Wpływ mediów na dzieci

1. Wpływ mediów na dzieci Opracowała psycholog mgr Anna Wioska

2. Media są nieodłącznymelementem świata ludzi XXI • Świat stał się globalną wioską, w której media elektroniczne zmniejszają odległość między ludźmi • Stają się niezbędne w codziennym życiu i pracy, • Są źródłem wielu cennych informacji • Ułatwiają życie • Dzieciństwo XXI wieku jest dzieciństwem przy urządzeniach elektronicznych, z dominacją obrazu nad słowem • Dzieci powinny poznawać i uczyć się żyć w świecie informacyjnym • Rezultaty powszechnego korzystania z mediów zależeć będą od tego, w jakim stopniu uczniowie są przygotowani do ich odbioru, czy potrafią dokonywać świadomych wyborów • Edukacja medialna to przygotowanie dzieci i młodzieży oraz dorosłych do krytycznego odbioru mediów, to również potrzeba kształcenia w dziedzinie posługiwania się mediami jako narzędziami pracy intelektualnej, uczenia się i komunikowania się

3. Badania i statystyki • Dzieci już w pierwszym roku życia patrzą w ekran telewizora • Dwu i trzylatki - przesiadują przed telewizorem średnio 45 minut do 1 godziny • Większa grupa przedszkolaków korzysta z mediów codziennie • Zgodnie z teoria uczenia się poprzez obserwację, już dzieci w wieku dwóch lat naśladują to, co widzą. Od naśladowania zaczyna się budowanie osobowości dziecka • Preferowane są treści dostarczające mocnych wrażeń, przygodowe, komediowe, wzruszające i inne niewymagające myślenia

4. Badania i statystyki • Najbardziej aktywną grupąodbiorców są dzieci od 4,5 lat do 12 roku życia –mediom poświęcają 3 – 5 godziny dziennie, co zajmuje w dobowym czasie trzecią pozycje, zaraz po szkole i śnie • Najbardziej media wpływają na dzieci w wieku od trzech do dwunastu lat, najmocniej zaś miedzy szóstym a dziesiątym rokiem życia. • Odbiorcami telewizji bez ograniczeń i bez opieki i kontroli zestrony rodziców czy innych starszych osób jest 24% czterolatków, 64,5% pięciolatków i85% dziesięciolatków • Dzieci często telewizji podporządkowują organizację dnia

5. Media wpływają na rozwój psychiczny i fizycznydziecka Nieprzemyślane, zbyt długie korzystanie z przekazów medialnych powoduje spadek aktywności społecznej człowieka i zmiany zachodzące w jego psychice oraz sposobie postrzegania świata

6. Zagrożenia • Powoduje izolację społeczną, upośledza umiejętności interpersonalne • Niszczy więzi rodzinne - rola rodziców sprowadza się do zaspokajania potrzeb materialnych dziecka, rodzice przestają być autorytetem, partnerem do rozmowy, tracą kontakt z dzieckiem i kontrolę nad nim • Następuje pauperyzacja intelektualna – zanika sprawność językowa, komunikacja werbalna ubożeje zastępuje ją prosty obraz, piktogram -> trudności dzieci z czytaniem ze zrozumieniem, kolokwializmy, nieumiejętność posługiwania się słowem pisanym i mówionym • Zmniejszenie wrażliwości słuchowej - młodzi ludzie potrafią oglądać, nie potrafią natomiast słuchać innych i rozmawiać z nimi. Technika utrudnia bowiem proces integracji międzyludzkiej, stwarzając jedynie możliwość kontaktów pośrednich, które nie uczą bycia z ludźmi. W rezultacie młody człowiek czuje się jeszcze bardziej samotny

7. Zagrożenia • Dzieci nie potrafią samodzielnie myśleć • Zabija wyobraźnię • Występują zaburzenia zdrowia fizycznego, np. choroby oczu, skrzywienia kręgosłupa • Trudności w koncentracji • Stępienie wrażliwości, określane mianem znieczulicy społecznej • Uzależnienia od mediów (utratę zainteresowania innymi formami aktywności, zmianę języka, brak kontroli czasu spędzanego w sieci) • Może doprowadzić także do rozwoju stanów lękowych, poczucia wyobcowania i bezsilności człowieka wobec rzeczywistości, w której żyje

8. Zagrożenia Telewizja • Zawładnęła czasem wolnym Ofiarą telewizji padają: sen, życia towarzyskie, kontakty rówieśnicze, zajęcia hobbystyczne, sportowe i nauka własna • Dostarcza także wielu wrażeń wzrokowych i słuchowych. Ciągłe ich doznawanie obciąża jednak system nerwowy dziecka, zmusza do nieustannej pracy, a tym samym prowadzi do zmęczenia • Przejawia się to słabszą koncentracją uwagi, niepokojem ruchowym, mniej sprawnym wykonywaniem różnych czynności, drażliwością • Podczas oglądania filmów dzieci angażują swoją uwagę. Jeśli ich czas zostanie wykorzystany przed telewizorem, później występują trudności w skupieniu się na innych zajęciach, np. na lekcjach.

