CD s r c

1. CD s�r�c� CD s�r�c� veya CD s�r�c�s�, bilgisayara baglanan bir CD-ROM aygitinin, bilgisayar ile birlikte kullanilabilmesi i�in yazilmis olan �zel yazilimidir. Bu s�zc�k, �ok sik ve yaygin olarak, kisisel bilgisayarlarda, veri girisi i�in kullanilan CD aygiti (CD-ROM) anlaminda da kullanilir. CD aygiti, CD denilen elektronik kayit ortamlari �zerine kayitli olan verileri okumak i�in gelistirilmis �zel bir elektronik aygittir. Ancak bilgisayardan bagimsiz olarak, tek basina kullanilabilen bir aygit degildir. Bu aygitin bir bilgisayar ile kullanilabilmesi i�in, bu aygitin, uygun kablo baglantilari ile bir bilgisayara baglanmasi ve "S�r�c�" denilen bir yazilimin bilgisayara y�klenmesi, ve aygitin bilgisayara tanitilmasi gerekir. Bu yazilim, bir CD aygiti satin alindiginda, CD ya da disket �zerine kaydedilmis olarak alinan CD aygiti ile birlikte, �retici tarafindan verilir. �retici firma tarafindan, CD aygitinin bilgisayar tanitilmasi i�in verilen bu yazilima CD s�r�c�s� (CD-treiber) denir.

2. CD s�r�c�s� denilen yazilimin bilgisayara y�klenmesi, zor ve zahmetli bir is degildir. Her kullanici, �ogunlukla, hi�bir teknik destek almadan bu islemi kendisi yapabilir. G�n�m�zde yaygin olarak kullanmakta olan isletim sistemleri, bilgisayara baglanan CD-Aygitini otomatik olarak tanimakta ve CD s�r�c�s�n� otomatik olarak y�kleyebilmektedir.

3. CD ROM S�R�C�LER Cd rom s�r�c�ler En basitinden disket s�r�c�lere benzetilebilirler.Disket S�r�c�den en temel farki sadece CD leri okuyabilmesidir yani CD S�r�c�ler CDROM (Compact Disk Read Only Memory) Sadece okunabilir medya ortamlarini bilgisayarda kullanmaya, bu medya ortamlarindaki verileri bilgisayarda islemeye yarar. CD ROM s�r�c�leri teknolojisi g�n�m�zde iyi bir gelisme sergilemis olsa da yine de bir sabit diske g�re �ok yavas �alismaktadir.150kb/sn veri okuyabilirler ve bu veri okuma hizi Cd ROM s�r�c�n�n i�indeki CD yi �eviren motorunun devir hizi ile �arpilarak CD ROM s�r�c�lerin g�n�m�zde ayirt edici bir �zelligi olan hizi hesaplanir.i lazer isini vasitasi ile okuyabilen �rnegin 24X olarak adlandirilan bir CD ROM s�r�c� 24*150=3600 KB/S veri transfer edebilir. CD ROM s�r�c�ler Internal (dahili) ve External(Harici ) yollari ile bilgisayara monte edilirler.Temelde �alisma prensipleri ayni olmakla beraber,dizayn mimarilerinde ufak farkliliklar olabilir bu farklilikta External ve Internal arasindaki farktan kaynaklanir.

4. External CD S�r�c�ler : External CD ROM s�r�c�ler artik g�n�m�zde pek kullanilmamaktadir. Bunun sebebi External (harici) olarak bilgisayara monte edilmeleri ve internallara karsin hem fiyat, hem de performans bakimindan dezavantajlara sahip olmalaridir.Ancak g�n�m�zde bazi notebook �reticileri External CD Rom s�r�c�leri, �r�nlerinde �r�nlerinin boyutunu ve agirligini azaltmasi amaciyla kullanmaktadir. External Cd Rom s�r�c�leri bilgisayara bilgisayarin paralel portundan, kendi arabirim(SCSI ) kartlari �zerinden ya da (g�n�m�zde)bilg. USB portlarindan monte edilebilirler. Internal CD S�r�c�ler : Internal CD ROM s�r�c�ler g�n�m�zde �ok yaygin olarak kullanilmaktadir.Bilgisayar piyasasindaki rekabetin artmasindan CD Rom s�r�c�leri de payini almis ve g�n�m�zde fiyatlari 30$-45$ �a kadar d�sm�st�r.Ve CD ROM s�r�c�leri neredeyse Floppy disket s�r�c� gibi standartlasmistir.Internal CD S�r�c�ler bilgisayardaki IDE veriyollarini kullanarak entegre edilirler.(IDE kanallarina data kablolari vasitasi ile takilirlar).

