BİLİŞSEL ÇARPITMALAR hazırlayan SAYNUR NEVRES KAYA

1. BİLİŞSEL ÇARPITMALARhazırlayanSAYNUR NEVRES KAYA

2. BİLİŞSEL ÇARPITMA • RASYONEL OLMAYANI • GEÇERLİ KANITLARI BULUNMAYANI • KENDİMİZLE VE ÇEVREMİZLE İLİŞKİN GELİŞTİRDİĞİMİZ KALIP DÜŞÜNCELERİ • DÜŞÜNÜRKEN YAPTIGIMIZ SİSTEMATİK HATALARI • OLAYLARI OLDUĞUNDAN DAHA FARKLI ALGILAMA, DEĞERLENDİRME VE YORUMLAMAYI İFADE EDER. • ÖZELLİKLE GEÇİNİLMESİ ZOR İNSANLARDA ÇOK YAYGIN GÖRÜLMEKTEDİR.

3. EGO SAVUNMA MEKANİZMALARI GİBİ OOD’LERİN HİÇ BİRİ TEK BAŞINA ZİHNİNİZE ÜŞÜŞMEZ. KARINCALAR GİBİ EN AZ İKİSİ BİRARADADIR VE SON DERECE DİSİPLİNLİ ÇALIŞIRLAR

5. YA HEP YA HİÇ/KUTUPLAŞTIRMA • OLAYLARA YA BEYAZ YA SİYAH OLARAK BAKMA. • GRİ ALANLARI YOK SAYMA. • ”PERFORMANSIMIZ MÜKEMMEL DEĞİLSE TAMAMEN BAŞARISIZ” ALGILARIZ • İNSANLAR YA İYİDİR YA KÖTÜ. • OLASILIKLARA YER VERİLMEZ. • DUYGULARIN VE DÜŞÜNCELERİN AŞIRI UÇLARDA GEZİNMESİ DURUMU. • “NE ÖLÜME GELSİN NE DİRİME” • “BAŞARAMAZSAM MAHVOLURUM” • “YA BENİM OLURSUN YA KARA TOPRAĞIN”

6. AŞIRI GENELLEME • BELLİ BİR DURUM YA DA ÖZELLİĞİN HER YERDE VE HERKES İÇİN GEÇERLİ OLDUĞUNU DÜŞÜNMEK. • GELECEĞE İLİŞKİN OLUMSUZ KATI TAHMİNLERDE BULUNMAK. • HERKES, HER ZAMAN, DAİMA, ASLA GİBİ SÖZCÜKLER SIKLIKLA KULLANILIR. • “ANASINA BAK KIZINI AL” • “BÜTÜN AKSİLİKLER BENİ BULUR” • “SEN ADAM OLMAZSIN” • “BUNU BİLİR BUNU SÖYLERİM”

7. ÖNERİLER • GELECEĞE YÖNELİK KATI VE OLUMSUZ TAHMİNLER HEM KENDİMİZ HEM DE KARŞI TARAF İÇİN YIKICI, SAYGISIZ BİR TUTUMDUR. • İNSANLAR GELİŞMEYE VE DEĞİŞMEYE AÇIKTIRLAR, ÖĞRENME KAPASİTELERİ VARDIR. • BAZEN BAŞIMIZA BİR TAKIM AKSİLİKLER GELEBİLİR ANCAK BÜTÜN AKSİLİKLERİN BİZİ BULDUĞU DÜŞÜNCESİ NEGATİF VE GERÇEKÇİ OLMAYAN BİR DÜŞÜNCE BİÇİMİDİR.

