Iedere huisarts zijn aidspatiënt. 18 december 2007

1. Iedere huisarts zijn aidspatiënt. 18 december 2007 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Antwerpen

2. Een stukje geschiedenis (I) • 1979: • Werkzaam in Free-Clinic • Eerste contact met ‘geslachtsziekten’ • Bijscholing bij Peter Piot (ITG) • Nieuwe soa: Chlamydia trachomatis • Stijging van gonorroe en syfilis bij homomannen.

3. Geschiedenis (II) • 1981: • Oprichting soa-kliniek ITG • Screening homomannen in Antwerpen • Eerste berichten van een dodelijke ziekte onder homomannen in Amerika • Acquired Immune Deficiency Syndrome

4. Geschiedenis (III) • 1983: Ontdekking van het virus: HIV. • 1986: Betrouwbare antistoffentesten. • 1990: Eerste anti-hiv medicijnen. • 1996: Algemeen gebruik van ‘aidscocktails’ • 3 tot 4 anti-hiv medicijnen samen. • Onderdrukking virus. • Recuperatie van immuunsysteem.

5. Geschiedenis (IV) • Vanaf 2000: • Resistente hiv-stammen. • Noord-Zuid kloof ivm aidstherapie. • Aidsgevoel verandert: het is ‘te genezen’. • Ziektedreiging daalt sterk. • Meer onveilig vrijen (jonge homo’s). • Stijging nieuwe hiv-gevallen en andere soa.

6. Hoeveel nieuwe hiv-infecties zijn er ieder jaar in België? A. 100 tot 500. B. 500 tot 1000. C. 1000 tot 1500. D. Meer dan 1500.

7. Verloop van een hiv-infectie (I) • Primo-infectie: • Binnendringen van het virus. • Verspreiding in het lichaam. • Griepachtig beeld; geneest spontaan. • Evenwicht: virus-immuunsysteem: • Geen klachten. • Positieve hiv-antistoffentest

8. Verloop van een hiv-infectie (II) • Virusprogressie: • Virusvermenigvuldiging wordt krachtiger. • Immuniteit gaat achteruit. • Ziekten en klachten komen op. • Terminaal stadium: AIDS. • Immuniteit is onvoldoende. • Opportunistische kankers en infecties.

9. Wat doet de hiv-therapie? • Cocktail van 3 tot 4 retrovirale producten: • Verschillende aangrijpingspunten. • Virusactiviteit daalt spectaculair. • Immuniteit herstelt: • vatbaarheid voor opportunistische kankers blijft. • Hiv-patiënt voelt zich terug ok. • Levenslange therapie. • Nauwkeurig inname van de medicijnen.

10. Nevenwerkingen retrovirale therapie • Directe effecten (per individu verschillend): • Lever, nieren, huid, zenuwbanen, pancreas, darmen (diarree). • Te snel herstel van het immuunsysteem. • Op lange termijn (iedereen): • Veranderd vetprofiel in bloed. • Meer kans op ontwikkelen van diabetes. • Meer kans op kanker?

11. Balans van de aidstherapie • Virus: • Zeer sterke onderdrukking van het virus. • Geen uitroeiing van het virus. • Ontstaan van resistente stammen. • Hiv-patiënt: • Prima levenskwaliteit. • Sterft niet meer door hiv-infectie. • Maar aan de gevolgen van de medicatie?

12. Praktische aanpak hiv-patiënt • De gemakkelijkste chronische ziekte om te begeleiden! • Virale activiteit: ‘viral load’. • Immuniteit: CD4-cellen (T4-cellen). • Inschatten van het stadium van de ziekte.

13. Stadium van HIV-infectie • Immuniteit is OK. • CD4-cellen > 400/mm3. • Virus: < 30 000 copies/ml. • Immuniteit kan gestoord zijn. • CD4-cellen < 350/mm3. • Virus: > 100 000 copies/ml. • Aidsstadium: CD4-cellen < 200 copies/ml.

14. Oppuntstelling nieuwe hiv-patiënt. • Infectie-profiel: • Toxoplasmose, CMV, hepatitis-A/B/C, TBC. • Resistente HIV-stam? Genetisch profiel. • Vaccinaties: • Influenza, hepatitis, pneumokokken, ea. • Gezondheidsprofiel: • Lipiden, glucose, lever, pancreas, bloedbeeld.

15. Opvolging hiv-patiënt • Klinisch onderzoek: • Mond, keel, bloeddruk. • Bloedanalyse: • CD4-cellen en virus-activiteit. • Check-up voor soa: • Syfilis, gono, chlamydia, hepatitis-C, LGV. • Pap-smear, anaal uitstrijkje. • Gezondheid behouden: • Vaccinaties, rookstop, voeding, veilig vrijen, enz...

