihracatın belirtilen şartlara uygun olarak gerçekleştiğini tasdik eden) da eklenecektir. • İhracatın şartlara uygun gerçekleşmemesi halinde satıcıların tecil edilen vergisi gecikme zammı ve vergi ziyaı cezası ile birlikte alıcıdan tahsil edilecektir.

33. İhracat İstisnasında İade Esasları • İade esasları 84 seri no.lu KDV GT ile belirlenmiştir. • İadeler; genel esaslara veya özel esaslara göre farklı prosedürlere tabiidir. • Genel iade prensibi vergi incelemesi ile iadenin yapılmasıdır fakat bu çok külfetli ve zaman kaybettirici.

34. Genel İade Esasları Uygulaması • Genel iade esaslarına tabi mükelleflere iadeler ya nakden ya da mahsuben yapılabilmektedir. • Nakden iadeler; • Belli tutarın altında kaldığı için teminat ve inceleme raporu aranmayan iadeler • YMM tasdik raporu ile yapılabilen iadeler • Teminat karşılığı yapılan iadeler • Vergi inceleme raporu ile yapılan iadeler olarak sınıflandırılabilir.

35. Genel İade Esasları Uygulaması • Teminat ve rapor aranmadan yapılacak iadeler: Azami had olan 4.000 TL’nin altında kalan nakden iadeler, bu tutarı aşan iadelerin 4.000 TL’si teminat ve rapor aranmaksızın aşan kısmı ise teminat veya rapora bağlı olarak yapılmakta. • Bavul ticareti yapabilecek olan yetkili satıcılar için öncelikle mahsuben iade, bu mükelleflere ihraç kayıtlı teslimde bulunan mükelleflere ise ancak mahsuben iade. • İade için gerekli belgelerin ibrazından sonra gümrük beyannamesinin ve özel faturaların teyidi gerekmekte. Bu teyidi beklemek istemeyen mükelleflerden indirimli teminat uygulamasına tabi mükellefler % 100, diğerleri ise % 200 oranında teminat göstermek durumunda.

36. Genel İade Esasları Uygulaması • YMM Raporu İle Yapılabilen Nakden İadeler: • 4.000 TL’nin üzerinde fakat 3568 sayılı kanunda belirtilen limitin altında kalan iadeler • Tam tasdik olması halinde üst limit aranmaksızın • İade ancak YMM raporunun ibrazı halinde mümkündür. Rapor ibraz edilinceye kadar teminat gösterilerek de iade alınabilir. • Mahsuben iade talebi ile YMM raporu ile iade talebinin birlikte bulunması halinde öncelikle mahsuben iade sonrasında YMM raporuna göre iade işlemleri yapılır.

37. Genel İade Esasları Uygulaması • Teminat Karşılığı Yapılan Nakden İadeler: • 4.000 TL’yi aşan ve YMM raporu ile iadesi talep edilmemiş olan alacaklar teminat ile iade edilir. • Verilebilecek teminatlar 6183/10’da yer almakta. • Teminat uygulamasında mükellefler normal teminat ve indirimli ya da yükseltilmiş oranda teminat vermesi gereken mükellefler olarak sayılmıştır. • İndirimli veya yükseltilmiş teminat uygulmasına tabi olmayan mükellefler, 4.000 TL’yi aşan iadelerinin tamamı için teminat verirler • Haklarında SMİYB düzenleme/kullanma raporu bulunmayan, son 5 yıl içinde tahakkuk eden gelir, kurumlar ve KDV’leri ödemiş olan, iade hakkı doğuran işlemlerin bulunduğu birbirini izleyen 5 vergilendirme döneminde hakkında olumlu rapor yazılmış olan; DTSŞ ile SDTŞ’leri % 4 oranında, ÖFK’lar, belli şartları haiz olan imalatçılar ve imalatçı-ihracatçılar ile yine belli şartları haiz diğer ihracatçılar ise % 8 oranında teminat vermek sureti ile iade alabilmektedirler. - Teminatlar inceleme raporuna göre çözülmektedir.

38. Genel İade Esasları Uygulaması • Vergi İnceleme Raporu İle Yapılan İadeler • 4.000 TL’yi aşan ve teminat ya da YMM raporu ile iade edilemeyen alacaklar • Münhasıran bu yolla yapılması gereken iadeler • Bu yolu talep eden mükelleflerin alacakları VUK 135’inci maddede sayılan incelemeye yetkili kimselerin düzenleyecekleri inceleme raporlarına binaen iade edilecektir.

39. Genel İade Esasları Uygulaması • Mahsup Yolu İle İade: İhracat istisnasından doğan iade alacakları mükellefin kendi veya ortaklarının (ortaklık payı ile orantılı) ; • Vergi borçlarına • İthalden alınan vergilerden doğan borçlarına • Ssk prim borçlarına Mahsup edilmek sureti ile iade edilebilmektedir. • Mahsuben iadede vergi incelemesi ya da teminat gerekmemektedir. • Mahsuben iade sisteminde öncelik mükellefin ithalde alınanlar dışındaki vergi borçlarıdır. (6183/23) • İadeye hak kazanılan tutarla sınırlı olmak üzere, mükellefin gerekli belgeleri ibraz etmesinden sonra vadesi geçmiş borçlar için gecikme zammı tatbik edilmeyecektir. Bu tarihten sonra muaccel olacak alacaklar için ise gecikme zammı hesaplanmayacaktır. • Vergi borcu bulunmuyor ise ithalde alınan vergilere ya da SSK prim borçlarına mahsup yapılabilecektir. • İade talebinin bir dilekçe ile yapılması gerekmektedir. İadenin sonraki dönemlerde muaccel olacak borçlara mahsuben yapılması da mümkündür. Bu durumda iade talebinin vadesi gelen her bir borç için yenilenmesi gerekmektedir.

