Recht & informatica 3e licentiaat rechten

1. Recht & informatica3e licentiaat rechten Provideraansprakelijkheid Bertel de Groote Academiejaar 2003-2004 dr. Bertel de Groote - 4 maart 2004

2. Waarschuwing • Deze presentatie is geïnspireerd op de presentatie bij de voordracht “De onrechtmatige daad op internet” in het kader van de PUC Willy Delva op 29 maart 2001. • Studenten zullen rekeningen houden met de in de les gesignaleerde recente evoluties met betrekking tot de problematiek van de provideraansprakelijkheid

3. Voorafgaande bedenkingen • Internet bemoeilijkt de juridische analyse • Begrippenarsenaal • Technische bagage vereist voor kwalificatie • Internet raakt niet de kern van het probleem • Eigenschappen van het Internet compliceren de aansprakelijkheidsproblematiek • Internet en de aansprakelijkheidsproblematiek - geen revolutie

4. Afbakening • Een onrechtmatige daad op het Internet: begripsomschrijving • ?? • Wie is aansprakelijk voor een onrechtmatige daad op het Internet • !!

5. Verantwoording van de afbakening • Neutraliteit van het medium • Internet wijzigt karakter van de gedraging niet • Kwalificatieprobleem niet aan Internet te wijten • Internet transporteert • Opgelet: Impact

6. Verantwoording van de afbakening • Internet is anarchie - ? - • Gedecentraliseerde netwerkenverzameling • Geen overkoepelend bestuur • Recht niet in staat zich aan te passen aan het medium • Speelweide voor vrijbuiters

7. Verantwoording van de afbakening • Internet als juridisch vacuüm • “cyberspace” wekt verwarring • scheiding tussen “reëel” en “virtueel” is…virtueel • Internet staat niet buiten het maatschappelijk verkeer, bijgevolg moet online gelden wat offline geldt • verlies van controle over bekendgemaakt inhoud…drogreden

8. Overzicht van de moeilijkheden • Toepassingsmoeilijkheden • Handhaving ==> ?? • Identificatieproblemen : wie is de auteur • werking van het medium • IP-nummers, domeinnamen • anonieme remailer • nuance : wissen van sporen creëert sporen

9. Overzicht van de moeilijkheden • Toepassingsmoeilijkheden • Extraneïteit • Uiteenzetting prof. Erauw - prof. Broeckx • Geen exclusief probleem • Geen nieuw probleem -- andere (massa)communicatiemiddelen • gebruik van het Internet : niet noodzakelijk IPR-probleem

10. Overzicht van de moeilijkheden • Toepassingsmoeilijkheden • Extraneïteit • probleem lokaliseerbaarheid • botsing IPR & Internet => niet frontaal • territoriale inbedding blijft bestaan (schade, schadeverwekker, handeling)

11. Overzicht van de moeilijkheden • Kern : meerdere plaatsen van verspreiding • meerdere fora • omvang van bevoegdheid meerdere toepasselijke rechtsstelsels • Voorzienbaarheid van verspreidingsplaatsen

12. Overzicht van de moeilijkheden • Terugvallen op de tussenpersonen • Sterkere organisatie • Reduceren internationaalprivaatrechtelijke problemen (lokale poot, lokaal vermogen) • Link naar aansprakelijkheid van tussenpersonen (dienstverlener & tussenschakel) • Europese bekommernis: Richtlijn elektronische handel

13. Aansprakelijkheid van tussenpersonen: problemen • Fout ? • In hoeverre is de bijdrage van de ISP tot de verspreiding van onwettige informatie een fout, nalatigheid • Risico ? • Getrapte aansprakelijkheid : art. 25 G.W.

14. Aansprakelijkheid van tussenpersonen: problemen • Fout ? • In hoeverre is de bijdrage van de ISP tot de verspreiding van onwettige informatie een fout, nalatigheid Infrastructure, access, cache, host, hyperlink, voetnoot • Risico ? • Getrapte aansprakelijkheid : art. 25 G.W.