5. CD ROM S�r�c�n�n Bilesenleri Ve G�revleri �n panel �n panel genelde son kullanicinin CD Rom s�r�c� olarak bildigi kismi olmakla beraber �zerinde bulundurdugu butonlar sayesinde kullaniciya CD rom u kullanmada kolaylik saglayan kisimdir.CD Rom s�r�c� standartlarinda �n panel kisminda en az bir CD �ikartma-takma butonu ,Cd-audio ses ayar butonu, kulaklik �ikisi ve Cd rom aktif haldeyken kullaniciyi uyaran bir led vardir.Fakat g�n�m�zde Bazi CdRom s�r�c�s� �reticileri �n panel �zerine m�zik Cd lerinde navigasyonu b�y�k �l��de kolaylastiracak bir�ok buton koymuslar , hatta bu CD Rom s�r�c�n�n uzaktan da kullanilmasi a�isindan bir uzaktan kumanda aleti adapte etmislerdir (Creative)

6. Cd �ekmecesi Cd �ekmecesinin g�revi Cd lerin CD Rom s�r�c�n�m kasasina alinmasidir.(bkz Sekil 2) Cd �evirici Motor Mekanizmasi Cd �ekmece tarafindan kasa i�ine alindiginda lensin(okuyucu kafanin ) Cd yi okumasi i�in CD yi belirli devirlerde d�nd�r�r. Cd Okuyucu kafa Mekanizmasi Cd �evirici motor mekanizmasi Cd yi belirli devirlerde �evirirken Cd okuyucu kafa da Cd nin �zerindeki verileri desifre etmek i�in lazer isinini d�nen cd �zerine y�nlendirir ve karsilik olarak gelen bu lazerin geri yansimasini da yorumlayarak anakart bilesenine g�nderir. (bkz Sekil 2)Bir Cd rom s�r�c�n�n en �ok dikkat edilmesi gereken par�asidir. �ok kolay bozulabilir, zarar g�rebilir, kirlenebilir.

7. Anakart Anakart bileseni lazer okuyucu (optik g�zden) aldigi sinyalleri betimler ve anakarta � isletim sistemine g�nderir(IDE veya SCSI arabirimleri vasitasi ile) Anakart �zerinde arabirim karti ile haberlesilmesi i�in gerekli olan arabirim kablosunun takilacagi kisim, (bkz Sekil 2) Cd Rom s�r�c�n�n Power Supply den g�� almasi i�in g�� kablosunun takilacagi slot, Cd Rom S�r�c�n�n IDE veriyolunu kullanan herhangi bir aygit(Hdd-Cdrom) ile uyumlu bir sekilde �alismasi i�in gerekli ayarlarin yapilmasinda kullanilan jumper ayar tablosu ve son olarak ta ses karti ile Cdrom s�r�c� arasinda ses sinyallerinin iletilmesi i�in gerekli olan Audio kablosunun takilacagi slot bulunur.Ayrica CdRom s�r�c�leri M�zik Cd lerini bilgisayara bagimli olmadan da �alistirabilir.Bu islem i�in gereken program anakart �zerindeki chip lerde mevcuttur.

