Klasyfikacja nowotworów narządów płciowych żeńskich

Klasyfikacja nowotworównarządów płciowych żeńskich dr med. Andrzej J. Kowalski I Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Klinika Ginekologii Operacyjnej i Onkologii Ginekologicznej

PODZIAŁ KLINICZNY • NOWOTWORY SZYJKI MACICY • NOWOTWORY TRZONU MACICY • NOWOTWORY JAJNIKA • NOWOTWORY SROMU • NOWOTWORY POCHWY • NOWOTWORY JAJOWODU

RAK SZYJKI MACICY KLASYFIKACJA MORFOLOGICZNA: • NIENACIEKAJĄCE: CIN 1, 2, 3, CIS • NACIEKAJĄCE: • CA PLANOEPITHELIALE RECENS (invasio punctata aut suprficialis) • CA PLANOEPITHELIALE INVASIVUM (keratodes, akeratodes, microcellulare, verrucosum) • ADENOCARCINOMA • INNE

RAK SZYJKI MACICY STOPNIE ZAAWANSOWANIA KLINICZNEGO wg. FIGO 0 – przedinwazyjny I – tylko cz. pochwowa Ia1 – inwazja punktowa lub powierzchniowa Ia2 – inwazja do 5x7 mm Ib – inwazja ograniczona do większej cz, szyjki II – przymacicza i/lub pochwa Iia – dochodzi do 1/3 dolnej cz. pochwy Iib – obejmuje przymacicza ale nie dochodzi do kości III – obejmuje całą miednicę mniejszą IV – nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę oraz występują przerzuty odległe

RAK SZYJKI MACICY • STANY PRZEDNOWOTWOROWE: • Dysplazja szyjki macicy • Rogowacenie przerostowe • Brodawczak płaskonabłonkowy

RAK SZYJKI MACICY INNE NOWOTWORY SZYJKI MACICY: • Rak gruczołowy szyjki macicy • Mięsak groniasty • Mięśniak szyjki macicy

NOWOTWORY TRZONU MACICY • ZŁOŚLIWE • NABŁONKOWE – rak endometrium • MEZENCHYMALNE – mięsak podścieliskowy, mięsak gładkokomórkowy, guz mezodermalny mieszany, mięsako-rak • NOWOTWORY TROFOBLASTU • NIEZŁOŚLIWE • MEZENCHYMALNE – mięśniaki macicy

RAK ENDOMETRIUM STANY PRZEDNOWOTWOROWE • PROSTY ROZROST ENDOMETRIUM • GRUCZOŁOWY ROZROST ENDOMETRIUM • Torbielowaty • Gruczolakowaty bez atypii • Atypowy, małego, średniego i dużego stopnia

RAK ENDOMETRIUM STOPNIE ZAAWANSOWANIA KLINICZNEGO wg. FIGO Ia - tylko trzon poniżej ½ grubości ściany Ib - tylko trzon powyżej ½ grubości ściany II – nowotwór obejmuje szyjkę III – nowotwór przechodzi granice macicy, ale nie przekracza miednicy mniejszej, możliwe przerzuty do pochwy i/lub jajnika IVa – nacieka pęcherz, odbytnicę, esicę IVb – przerzuty odległe STOPNIE ZRÓŻNICOWANIA MORFOLOGICZNEGO G1 – wysokozróżnicowany G2 – średniozróżnicowany, obecne ogniska raka litego G3 – przewaga raka litego

MIĘSAK PODŚCIELISKOWY • Nodulus stromatosus • Stromatosis endolymphatica • Sarcoma stromale (podział jest uzależniony od stosunku nowotworu do otoczenia!)

MIĘSAK GŁADKOKOMÓRKOWY • Leiomyomatosis intravenosa • Leyomyoma metastaticum • Leyomyoblastoma • Leyomyomatosis peritonealis disseminata (podział histologiczno-kliniczny)

CHOROBY ROZROSTOWE TROFOBLASTU • ZAŚNIAD GRONIASTY • Całkowity • Częściowy • ZAŚNIAD GRONIASTY INWAZYJNY • Tylko macicy • Z przerzutami • RAK KOSMÓWKI • Tylko macicy • Z przerzutami (z małym i dużym ryzykiem) • PRZTRWAŁA CHOROBA TROFOBLASTYCZNA

NOWOTWORY TROFOBLASTU KLASYFIKACJA WG. FIGO I – ograniczony do trzonu macicy II – ograniczony do narządów płciowych III – dodatkowo przerzuty do płuc IV – przerzuty do innych narządów

