Powietrze

1. Powietrze

2. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA POWIETRZE nad wieloma miastami jest żółtobrunatne, a horyzont ginie za mgłą nazywaną smogiem. Ten przerażający widok spowodowany jest zanieczyszczeniem powietrza. Współcześnie do atmosfery ziemskiej masowo dostają się gazy i mikroskopijne pyły. Tylko czasem pochodzą one ze źródeł naturalnych, np. wybuchy wulkanów lub pożary buszu. ŚMIECI W POWIETRZUPowietrze w mieście zawiera mieszaninę szkodliwych gazów. Toksyczne gazy z zakładów przemysłowych mieszają się z sadzą, tlenkami azotu, tlenkiem węgla i ołowiu ze spalin samochodowych.

3. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Zanieczyszczamy powietrze na wiele różnych sposobów - np. poprzez wypalanie lasów, używanie samochodów i działalność zakładów przemysłowych. Samochody emitują całą gamę różnych zanieczyszczeń, włączając w to sadzę i trujące gazy, np. tlenki azotu. Do niektórych paliw dodawany jest ołów, tak więc i ten toksyczny metal trafia do atmosfery. Elektrownie węglowe również produkują ogromne ilości zanieczyszczeń, w tym tlenki azotu i dwutlenek siarki – powodujący korozję. Te niebezpieczne gazy rozpuszczają się w wodzie zawartej w powietrzu i powodują kwaśne deszcze. KOREK ULICZNYSamochody są źródłem rozmaitych zanieczyszczeń. W słoneczne, bezwietrzne dni jedne związki chemiczne zmieniają się w inne – często jeszcze bardziej trujące.

4. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Kwaśne deszcze powodują obumieranie lasów na dużych obszarach. Trafiają też do rzek i jezior, gdzie zatruwają ryby i inne zwierzęta. Problem ma zasięg ogólnoświatowy, ponieważ substancje zanieczyszczające powietrze mogą rozprzestrzeniać się bardzo daleko. Naukowcy znaleźli ślady ołowiu ze spalin samochodowych nawet w lodach Antarktyki. Nie wszystkie jednak informacje o zanieczyszczeniu powietrza są tak pesymistyczne. Wiele uprzemysłowionych krajów zmniejsza obecnie emisję dwutlenku siarki, a nowoczesne samochody wydzielają mniej zanieczyszczeń niż kiedyś. WYMARŁY LASKwaśny deszcz zmienia chemizm gleby i powoduje obumieranie lasu na znacznych obszarach.

5. Czym jest powietrze? Powietrze jest mieszaniną gazów. Najwięcej zawiera azotu i tlenu, lecz występują w nim w małych ilościach również inne gazy. Powietrze jest wszędzie: na szczytach gór i w podziemnym parkingu, w twoim domu, w szkole i w samochodzie. Powietrze nie ma koloru, smaku ani zapachu.

6. Co to jest atmosfera? Atmosfera to powłoka gazowa otaczająca Ziemię. Siła grawitacji ziemskiej utrzymuje ją wokół globu. Atmosfera ma około 500 kilometrów grubości i możemy ją podzielić na cztery warstwy.

7. Z jakich warstw składa się atmosfera? Dolna warstwa to troposfera, nad nią znajduje się stratosfera, wyżej mezosfera i termosfera. Skład powietrza w każdej warstwie jest nieco inny i wszystkie cztery mają ważne znaczenie dla środowiska ziemskiego.

8. Która warstwa jest najbliżej powierzchni Ziemi? Warstwa atmosfery dotykająca bezpośrednio powierzchni Ziemi to troposfera o grubości kilkunastu kilometrów. Większość chmur, burz, wiatrów i innych zjawisk pogodowych występuje w tej warstwie.

9. Jakie znaczenie ma powietrze? Żeby żyć ludzie muszą oddychać. Bez powietrza można przeżyć zaledwie parę minut. Również rośliny i zwierzęta zginęłyby bez powietrza. Atmosfera chroni naszą planetę przed szkodliwym oddziaływaniem promieni słonecznych i nadmiernym rozgrzaniem.

