OLUŞTURMACI ÖĞRETİM FELSEFE VE UYGULAMALARI

1. OLUŞTURMACI ÖĞRETİM FELSEFE VE UYGULAMALARI Program Geliştirme ve Öğretim Danışman : Prof Dr. Mustafa ERGÜN Hazırlayan : Selda KOCA

2. Oluşturmacılık,psikolojik bir teori olarak bilişsel bilimin verimli çalışmalarına özellikle de Piaget’in son çalışmasına, Lev Vygotsky’nin sosyo –tarihsel çalışmalarına,Howard Gardner gibi öğrenmede temsilin rolü üzerine yapılan çalışmalara dayanır.

3. CONSTRUCTİVİSM NEDİR? NE DEĞİLDİR? Oluşturmacılıkta vurgulanan, bilginin her bir öğrenen tarafından bireysel olarak yapılandırıldığı, öğrencinin kendisine ulaşan bilgileri aynen almadığı ve öğrenmede bireyin ön bilgilerinin, kişisel özelliklerinin ve öğrenme ortamının son derece önemli olduğudur.

4. Oluşturmacılığı diğer bilişsel kuramlardan ayıran ana fikir, yaklaşık 60 yıl önce Jean Piaget tarafından ortaya atılmıştır. Bu, bilgi olarak adlandırdığımız şeyin ancak uygulanabilir bir işleve sahip olduğu görüşüne dayanmaktadır. Ona göre bilgi, eylemlerden ve kişinin onlara tepkisinden kaynaklanır. Etkileşim, önceden oluşan algısal ve kuramsal yapılarla ilgili bilişsel öznedir.

5. OLUŞTURMACILIK KURAMI NE ANLAMA GELMEKTEDİR? Eğitim felsefesi açısından oluşturmacılık, bilginin yorumlandığını, karşılıklı yansıtmalar ve tartışmalar sonucunda bilginin oluşturulduğunu savunur. Yani bilgi; deneyim, gözlem ve mantıklı düşünme kümesinden oluşur. Başka bir deyişle bilgi özneldir. Öğrenme, bireyin yaşantıları, geldiği toplumsal doku ve deneyimleri ile ilgilidir ve öğrenmenin gelişmesi tamamıyla onun konuyu nasıl algıladığı ile ilgilidir.

6. OLUŞTURMACILIĞIN EĞİTİME UYGULANMASI Öğrenme gelişimin sonucu değildir; öğrenme gelişimdir. Öğrenci yaratıcı ve kendi kendini organize ediyor olmalıdır. Bu nedenle, öğrencilerin kendi sorularını sormalarına, olasılık olarak kendi hipotez ve modellerini üretmelerine, geçerliliklerini test etmelerine ve konuşma –uygulama gruplarında bunları tartışma ve savunmalarına izin verilmelidir. Öğrencilere, hem birbirlerini doğrulayan hem de birbirleri ile çelişkili bir çok olasılığı araştırmaları ve üretmeleri için, gerçekçi ve anlamlı bağlamlar içerisinde zorlayıcı ve açık uçlu incelemeler sunulmalıdır. Özellikle çelişkiler aydınlatılmalı ve tartışılmalıdır (Durmuş,2007).

7. Topluluk içinde diyalog daha ileri düzeyde düşünceye neden olur. Öğrenciler (öğretmenden daha çok) kendi düşüncelerini sınıf topluluğuna karşı savunmak, gerekçelendirmek, kanıtlamak ve aktarmaktan sorumludur. Düşünceler ancak topluluk için bir anlam ifade ettiğinde gerçek kabul edilirler ve “paylaşılmış bilgi” seviyesine yükselirler.

8. Anlam yaratma süreci olarak tanımlanmakta olan oluşturmacılık, öğrencilere bilgilerin hazır sunulmasından çok, öğrencilerin belli bir konuda bir anlayış yaratmaları için kendi deneyimlerini kullandıkları bir öğrenme yaklaşımıdır (Doğanay, Karip, 2006,s,98). Oluşturmacı öğretimde öğrenciler, bir kayıt cihazı gibi duyduklarını, okuduklarını kayıt etmek ve depolamaktan daha çok, bilgiyi anlamlı kılmak için değiştirir. Böylece belleğinde depoladıkları ve kendi deneyimleri, anlamak için yaptığı çabaların sonucudur.

9. Oluşturmacı modelde eğitimcinin görevi, bilgi dağıtmak değil, öğrencilerin bilgiyi inşâ etmesine teşvik ve olanaklar sağlamaktır. Oluşturmacı öğretimde hiçbir öğretmen öğrencilerine önceden sahip olduğu yargılara varmalarını, kitaptaki bilgileri ve öğretmenin açıklamalarını kayıt etmelerini istemez. Bu yargılar sadece öğrencilerin oluşturdukları olarak söylenebilir. Hiçbir öğrenme kuramı öğrencilerin bu yanlı yargılarına kabul edilebilir bir açıklama getiremez.