16. Overdracht van HIV. • Seksueel • Penis-aars, penis-vagina en orale seks • Moeder-kind • In utero, geboorte, borstvoeding • Bloed • Transfusie, inspuiting, prikaccident • Andere • Via oogbolslijmvlies, via aerosol?

17. Serum viral load < 3500 3500 tot 9999 10 000 tot 49 999 > 50 000 Risico op transmissie 1 5,8 6,9 11,9 Risico op overdracht van HIV

18. Soa in het lichaam • Bloedpathogenen (enkel inwendig) • Hiv, hepatitis B, (hepatitis C) • Ulcusziekten (uitwendige letsels) • Syfilis, herpes genitalis • Openingen: uro-genito-anaal, oraal • Chlamydia, gonorroe, mycoplasma • Huidaandoeningen (buiten het lichaam) • Wratten, scabies, schaamluizen

19. Interactie HIV en andere soa • Besmet met HIVen ook eensoa actief: • Snellere evolutie van de hiv-infectie. • HIV kan makkelijker worden overgedragen. • Soa zal ‘agressiever’ verlopen. • Niet besmet met hiv en een soa actief: • Meer kans om HIV op te lopen: • Via infectiewondjes, ontstekingscellen.

20. Syfilisletsel

21. Syfilis: terug van nooit weg geweest. • Endemisch in homogemeenschap: • Bij hiv-positieven én hiv-negatieven. • Overdracht mogelijk via ‘veilige handelingen’. • Vroegopsporing mogelijk. • Prima behandeling met penicilline. • Heterogemeenschap: import • Vanuit Oost-Europa en Midden Afrika.

22. Herpesletsel

23. Herpes genitalis • Virusinfectie: • Primo-infectie. • Latente fase. • Heropflakkeringen. • Besmetting: • Direct contact. • Tijdens infectie-opstoot of dragerschap.

24. Chlamydia, gonorroe en mycoplasma

25. Urethritis-cervicitis • Zeer verspreid in jongerenmilieu: • Homomannen: • gonorroe, chlamydia, mycoplasma • Heterojongens en meisjes: • chlamydia, mycoplasma • Aanpak: • Actieve opsporing (behandeling) via urine: • gonorroe/chlamydia

26. Zijn er vaccins tegen soa? • Hepatitis-B: • Zeer doeltreffend, beschikbaar sinds 20 jaar. • Zit in het vast vaccinatieschema sinds 5 jaar. • Humaan papillomavirus (hpv): • Zeer doeltreffend tegen types 6/11 en 16/18. • Aangewezen voor alle 12 tot 15 jarigen.

27. Homo-jongens • Contacten via: • Anonieme plaatsen, homo-bars, internet-dating • Reizen • Risico-inschatting: • Niet ten volle bewust van de werkelijke risico’s voor zichzelf en de anderen: “hiv is te genezen” • Zoeken soms het gevaar op: bewust onveilig vrijen of een besmette partner opzoeken.

28. Aanpak homo-jongens • Regelmatige check-up bij de dokter: • Bloedonderzoek: • Hiv, syfilis, hepatitis B, hepatitis C. • Urine: • Chlamydia, gonorroe. • anale infecties: • Chlamydia, gonorroe, syfilis, herpes, hpv. • Vaccinatie voor hepatitis-B, hpv. • Info: www.mannenseks.be.

29. Aanpak hetero-jongeren • Informatie: • Folders, internet: www.sensoa.be • Nadruk op condoomgebruik: correct, tijdig. • Leren onderhandelen • Naar de dokter? • Bij klachten: zeker (jongens en meisjes). • Bij pilcontrole: screening op chlamydia.

30. Komen er nieuwe soa aan? • Intiem contact is niet te bannen... • Er zullen altijd overstapmogelijkheden zijn voor micro-organismen die zich specialiseren in overdracht via slijmvliezen. • Meer mensen vrijen op meer plaatsen in de wereld: • Snelle verspreiding van een soa die ‘ergens’ op aarde opduikt.

31. Seksuele hygiëne • Eerste seksueel contact bedacht en gepland. • Een trouwe relatie. • Bij een nieuwe relatie: • Condoomgebruik • Check-up ivm soa • Bij seksueel overdraagbare infectie: • Juiste,snelle diagnose en behandeling. • Verwittigen van partners.

32. Bij buitengaan, jasje aan! Met een stevig condoom hou je de penis schoon en blijft de schone schede een poesje weltevreden