40. Özel İade Esasları • SMİYB düzenleme veya kullanma fiili ile doğrudan veya dolaylı ilgisi bulunan mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri özel iade esaslarına (yüksek teminat ya da vergi incelemesi) göre yerine getirilir. • Kapsama; • SMİYB düzenlediği ya da kullandığı hususunda haklarında rapor olan mükellefler, bu mükelleflerin raporun ait olduğu dönemdeki ortakları ve kanuni temsilcileri ile bunların kurdukları veya ortak oldukları diğer şirketler ve rapor bulunan mükelleflerden mal alanlar, • Rapor olmamakla birlikte olumsuz tespit bulunan • Kendileri hakkında KDV açısından ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanan mükellefler • İşletme kapasitesi ile iş hacmi arasında bariz nispetsizlik bulunanlar girmektedir. • SMİYB • Olumsuz rapor; kullanım için % 5’ten fazla reddiyat gerekli, düzenleme için bir sınır yok • Olumlu rapor; teminat miktarının azaltılmasına ya da genel esaslara dönüşü sağlamakta, % 90 veya daha yüksek oranda tasdik ya da % 5 ten az reddiyat • Olumsuz tespit: SMİYB, ibrazdan kaçınma, birden fazla döneme ait KDV beyannamesi vermeme, adreste bulunmama, kapasite tutarsızlığı

41. Özel İade Esasları • Haklarında SMİYB düzenleme raporu bulunanların ve bunların ortaklarının iade talepleri 4 kat teminat ya da vergi incelemesi sonucuna göre, genel esaslara dönüş gerekli şartların oluşması koşulu ile mümkündür. • Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunanların iade talepleri de 4 kat teminat veya vergi incelemesi sonucunda gerçekleştirilir. Genel esaslara dönüş gerekli şartların oluşması ile mümkündür. • Haklarında SMİYB düzenleme tespiti bulunan mükelleflerin tespitin ait olduğu döneme ait iade talepleri münhasıran inceleme raporuna göre, diğer dönemlere ait iade talepleri ise 4 kat teminat karşılığında iade edilir. • Haklarında SMİYB kullanma tespiti bulunan mükelleflerin bu şekilde olan alışlarına isabet eden kısma 4 kat teminat göstermesi ya da bu alışların iade hesabından çıkarılması ile genel esaslara göre yerine getirilir. • Adreste bulunmama, ibrazdan kaçınma, beyanname vermeme ve kapasite tutarsızlığı konularında yapılan tespitlere ait iadeler münhasıran vergi incelemesi ile yerine getirilir. • Doğrudan mal veya hizmet temin edilen mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunanların iade talebi; 4 kat teminat veya bu iadelerin çıkarılması ile genel esaslara göre yapılır. • KDV açısından İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanan mükelleflerin iade talepleri ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuku istenen miktar kadar teminat gösterilmesi şartıyla genel esaslara göre iade edilir.

42. Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) • 109 no.lu KDV GT ile düzenlenmiştir. • Tebliğde belirtilen şartları haiz mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri tutarına bakılmaksızın inceleme raporu veya teminat aranmaksızın yerine getirilmektedir.

43. Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) • HİS sisteminden faydalanabilecek mükelleflere aşağıdaki şartları taşımaları kaydıyla HİS sertifikası verilecektir; • Başvuru tarihinden önceki son 5 tam yılı itibariyle vergi mükellefi olması, • Başvuru tarihinden önce verilen son beyannamesine göre; * aktif toplamı 400.000.000 TL * MDV’leri 100.000.000 TL * öz sermaye 200.000.000 TL * net satışları 500.000.000 TL • Başvurudan önceki takvim yılında verilen muhtasar beyannamelere göre aylık ortalama 750 veya daha fazla istihdam • Başvuru tarihinden önceki son 5 yıl içinde ibrazdan imtina etmeme, farklı vergilere ait beyanname verme ödevini aksatmama, olumsuz rapor düzenlenmemiş olma • Başvuru tarihi itibari ile KDV iade taleplerinde özel esaslara tabi olmayan ve vergi borcu bulunmayan mükellefler faydalanabilecektir. • İade için gerekli belgelerini tamamlayan mükelleflerin nakden iade talepleri 5 iş günü içinde mahsuben iade talepleri ise belgelerin tamamlandığı gün.

44. Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kuruluİzmir Grup BaşkanlığıE-Posta: gokhan.ozcubuk@huk.gov.trTel : 0 (232) 464 79 92Fax : 0 (232) 464 81 69