8. ZİHİNSEL FİLTRE • TEK BİR OLUMSUZ DETAYI BULUP ONUNLA UĞRAŞMAK VE ONA TAKILARAK BÜTÜNÜ KAÇIRMAK • TOPTANCILIK YAPMAK

9. TOPTANCILIK • BİR TEK ÖZELLİĞİMİZ ELEŞTİRİLDİĞİNDE BÜTÜN ÖZELLİKLERİMİZ ELEŞTİRİLMİŞ GİBİ HİSSETME. • BAZILARININ ÜNVANLARI, ELBİSELERİ, ARABALARI, ÇOCUKLARI, EVLERİ HER NELERİ VARSA HEPSİ BENLİKLERİNİN BİR PARÇASIDIR, TEK BÜTÜNDÜR. • KOMŞUNUZUN ARABASINI BEĞENMEZSENİZ ONU BEĞENMEDİĞİNİZİ DÜŞÜNÜR. • İKİ ÇOCUK KAVGA EDER BUNU DUYAN EBEVEYNLER BİRBİRLERİYLE KAVGA EDERLER, ÇOCUKLAR BARIŞIR, ANA BABALAR YILLARCA KÜS KALIR • SINAVDA BAŞARISIZ OLURSUNUZ, “BEN İŞE YARAMAZ BİRİYİM” DİYE DÜŞÜNÜRSÜNÜZ

10. OLUMLUYU GEÇERSİZ KILMAK(SEÇİCİ NEGATİF ODAK) • OLUMLU OLAYLARI ŞU VEYA BU NEDENLERLE GEÇERSİZ KILMAK • DAHA TARAFSIZ VE POZİTİF BİR BİLGİYİ SAPTAYIP HATIRLAMAKTAN ZİYADE, HOŞ OLMAYAN ANILARA, OLUMSUZ OLAYLARA VE İMALARA ODAKLANMA. • POZİTİF BİLGİNİN HER ZAMAN GÖZ ARDI EDİLMESİ.

11. KİŞİSELLEŞTİRME(ÜZERİNE ALINMA) • BAŞKALARININ UĞRADIĞI SIKINTI VE ÜZÜNTÜLERDEN KENDİNİ SORUMLU TUTMA. • SUÇLULUK DUYGUSU, ALINGANLIK • İMALI İLETİŞİME SIKLIKLA MARUZ KALANLARDA BU DÜŞÜNME BİÇİMİNE RASTLANABİLİR. • “KIZIM SANA SÖYLÜYORUM GELİNİM SEN ANLA” MİSALİ “ACABA BANA BİR ŞEY Mİ İŞİTTİRMEK İSTİYOR” TARZI DÜŞÜNME MODELLERİNE , AÇIK MESAJLARDAN YOKSUN İLETİŞİMLERDE RASTLANIR. • HER MESAJI KİŞİSELLEŞTİRENLER ÇEVRELERİNE ÖFKE VE KIZGINLIK DUYARLAR VE BU DUYGUYU BASTIRIRLAR.(PASİF/SALDIRGAN/KÜSLÜK)

12. MUTLAKCILIK/MELİ-MALI • SOSYALLEŞME SIRASINDA BÜYÜK OLASILIKLA ANA-BABALARIMIZDAN EDİNDİĞİMİZ KURALLARIN DEĞİŞMEYECEĞİNİ DÜŞÜNMEKTİR. • SEVİLMELİYİM/HER ZAMAN BAKIMLI OLMALIYIM/HİÇ HATA YAPMAMALIYIM/KİMSE BANA SAYGISIZLIK ETMEMELİ/BANA GÜVENMELİYDİ. • SÜPER EGO VE ANA/BABA BEN DURUMUNUN ETKİSİ. • KATI, DEĞİŞMEZ,TARTIŞILMAZ KURALLAR YERİNE DAHA ESNEK DEĞİŞTİRİLEBİLİR KURALLAR GEREKİR.

14. SONUÇLARA ATLAMA/AKIL OKUMA • NEGATİF BİR OLAYIN YA DA YAŞANTININ ETKİSİ AŞIRI ORANLARDA ABARTILIR VE AŞIRI GENELLEME YAPILIR. • “EĞER PANİK ATAĞIM OLUR İSE TÜM KONTROLÜMÜ KAYBEDECEĞİM VE DELİRECEĞİM” • “ONU ÇOK SEVDİM ANCAK BANA İHANET ETTİ ARTIK TÜM İLİŞKİLERE KALBİMİ KAPADIM ÇÜNKÜ YENİLERİNDE ESKİDEN FARKI OLMAYACAK”

