Naukowa informacja o leku

1. Naukowa informacja o leku 2013/2014

2. Zagadnienia i plan pracy • Podział i ogólna charakterystyka źródeł informacji. Sporządzanie wykazu piśmiennictwa. • Bibliograficzne bazy danych: Medline Pubmed i Embase. • Internet jako źródło informacji dla pacjenta na temat choroby i leku. • Interakcje leków - wyszukiwanie i interpretacja informacji. • Ulotka o leku dla pacjenta. • Internet źródłem informacji o leku niezbędnej dla farmaceuty. • Zaliczenie.

3. Warunki zaliczenia • Obecność na zajęciach • Zaliczenie zadań cząstkowych • Referat? Krótkie omówienie ciekawej strony internetowej • Zadanie zaliczeniowe - pisemne opracowanie problemu dotyczącego farmakoterapii.

4. Adresy • farmacja.cm-uj.krakow.pl/dyd/niol • mfmjawie@cyf-kr.edu.pl

5. Zajęcia poza planem • Wykład: • 13.grudnia (piątek) – godz. 14.30 (sala A) • 18. grudnia (środa) – godz. 15.30 (sala 1/2)

6. Rozwój narzędzi informacji naukowej • katalog biblioteczny – najstarsza forma dokumentowania ludzkiej wiedzy zawartej w zgromadzonych zbiorach rękopisów oraz książek; • bibliografia (1633 rok) – uporządkowany spis (wykaz, zestawienie) dokumentów dobranych wg pewnych kryteriów, spełniający określone zadanie informacyjne; • abstrakt (1830 rok) – streszczenie bibliograficzne zamieszczone w specjalnych czasopismach referujących; pierwszym takim czasopismem był Pharmaceutisches Zentralblatt. • Internet (1969 rok)

7. Informacja naukowa • jest to dziedzina wiedzy i praktycznej działalności człowieka, obejmująca całokształt zagadnień związanych z informacją pochodną. • Zadaniem informacji naukowej jest możliwie jak najszybsze zorientowanie czytelnika w źródłach informacji na interesujący go temat.

8. Obieg informacji naukowej utrudnia: • Bariera technologiczna – nienadążanie technologii przetwarzania informacji za wzrostem ilościowym informacji pierwotnej. • Bariera językowa – trudność korzystania ze źródeł informacji publikowanych w językach obcych, zwłaszcza w tzw. językach „trudno dostępnych”. • Bariera terminologiczna – trudność zrozumienia terminologii używanej w innych dziedzinach wiedzy. • Bariera administracyjna – ograniczenia spowodowane przepisami państwowymi, resortowymi, firmowymi itp. • Bariera ekonomiczna – brak lub niedostatek środków finansowych na prowadzenie działalności informacyjnej.

9. Źródła informacji niedokumentalne dokumentalne zespołowe indywidualne pochodne pierwotne wtórne

10. Dokumenty pochodne • skierowujące do dokumentów pierwotnych np.: katalogi, bibliografie; • zastępujące dokumenty pierwotne np.: opracowania analityczno-syntetyczne, przeglądowe; • faktograficzne – zawierające rzeczową informację w układzie dostosowanym do potrzeb użytkownika np.: słowniki bibliograficzne, wydawnictwa statystyczne itp.

11. Źródła dokumentalne piśmiennicze niepiśmiennicze

12. Źródła piśmiennicze trzeciorzędowe (książki) drugorzędowe (bibliografie) pierwszorzędowe (publikacje)

13. Dostępność książek w aptekach ogólnodostępnych Krakowa

14. Wydawnictwa książkowe o zasięgu międzynarodowym • Merck Index • Index Nominum • Martindale. The Complete Drug Reference. • AHFS Drug Information Book • Handbook on Injectable Drugs • Physicians’ Desk Reference • Goodman and Gilman’s: The Pharmacological Basic of Therapeutics • Stockley. Drug Interactions.

15. Index Nominum • Opracowywany przez Szwajcarskie Towarzystwo Farmaceutyczne (20. wydanie w 2011 roku). • 5,1 tys. nazw międzynarodowych w brzmieniu niemieckim, francuskim, hiszpańskim i łacińskim oraz 15,5 tys. synonimów, wzory strukturalne i sumaryczne, grupy ATC). • 70 tys. nazw handlowych i 16,6 tys. firm ze 171 krajów.