8. CD ROM S�r�c�n�n �alisma Prensibi Cd rom s�r�c�ler �alisma prensibi temeli ile eskilerde kullanilan tas plaklara benzerler. Tas plaklarda plak �zerindeki izleri okumak i�in igne kullanilirken CD S�R�C� lerde lazer isini kullanilmaktadir. Cd , CdRom s�r�c�ye takildiginda Cd S�r�c� �ekmecesi tarafindan kasa i�ine alinir ve cd yi y�ksek hizlarda d�nd�ren motorun bir uzantisi olan cd kistirici plakalar cd yi sabitler , ve Cd �ekmecesinin yakinina monte edilmis sensor lar cd nin Cd Rom kasasina alinmasi islemi neticesi ile harekete ge�en mekanizmadaki hareketliligi algilarlar ve bu mekanizmalarin hemen altindaki devre kismina Cd nin i�eride olduguna dair sinyaller g�nderirler. Bu islem sonucunda Cd motoru CD yi �evirmeye baslar ayni zamanda da CD Rom s�r�c�n�n anakarti okuyucu kafa mekanizmasina harekete ge�mesi i�in sinyaller g�nderir bu sinyaller sonucunda okuyucu kafa sabitdiskin ilk elektrigi aldiginda yaptigi kafa spin hareketine benzer bir hareket ile lazer isinini CD nin y�zeyine yansitmaya baslar cd nin y�zeyine �arpan lazer isinlari tekrar okuyucu kafaya geri d�ner fakat bu geri d�n�s olayi Cd nin �zerindeki 0 , 1 leri ifade eden ve �iplak g�zle g�r�lemeyen �ukurcuklari ve tepeciklerin lazer isininda bazi degismeler meydana getirir.

9. Ve bu degismeleri okuyucu kafa mekanizmasi Desifre ederek CD S�r�c� n�n diger bir mekanizmasi olan Anakart kismina g�nderilir ve Anakart Kismi da veri �zerinde gereken degisiklikleri yaparak ya IDE kablosu �zerinden IDE veriyollarina ya da SCSI kablosu �zerinden anakarta daha �nceden monte edilmis SCSI kartina veya anakart �zerinde onboard olarak bulunan SCSI kartina g�nderir. Ve bu sekilde Cd deki veriler CD rom vasitasi ile bilgisayara aktarilmis olur.

10. CD-WRITER ( YAZICI ) CD-RW, Ingilizce Compact Disc Re-Writable kelimelerinin kisaltmasidir. Tekrar yazilabilen CD demektir. Ilk yazilabilir CD CD-Erasable (CD-E) olarak tasarlandi ve yapilan degisikliklerden sonra 1997 yilinda CD-RW ismini aldi.Herhangi bir CD, bilgileri �zerindeki polikarbon plastik y�zeye islerken,CD-RW �zerindeki iki farkli y�zeye:dielektirik y�zey ve faz degisim materyaline isler. Faz degisim materyali ise kimyada AgInSbTe (Silver-Indium-Antimony-Tellurium) olarak tanimlanan �ok �zel bir maddededen olusur.CD yazicisi, lazerin isisiyla yansima niteliginde bir yansima meydana getirir.Lazer,�ukur (pit) olusturarak,yansiyan isigin daha fazla sa�ilmasini saglar. B�ylece karanlik alanlar olusur.Bu sistemin geri d�n�s� m�mk�nd�r. Bir CD-RW kaydedicisi 700 MB (Megabyte) veriyi bir CD-RW'a yaklasik olarak 1000 kez yazabilir.Teoride bir CD-RW 1000 defa silinebilir ve yeniden yazilabilir olsa da pratikte bu sayiya ulasmak pek m�mk�n olamamaktadir. Bunun en �nemli sebebi ise medyanin iyi korunmamasi olmaktadir. CD-RW lerin mutlaka bir CD kutusu i�erisinde fiziki etkilerden ve parlak isik kaynaklarindan korunmasi gerekmektedir

11. CD yazicilar standart CD s�r�c�lerden farklidir, ��nk� �zel bir lazer isini ile �alisirlar. Bu lazer, cd-r diskler �zerindeki kimyasal madde tabakasina verileri yakarak yazar. cd yazicilar ayni zaman da cd leride okuyabilirler �rnegin : 8x4x24x bir cd yazici 8x ;cd-r , 4x ; cd-rw , 24x ; cd okuma hizina sahiptir. Peki , CD yanmalari neden kaynaklanir. Yazma islemi sirasinda s�r�c�n�n kafasi , yani lazer isini sabit hizla hareket eder. Veri akisi kesilirse diski durdurup bekleyemez. Bu sorunu �nlemek i�in cd yaziciniz i�inde, genelde 512K veya 1 MB 'lik bir tampon bellek kullanilir; veri �nce tampon bellege aktarilip, oradan yazici kafaya g�nderilir. Ancak tampon bellek te yetersiz gelirse , yazici veri isteyip tampon bellekte de bulamazsa "buffer underrun " sorun olusur ve cd niz yine yanar. yazma isleminde cd s�r�c�lerin �nemi kadar kullanilan yazilimin da b�y�k �nemi vardir. bu programlardan pop�ler olanlari ; adaptec easy cd creatop,winoncd ve nero gibi programlar kullanilir.