15. SONUÇLARA ATLAMA(FALCILIK) • YENİ BİR DURUMDAKİ BAŞARISIZLIĞI VAKTİNDEN EVVEL YA DA YERSİZ BİR BİÇİMDE TAHMİN ETMEK İÇİN KÖTÜMSERLİĞİN YA DA DAHA ÖNCEKİ BAŞARISIZLIK DENEYİMLERİNİN KULLANILMASI. • VİZEDE BAŞARISIZ OLDUM FİNALE ÇALIŞSAM DA BAŞARAMAYACAĞIM “

16. AŞIRI BÜYÜTME VE KÜÇÜLTME(DÜRBÜN ETKİSİ) • OLAYLARIN ÖNEMİNİ ABARTMA YA DA AŞIRI KÜÇÜLTME • GENELDE BAŞARISIZLIKLARIMIZ VE DİĞERİNİN BAŞARILI DAVRANIŞLARI ABARTILIR • BAŞARILAR VE OLUMLU YANLARIMIZ İLE DİĞERLERİNİN KUSURLARI KÜÇÜLTÜLÜR. • KENDİMİZİ KÜÇÜLTÜR DİĞERİNİ BÜYÜTÜRÜZ

17. DUYGUSAL KARARLAR • OLUMSUZ DUYGULARIMIZIN O ANKİ GERÇEĞİ YANSITTIĞINI KABUL EDERİZ. • HİSSEDİYORUM ÖYLEYSE DOGRUDUR. • AYNI ZAMANDA AKIL OKUMA, FALCILIK , GENELLEME ,AŞIRI KÜÇÜLTME İÇERİRLER.

18. BİLİŞSEL KAÇINMA • TATSIZ DÜŞÜNCELER, DUYGULAR YA DA OLAYLAR BİLİNÇALTI SAVUNMA MEKANİZMALARI İLE AKTİF BİR ŞEKİLDE BASTIRILIRLAR VE YOK SAYILIRLAR.

19. BEDENSEL (YANLIŞ ) ODAK • İÇSEL UYARICILARIN (MESELA KALP ATIŞI, NEFES DARLIĞI, BAŞ DÖNMESİ, KARINCALANMA GİBİ) BİR FELAKET HABERCİSİ GİBİ YORUMLANMASI. KESİN BİR BELİRTİ OLARAK ALGILANMASI. • “KALP KRİZİ GEÇİRİYORUM” • “BOĞULUYORUM”

20. FONKSİYONEL OLMAYAN TEMEL İNANÇLARIMIZ • BİR İŞİ İYİ YAPAMIYORSAN HİÇ YAPMA DAHA İYİ. • YENİLMİŞ VE KAYBETMİŞ DURUMA DÜŞMEMEK İÇİN SORU SORMAMALIYIM. • İNSANLARIN BANA VERDİĞİ ÖNEMİ YİTİRMEMEM İÇİN KENDİMİ AÇMAMALIYIM. • BENİ SEVEN BİR İNSANIN BENİMLE AYNI FİKİRDE OLMASI GEREKİR. • BİR BAŞKA KİŞİDEN YARDIM İSTEMEK ASLINDA ZAYIFLIK BELİRTİSİDİR. • SENSİZ YAŞAYAMAM. • NE PAHASINA OLURSA OLSUN MAHCUP OLMAMALIYIM.

21. BİLİŞSEL ÇARPITMALARINİLETİŞİME ETKİSİ AŞIRI GENELLEYİCİ VE DEĞİŞTİRME GAYRETİNDE OLANLAR----------ÖNYARGILI, TÜMDEN REDDEDİCİ TAVIRLAR GELİŞTİRİRLER. MUTLAKÇILAR ------- KARŞILARINDAKİNİ SUÇLAR VE SAVUNMAYA İTERLER. KİŞİSELLEŞTİRME EĞİLİMİ----KÜSER VE PASİF AGRESİF TUTUM SERGİLERLER. TOPTANCILAR(ZİHİNSEL FİLTRECİLER)--------BİR ÖZELLİKLERİ ELEŞTİRİLDİĞİNDE TÜM KİŞİLİKLERİNİN ELEŞTİRİLDİĞİNİ DÜŞÜNÜRLER. SAÇI ELEŞTİRİLİR------ÇİRKİNİM DER İŞİ ELEŞTİRİLİR--------İŞE YARAMAZIM DER. YEMEĞİ ELEŞTİRİLİR…KÖTÜ EV SAHİBİYİM DER.