16. Martindale 1883 -2011 • 6000 substancji leczniczych • 165 000 preparatów • farmakoterapia 675 schorzeń

17. Czasopisma • Na świecie jest wydawanych ponad 54 tys. czasopism naukowych, w których pojawia się ponad milion artykułów rocznie. • Roczna subskrypcja dobrego czasopisma naukowego przez bibliotekę kosztuje 500-3000 USD. • Dystrybucja czasopism naukowych w formie papierowej powoli zaczyna zanikać. Niemal wszystkie czasopisma udostępniają publikacje w formie plików PDF, które można pobierać z baz danych wydawców. Koszt jest jednak zbliżony do tradycyjnej subskrypcji czasopism. • Od 2010 roku dostęp uczelni w Polsce do wybranych baz WBN (Elsevier i Springer) jest finansowany z budżetu państwa.

18. Czasopisma polskie • Wybór odpowiedniego periodyku mogą ułatwić rankingi czasopism naukowych opracowywane przez niezależne instytucje naukowe, które przy ocenie biorą pod uwagę szereg czynników takich jak: • jakość naukowa, • jakość edytorska, • zasięg, • regularność ukazywania się czasopisma • Lista filadelfijska (Filadelfijski Instytut Informacji Naukowej, 10 tys. tytułów czasopism) • Index Copernicus (2112 tytułów czasopism)

19. Czasopisma polskie (Index Copernicus) • Farmacja Polska – miesięcznik PTFarm • Gazeta Farmaceutycznadla farmaceutów i lekarzy – miesięcznik PTFarm, PTL, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego • Farmacja Szpitalna w Polsce i na świecie/Farmacja Kliniczna/ Farmacja Onkologiczna – kwartalnik pod patronatem PTL • Czasopismo Aptekarskie – niezależny ogólnopolski miesięcznik farmaceutyczno medyczny, kontynuator czasopisma założonego w 1871 roku we Lwowie, www.cza.pl • Farmacja Współczesna – kwartalnik, www.akademiamedycyny.pl (pełne teksty)

20. Czasopisma polskie (Index Copernicus) • Lek w Polsce • Manager Apteki – www.nazdrowie.pl • Terapia – www.terapia.com.pl • Problemy Terapii Monitorowanej • Medycyna po Dyplomie • Medycyna Praktyczna

21. Czasopisma polskie • indeksowane w Polskiej Bibliografii Lekarskiej • Czasopismo Aptekarskie • Farmacja Polska • Farmacja Współczesna • Farmakoekonomika • Apteka Szpitalna • popularnonaukowe przeznaczone dla farmaceutów i pacjentów • ABC Apteki • Dbam o Zdrowie • Moda na Farmację / Moda na Zdrowie

22. Czasopisma polskie • Aptekarz Polski www.aptekarzpolski.pl • Terapia i Leki • Świat Medycyny i Farmacji • Bez Recepty • Farmacja Praktyczna www.farmacjapraktyczna.pl • Magazyn Aptekarski www.swiat-zdrowia.pl • Magister Farmacji • Puls Farmacji www.pulsfarmacji.pl • Świat Farmacji • Leki Ziołowe – Panacea • Rośliny Lecznicze w Polsce i na Świecie

23. Wyniki ankiety – regularny kontakt z czasopismami

24. Wyniki ankiety – najbardziej cenione czasopisma

25. Czasopisma w języku angielskim • Drugs • Clinical Pharmacokinetics • Drug Safety • Pharmacotherapy • The Annals of Pharmacotherapy • Clinical Pharmacology & Therapeutics • Therapeutic Drug Monitoring • The Lancet • British Medical Journal • JAMA

26. Redagowanie bibliografii załącznikowej • Każdy autor pracy naukowej (np.magisterskiej) powinien dołączyć do niej bibliografię załącznikową, czyli wykaz źródeł wykorzystanych przy pisaniu pracy. • W bibliografii załącznikowej stosuje się opis bibliograficzny, czyli uporządkowany zespół danych o dokumencie, służących do jego identyfikacji. • Zasady opisu dokumentów ustalają normy: • PN-ISO 690: 2002 – polska wersja międzynarodowej normy: ISO 690:1987. • PN-ISO 690-2: 1999 - polska wersja międzynarodowej normy: ISO 690-2: 1997.

27. Zasady ogólne • Źródłem danych jest karta tytułowa dokumentu. • Elementy opisu muszą być wymienione w ściśle określonej kolejności. • Należy zachować język i pisownię występujące w dokumencie. • Każdy element opisu należy wyraźnie oddzielić od elementów następnych. • Należy zachować jednolitą interpunkcję. • Bibliografię można uporządkować alfabetycznie lub chronologicznie. • Umieszcza się ją po tekście głównym, a przed materiałami pomocniczymi np.: indeksami, streszczeniami itp.