12. CD YAZICILARIN �ALISMASI: B�y�k boyutlardaki dosyalarla �alisan kisiler i�in CD yazicilar �ok gereklidir. Sistemdeki dosyalarinizin yeleklenmesi veya dijital resim arsivinizin saklanmasi gibi, sizin i�in �nem tasiyan bir�ok bilgiyi g�m�s plakalarda saklamanizi saglar. Bunun disinda CD yazicilar yardimiyla el kameranizla kaydettiginiz g�r�nt�leri video CD forma tinda kaydedebilir ya da amat�r m�zik �alismalarinizi audio CD formatinda basabilirsiniz. CD yazicisinin nasil �alistigini anlayabilmek i�in �nce CD�nin temel �alisma prensibini kavramak gerekir. CD�ler genellikle ayni yapiya sahiptir. Tasiyici kismi olusturan CD� deki kalin tabakadir. �ogu �retici bu tabakayi Polikarbon�dan yapmaktadir. Bu tasiyici tabakanin �zerinde ise bilgilerin kaydedildigi kisim yer alir. Bilgilerin okunmasi sirasinda lazer bu kisimdan yansir. Bilgilerin yazildigi kisimda koruyucu bir kaplama bulunur, bunun sayesinde hassas kisim UV isinlarindan korunur. Ayrica bu kaplama CD�nin �n y�z�n� de olusturur.

13. Yazilacak dosyalarin kodlanmasi Yazilabilen kisim 0,05 ile 0,1 mikrometre arasindaki mikroskobik girintilerden olusuyor. Derinligi 120 Nanometre olan bu girintilere pit denir. Pit�ler arasindaki araya da yani t�msek kisma �Land� deniyor. Pit ve Land�larin yardimiyla iki dijital temel bilgi yani 1 ve 0 olusmakta. Bu iki deger iki harften olusan bir alfabeye benzetilebilir. Bu iki degerin kombinasyonlari sayesinde bilgiler bir araya gelir. Bu girintiler ve �ikintilar, sarmal bir sekilde t�m CD�nin etrafinda binlerce kez d�nerek izler olusturuyor. Bu izler okuyucu kafa ile takip ediliyor. Bilgisayarin bunca sarmalin i�erisinde dogru bilgiye ulasabilmesi i�in bu sarmallarin basladigi yer olan �Lead-in� kisminda bir i�erik listesi bulunmakta (TOC-Table of contents) Lazerle okuma i�in kullanilan Teknik Bilgilerin okunmasi lazer teknolojisi sayesinde ger�eklesiyor. Bu lazerin kafasi bir motor sayesinde t�m CD y�zeyinde hareket ederek ve yari ge�irgen bir aynaya lazeri yansitiyor ve bu, lazerin sadece bir y�ne (lazer kafasindan CD� ye) dogru ge�is yapmasina izin veriyor. Lazerin dalga boyu 780 nanometre. Bu t�r dalga boylari infrared kategorisinde uzun dalga boylari olarak adlandirilir. Lazer isini lensten �ikarak 0,8 milimetre genisligindeki tasiyici y�zeye yansir. Lazerin bilgileri saklayan y�zeye ulasmasi i�in plastigi asindirmasi gerekir ve bu 1,6 milimetre genislemeye sebep olur.

