Informacja o epoce

1. 3 Informacja o epoce • Renesans • Okres w literaturze i sztuce zwany także odrodzeniem, w Polsce nazywany złotym wiekiem kultury polskiej • Kultura i sztuka odrodzenia przywędrowała do Polski w początkach XVI stulecia z Włoch. • W Polsce zaczęły licznie powstawać zakłady drukarskie. • "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"- to główne hasło renesansu (maksyma Terencjusza – rzymskiego komediopisarza, żyjącego w II w. p.n.e.)

2. 4 Miejsce urodzenia Urodził się w 1530 roku w Sycynie niedaleko Radomia jako syn zamożnego szlachcica.

3. 5 Studia w Krakowie W wieku czternastu lat rozpoczął naukę w Akademii Krakowskiej

4. 7 Pobyt w Padwie W roku 1552 wyjechał poeta do Włoch i przebywał tam pięć lat, studiując na uniwersytecie w Padwie. Padwa jest uroczym miastem położonym w pobliżu Wenecji Miasto słynie z jednego z  najstarszych we Włoszech uniwersytetu (1222 rok), na którym studiowało w przeszłości wielu Polaków (m.in. Mikołaj Kopernik) .

5. 9 Okres dworski Powróciwszy ze studiów, trafił na dwór Jana Firleja, marszałka wielkiego koronnego, potem był dworzaninem Filipa Padniewskiego, podkanclerzego koronnego, a wreszcie Piotra Myszkowskiego, biskupa i podkanclerzego. Dzięki protekcji Myszkowskiego, któremu zadedykował swój Psałterz, uzyskał probostwo poznańskie, a potem zwoleńskie, choć obowiązków duszpasterskich nie pełnił. Od ok. 1563 został dworzaninem i sekretarzem Zygmunta II Augusta.

6. 10 Czarnolas Po śmierci króla, po szesnastu latach służby dworskiej wraca do rodzinnego Czarnolasu, gdzie wkrótce ożenił się. Bierze okazjonalnie udział w życiu publicznym. Ruiny dworku Kochanowskiego Wizyta Jana Zamojskiego w Czarnolesie

7. 12 Czarnolas Murowany dworek zbudowano około 1870 roku dla Władysława Jabłonowskiego, gdzie od 1961 roku mieści się Muzeum Jana Kochanowskiego.

8. 13 Czarnolas W muzeum znajdują się nieliczne, zachowane po poecie pamiątki: drzwi metalowe z herbem Korwin i inicjałami JK, pochodzące prawdopodobnie ze skarbczyka spalonego w 1720 r. oraz wyściełany kurdybanem fotel poety.

9. 14 Czarnolas W miejscu słynnej lipy stoi XIX-wieczny, kamienny obelisk z symbolicznym sarkofagiem Urszulki, Przed dworem pomnik Jana Kochanowskiego, wzniesiony z okazji 450 urodzin poety

10. 15 Koniec życia Poeta umiera nagle w Lublinie w 1584 r. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczył dwór z królem Stefanem Batorym Pochowany został w Zwoleniu. W okresie czarnoleskim poeta wcale nic zrezygnował z Kościół późnogotycki (1564-1595) w Zwoleniu z późnorenesansowymi kaplicami - Kochanowskich (epitafium J. Kochanowskiego, ok. 1610)

11. 20 Twórczość Zwany ojcem literatury polskiej, bowiem operował kunsztownym językiem, dbał o artystyczną formę swoich dzieł, pozostawił prawdziwie wspaniały dorobek literacki. Najważniejsze dzieła: Fraszki: Na lipę, Na zdrowie, Na dom w Czarnolesie, Na nabożną, Na Konrata, O doktorze Hiszpanie, Do gór i lasów, O żywocie ludzkim, Raki, Ku muzom, Do fraszek i inne. Pieśni: np. Pieśń V - O spustoszeniu Podola, Pieśń XXIV - (z Horacego - motyw exegi monumentum) i Pieśń świętojańska o Sobótce. Treny Psałterz Dawidów, Odprawa posłów greckich (pierwszy polski dramat)

12. 25 TREN JAKO GATUNEK LITERACKI Tren jest gatunkiem literackim, który powstał i ukształtował się już w starożytności, w starogreckiej tradycji funeralnej (żałobnej, pogrzebowej). Tren jest utworem lirycznym, który wyraża żal po czyjejś śmierci. Na treść trenów składają się opisy czynów, zalet i zasług zmarłej osoby, a także ukazanie pustki, jaka zostaje po jej śmierci i poszukiwanie pocieszenia. Bohaterami trenów byli przeważnie wielcy ludzie, zasłużeni w walkach bohaterowie, sławni poeci, znani oratorzy. Kochanowski zrywa więc w swoim cyklu trenów z klasyczną tradycją, przedmiotem swoich łez i rozpaczy czyniąc zmarłe dwuipółletnie dziecko

13. 26 Geneza trenów Kochanowskiego Cieniem na okresie czarnoleskiej sielanki kładzie się śmierć córek, zwłaszcza ukochanej Urszulki - której poświęcił słynne Treny

14. 27 Geneza trenów Kochanowskiego W roku 1578 (lub na początku 1579) zamieszkałemu w Czarnolesie Kochanowskiemu umiera nagle dwuipółletnia córeczka Urszula. Cały świat poety i filozofa rozpada się w gruzy. “Treny” są dramatyczną relacją o duchowych i filozoficznych perypetiach człowieka i artysty renesansowego i w ten sposób stają się poetyckim traktatem moralno-filozoficznym. Na całość składa się 19 utworów

15. 32 Ważniejsze terminy literackie • Archaizm • element języka dawnej epoki historycznej, który wyszedł z użycia lub został zastąpiony przez inny, nowszy. Archaizmem- może być wyraz (kmieć - chłop, jeno - tylko), jego forma fonetyczna (sierce – serce), gramatyczna (znajdziem - znajdziemy), a także zwrol oraz konstrukcja zdania. W utworach literackich (np. powieściach historycznych) stosuje się wszystkie typy archaizmów, czyli archaizuje się tekst, nadając mu styl dawnej epoki.