28. Numerki • ISBN - Międzynarodowy znormalizowany numer książki służący do jednoznacznej identyfikacji wydawcy i wydawanych przez niego publikacji zwartych (książek, broszur, programów komputerowych, map, filmów, mikrofilmów). • ISSN – Międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych (czasopism, gazet, serii numerowanych, roczników) ukazujących się na różnych nośnikach. Na świecie nadano ponad milion numerów ISSN. • DOI – cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego (elektronicznych wersji publikacji naukowych, czasopism, plików multimedialnych, programów komputerowych), który nie zależy od fizycznej lokalizacji, lecz jest do niego na stałe przypisany.

29. Opis bibliograficzny książki • Autor/Autorzy • Tytuł • odpowiedzialność drugorzędna (redaktor, tłumacz) • Wydanie • Miejsce wydania (w oryginalnym języku) • Wydawca • Rok wydania • Liczba tomów • Liczba stron • ISBN

30. Opis bibliograficzny książki - przykłady • Maj Stanisław: Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego (nienowotworowych). Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL, 2001. 188 s. ISBN 83-200-2449-8. • Maj S.: Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego (nienowotworowych). 2001. ISBN 83-200-2449-8. • Latkowski Bożydar (red.): Farmakoterapia w otolaryngologii. Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL, 1998. 174 s. ISBN 83-200-2261-4. • Physicians Desk Reference 55 Ed., 2001. ISBN 1-56363-330-2.

31. Opis bibliograficzny artykułu w wydawnictwie zwartym • Pod pojęciem artykułu rozumie się niezależny tekst stanowiący część publikacji. Elementy opisu dotyczące artykułu podajemy przed danymi przypisu odnoszącymi się do całości książki i wyraźnie oddzielamy stosując np. „W” lub „In”. Na końcu przypisu podajemy paginację wskazującą na lokalizację artykułu w obrębie książki np.: • Mrozikiewicz A.: Interakcje leków. W: Chodera A., Herman Z.S. (red.): Farmakologia kliniczna. Wydanie 2., Warszawa PZWL. 1993. s. 85-94. ISBN 83-200-1722-X

32. Opis bibliograficzny artykułu w wydawnictwie ciągłym • Autor artykułu • Tytuł artykułu • Odpowiedzialność drugorzędna np. tłumacze (Tł, z ang.), redaktorzy, ilustratorzy • Tytuł czasopisma • Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego: rok, vol (nr), str.

33. Opis bibliograficzny artykułu w wydawnictwie ciągłym - przykłady • Neuhaus P, Klupp J, Langrehr JM: mTor Inhibitors: An Overview. Liver Transplantation, 2001, 7(6), 473-484. • Napoli KL i wsp.: From Beach to Bedside: History of the Development of Sirolimus. Therapeutic Drug Monitoring, 2001, 23(5), 559-586. • Nyholm D: Pharmacokinetic optimisation in the treatment of Parkinson’s disease: an update. Clin Pharmacokinet. 2006, 45(2), 109-36.

34. Dokument elektroniczny • może przypominać publikację drukowaną (książkę, czasopismo, artykuł lub rozdział); • może przyjmować postać (typ nośnika) programu komputerowego, bazy danych, plików (dostępnych w trybie online, na płycie CD-ROM, dyskietce) oraz nowych rodzajów dokumentów nie mających odpowiedników drukowanych jak grupy i listy dyskusyjne, bazy danych, strony www; • Publikacja elektroniczna nie zawsze zawiera cechy fizyczne właściwe publikacjom drukowanym (tomy, zeszyty, strony); • Źródłem danych jest ekran, dokumentacja towarzysząca, opakowanie.

35. Opis bibliograficzny dokumentu elektronicznego • Autor • Tytuł (w formie występującej w źródle) • Typ nośnika podany w nawiasie kwadratowym, np. [online], [CD-ROM], [dyskietka] • Wydanie (wersja) • Miejsce wydania, • Wydawca, • Data wydania, • Data aktualizacji • Data dostępu (podana w nawiasie kwadratowym dla dokumentów online) • Warunki dostępu (tylko dla dokumentów dostępnych online) • Numer znormalizowany (ISBN lub ISSN)

36. Opis bibliograficzny dokumentu elektronicznego - przykłady • Encyclopedia of Surface and Colloid Science [online]. New York, Marcel Dekker, Inc. 1997-2005, [dostęp 12 maja 2005]. Dostępny w Internecie http://www.deckker.com/servlet/product/productid/E-ESCS. • Indeks leków [CD-ROM]. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-035-3. • Szramka B, Kowalczyk MJ, Żaba R: Szczepionka w profilaktyce i leczeniu zakażeń opryszczki. Post Dermatol Alergol [online] 2008, 35(5), 235-238, [dostęp 17 listopada 2008]. Dostęp w Internecie: http://www.termedia.pl/magazine.php?magazine_id=7&article_id=11356&magazine_subpage=ABSTRACT