15. Getrapte aansprakelijkheid • Art. 25 G.W. in een digitale omgeving • lid 2 : de uitgever, drukker of verspreider kan niet worden vervolgd indien de schrijver bekend is en zijn woonplaats heeft in België • Doel : balans tussen belangen ISP, slachtoffer, informatiestroom • Analoge toepassing: aansprakelijkheidsrisico’s ISP verkleinen

16. Getrapte aansprakelijkheid • Enkele toepassingsvragen • website, bericht aan elektronische nieuwsgroep : GESCHRIFT • ==> host provider, access provider : uitgever, drukker, verspreider • aflijning tussen functies van de diverse participanten

17. Vrijstelling voor bepaalde acitiviteiten • Richtlijn elektronische handel • art. 12 : mere conduit • art. 13 : caching • art. 14 : hosting

18. Vrije meningsuiting • Art. 10 EVRM • lid 1 ==> recht • inlichtingen ontvangen en doorgeven • recht sluit aansprakelijkheid niet uit • lid 2 ==> beperkingen • algemeen belang • particulier belang (“de rechten van anderen”) • evenwicht tussen beperking en ermee nagestreefd doel • geen immuniteit

19. Wie wordt aangesproken ? • Belang van de vraag • ISP responsabiliseren : toename aanspreekpunten • Noodzakelijke tussenschakels • theoretische controle en handhaving • ISP levert niet zelf de inhoud • Praktische controle en handhaving

20. Auteur • Voorkeur : initiatiefnemer • Geen vrijstelling in richtlijn elektronsiche handel • Pratkische moeilijkheden • bijv. Mobiliteit, identificatie, verhaalbaarheid ==> elephants and mice • Variëteit aan verschijningsvormen

21. Infrastructure/Access Provider • Vaststelling: louter technische prestatie • Transporteren • Toegang verlenen • Geen controle over hierbij doorgegeven data • Optreden vaak disproportionele gevolgen • Compuserve • <==> Host providers : duurzaam stockeren • Controle & geïsoleerde verwijdering • Belang van de prestatie

22. Infrastructure/Access Provider • Vaststelling: louter technische prestatie • Transporteren ===> geen invloed op inhoud • Toegang verlenen Ben Ezra/Weinstein • Geen controle over hierbij doorgegeven data • Optreden vaak disproportionele gevolgen • Compuserve • <==> Host providers : duurzaam stockeren • Controle & geïsoleerde verwijdering • Belang van de prestatie

23. Infrastructure/Access Provider • Rlijn elektronische handel weerspiegelt rechtspraak • Geen uitspraak over fout, wel over aansprakelijkheid • Vrijstelling beperkt tot activiteiten in richtlijn bijv. Access en tegelijk content provider • DMCA (US - Vert.) - TDG - Aug. 2000 (Fr)

24. Infrastructure/Access Provider • Vrijstelling : “Louter doorgeeflijk” • Passief • Op intiatief en ten dienste van derden • “het doorgeven van door een afnemer van de dienst verstrekte informatie” • “het verschaffen van toegang tot een communicatienetwerk”

25. Infrastructure/Access Provider • Opslag tijdens transmissie • die uitsluitend dient om de doorgifte in het communicatienetwerk te bewerkstelligen • latere beschikbaarheid voor andere gebruikers : art. 13 • Automatisch ==> transmissietechniek • Tussentijds ==> tijdens tranmissie • Tijdelijk ==> expl. - niet langer dan redelijkerwijs voor het doorgeven nodig

26. Infrastructure/Access Provider • Passiviteit • Intiatief tot transmissie • Selectie van ontvanger • Wijziging/Selectie van doorgegeven informatie • Kennis : criterium ontbreekt

27. Caching • Toepassingsgebied van vrijstelling • Initiatief tot transmissie • Latere doorgifte vereenvoudigen • Cache door eindgebruik/Transmissiecache

28. Caching • Voorwaarden voor vrijstelling • Wijzigingsverbod • Toegangsvoorwaarden in acht nemen • Bijwerkingsplicht • Reden van de verplichting • Verwijderingsplicht • Daadwerkelijke kennis van verwijdering/versperring of rechterlijk bevel in die zin (V.S. kennisgevingsprocedure)

29. Host provider • Taak van de host provider • stockeren op hun server om zodoende door content provider aangeleverde informatie ter beschikking te stellen • Probleemstelling • Aansprakelijkheid voor informatie die op zijn server is ondergebracht, waarvan hijzelf niet de auteur is

30. Host provider • Beoordeling door de rechtspraak • IPFI/Skynet • Gehoste site bevat links naar piraatsites (MP3) ==> is gehoste site wel onwettig (vraag niet behandeld door Rb) • Skynet : geen controleverplichting => geen met de eerlijke handelsgebruiken strijdige handeling • IFPI : kennisgeving ==> niet verwijdering van links ==> bijdrage tot auteursrechtelijke inbreuk ==> strijdig met eerlije handelsgebruiken