14. Toz zerrecikleri lazeri rahatsiz eder Lazer isini direkt olarak yazma islemini ger�eklestirmiyor. ��nk�, daha genis bir lazer isini kirli y�zeylerden veya �iziklerden �abuk etkilenmez ve okuma islemini ger�eklestirebilir. CD y�zeyinde �izikler oldugunda bile 0,5 milimetreye kadar olan �iziklerde lazer isini yansiyabilecek kadar yer bulabilmekte ve veriyi okuyabilmektedir. Ancak mikrometre �l��lerinde bir lazer isini, CD y�zeyine geri yansiyacak olursa okuyucu kafa bundan etkilenecek ve bu da okuma hatalarina sebep olacaktir. CD� de verilerin bulundugu y�zey, lazer isinini bir ayna gibi yansitmaktadir. Ancak y�zeydeki Pit ve Land�ler sayesinde yansima y�zeyi lazeri y�nlendirir ve mod�le eder. B�ylece yansiyan isin geri gelirken degismis olur. CD s�r�c�s�ne d�nen, isin buradan tekrar yari ge�irgen aynaya d�ser ve buradan bir fotodiyot�a y�nlendirir ve burada gelen isin, iki farkli gerilimde (1 ya da 0) elektrik sinyallerine d�n�s�r ve bilgisayarin anlayabilecegi veriler haline gelir.

15. CD yazicilar kuvvetli, CD s�r�c�ler zayif lazerlerle �alisir. Dis g�r�n�s itibariyle CD Yazicilari CD S�r�c�lerden ayirt etmek g��t�r. Ikisinde de CD �ekmecesini a�mak i�in bir d�gme, ses ayari i�in bir d�gme ve birka� da LED bulunur. Aradaki ufak farklarsa i� kisimlarinda yer aliyor. CD S�r�c�ler verileri okuyabilmek i�in d�s�k bir g�� harcarken, CD yazicilar veriyi CD� ye yazabilmek i�in daha g��l� bir lazere ihtiya� duyar. �rnegin Bir CD-R, veriyi yazabilmek i�in 300 celsius�luk bir isi kullanir. CD-RW�ler ise 500 celsius�luk bir isi kullanir. Bunun 200 celsius�u verinin tekrar silinebilmesi i�in gereklidir. CD-RW�ler, CD s�r�c�ler arasindaki en gelismis teknoloji olarak dikkat �ekiyorlar. Alisilagelmis CD-ROM�lari okuyabiliyorlar ve CD yazabiliyorlar. Ayrica yeniden yazilabilir CD�lere veri yazip silebiliyorlar. CD-R�ler her tip CD� yi okuyabilirken, sadece CD�lere veri yazabiliyor. Yeniden yazilabilir medyalarla basa �ikamiyorlar. Yakin zamana kadar CD-RW�ler CD-R�lerden pahaliydi. Fakat zamanla CD-R�ler silinerek yerlerini CD-RW�lere birakmaya basladilar. CD-ROM�lar i�eriginin degistirilmesine imkan tanimaz I�erisinde herhangi bir veri bulunan CD-ROM�larin y�zeyi metalden olusur. �ogunlukla al�minyum veya al�minyum kaplamadan olusan CD�ler eger biraz daha g�m�s�ms� bir g�r�n�me sahipse, �retici pirin� kullanmis demektir. Bu islem CD� ye altini andiran bir parlaklik veriyor. Metali istenilen mikrometre kalinligina getirebilmek i�in �nce CD �nce isitilir ve sonra preslenir b�ylece istenen bilgiler bir daha degistirilemez bir sekilde saklanir.