10. Öğrenciler gerçekten “kavramayı” kayıt edebilselerdi, öğretim çok daha kolay olurdu. O zaman öğretmenler sadece bilgiyi sunar, öğrenciler kayıt eder ve sunulduğu şekilde depolar, gerektiğinde de geri çağırırdı ( hatırlama). Öğrenciler bilgiyi kayıt etmedikleri için öğrenme çok daha karmaşıktır. Var olan bilgileri ile birlikte öğrencilerin deneyimleri, güçlü bir şekilde öğrencilerin oluşturdukları anlayışı etkiler. Örneğin; bir mumu söndürürken, kaynağa ne kadar yakın olursak o kadar sıcağı hissederiz. Bu deneyimle, güneşe yazın daha yakın olduğumuz anlayışı oluşur. Gerçekte ise yazın güneşten biraz daha uzağızdır. Kar yağışı olacağı zaman, havanın soğuk olacağını düşünürüz. Gerçekte ise yağış öncesi hava ılık olur. Bunun da nedeni, yeryüzündeki sular güneş ışınlarının etkisiyle ısınıp buharlaşırken aldığı enerjiyi, yoğunlaşma esnasında tekrar havaya verdiği için yağış öncesi hava ılık olur. Bu örnekler bize ,öğretimin öğrencilere bilgiyi basitçe sunmaktan daha karmaşık olduğunu anlamamıza yardım eder.

11. OLUŞTURMACILIĞIN ÖZELLİKLERİ • Öğrenciler kendi bilgilerini kendileri oluşturur. Oluşturmacılığın temel ilkesi, kayıt etmekten daha çok öğrencilerin yapılandırmasıdır. • Yeni öğrenme mevcut bilgilere bağlıdır. Oluşturmacılar, yeni öğrenmeleri öğrencilerin mevcut anlayışları bağlamında yorumlar, var olan bilgiyle yeni bilgiyi ayırmazlar. • Öğrenme sosyal etkileşimle kolaylaşır. Oluşturmacılık görüşünde sosyal etkileşim, çalışılan konunun içerik ve odaklama tartışmalarını vurgular. Oluşturmacı öğretmenler öğrencilerin düşündüklerini sözel olarak ifade etmelerini ve düşüncelerini diğerleri ile karşılaştırarak değiştirmelerini teşvik eder. Öğrenciler gruplar halinde çalışır ve tüm sınıfça sonuçları tartışırlar. • Anlamlı öğrenme otantik (gerçek) öğrenme görevleri ile oluşur. Oluşturmacılığın bu özelliği öğrencileri gerçek öğrenme durumları ile karşılaştırmaktır. Örneğin; matematik dersinde alışveriş problemleri için markete gitme, tarih dersinde yaşadığı yerin tarihçesini araştırma vb.

12. Oluşturmacılık yaklaşımında öğrenen, öğretme-öğrenme sürecinde etkin bir role sahiptir. Bu nedenle yapılandırmacı sınıf ortamı, bilgilerin aktarıldığı bir yer değil; öğrencinin etkin katılımının sağlandığı, sorgulama ve araştırmaların yapıldığı, problemlerin çözüldüğü bir yerdir. Sınıf içi etkinlikler, öğrencilere zengin öğrenme yaşantıları geçirmelerine olanak sağlayacak şekilde düzenlenmektedir.

13. GELENEKSEL VE OLUŞTURMACI SINIFLARIN ÖZELLİKLERİ

14. OLUŞTURMACILIKTA ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ • Oluşturmacı dersler çözülecek ya da yanıtlanacak bir problemle başlar. • Ders problemin çözümü ya da sorunun yanıtına odaklanır. Açıklamalar ve yanıtlar öğrencilerden gelir. • Açıklamalar ve yanıtlar içerik sunumlarından ve sosyal etkileşimden gelir. • Öğretmenler sosyal etkileşime rehberlik ederek, içerik sunumları sağlayarak öğrencilerin anlayış oluşturmalarına yardım eder.  

15. SORU-PROBLEM ÖĞRENCİLER Etkileşim Kurar Sosyal Etkileşim İçerik Sunumları ÖĞRETMEN Rehberlik Eder / Sağlar Şekil 1: Oluşturmacı öğrenme etkinlikleri

16. KAYNAKLAR • Beydoğan, H.Ömer. (ty). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Eser Ofset. • Demirel, Özcan. (2005). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. PEGEM yay • Demirel, Özcan. (Ed) (2007). Eğitimde Yeni Yönelimler. PEGEM yay • Doğanay, A., Karip, E. (Ed) (2006). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. PEGEM yay. • Durmuş, Soner (Çev. Ed) (2007) Oluşturmacılık: Teori, Perspektifler ve Uygulama. Nobel Yay. • İşman, Aytekin., A.Eskicumalı (2006). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Sempati Yay. • Ocak, Gürbüz. (Ed) (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. PEGEM yay. • Tan, Şeref. (2005). Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. PEGEM yay