MIĘŚNIAKI MACICY Podział: podśluzówkowe śródścienne podsurowicówkowe

NOWOTWORY JAJNIKA PODZIAŁ HISTOGENETYCZNY WHO • PIERWOTNE NOWOTWORY NABŁONKOWE • Nowotwory nabłonkowe niezłośliwe (torbielakogruczolak - torbiel, gruczolakowłókniak - lity) • Nowotwory nabłonkowe graniczne • Nowotwory nabłonkowe złośliwe: RAKI (surowicze 50%, niezróżnicowane 20%, śluzowe 13%, endometrialne, mezonefroidalne, guz Brennera, mieszane) • NOWOTWORY GONADALNE (ziarniszczak, otoczkowiak, włókniak, androblastoma, gynandroblastoma) • NOWOTWORY Z KOMÓREK LIPIDOWYCH • NOWOTWORY GERMINALNE rozrodczak, nowotwór pęcherzyka żółtkowego, potworniak niedojrzały, potworniak dojrzały) • GONADOBLASTOMA • NOWOTWORY Z TKANKI ŁĄCZNEJ NIESWOISTEJ DLA GONAD • NOWOTWORY NIE SKLASYFIKOWANE • NOWOTWORY PRZERZUTOWE (rak endometrium, guz Krukenberga) • ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE

NOWOTWORY JAJNIKA KLASYFIKACJA KLINICZNA WG. FIGO Ia – jeden jajnik, torebka nieprzerwana Ib – dwa jajniki, torebki nieprzerwane Ic – pęknięta torebka guza IIa – nacieczenie albo przerzuty do macicy i/lub jajowodów IIb – zajęcie innych tkanek miednicy mniejszej IIc – jw. + pęknięta torebka, lub wodobrzusze, lub dodatni rozmaz z otrzewnej IIIa – jw. + mikrowszczepy na powierzchni otrzewnej, węzły chłonne wolne IIIb – jw. + wszczepy < 2 cm, węzły chłonne wolne IIIc – jw. + wszczepy > 2 cm, przerzuty do węzłów chłonnych pozaotrzewnowych i/lub pachwinowych IV – jw. + przerzuty odległe

NOWOTWORY SROMU ZMIANY PRZEDNOWOTWOROWE SROMU • POTENCJALNE • Liszaj twardzinowy (świąd, skóra papierowata > wycinek > HP > maść z testosteronem) • Dystrofia hyperplastyczna (świąd, białe, zlewające się ogniska hyperkeratozy > wycinek > HP > maść z betametazonem • Dystrofia mieszana • Kłykciny kończyste (podłoże wirusowe HPV, HSV-2, blade brodawki > wycinek > HP > elektrochirurgia / kriochirurgia / destrukcja chemiczna (Condyline) • RZECZYWISTE • Dysplazja małego stopnia – VIN I • Dysplazja średniego stopnia – VIN II • Dysplazja dużego stopnia – VIN III • Rak śródnabłonkowy sromu - TIS

RAK SROMU • Rak płaskonabłonkowy nierogowaciejący • Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący • Rak płaskonabłonkowy paraepidermoidalny • Rak brodawkowaty • Rak podstawnokomórkowy

RAK SROMU KLASYFIKACJA WG. FIGO • St. 0 – TIS, rak przedinwazyjny • St. 1 – guz dot. tylko sromu, wielkość poniżej 2 cm, węzły chłonne wolne • St. 2 – guz dot. tylko sromu, wielkość powyżej 2 cm, węzły chłonne wolne • St. 3 - guz przechodzi na dolną cewkę i/lub pochwę, krocze, odbyt, węzły pachwinowe powiększone, ale ruchome • St. 4 – guz nacieka pęcherz moczowy, cewkę, odbytnicę, ufiksowany do kości, przerzuty odległe, węzły owrzodziałe nieruchome

RAK POCHWY STOPNIE ZAAWANSOWANIA KLINICZNEGO wg. FIGO 0 - przedinwazyjny I - tylko ściany pochwy II - tkanki okołopochwowe, ale nie dochodzi do ścian miednicy III - dochodzi do ścian miednicy IVa - nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę IVb - występują przerzuty odległe

RAK JAJOWODU KLASYFIKACJA taka sama jak w raku jajnika

Klasyfikacja nowotworów narządów płciowych żeńskich