16. Bir kere yazabilen CD-R Bir kere yazilabilen CD-R�lerde ise veri degistirilebilir. Burada veri kismi �dye� adi verilen organik renkli bir maddeden olusuyor. Bu madde CD�nin de rengini belirtiyor. Bu madde �ogunlukla yesil, mavi, ya da altin rengindedir. CD yazici, veriyi lazer isinlariyla yaziyor ve bu islem sirasinda 300 celsius�luk bir isiyla isin renkli y�zeye d�s�yor, bu sayede bu kisimda bir derinlesme ger�eklesiyor, yani bir Pit olusuyor. Pit�lerin olusmasi Land�lerin olusmasi anlamina da gelecegi i�in b�ylece veriler CD y�zeyine yazilmis oluyor. Tekrar yazabilen CD-RW Bir kere yazilabilen CD-R�lere g�re bu teknoloji CD-RW�lere veriyi yaziyor ve siliyor. CD-R� de oldugu gibi bunda da metal yansitici bir y�zey �zerinde renkli bir kisim bulunmakta. Bu y�zeyde de veri kodlanmis halde saklaniyor. CD-RW� deki renkli kisim iki farkli tipi bir arada bulundurabiliyor: Kristallin ve Amorph. Kimyacilar kristallesmeden katilasan sivilara amorph adini veriyorlar. �rnegin, Cam. Renkli tabakadaki amorph kisimlari isini yansitmadan ge�irir. Ge�en isik ancak metal kisimdan yansiyarak geri d�ner. Kristallin kisimlar ise lazer veriyi okurken yansitir. Kristallin ve amorph iki farkli yansitici y�zey olusturur ve bu sayede dijital veriler birlestirilir. CD-RW�nin yazilmasi sirasinda yazici renkli y�zeye yogun lazer isinlari yollamaktadir. Bu esnada isi 500 celsius�u bulabilir. Bu islemden hemen sonra renkli madde hemen sogumakta ve amorph bir duruma gelmektedir.

17. CD-R�daki gibi CD� yi eski haline d�nd�rmek m�mk�n. Amorph b�lgeler 200 celsiusa kadar tekrar isitildiginda daha yavas soguyarak kristallesiyor ve veri siliniyor. Ve CD-RW tekrar yazilmaya el verisli hale geliyor. Bu silme islemi sirasinda CD�nin sarmal kalibi da yok olmasin diye �reticiler seffaf olan y�zeye bir de sarmal kalibi basiyor ve bu sayede tekrar ayni sekilde CD� ye veri yazmak m�mk�n oluyor.

18. Kombi aletler ve DVD yazicilar yolda Bu arada CD-RW yazabilen ve DVD okuyabilen aletler epeydir piyasada kolayca bulunabiliyor. DVD�lerin yazilabilmesi ise hala pahali ve problemli bir is. B�yle bir alet i�in binlerce dolari g�zden �ikarmalisiniz. Ancak Panasonic yakin zamanda b�yle bir DVD yaziciyi piyasaya 500 dolar civarinda bir fiyata piyasaya s�recegini bildirdi. Bununla birlikte DVD s�r�c�ler de PC� lerin standart donanimlarina eklenecek. DVD yazabilen aletlerin su ana kadar yayginlasmamasinin en b�y�k sebeplerinden biri de b�y�k �reticilerin kayit formatlari konusunda anlasamamalari ve bu konuda uyumluluk problemlerinin s�rmesiydi. Panasonic�in �rettigi ��z�m� merakla bekliyoruz. CD�lerde renk ve performansa dikkat �ogu CD 650MB kapasiteye sahiptir. Ancak bu deger g�n�m�z ihtiya�lari g�z �n�ne alinirsa artik b�y�k bir kapasite degil. Bazi diskler 655 hatta 700MB kapasiteye sahip olabilir. Bunlarin arasindaki fark sarmallarin arasindaki a�ikliktir. �reticiler bu sarmallarin arasindaki boslugu daraltarak daha fazla sarmali disk y�zeyine ekleyebiliyorlar. Yeni mevcut s�r�c�lerin genellikle bu yeni CD�lerle bir sorunu olmuyor ancak eski s�r�c�ler problem yaratabilir. CD-RW�lerde ise �zerinde yazan hiza dikkat etmelisiniz. Yazicinizi destekleyen hizlardaki CD�leri almalisiniz. Daha ayrintili bilgiyi CD�nin paketinin �zerinde bulabilirsiniz. Ayrica CD�lerdeki renk farklari da kalitede rol oynar. Mavi ya da yesil renkteki CD�ler ucuzdur ancak daha az dayanir (10 sene kadar). Ayrica bu CD�lere Audio kayit ettiginizde bazi m�zik setleri bunlari okumakta zorlanabilir. Bu y�zden biraz daha pahali olan ancak daha fazla dayanan (100 sene kadar) yesil sari parlayan altin rengindeki CD�leri tercih edebilirsiniz.