9. Zagrożenia • Przeciętnie co 4 minuty pokazywane są w programach sceny przemocy • Naukowcy amerykańscy obliczyli, że aby obejrzeć tyle aktów przemocy, ile dziecko ogląda między 6 a 7 r. życia, trzeba być w środowisku przestępczym przez 580 lat • Przemoc występuje we wszystkich rodzajach programów np. filmy fabularne, przyrodnicze, wiadomości aż po dobranocki i animowane filmy dla dzieci • Codzienne obcowanie z okrucieństwem w mediach prowadzi do stałych zmian w psychice młodego człowieka – zmniejszają wrażliwość na przemoc • Dzieci lubią naśladować zachowania bohaterów, bo reprezentują oni siłę, odwagę spryt, refleks, sprawność fizyczną

10. Zagrożenia Badania Berkowitza i Hartmana wykazały istnienie ścisłej zależności między oglądaniem scen przemocy a przejawianiem zachowań agresywnych. Badania potwierdziły hipotezę, że: • Oglądanie brutalnych scen przedstawiających krew, męczenie się ofiary sprzyja zachowaniom agresywnym; • Oglądanie scen przemocy prowadziło u badanych do wymierzania później bardziej okrutnych kar; • Oglądanie scen agresywnych w większym stopniu pobudza do przemocy niż bezpośrednie doświadczanie agresji słownej.

11. Zagrożenia Przyjmowaniu przez dziecko wzorów zachowań agresywnych sprzyja m.in.: • Pokazywanie przemocy w formie czystej, bez ukazania cierpienia ofiary, negatywnych skutków • W postaci usprawiedliwionej, jako aprobata społeczna • Jako sprawiającej satysfakcje, przynoszącej zadowolenie • Jako efektywny sposób realizowania swoich pragnień • Poprzez ukazywanie agresji humorystycznej , banalizowanie przemocy, ukazanie jej w połączeniu z zabawą • Jako skuteczny sposób osiągania pozytywnych celów bohatera

12. Zagrożenia Internet • Pornografia, sekty, strony nienawiści, gry dla dorosłych oraz hakerstwo – przedwczesna informacja dostarczana dziecku szkodzi dalszemu prawidłowemu rozwojowi jego osobowości Gry komputerowe • Największą popularnością wśród dzieci, cieszą się gry, preferowana jest przemoc – a dzieci uczą się zachowań poprzez obserwację, identyfikację i naśladownictwo – prezentowane treści ułatwiają dzieciom uczestniczenie w aktach przemocy, przejawianie zachowań aspołecznych • Ograniczanie kontaktów społecznych, zachęcanie do pozostawania jedynie w kontakcie z maszyną, • Odrywanie dziecka od świata rzeczywistego i pozostawianie go w świecie iluzji • Doprowadzanie do występowania negatywnych skutków organicznych (senność, zmęczenie znużenie, bóle głowy)

13. Zagrożenia Reklama Wszystkie mechanizmy psychologiczne, którymi posługują się twórcy reklam zmierzają do wzbudzenia lub uaktywnienia jakiejś potrzeby. Może się to dziać przez jasną perswazję, modelowane zachowania lub budzenie emocji z daną potrzebą, ale zawsze chodzi o to by wywołać w dziecku potrzebę, czyli poczucie jakiegoś braku i pragnienie zaspokojenia go

14. Zagrożenia • Dzieci w wieku przedszkolnym nie rozumieją jeszcze istoty reklamy. Wierzą, że reklamy mówią prawdę • Dopiero w wieku szkolnym zaczynają rozumieć, co jest ich celem • Niezgodność produktu z reklamowanymi treściami powoduje zawód, dziecko zaczyna wątpić w autentyzm opinii ludzi dorosłych • Ponieważ nie zawsze dziecko dostanie wymarzony produkt brak zaspokojenia potrzeby powoduje frustrację pobudzającą mechanizmy obronne, takie jak agresja i fiksacja • Szczególnie niepokojące wydaję się promowanie postawy konsumpcyjnej – bardziej mieć niż być