10. Co zagraża równowadze gazów w atmosferze? Człowiek może zachwiać tę równowagę. Fabryki i samochody emitują chemikalia i gazy. Powoduje to zniszczenie lasów, jezior i rzek. Może również naruszyć ochronny płaszcz atmosfery, którym okryta jest Ziemia.

11. Co to takiego zanieczyszczenia atmosferyczne? Zanieczyszczenia atmosferyczne to szkodliwe gazy, które ludzie wypuszczają do atmosfery. Niektóre z nich widać – takie jak dym i kurz, ale są jeszcze inne, niewidoczne. Zanieczyszczenia atmosferyczne zagrażają równowadze gazów, która chroni naszą planetę.

12. Jakie są źródła zanieczyszczeń powietrza? Samochody wypuszczają w powietrze kłęby spalin. Dymy nad kominami fabryk tworzą ciężkie, szare chmury. Nawet spalinowe kosiarki do trawników są źródłem zanieczyszczeń.

13. Czy zanieczyszczenia powietrza zagrażają zdrowiu? Od brudnego powietrza można się rozchorować. Oddychając, wciągamy brud wraz z powietrzem do płuc i on się tam częściowo osadza. Zanieczyszczone powietrze może również spowodować pieczenie i łzawienie oczu, ból głowy i podrażnienie gardła.

14. Jakie jeszcze mogą być rezultaty zanieczyszczenia powietrza? Skutki zanieczyszczenia powietrza to także zatrucie wód i straty w narybku oraz w pogłowiu dzikiej zwierzyny. W samych Stanach Zjednoczonych straty w rolnictwie na skutek zanieczyszczeń atmosferycznych ocenia się na 100 milionów dolarów rocznie.

15. Co to są paliwa kopalne? Paliwa kopalne są owocem naturalnych procesów, które zachodziły na Ziemi przez miliony lat. Szczątki roślin i zwierząt zamieniły się w złoża ropy naftowej, węgla gazu ziemnego. Spalamy obecnie te surowce, by uzyskać energię do napędzania samochodów osobowych, ciężarówek, autobusów, samolotów, statków. Produkujemy z nich również chemikalia, z ich pomocą wytwarzamy prąd elektryczny. Podczas spalania powstają spaliny.

16. Co to takiego spaliny? Spaliny są to szkodliwe zanieczyszczenia atmosferyczne. Spaliny przyczyniają się również do zwiększenia ilości dwutlenku węgla w atmosferze. Na świecie jest około 550 milionów pojazdów, którymi można by czterdziestokrotnie opasać kulę ziemską. Wszystkie te samochody zatruwają powietrze spalinami i produkują szkodliwy ozon.

17. Dlaczego ozon jest szkodliwy? Ozon w górnych warstwach atmosfery jest cenny dla Ziemi, natomiast ten przy gruncie przeciwnie – drażni płuca przy oddychaniu i może spowodować inne dolegliwości. Niszczy również rośliny.

18. Co to jest smog? Określenie smog powstało z połączenia dwu angielskich słów: „smoke” i „fog” czyli „dym” i „mgła”. Oznacza mieszaninę lotnych zanieczyszczeń z naturalnie tworzącą się mgłą. Smog powstaje w wielkich miastach o bardzo nasilonym ruchu samochodowym. Czasami smog można zobaczyć i powąchać. W większych stężeniach może powodować zachorowania.

19. Co się dzieje, gdy pojawia się smog? Wiele osób ma kłopoty z oddychaniem i podrażnione oczy. Jeśli smog jest gęsty, ogłasza się „alarm smogowy” i zaleca małym dzieciom, osobom starszym i chory pozostanie w domach.

20. Czym jest tlenek węgla? Tlenek węgla jest bezbarwnym, bezwonnym i nie mającym smaku gazem. Jest to trucizna dla roślin i zwierząt. Krew człowieka, który wdycha tlenek węgla, przestaje przenosić tlen z płuc do innych części ciała. Tlenek węgla znajduje się w spalinach samochodowych, a także w dymie papierosowym.