31. Host provider • Vz. Kh. volgt IFPI • Verwijzend naar Arrorb. ‘s Gravenhage (Church of Scientology/XS4all)(Let wel: “fout”) • Kennisgeving • Aan de juistheid waarvan in redelijkheid niet te twijfelen valt • zo spoedig mogelijk overgaan tot verwijdering

32. Host provider • Behandeling in beroep (13/02/01) • Verduidelijking “kennisgeving”, “zo spoedig mogelijk verwijderen”. • Zorgvuldigheidsnorm • IFPI stelt Skynet in kennis • bijv. e-mail • identificatie van links • uitdrukkelijk verzoek deze te verwijderen • gegevens waaruit op eerste gezicht illegaal karakter van de gelinkte sites blijkt

33. Host provider • Skynet reageert promt • binnen drie werkdagen verwijderen legaliteitsbewijs leveren • IFPI neemt risico op zich voor onnodige verwijdering (verklaring)

34. Host provider • Lacoste (TGI Nanterre - CA Paris) • Drievoudige verplichting • Informeren • Gedragscode ? • Anonieme sites - verificatie identiteit cliënt • Waakzaam zijn • geen minutieuse en diepgaande controle ! Merk op : interne zoekmachines! Overinclusive/underinclusive Manuele tussenkomst vereist ! Merk op : statistische gegevens ! • Actief ondernemen

35. Host provider • Rlijn elektronsiche handel - art. 14 • Aansprakelijkheidsvrijstelling • daadwerkelijk kennis van onwettige activiteit • …van omstandigheden waaruit….duidelijk blijkt (schadevergoedingsvordering) • prompt optreden

36. Host provider • Initiatief tot hosten ligt niet bij host provider • afnemer van de dienst mag niet onder gezag of toezicht van de dienstverlener handelen • Stakingsvorderingen niet uitgesloten • Daadwerkelijke kennis • Geen algemene toezichtverplichting • Doel : vermijden preventieve censuur • Zorgvuldigheidsverplichting • informeren - identiteitsverificatie (art. 15, 2)

37. Host provider • Kennis en kennisgeving • praktisch belang • Kennisgeving en • Daadwerkelijke kennis • van onwettige informatie • provider als rechter • Alternatief : VS (inspiratie voor art. 21 Rlijn) • Notice & Counter notice • Take down & Put back

38. Hyperlinks • Aanspreken van “linker” : second best • afsluiten van een weg naar • Niet geregeld in Rlijn <==> DMCA • Linken naar iets link ==> fout ? • wegwijzer • IFPI vs. Beckers

39. Hyperlinks • Hyperlink : (krachtige) voetnoot…of veel meer ? • lokaliseren en activeren • Neutraliteit van antwoord • Belang gebruik van voetnoot : rechtmatig ? • Fout schuilt niet in link, maar gebruik ervan • i.c. een ware discotheek • Informeren vs. Promoten • afstand van site waarnaar verwezen wordt <==> vereenzelviging met

40. Hyperlinks • Kennis • noodzakelijke voorwaarde • onwetendheid tgv. nalatigheid • voldoende voorwaarde ? • Cfr. host providers • discussiepunt

41. Zoekmachines • Zoekmachines • Omschrijving • Zoekrobot • scannen en automatisch indexeren • Repertorium • aangeboden sites onderbrengen in bepaalde categorie (‘manueel’) • Cfr. hyperlink : weg naar

42. Zoekmachines • Niet geregeld in Rlijn <==> DMCA • Kennis : noodzakelijke en voldoende voorwaarde • Controleplicht a priori ?? • onderscheid • Zoekmachine • Zwarte lijst • Gevaar : overinclusive/underinclusive • Repertorium

43. Zoekmachines • Niet geregeld in Rlijn <==> DMCA • Kennis : noodzakelijke en voldoende voorwaarde • Controleplicht a priori ?? • onderscheid • Zoekmachine • Zwarte lijst • Gevaar : overinclusive/underinclusive • Repertorium • Kennis voldoende voorwaarde ??

44. Besluit • Vragen • Oplossingen

45. Feedback • Bertel.DeGroote@UGent.be