15. Zalety • Pozwalają na szybkie odprężenie się, oderwanie od szarej rzeczywistości, spędzenie miłego czasu z rodziną albo przyjaciółmi • Jeśli korzystamy z mediów w procesie nauczania rozbudzają zaangażowanie, zaciekawienie i zainteresowanie materiałem • Między emocjami a motywacją istnieje ścisły związek. Dlatego media, oddziałując na sferę emocjonalną człowieka, tym samym uruchamiają u niego określone procesy motywacyjne. Uczenie się bez należytych emocji i motywacji jest nieefektywne • Rozszerzają pole poznawcze uczących się przez udostępnienie im całej, rozległej rzeczywistości, rozwijając jednocześnie ich procesy percepcyjne, intelektualne i wykonawcze • Mają charakter informacyjny. Umożliwiają poznanie i zrozumienie zjawisk o charakterze globalnym (toczące się wojny, zagrożenia cywilizacyjne itp.) • Pełnią ważną rolę w upowszechnianiu osiągnięć kultury różnych narodów.

16. Zalety Telewizja • Dzięki nim dzieci często zaskakują nauczycieli i rodziców swoją wiedzą, zasobem słów, znajomością faktów. To ona pozwala na wyrównanie poziomu wiedzy i wyobraźni dzieci z różnych środowisk Gry komputerowe • Ułatwiają one przyswajanie i przetwarzanie informacji zgodnie z zasadą: bawiąc — uczyć • Usprawniają umiejętność rozwiązywania problemów, kształtowania umiejętności podejmowania decyzji, sprzyjają rozwojowi procesów poznawczych (spostrzeganie, uwaga) • Wzmacniają poczucie własnej wartości, przynoszą pozytywne przeżycie związane z wygraną Reklama społeczna • Polega na uświadamianiu problemu społecznego i wezwaniu do określonego działania prospołecznego

17. Ile czasu i w jakiej formie? • Czterolatki powinny zadowolić 30 minutami dziennie; jeśli troszkę więcej, to nie w jednym kawałku, ale z przerwą na odpoczynek od emocji • Dziesięciolatki mogą bez szkody dla zdrowia poświęcić na oglądanie telewizji 60 minut, a jeżeli troszkę więcej, to także z przerwą • Dziecko powinno oglądać przede wszystkim programy dla niego przeznaczone a rodzic powinien wiedzieć, co dziecko ogląda • Przy wyborze treści oraz w kontrolowaniu kontaktu dzieci z mediami należy kierować się rozsądkiem • Warto poświęcić wolny czas także na wspólne obcowanie ze sobą w kontaktach interpersonalnych • Ruch i wysiłek fizyczny jest wskazany dla zdrowego rozwoju dzieci

18. Czy wartoczytać książki w epoce Internetu? • Prawie, co ósme dziecko wychowuje się bez kontaktu z książką, a co piąte ma z nią kontakt sporadyczny. • Opanowanie sprawności czytania ze zrozumieniem daje dostęp do innych źródeł informacji zarówno drukowanych jak i medialnych. • Literatura dziecięca wydaje się ginąć w zalewie telewizji, filmu i gier komputerowych. Aby zapobiec temu zjawisku w 2001 roku rozpoczęła się w Polsce akcja — Cała Polska czyta dzieciom. Kampanię pod tym hasłem zorganizowała Fundacja ABCXXI — Programu Zdrowia Emocjonalnego. Hasło kampanii Cała Polska czyta dzieciom brzmi: Czytaj swojemu dziecku na głos przez 20 minut dziennie.

19. Czy wartoczytać książki w epoce Internetu? Wiek przedszkolny jest najbardziej naturalnym czasem, w którym należy czytać dzieciom jak najwięcej, gdyż: • Przedszkolaki nie umieją jeszcze czytać bądź stawiają dopiero pierwsze kroki, a sąjuż intelektualnie przygotowane do percepcji literatury, • Czytając dorosły staje się pośrednikiem między dzieckiem a książką, ważnymprzewodnikiem po bogatym świecie doznań – a więc autorytetem • Czytaniu towarzyszy często atmosfera ciepła, intymności, co sprzyja nawiązaniubliskich kontaktów, • Te pierwsze doświadczenia najczęściej decydują o późniejszych zamiłowaniachczytelniczych, • Czytając dzieciom, rozbudzamy ich wyobraźnię i aktywność intelektualną, • Odwołujemy się do ich uczuć i wrażliwości

20. życzę owocnych refleksji, przyjemnych chwil spędzonych z rodziną orazrozsądnych decyzji odnośnie kontrolowania czasu i treści w kontakcie dzieci ze światem medialnym Dziękuję za uwagę