21. Jak możesz się przyczynić do zmniejszenia ilości spalin w powietrzu? Powinieneś jeździć na rowerze. To zdrowe i nie powoduje żadnych zanieczyszczeń. A na większe odległości tramwajem lub autobusem.

22. Co się robi, aby zmniejszyć zanieczyszczanie powietrza przez samochody? Od połowy lat siedemdziesiątych samochody w wielu krajach są projektowane do korzystania z benzyny bezołowiowej. Ołów wyrzucany wraz ze spalinami z rur wydechowych jest bardzo szkodliwy. Coraz więcej samochodów ma również katalizator spalin, neutralizujący około 90 procent trujących składników spalin samochodowych.

23. Ile zanieczyszczeń będą emitować samochody przyszłości? Konstruktorzy pracują nad „czystym samochodem” – całkowicie bez spalin. Zbudowano już niemało prototypów samochodu napędzanego energią słoneczną.

24. Co to jest zanieczyszczenie hałasem? Zanieczyszczenie hałasem to wypuszczanie w powietrze dźwięków, których nie zna natura. Pomyśl, co mógłbyś słyszeć na wsi – śpiew ptaków, szelest liści, buczenie pszczół. A teraz –co słyszysz na rogu ruchliwych ulic: trąbienie, ryk motocykli, huk samolotu nad głową. Te hałasy są formą zanieczyszczenia środowiska.

25. A hałasy domowe? Bardzo głośne stereo, nieustanne gadanie telewizora, dzwonki telefonu – to wszystko może męczyć i denerwować oraz wpływać na sprawność twojego umysłu.

26. Czy w twoim domu jest za dużo hałasu? Zamknij oczy i siedź cicho przez dwie minuty. Staraj się usłyszeć wszystkie dźwięki. Zidentyfikuj źródło najdokuczliwszego hałasu. Pomyśl, czy można ten hałas uciszyć?

27. Czy w domu powietrze jest czyste? Zaskakujące, ale w niektórych pomieszczeniach powietrze może być bardziej zanieczyszczone niż na zewnątrz. Nawet i dziesięciokrotnie!

28. Dlaczego powietrze wewnątrz budynków może być niezdrowe? Nie wszędzie jest dobra wentylacja. W części nowych biurowców okna nie otwierają się w ogóle, świeże powietrze nie ma więc tam żadnego dostępu. Poza tym środki czystości oraz tworzywa sztuczne wydzielają czasem zapachy, od których, przy większym stężeniu, można się rozchorować.

29. Jak możesz poprawić powietrze w domu? Zwróć uwagę rodzicom, by przestali używać środków do czyszczenia które pozostawiają „chemiczne” zapachy. Czyścidła oparte na naturalnych składnikach jak ocet, kwas cytrynowy, soda mogą się okazać zupełnie wystarczające.

30. Jakie są skutki palenia tytoniu w domu i w biurze? Ludzie wypalają co roku 467 tysięcy ton tytoniu. Dym z papierosów, cygar i fajek jest szkodliwy dla palącego i dla osób, które znajdują się w pobliżu. Wdychanie dymu papierosowego przez niepalących nazywa się paleniem biernym. Dym papierosowy jest jedynym z głównych zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach.

31. Co się robi, aby uchronić ludzi przed biernym paleniem? Liczne restauracje wydzielają sale dla niepalących. W wielu firmach pracownikom nie wolno palić przy biurku czy maszynie. Linie lotnicze wprowadzają zakaz palenia na części lotów. Zabronione jest palenie w kinach, windach i wielu innych miejscach publicznych.

32. A ty jak możesz zwalczać bierne palenie? Jeżeli ktoś w twoim domu pali, namawiaj, aby rzucił. Zaproponuj rodzicom, aby wprowadzili zasadę, „w naszym domu się nie pali”. Jeśli przyjdą palący goście, zaproś ich do ogrodu lub na balkon. Gdyby jednak ktoś palił w domu, pootwieraj wszystkie okna.

33. Źródła Na ratunek Ziemi wyd. Astrum Encyklopedia Przyrody Optimus Pascal

34. Projekt i opracowanie prezentacji Katarzyna Koszuta klasa I „c” gimnazjum